Emilia Moskal specjalizuje się w tekstach z zakresu medycyny i psychologii, w tym treściach dla podmiotów medycznych. Jest wielbicielką prostego języka i komunikacji przyjaznej czytelnikowi. W Natu.Care pisze edukacyjne artykuły.
Ilona Krzak uzyskała stopień magistra farmacji na Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu. Odbywała praktykę w aptece szpitalnej i przemyśle farmaceutycznym. Aktualnie pracuje w zawodzie, a także prowadzi edukacyjną stronę internetową (http://apterskimokiem.pl/) oraz profil na Instagramie: @pani_z_apteki
Bartłomiej Turczyński jest redaktorem naczelnym Natu.Care. Odpowiada za jakość treści tworzonych m.in. w serwisie Natu.Care i dba o to, żeby wszystkie artykuły były oparte na rzetelnych badaniach naukowych i konsultowane ze specjalistami z branży.
Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, jako trenerka personalna pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.
Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.
Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.
Wzdęty brzuch, odbijanie, gazy, a do tego zaparcia albo uporczywe biegunki. Jelitowe dolegliwości potrafią dać w kość (a raczej… brzuch?). Probiotyki mogą być Twoim wybawieniem, ale jest kilka rzeczy, na które trzeba uważać.
Żywe bakterie probiotyczne to mikroskopijni, ale bardzo ważni mieszkańcy Twoich jelit. Poprawiają ich perystaltykę, wspomagają trawienie, są zmorą drobnoustrojów chorobotwórczych, a według niektórych badań mogą nawet zmniejszać stan zapalny w organizmie. Ale szczep, szczepowi nierówny.
Dlatego, zanim sięgniesz po pierwszy z brzegu preparat probiotyczny, przeczytaj które probiotyki mogą Ci pomóc na określone dolegliwości jelit i jak je przyjmować, by były bezpieczne.
Z tego artykułu dowiesz się:
Na co zwrócić uwagę, wybierając probiotyk.
Które szczepy najlepiej się sprawdzą przy dolegliwościach jelit.
W jakich schorzeniach probiotyki mogą być przydatne.
Jak uzupełnić dietę o naturalne probiotyki.
Czy są przeciwwskazania do stosowania probiotyków.
Wybór odpowiedniego probiotyku na jelita może być kluczowy dla poprawy Twojego zdrowia i samopoczucia. Istnieje wiele czynników, na które należy zwrócić uwagę przy wyborze preparatu probiotycznego. Najważniejsze z nich to:
rodzaje szczepów bakterii,
liczba żywych kultur mikroorganizmów,
odpowiednie oznaczenie bakterii probiotycznych,
forma podania.
Magister farmacji Ilona Krzak dodaje:
„Jak podają badania, mieszaniny szczepów mają wyższą skuteczność w zapobieganiu zaparciom oraz walce z objawami IBS w porównaniu z probiotykami jednoszczepowymi, ponieważ działanie probiotyków wielogatunkowych może być komplementarne lub synergistyczne.
Jednak nie znaczy to, że preparat musi mieć 10 różnych szczepów, bo im więcej, tym lepiej. Chodzi tutaj o kilka różnych szczepów (4–5), a nie o połowę pracowni mikrobiologicznej. Do tego rodzaj szczepu też ma znaczenie.
W przypadku IBS również ważne jest, czy preparat zawiera FODMAP, czyli fermentowalne oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole (zwykle określane jako prebiotyki), które mogą zaostrzać przykre dolegliwości IBS”.
Rodzaje szczepów bakterii
Poszczególne szczepy bakterii probiotycznych mają różne korzyści dla zdrowia jelit. Najważniejsze z nich to bakterie z rodzaju Lactobacillus, Bifidobacterium i drożdżaki Saccharomyces.
Lactobacillus acidophilus jest to jeden z najbardziej popularnych gatunków bakterii probiotycznych, który pomaga w trawieniu laktozy i może łagodzić objawy jej nietolerancji. Może również pomagać w zapobieganiu i leczeniu biegunek.
acidophilus ma wielorakie działanie na organizm człowieka, m.in. działanie odżywcze, regulujące równowagę flory jelitowej, wzmacniające odporność, opóźniające starzenie i przeciwnowotworowe oraz wspomagające redukcję cholesterolu.
acidophilus dzieli się na wiele typów szczepów, w tym L. acidophilus LA-1, LA-5, NCFM i ATCC4356, DDS-1 – dodaje farmaceutka.
Bifidobacterium longum jest znany z tego, że pomaga w utrzymaniu zdrowej flory jelitowej i może łagodzić objawy zespołu jelita drażliwego.
Saccharomyces boulardii to drożdże probiotyczne, które są szczególnie skuteczne w zapobieganiu i leczeniu biegunek związanych z antybiotykami.
„Jak dotąd są to jedyne drożdże stosowane jako probiotyk, a ich właściwości potwierdzają dowody naukowe ze szczepu S. boulardii CNCM I-745 (lub S. boulardii Hansen CBS 5926). Niemniej jednak skuteczności tych szczepów nie można przekładać na inne, takie jak S. boulardii CNCM 1079” – wyjaśnia magister farmacji.
Farmaceutka Ilona Krzak wymienia jeszcze kilka pożytecznych dla flory jelitowej gatunków bakterii:
„Lactobacillus plantarum jest dobrze przebadanym szczepem. L. plantarum 299v przynosi korzyści pacjentom z IBS, głównie poprzez normalizację stolca i złagodzenie bólu brzucha, co znacząco poprawia jakość życia pacjentów z IBS. Ponadto spożycie L. plantarum 299v zapobiega biegunce u pacjentów leczonych antybiotykami. Poprawia również wchłanianie żelaza.
Charakteryzuje się dużą tolerancją zarówno na niskie pH w żołądku, jak i na wysokie pH wynikające z obecności soli żółciowych w dwunastnicy. Może także hamować rozwój potencjalnie chorobotwórczych bakterii.
Bifidobacterium breve BR03 ogranicza rozrost bakterii E.coli oraz ma pozytywne wyniki w zapobieganiu kolki u dzieci. Wstępne badania wykazują, że szczep ten może zmniejszać odpowiedź alergiczną”.
Inne gatunki probiotyków, polecane na jelita:
Lactobacillus gasseri
Lactobacillus coryniformis
Lactobacillus casei
Lactobacillus rhamnosus
Lactobacillus reuteri
Enterococcus faecalis
Liczba żywych kultur mikroorganizmów
Kolejnym czynnikiem, na który należy zwrócić uwagę, jest liczba żywych bakterii w probiotyku, zazwyczaj wyrażana w jednostkach formujących kolonie (CFU – colony-forming unit). Większość efektywnych probiotyków powinna zawierać co najmniej miliard CFU na dawkę.
Oznaczenie bakterii probiotycznych
Zanim zdecydujesz się na konkretny preparat, spójrz na jego skład. Bakterie probiotyczne powinny być oznaczone trzy członową nazwą i zawierać gatunek (np. Bifidobacterium), rodzaj (np. lactis) oraz zazwyczaj numeryczno–literowe wskazanie konkretnego szczepu (np. BS01).
Ostatni człon oznaczenia jest szczególnie ważny, ze względu na to, że poszczególne właściwości probiotyków mogą nieco się różnić w zależności od konkretnego szczepu.
Forma podania
Skuteczność probiotyku zależy również od tego, ile dobroczynnych bakterii będzie w stanie dotrzeć do jelit i je skolonizować. Aby tak się stało jak najwięcej z nich musi przeżyć podróż przez układ trawienny. Najlepszą ochronę zapewniają probiotykom kapsułki w powlekanych otoczkach, które chronią cenne mikroorganizmy przed kwaśnym środowiskiem żołądka.
Probiotyk lek czy suplement – co wybrać?
Podstawową różnicą pomiędzy lekiem a suplementem diety jest to, że pierwszy służy do leczenia danej dolegliwości, a drugi jest uzupełnieniem naszego jadłospisu. Probiotyk w formie leku musi zawierać określoną liczbę kultur bakterii lub drożdży oraz mieć potwierdzone badaniami działanie. Do tego podlega kontroli jakości nawet po wypuszczeniu na rynek. W przypadku suplementu diety nie ma takich wymogów.
Większość preparatów probiotycznych dostępnych na rynku to suplementy diety. Dlatego warto dokładnie zapoznać się z opisem produktu, sprawdzić oznaczenie szczepów bakterii i zobaczyć, czy producent może pochwalić się badaniami dotyczącymi czystości składu lub skuteczności. Najlepsi producenci suplementów diety również oferują produkty wysokiej jakości, które mogą efektywnie wspomagać Twoje zdrowie.
Probiotyk koniecznie w lodówce?
Wiele osób odruchowo wkłada probiotyki do lodówki. Jednak ta praktyka nie zawsze jest zalecana. Niektóre preparaty są tak przygotowane, by bakteriom najlepiej było w temperaturze pokojowej, czyli w przedziale 15–25°C. Zanim schowasz preparat do lodówki, sprawdź zalecenia producenta co do jego przechowywania. Znajdziesz je na opakowaniu lub w ulotce.
ROSEBIOTIC to synbiotyk, zawierający opatentowany kompleks Lab2pro™ złożony z 6 wyselekcjonowanych i przebadanych szczepów bakterii kwasu mlekowego. Synbiotyk – to połączenie w jednym produkcie prebiotyku z probiotykiem. Preparat ma pozytywny wpływ na wspomaganie i wzmocnienie układu odpornościowego, poprawę trawienia, a także biodostępności witamin i minerałów w przewodzie pokarmowym.
Polecany suplement diety, gdy chcesz odbudować stan swojej mikroflory jelitowej, uregulować pracę układu trawiennego i poprawić wchłanianie składników odżywczych.
Plusy i minusy
Plusy:
Zawiera 6 dokładnie przebadanych, ze ściśle określoną przynależnością gatunkową szczepów o synergistycznym działaniu.
Dużo pozytywnych opinii o działaniu synbiotyku.
Minusy:
Brak.
Dodatkowe informacje
Zawiera bakterie, które zostały poddane metodzie podwójnego otoczkowania warstwą białkową i polisacharydową. Takie zabezpieczenie chroni komórki przed czynniki zewnętrznymi takimi jak wilgoć i ciepło oraz wewnętrznymi w naszym organizmie (kwas żołądkowy). Zwiększa to przeżywalność szczepów, ułatwia dotarcie do jelit i prawidłowy proces kolonizacji.
Suplement diety Jod + Selen probio to połączenie jodu, selenu, witaminy B12 oraz probiotyków. Formuła produktu została zaprojektowana tak, aby wspierać zdrowie tarczycy oraz prawidłową florę jelitową.
Jod i selen są kluczowymi mikroelementami niezbędnymi dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Z kolei miliony probiotycznych bakterii, w tym Lactobacillus plantarum i Bifidobacterium lactis, pomagają utrzymać zdrowe środowisko jelitowe.
Dodatkowo witamina B12 wspiera prawidłowy metabolizm energetyczny oraz układ nerwowy. Produkt jest doskonałym wyborem dla osób z problemami tarczycy i zaburzeniami jelit.
Stosowanie Panaseus Formuły na trawienie może przyczynić się do poprawy zdrowia jelit poprzez wsparcie bariery jelitowej, redukcję stanów zapalnych, ochronę przed uszkodzeniami i odbudowę zdrowej mikroflory jelitowej.
Poczuj różnicę w pracy jelit dzięki ekstraktom roślinnym, aminokwasom i bakteriom probiotycznym.
Plusy i minusy
Plusy:
Standaryzowane ekstrakty roślinne wysokiej jakości.
Czysty i prosty skład.
Dobry dla wegan i wegetarian.
Minusy:
Brak.
Dodatkowe informacje
Inulina, która w tych kapsułkach pełni rolę wypełniacza jest naturalnym prebiotykiem i również wspiera zdrowie jelit.
Suplement diety wspomaga pracę jelit dzięki odpowiedniej liczbie żywych kultur bakterii z gatunku Lactobacillus plantarum. Preparat posiada pozytywną opinię Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” nr 83/OP oraz Instytutu Jakości Jagiellońskiego Centrum Innowacji.
Plusy i minusy
Plusy:
Dobrze oznaczone szczepy bakterii probiotycznych.
Prosty i czysty skład.
Nadaje się dla dzieci powyżej 3. roku życia.
Minusy:
Opakowanie wystarcza jedynie na 20 dni suplementacji.
Dodatkowe informacje
Jeśli masz problemy z połykaniem kapsułek lub chcesz podać probiotyk dziecku, możesz otworzyć kapsułkę i wysypać jej zawartość do napoju.
Asecurin IB to synbiotyk, czyli połączenie probiotyku i prebiotyku. Zawiera bakterie oraz drożdżaki, wspierające pracę jelit i układu trawiennego oraz inulinę, która jest pokarmem dla tych mikroorganizmów. Dodatek prebiotyku wspomaga i przyśpiesza rozrost dobroczynnej flory bakteryjnej w jelitach.
Plusy i minusy
Plusy:
Dobrze oznaczone szczepy bakterii probiotycznych.
Prosty i czysty skład.
Dodatek prebiotyku w postaci inuliny.
Minusy:
Opakowanie wystarcza jedynie na 20 dni suplementacji.
Dodatkowe informacje
Przechowuj w suchym i zacienionym miejscu, w temperaturze pokojowej.
Synbiotyk w kroplach przeznaczony dla dzieci i niemowląt. Oprócz szczepu bakterii probiotycznych zawiera również prebiotyki, które sprzyjają namnażaniu się dobroczynnych mikroorganizmów w jelitach.
Synbiotyk zawiera technologię MURE, która poprawia przeżywalność kultur bakterii.
Plusy i minusy
Plusy:
Wygodna forma kropli.
Posiada szczegółowo określony szczep bakterii probiotycznych w składzie, oznaczony kodem numerycznym.
Probiotyk wzbogacony o dodatek prebiotyków, ułatwiających odbudowę flory bakteryjnej jelit. Ciekawa forma podania, czyli saszetki z proszkiem do rozpuszczenia w wodzie lub bezpośredniego spożycia. Preparat sprawdzi się u dzieci, które nie lubią przyjmować kropli.
Suplement diety można podawać również niemowlętom.
Plusy i minusy
Plusy:
Proszek rozpuszcza się w niewielkiej ilości wody.
Posiada szczegółowo określony szczep bakterii probiotycznych w składzie, oznaczony kodem numerycznym.
Suplement diety w wygodnej formie kropli, przeznaczony dla niemowląt już od pierwszego dnia życia. Pomaga budować prawidłową mikroflorę jelitową u najmłodszych.
Preparat wspomaga pracę jelit, trawienie i odporność.
Plusy i minusy
Plusy:
Wygodna forma kropli.
Posiada szczegółowo określony szczep bakterii probiotycznych w składzie, oznaczony kodem numerycznym.
Kroplomierz w nakrętce ułatwia dozowanie.
Minusy:
Tylko jeden szczep bakterii – Lactobacillus. Preparat mógłby zostać uzupełniony o szczep Bifidobacterium.
Suplement diety zawierający kompleks różnych szczepów probiotyków. Zróżnicowane rodzaju kultur bakterii pomogą efektywnie odbudować mikrobiotę układu pokarmowego, usprawnić pracę jelit i wspomóc naturalną odporność organizmu.
Plusy i minusy
Plusy:
Różne rodzaje bakterii probiotycznych w składzie.
Każdy szczep probiotyków posiada szczegółowe oznaczenie w postaci specjalnego kodu.
Malutkie kapsułki są łatwe do połknięcia.
Nie zawiera glutenu, soi i laktozy.
Bez barwników i konserwantów.
Minusy:
Producent nie precyzuje, w jakich przypadkach przyjmować maksymalną porcję dzienną probiotyku.
Dodatkowe informacje
W przypadku najmłodszych dzieci kapsułkę można otworzyć, a jej zawartość rozpuścić w napoju.
Szczepy probiotyków: Lactobacillus rhamnosus, L. acidophilus, L. delbrueckii ssp. bulgaricus, L. casei, L. plantarum, L. fermentum, Bifidobacterium breve,, B. longum, B. animalis ssp. lactis, Streptococcus thermophilus.
Dodatkowe składniki aktywne: ekstrakty z fermentowanych roślin ziołowych i owoców
Wieloszczepowy probiotyk uzyskiwany w procesie naturalnej fermentacji roślin. Jedna butelka to dzienna porcja preparatu.
Suplement diety pomaga odbudować naturalną florę bakteryjną jelit, a dzięki dodatkowej zawartości ekstraktów z owoców leśnych i ziół dodatkowo wspiera układ moczowy oraz ogólną odporność.
Produkt jest przeznaczony dla dzieci od trzeciego roku życia, dorosłych oraz starszych osób.
Plusy i minusy
Plusy:
Różne rodzaje bakterii probiotycznych w składzie.
Każdy szczep probiotyków posiada szczegółowe oznaczenie w postaci specjalnego kodu.
Naturalny proces produkcji.
Odpowiedni dla wegan, diabetyków.
Nie zawiera glutenu i laktozy.
Bez sztucznych dodatków.
Minusy:
Ilość napoju może być problematyczna do wypicia dla najmłodszych dzieci.
Zakup zapasu na dłuższy czas może być kłopotliwy – to sporo buteleczek do przechowywania.
Dodatkowe informacje
Po otwarciu preparat należy przechowywać w lodówce. Osad, który zbiera się na dnie butelki, jest naturalny. Wystarczy rozmieszać go, wstrząsając butelką przed wypiciem.
Co daje probiotyk na jelita?
Probiotyki mają kluczowe znaczenie dla zdrowia Twojego układu pokarmowego, działając na dwa główne sposoby. Z jednej strony, aktywnie uczestniczą w procesie rozkładu pokarmu na półprodukty, co ułatwia pracę Twojemu układowi trawiennemu. W rezultacie, składniki odżywcze zawarte w spożywanych przez Ciebie pokarmach są lepiej absorbowane przez organizm.
Z drugiej strony, probiotyki są niezwykle skuteczne w zwalczaniu patogenów. Działają poprzez rywalizację z nimi o dostęp do pożywienia oraz produkcję substancji (tzw. postbiotyków), które wykazują zdolność do niszczenia niektórych zarazków. Przykładem mogą być tutaj rotawirusy, które są często odpowiedzialne za biegunki. Probiotyki, dzięki swoim właściwościom, potrafią skutecznie z nimi walczyć.
Probiotyk na drażliwe jelita
Zespół drażliwych jelit (ang. Irritable Bowel Syndrome – IBS) to dolegliwość, która może powodować wiele nieprzyjemnych objawów, takich jak ból brzucha, wzdęcia, zaparcia lub biegunki. Probiotyki mogą odgrywać pozytywną rolę we wspomaganiu leczenia tego stanu, poprawiając równowagę mikroflory jelitowej.
Badania naukowe sugerują, że probiotyki mogą pomóc w leczeniu IBS na kilka sposobów. Po pierwsze, poprawiają one równowagę bakterii w jelitach. Wiele osób z zespołem drażliwych jelit ma zaburzoną mikroflorę, co określa się mianem dysbiozy. Probiotyki mogą pomóc zresetować tę mikroflorę, promując wzrost korzystnych bakterii i hamując rozwój tych szkodliwych.
Po drugie, probiotyki mogą pomóc zmniejszyć stan zapalny w jelitach, który często występuje u osób z IBS. Niektóre rodzaje bakterii, takie jak Lactobacillus reuteri wykazały zdolność do zmniejszania stanu zapalnego.
Po trzecie, probiotyki mogą pomóc w regulacji ruchów jelit. Wiele osób z IBS cierpi na naprzemienne zaparcia i biegunki. Niektóre badania sugerują, że probiotyki mogą pomóc regulować perystaltykę jelit, przynosząc ulgę zarówno w przypadku zaparć, jak i biegunek.
Pamiętaj jednak, że skuteczność probiotyków może zależeć od wielu czynników, takich jak szczep bakterii, dawka i czas trwania suplementacji. Zawsze konsultuj się z lekarzem lub farmaceutą przed rozpoczęciem suplementacji probiotykami, aby upewnić się, że są one odpowiednie dla Twojego stanu zdrowia.
Probiotyk na uchyłki jelita grubego
Uchyłki jelita grubego, znane również jako choroba uchyłkowa, to stan, który może powodować szereg nieprzyjemnych objawów, takich jak ból brzucha, zaparcia lub biegunki.
Badania na ten temat są dość ograniczone, ale niektóre z nich sugerują, że probiotyki mogą pomóc w zarządzaniu chorobą uchyłkową, redukując nieprzyjemne objawy, takie jak ból brzucha i wzdęcia.
W badaniu z 2019 roku uczestników podzielono na dwie grupy. Grupie kontrolnej podawano standardowy antybiotyk, stosowany w leczeniu choroby uchyłkowej. Reszta uczestników suplementowała antybiotyk w połączeniu z trzema szczepami bakterii probiotycznych: Bifidobacterium lactis LA304, Lactobacillus salivarius LA302 i Lactobacillus acidophilus LA201.
Wyniki sugerują, że u osób przyjmujących preparat probiotyczny bóle brzucha oraz stan zapalny w organizmie zmniejszyły się w większym stopniu niż w grupie, która przyjmowała jedynie antybiotyk.
Ten sam zespół badawczy sprawdził również wpływ szczepu Lactobacillus reuteri ATCCPTA4659 na pacjentów z ostrym niepowikłanym zapaleniem uchyłków. Wyniki były podobne – pacjenci odczuwali znaczną ulgę w dolegliwościach bólowych, a wskaźniki stanu zapalnego spadły. Wiązało się to również z krótszym okresem hospitalizacji.
Warto pamiętać, że probiotyki nie są lekiem na chorobę uchyłkową. Nie mogą one zapobiec powstawaniu uchyłków ani naprawić już istniejących. Są one jedynie wspierającym dodatkiem do leczenia, który może pomóc w walce z objawami.
Probiotyk na leniwe jelita
Leniwe jelita, a poprawnie zespół leniwego jelita, to stan, w którym perystaltyka jelit jest spowolniona. Może to prowadzić do problemów z regularnością wypróżnień, powodując zaparcia i dyskomfort.
Probiotyki mogą pomóc w utrzymaniu równowagi mikroflory jelitowej. Zdrowa flora jelitowa jest kluczowa dla prawidłowego trawienia i wypróżnień. Poprzez zasiedlanie jelit zdrowymi bakteriami, mogą one pomóc w przywróceniu homeostazy.
Niektóre probiotyki mogą też stymulować perystaltykę jelit, co może pomóc w regulacji ich ruchów. Jest to szczególnie korzystne dla osób z leniwymi jelitami, które mają zazwyczaj problemy z zaparciami. Poprawa perystaltyki powoduje sprawne przesuwanie się mas kałowych przez jelita i ułatwia wypróżnianie.
Błonnik a zaparcia
Często mówi się, że na leniwe jelita lub zaparcia trzeba spożywać dużo błonnika. To prawda, ale problem polega na tym, że jego nadmiar również może prowadzić do zaparć. Aby uchronić się przed tym paradoksem, jedz około 20–40 g błonnika dziennie i pij dużo wody.
Probiotyk na nieszczelne jelita
Zespół nieszczelnego jelita to stan, w którym błona śluzowa jelita staje się nadmiernie przepuszczalna, co pozwala na przenikanie do krwiobiegu nie tylko składników odżywczych, ale także szkodliwych substancji: toksyn, bakterii i innych patogenów. Może to prowadzić do wielu problemów zdrowotnych, takich jak choroby wątroby, problemy z trawieniem i chroniczne stany zapalne.
Probiotyki pomagają w utrzymaniu równowagi mikroflory jelitowej. W zespole nieszczelnego jelita ta równowaga jest często zaburzona, co prowadzi do dominacji szkodliwych bakterii. Probiotyki pomagają przywrócić homeostazę mikrobioty, poprzez zasiedlanie jelit korzystnymi bakteriami i hamowanie rozprzestrzeniania się tych szkodliwych.
Dodatkowo probiotyki mogą również pomóc w naprawie uszkodzonej błony śluzowej jelita. Niektóre szczepy probiotyczne są w stanie wytwarzać specjalne substancje, które przyspieszają regenerację komórek nabłonka jelit, co pomaga w przywróceniu prawidłowej bariery jelitowej.
Probiotyki mogą również pomóc w redukcji stanów zapalnych, które często towarzyszą zespołowi nieszczelnego jelita. Działają one przez modulację odpowiedzi immunologicznej, co pomaga w zmniejszeniu reakcji zapalnej.
W badaniu z 2014 roku oraz przeglądzie badań z 2022 roku wykazano, że szczepy Bifidobacterium lactis LA303 i LA304, Lactobacillus acidophilus LA201 i DDS-1, Lactobacillus plantarum LA301 i 299v, Lactobacillus salivarius LA302 oraz Lactobacillus rhamnosus GG mogą wspomagać regenerację uszkodzonego nabłonka jelit, a także zapobiegać jego dalszej degradacji.
Ważne
Choć probiotyki mogą pomóc w walce z zespołem nieszczelnego jelita, to nie zastąpią one profesjonalnej pomocy medycznej. Zawsze konsultuj się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji, zwłaszcza jeśli cierpisz na jakiekolwiek problemy zdrowotne.
Probiotyk na wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (ang. Ulcerative Colitis, UC) to przewlekła choroba, która powoduje stany zapalne i wrzody w jelicie grubym. Czy probiotyki mogą pomóc? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, ale badania sugerują, że mogą one odgrywać pozytywną rolę przy tej dolegliwości.
W kontekście wrzodziejącego zapalenia jelita grubego probiotyki mogą działać na kilka sposobów. Przede wszystkim, mogą pomóc w przywróceniu równowagi flory bakteryjnej w jelitach, która często jest zaburzona u osób z UC. Niektóre badania sugerują, że probiotyki mogą również zmniejszać stan zapalny, co może przynieść ulgę w objawach.
Niektóre badania wykazały, że bakterie probiotyczne z gatunku Escherichia coli i Streptococcus thermophilus mogą być równie skuteczne jak tradycyjne leki w utrzymaniu remisji u osób z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego.
Pomimo tych obiecujących dowodów, pamiętaj, że probiotyki to nie cudowne pigułki. Mogą być pomocne jako dodatek do standardowej terapii, ale nie zastąpią konieczności leczenia farmakologicznego czy zmian w stylu życia. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem przed rozpoczęciem stosowania probiotyków, zwłaszcza jeśli cierpisz na wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Naturalny probiotyk na jelita
Probiotyki można znaleźć w wielu różnych produktach spożywczych. Poniżej znajdują się typy pokarmów, które możesz spożywać, aby dostarczyć sobie probiotyków na jelita.
Jogurt naturalny – jest jednym z najbardziej znanych źródeł probiotyków. Zawiera bakterie takie jak Lactobacillus i Bifidobacterium, które są korzystne dla naszego układu trawiennego. Chcąc dostarczyć sobie dobrych bakterii, wybieraj zwłaszcza jogurty probiotyczne, które posiadają określony szczep.
Kefir – to napój mleczny fermentowany, który nie tylko dostarcza probiotyków, ale także jest doskonałym źródłem białka i wapnia.
Kiszonki – takie jak kiszona kapusta czy ogórki są bogatym źródłem probiotyków. Proces fermentacji, który przechodzą, tworzy w nich naturalne probiotyki.
Miso – to japońska pasta sojowa, która jest fermentowana i zawiera probiotyki. Można ją dodawać do zup i sosów.
Tempeh – jest to produkt pochodzący z Indonezji, który jest produkowany z fermentowanej soi. Jest bogatym źródłem białka i probiotyków.
Chleb na zakwasie – w procesie jego produkcji używa się naturalnych bakterii i drożdży, które są korzystne dla naszego układu trawiennego.
Jedzenie bogate w probiotyki to świetne uzupełnienie diety, jednak należy pamiętać, że bakterie w nim zawarte nie przyswoją się tak skutecznie, jak te w lekach i suplementach. Dlaczego? Bo nie są w żaden sposób chronione przed procesami trawiennymi.
Dodatkowo nie jesteś też w stanie określić, jakie dokładnie rodzaje i szczepy bakterii zjadasz. Jeśli więc szukasz konkretnego probiotyku na daną dolegliwość, wybór gotowego preparatu może okazać się lepszym pomysłem.
Probiotyki – przeciwwskazania
Probiotyki są zazwyczaj bezpieczne dla większości ludzi, ale istnieją pewne sytuacje, w których ich przyjmowanie może nie być zalecane. Pamiętaj, że zawsze powinieneś skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem jakiejkolwiek suplementacji – w tym probiotykoterapii.
Jeśli masz osłabiony układ odpornościowy, na przykład z powodu chemioterapii, HIV/AIDS, przyjmowania leków immunosupresyjnych lub po operacji, przyjmowanie probiotyków może być ryzykowne.
Kolejnym przeciwwskazaniem do przyjmowania probiotyków są ciężkie choroby jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna). Przy poważnych schorzeniach jelit niektóre szczepy mogą pomóc, ale inne wręcz przeciwnie – zaszkodzą. Dlatego jeśli cierpisz na takie dolegliwości, konsultacja ze specjalistą będzie koniecznością.
Jeżeli jesteś alergikiem, powinieneś również zachować ostrożność. Niektóre probiotyki mogą zawierać składniki, na które możesz być uczulony lub mieć ich nietolerancję, takie jak soja, laktoza czy fruktoza.
Najlepiej – według zaleceń producenta określonego preparatu lub lekarza. Większość probiotyków należy przyjmować około 1–2 godziny przed posiłkiem, co zwiększa przeżywalność bakterii w przewodzie pokarmowym. W pustym żołądku znajduje się mniej kwasu, który może uśmiercać probiotyki.
Z tego samego powodu nie należy popijać probiotyków gorącymi napojami, ani spożywać ich krótko po przyjęciu tych preparatów. Nie po to suplementujesz dobre szczepy bakterii, żeby niechcący je ugotować.
Najlepsze probiotyki na jelita zawierają bakterie z gatunków Lactobacillus, Bifidobacterium oraz drożdżaków Saccharomyces w odpowiednich ilościach.
Probiotyki powinny być właściwie oznaczone (nazwa powinna składać się z trzech części) oraz mieć formę umożliwiającą im przeżycie w układzie pokarmowym.
Probiotyki mogą ograniczać rozrastanie się chorobotwórczych drobnoustrojów, poprawiać perystaltykę jelit, a nawet zmniejszać stan zapalny.
Pożyteczne bakterie możesz uzupełniać, jedząc przetwory mleczne oraz różnego rodzaju kiszonki.
Większość preparatów z probiotykami należy przyjmować na pusty żołądek i popijać letnimi napojami.
Polecane probiotyki to na przykład Alldeyn Rosebiotic i Dr. Jacob’s Jod + Selen probio.
FAQ
Czy probiotyk pomoże na jelita?
Tak, probiotyki mogą pomóc na problemy z jelitami. Kiedy bakterie te są spożywane w odpowiednich ilościach, przynoszą korzyści zdrowotne. Działają poprzez poprawę równowagi mikroflory jelitowej.
Zażywaj probiotyki, które zawierają gatunki takie jak Lactobacillus i Bifidobacterium. Na przykład, Bifidobacterium longum może pomóc w łagodzeniu zaparć, bólów brzucha i wzdęć.
Pamiętaj, aby spożywać probiotyki razem z błonnikiem, ponieważ błonnik działa jako prebiotyk, który pomaga pożytecznym bakteriom namnażać się. Dobrymi źródłami błonnika są owoce, warzywa i pełnoziarniste produkty.
Jakie są objawy bakterii w jelitach?
Objawy chorobotwórczych bakterii w jelitach mogą być różne, ale często obejmują nadmierne gazy, ból brzucha, zmienioną częstotliwość wypróżnień, biegunkę lub zaparcia, a nawet utratę masy ciała. Obserwuj swoje ciało, zwróć uwagę na zmiany w trawieniu, ból czy dyskomfort.
Idź do lekarza jeśli zauważysz jakiekolwiek niepokojące objawy. Specjalista może zlecić badania kału, które pomogą zidentyfikować obecność patogennych bakterii.
Jak długo brać probiotyk na jelita?
Bierz probiotyk na jelita przez co najmniej 2–4 tygodnie. Długość kuracji zależy od stanu Twojego układu pokarmowego. Na przykład, w przypadku antybiotykoterapii, probiotyk stosuj przez cały okres leczenia i jeszcze przez 2–3 tygodnie po jego zakończeniu. W przypadku zaburzeń jelitowych, takich jak zespół jelita drażliwego, kuracja może trwać nawet kilka miesięcy, ale tak długie stosowanie probiotyków powinno być zlecone przez lekarza.
Czy probiotyki oczyszczają jelita?
W pewnym sensie tak. Bakterie probiotyczne nie usuną toksyn ani złogów zlegających w jelitach, więc nie będą oczyszczać ich w dosłownym rozumieniu tego słowa. Jednak mogą przyczyniać się do zmniejszenia ilości chorobotwórczych mikroorganizmów, zamieszkujących układ trawienny.
Produkty przemiany materii (postbiotyki) bakterii probiotycznych mogą zabijać niektóre patogeny. Odpowiednia ilość pożytecznych probiotyków będzie też konkurowała z nimi o pożywienie i miejsce w jelitach, co utrudni ich namnażanie.
Jak pozbyć się złych bakterii z jelit?
Jeśli cierpisz na dolegliwości ze strony jelit i podejrzewasz u siebie infekcję bakteryjną – zgłoś się do lekarza. Specjalista będzie mógł zlecić odpowiednie badania i wdrożyć skuteczne leczenie.
Aby pozbyć się złych bakterii z jelit, możesz też przyjrzeć się swojej diecie. Zwiększ spożycie błonnika. Jedz więcej warzyw, owoców i pełnoziarnistych produktów. Błonnik pomaga w eliminacji chorobotwórczych mikrobów poprzez promowanie zdrowej perystaltyki jelit oraz karmienie pożytecznych bakterii probiotycznych.
Oprócz tego pij dużo wody – utrzymuje ona prawidłowe nawodnienie organizmu i wspomaga trawienie. Unikaj przetworzonej i tłustej żywności, bo może ona zwiększać liczbę szkodliwych bakterii. Jedz produkty bogate w probiotyki: jogurty, kefir, kiszonki.
Co jeść, aby odbudować florę bakteryjną jelit?
Aby odbudować florę bakteryjną jelit, jedz fermentowane produkty, takie jak kiszonki, jogurty naturalne, kefiry. Są one bogate w probiotyki, które poprawiają różnorodność mikroflory jelitowej.
Spożywaj błonnik. Produkty bogate w błonnik, takie jak owoce, warzywa, orzechy, nasiona, pełnoziarniste produkty zbożowe, sprzyjają wzrostowi korzystnych bakterii jelitowych. Unikaj nadmiernego spożycia przetworzonych pokarmów i cukrów. Mogą one zaszkodzić Twojej mikroflorze jelitowej. Pij dużo wody, która pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu pokarmowego.
Możesz też rozważyć suplementację prebiotyków i probiotyków. Mogą one pomóc w odbudowie flory bakteryjnej i poprawić komfort trawienny.
Czy nadmiar probiotyków szkodzi?
Tak, nadmiar probiotyków może Ci zaszkodzić. Nawet pożyteczne bakterie przyjmowane w zbyt dużych ilościach mogą nadmiernie się rozmnożyć i doprowadzić do zespołu SIBO. To zespół rozrostu bakteryjnego w jelicie cienkim. Może powodować wzdęcia, gazy, biegunki i bóle brzucha.
Aby uniknąć zagrożeń związanych z nadmiarem bakterii w organizmie, zawsze stosuj się do zaleceń producenta lub wskazań lekarza odnośnie dziennych porcji preparatów probiotycznych oraz okresu, przez który możesz je przyjmować.
Źródła
Zobacz wszystkie
Álvarez-Arraño, V., & Martín-Peláez, S. (2021). Effects of Probiotics and Synbiotics on Weight Loss in Subjects with Overweight or Obesity: A Systematic Review. Nutrients, 13(10), Article 10. https://doi.org/10.3390/nu13103627
Amara, A. A., & Shibl, A. (2015). Role of Probiotics in health improvement, infection control and disease treatment and management. Saudi Pharmaceutical Journal, 23(2), 107–114. https://doi.org/10.1016/j.jsps.2013.07.001
Batatinha, H., Tavares-Silva, E., Leite, G. S. F., Resende, A. S., Albuquerque, J. A. T., Arslanian, C., Fock, R. A., Lancha, A. H., Lira, F. S., Krüger, K., Thomatieli-Santos, R., & Rosa-Neto, J. C. (2020). Probiotic supplementation in marathonists and its impact on lymphocyte population and function after a marathon: A randomized placebo-controlled double-blind study. Scientific Reports, 10(1), Article 1. https://doi.org/10.1038/s41598-020-75464-0
Cheng, J., & Ouwehand, A. C. (2020). Gastroesophageal Reflux Disease and Probiotics: A Systematic Review. Nutrients, 12(1), Article 1. https://doi.org/10.3390/nu12010132
Chilicka, K., Dzieńdziora-Urbińska, I., Szyguła, R., Asanova, B., & Nowicka, D. (2022). Microbiome and Probiotics in Acne Vulgaris—A Narrative Review. Life, 12(3), Article 3. https://doi.org/10.3390/life12030422
Das, T. K., Pradhan, S., Chakrabarti, S., Mondal, K. C., & Ghosh, K. (2022). Current status of probiotic and related health benefits. Applied Food Research, 2(2), 100185. https://doi.org/10.1016/j.afres.2022.100185
Fatahi, S., Hosseini, A., Sohouli, M. H., Sayyari, A., Khatami, K., Farsani, Z. F., Amiri, H., Dara, N., de Souza, I. G. O., & Santos, H. O. (2022). Effects of probiotic supplementation on abdominal pain severity in pediatric patients with irritable bowel syndrome: A systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. World Journal of Pediatrics, 18(5), 320–332. https://doi.org/10.1007/s12519-022-00516-6
Kechagia, M., Basoulis, D., Konstantopoulou, S., Dimitriadi, D., Gyftopoulou, K., Skarmoutsou, N., & Fakiri, E. M. (2013). Health Benefits of Probiotics: A Review. International Scholarly Research Notices, 2013, e481651. https://doi.org/10.5402/2013/481651
Kober, M.-M., & Bowe, W. P. (2015). The effect of probiotics on immune regulation, acne, and photoaging. International Journal of Women’s Dermatology, 1(2), 85–89. https://doi.org/10.1016/j.ijwd.2015.02.001
Liu, W., Xie, Y., Li, Y., Zheng, L., Xiao, Q., Zhou, X., Li, Q., Yang, N., Zuo, K., Xu, T., Lu, N.-H., & Zhang, H. (2022). Protocol of a randomized, double-blind, placebo-controlled study of the effect of probiotics on the gut microbiome of patients with gastro-oesophageal reflux disease treated with rabeprazole. BMC Gastroenterology, 22(1), 255. https://doi.org/10.1186/s12876-022-02320-y
Martín-Peláez, S., Cano-Ibáñez, N., Pinto-Gallardo, M., & Amezcua-Prieto, C. (2022). The Impact of Probiotics, Prebiotics, and Synbiotics during Pregnancy or Lactation on the Intestinal Microbiota of Children Born by Cesarean Section: A Systematic Review. Nutrients, 14(2), Article 2. https://doi.org/10.3390/nu14020341
Nikolova, V. L., Cleare, A. J., Young, A. H., & Stone, J. M. (2023). Acceptability, Tolerability, and Estimates of Putative Treatment Effects of Probiotics as Adjunctive Treatment in Patients With Depression: A Randomized Clinical Trial. JAMA Psychiatry, 80(8), 842–847. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2023.1817
Ou, Q., Wang, L., Wang, K., & Shao, P. (2021). Effect of probiotics supplementation combined with WeChat platform health management on nutritional status, inflammatory factors, and quality of life in patients with mild-to-moderate ulcerative colitis: A randomized trial. Annals of Palliative Medicine, 10(6), Article 6. https://doi.org/10.21037/apm-21-1056
Sabaté, J.-M., & Iglicki, F. (2022). Effect of Bifidobacterium longum 35624 on disease severity and quality of life in patients with irritable bowel syndrome. World Journal of Gastroenterology, 28(7), 732–744. https://doi.org/10.3748/wjg.v28.i7.732
Sun, H., Li, X., Chen, W., Jia, F., Su, J., Zhang, B., Wu, X., & Wu, P. (2021). Effect of probiotics and dietary fiber combined with pinaverium bromide on intestinal flora in patients with irritable bowel syndrome. American Journal of Translational Research, 13(12), 14039–14045.
Tavakoly, R., Hadi, A., Rafie, N., Talaei, B., Marx, W., & Arab, A. (2021). Effect of Probiotic Consumption on Immune Response in Athletes: A Meta-analysis. International Journal of Sports Medicine, 42(09), 769–781. https://doi.org/10.1055/a-1463-3303
Wallace, C. J. K., & Milev, R. (2017). The effects of probiotics on depressive symptoms in humans: A systematic review. Annals of General Psychiatry, 16(1), 14. https://doi.org/10.1186/s12991-017-0138-2
Wang, Y., Jiang, Y., Deng, Y., Yi, C., Wang, Y., Ding, M., Liu, J., Jin, X., Shen, L., He, Y., Wu, X., Chen, X., Sun, C., Zheng, M., Zhang, R., Ye, H., An, H., & Wong, A. (2020). Probiotic Supplements: Hope or Hype? Frontiers in Microbiology, 11. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmicb.2020.00160
Wiciński, M., Gębalski, J., Gołębiewski, J., & Malinowski, B. (2020). Probiotics for the Treatment of Overweight and Obesity in Humans—A Review of Clinical Trials. Microorganisms, 8(8), Article 8. https://doi.org/10.3390/microorganisms8081148
Yadav, M. K., Kumari, I., Singh, B., Sharma, K. K., & Tiwari, S. K. (2022). Probiotics, prebiotics and synbiotics: Safe options for next-generation therapeutics. Applied Microbiology and Biotechnology, 106(2), 505–521. https://doi.org/10.1007/s00253-021-11646-8
Zhang, Z., Lv, J., Pan, L., & Zhang, Y. (2018). Roles and applications of probiotic Lactobacillus strains. Applied Microbiology and Biotechnology, 102(19), 8135–8143. https://doi.org/10.1007/s00253-018-9217-9
Ait Abdellah, S., Gal, C., Laterza, L., Velenza, V., Settanni, C. R., Napoli, M., Schiavoni, E., Mora, V., Petito, V., & Gasbarrini, A. (2023). Effect of a Multistrain Probiotic on Leaky Gut in Patients with Diarrhea-Predominant Irritable Bowel Syndrome: A Pilot Study. Digestive Diseases, 41(3), 489–499. https://doi.org/10.1159/000526712
Aleman, R. S., Moncada, M., & Aryana, K. J. (2023). Leaky Gut and the Ingredients That Help Treat It: A Review. Molecules, 28(2), Article 2. https://doi.org/10.3390/molecules28020619
Azad, M. A. K., Sarker, M., Li, T., & Yin, J. (2018). Probiotic Species in the Modulation of Gut Microbiota: An Overview. BioMed Research International, 2018, e9478630. https://doi.org/10.1155/2018/9478630
Bubnov, R. V., Babenko, L. P., Lazarenko, L. M., Mokrozub, V. V., & Spivak, M. Ya. (2018). Specific properties of probiotic strains: Relevance and benefits for the host. EPMA Journal, 9(2), 205–223. https://doi.org/10.1007/s13167-018-0132-z
Dale, H. F., Rasmussen, S. H., Asiller, Ö. Ö., & Lied, G. A. (2019). Probiotics in Irritable Bowel Syndrome: An Up-to-Date Systematic Review. Nutrients, 11(9), Article 9. https://doi.org/10.3390/nu11092048
Fedorak, R. N. (2010). Probiotics in the Management of Ulcerative Colitis. Gastroenterology & Hepatology, 6(11), 688–690.
Fontana, L., Bermudez-Brito, M., Plaza-Diaz, J., Muñoz-Quezada, S., & Gil, A. (2013). Sources, isolation, characterisation and evaluation of probiotics. British Journal of Nutrition, 109(S2), S35–S50. https://doi.org/10.1017/S0007114512004011
He, Y., Zhu, L., Chen, J., Tang, X., Pan, M., Yuan, W., & Wang, H. (2022). Efficacy of Probiotic Compounds in Relieving Constipation and Their Colonization in Gut Microbiota. Molecules, 27(3), Article 3. https://doi.org/10.3390/molecules27030666
Iheozor-Ejiofor, Z., Kaur, L., Gordon, M., Baines, P. A., Sinopoulou, V., & Akobeng, A. K. (2020). Probiotics for maintenance of remission in ulcerative colitis. Cochrane Database of Systematic Reviews, 3. https://doi.org/10.1002/14651858.CD007443.pub3
Jin, W., Ai, H., Huang, Q., Li, C., He, X., Jin, Z., & Zuo, Y. (2023). Preclinical evidence of probiotics in ulcerative colitis: A systematic review and network meta-analysis. Frontiers in Pharmacology, 14. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2023.1187911
Kumar, L. S., Pugalenthi, L. S., Ahmad, M., Reddy, S., Barkhane, Z., Elmadi, J., Kumar, L. S., Pugalenthi, L. S., Ahmad, M., Reddy, S., Barkhane, Z., & Elmadi, J. (2022). Probiotics in Irritable Bowel Syndrome: A Review of Their Therapeutic Role. Cureus, 14(4). https://doi.org/10.7759/cureus.24240
Li, B., Liang, L., Deng, H., Guo, J., Shu, H., & Zhang, L. (2020). Efficacy and Safety of Probiotics in Irritable Bowel Syndrome: A Systematic Review and Meta-Analysis. Frontiers in Pharmacology, 11. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2020.00332
Mendonça, A. A., Pinto-Neto, W. de P., da Paixão, G. A., Santos, D. da S., De Morais, M. A., & De Souza, R. B. (2023). Journey of the Probiotic Bacteria: Survival of the Fittest. Microorganisms, 11(1), Article 1. https://doi.org/10.3390/microorganisms11010095
Né, M., & bot-Vivinus, C. H. (2014). Multispecies probiotic protects gut barrier function in experimental models. World Journal of Gastroenterology, 20(22), 6832–6843. https://doi.org/10.3748/wjg.v20.i22.6832
Petruzziello, C., Marannino, M., Migneco, A., Brigida, M., Saviano, A., Piccioni, A., Franceschi, F., & Ojetti, V. (2019). The efficacy of a mix of three probiotic strains in reducing abdominal pain and inflammatory biomarkers in acute uncomplicated diverticulitis. European review for medical and pharmacological sciences, 23, 9126–9133. https://doi.org/10.26355/eurrev_201910_19316
Petruzziello, C., Migneco, A., Cardone, S., Covino, M., Saviano, A., Franceschi, F., & Ojetti, V. (2019). Supplementation with Lactobacillus reuteri ATCC PTA 4659 in patients affected by acute uncomplicated diverticulitis: A randomized double-blind placebo controlled trial. International Journal of Colorectal Disease, 34(6), 1087–1094. https://doi.org/10.1007/s00384-019-03295-1
Piccioni, A., Franza, L., Brigida, M., Zanza, C., Torelli, E., Petrucci, M., Nicolò, R., Covino, M., Candelli, M., Saviano, A., Ojetti, V., & Franceschi, F. (2021). Gut Microbiota and Acute Diverticulitis: Role of Probiotics in Management of This Delicate Pathophysiological Balance. Journal of Personalized Medicine, 11(4), Article 4. https://doi.org/10.3390/jpm11040298
Piccioni, A., Franza, L., Vaccaro, V., Saviano, A., Zanza, C., Candelli, M., Covino, M., Franceschi, F., & Ojetti, V. (2021). Microbiota and Probiotics: The Role of Limosilactobacillus Reuteri in Diverticulitis. Medicina, 57(8), Article 8. https://doi.org/10.3390/medicina57080802
Protection and Restitution of Gut Barrier by Probiotics: Nutritional and Clinical Implications | Bentham Science. (b.d.). Pobrano 31 październik 2023, z https://www.eurekaselect.com/article/50828
Štofilová, J., Kvaková, M., Kamlárová, A., Hijová, E., Bertková, I., & Guľašová, Z. (2022). Probiotic-Based Intervention in the Treatment of Ulcerative Colitis: Conventional and New Approaches. Biomedicines, 10(9), Article 9. https://doi.org/10.3390/biomedicines10092236
Wieërs, G., Belkhir, L., Enaud, R., Leclercq, S., Philippart de Foy, J.-M., Dequenne, I., de Timary, P., & Cani, P. D. (2020). How Probiotics Affect the Microbiota. Frontiers in Cellular and Infection Microbiology, 9. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fcimb.2019.00454
Emilia Moskal specjalizuje się w tekstach z zakresu medycyny i psychologii, w tym treściach dla podmiotów medycznych. Jest wielbicielką prostego języka i komunikacji przyjaznej czytelnikowi. W Natu.Care pisze edukacyjne artykuły.
Ilona Krzak uzyskała stopień magistra farmacji na Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu. Odbywała praktykę w aptece szpitalnej i przemyśle farmaceutycznym. Aktualnie pracuje w zawodzie, a także prowadzi edukacyjną stronę internetową (http://apterskimokiem.pl/) oraz profil na Instagramie: @pani_z_apteki
Bartłomiej Turczyński jest redaktorem naczelnym Natu.Care. Odpowiada za jakość treści tworzonych m.in. w serwisie Natu.Care i dba o to, żeby wszystkie artykuły były oparte na rzetelnych badaniach naukowych i konsultowane ze specjalistami z branży.
Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, jako trenerka personalna pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.