Kazeina – co to jest, gdzie występuje, nietolerancja i leczenie

Dzięki kazeinie mleko jest białe (zagadka z dzieciństwa rozwiązana), aminokwasy w organizmie uzupełnione, a odżywki białkowe smakują obłędnie. Niestety nie każdy może mieć mleczny wąs, bo kazeina to silny alergen.

Wspólnie z dietetykiem Kubą Pągowskim przedstawię Ci właściwości kazeiny i dlaczego jest nazywana białkiem na dobranoc. No i jak poznać, że dla Ciebie to białko na do widzenia, bo masz objawy nietolerancji.

Zobacz też:

• Koncentrat białka (WPC)
• Izolat białka (WPI)
• Hydrolizat białka (WPI)
• Białko roślinne
• Białko przed czy po treningu?
• Ile białka dziennie?
• Odżywka białkowa
• Kreatyna
• BCAA
• Cytrulina

Kazeina – co to jest?

Białko kazeinowe (potocznie kazeina) to główny składnik białkowy mleka. Odpowiada za jego biały kolor i wysoką wartość odżywczą produktów mlecznych. Stanowi nawet 80% białka mleka krowiego (pozostałe 20% to serwatka) . Kazeina to skrzep mleka, a serwatka to jego płynna część.

Możesz to dostrzec gołym okiem.

Spójrz na nowo otwarty lub niezmieszany jogurt. To naoczny przykład, w którym zobaczysz płyn zawierający serwatkę oddzielony od stałej masy jogurtu.

Kazeina jest dostępna na rynku w trzech postaciach :

• kazeina micelarna,
• kazeinian wapnia,
• hydrolizat kazeiny.

Poszczególne formy różnią się sposobem pozyskiwania z mleka, zawartością składników odżywczych oraz zastosowaniem.

Właściwości kazeiny

Kazeina (w formie micelarnej) jest często wybierana przez osoby trenujące siłowo, redukujące masę ciała i… uwielbiające desery. Za co tak doceniają kazeinę ?

• Zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy, które musisz dostarczać organizmowi z pożywienia.
• Ma ok. 75 g białka w 100 g i dobrze uzupełnia proteiny w diecie.
• Odpowiada za wysoki poziom wchłaniania aminokwasów, które przyspieszają proces regeneracji i budowy masy mięśniowej.
• Ma właściwości antykataboliczne, czyli zapobiega procesowi rozpadu tkanki mięśniowej.
• Działa antyoksydacyjnie. Peptydy (fragmenty białek) wydzielane podczas trawienia kazeiny wykazują właściwości przeciwutleniające.
• Wydłużony proces trawienia kazeiny wpływa na zwiększenie sytości po posiłku i hamuje łaknienie, co jest ważne w odchudzaniu.
• Zawiera dużo wapnia, którego Polacy spożywają za mało .
• Dodana do płynu nabiera smacznej, deserowej konsystencji, co znacznie zwiększa przyjemność z posiłku.

Kazeina a laktoza

Czy kazeina i laktoza to jest to samo? Nie, to dwa odmienne składniki występujące w mleku. Ich główne różnice dotyczą :

• Struktury. Kazeina jest głównym białkiem mlecznym, a laktoza cukrem mlecznym.
• Składu. Kazeina to główne białko mleka, a laktoza jest cukrem złożonym, składającym się z dwóch cukrów prostych – glukozy i galaktozy.
• Funkcji. Kazeina przede wszystkim dostarcza niezbędnych aminokwasów i jest wysoko odżywcza, a laktoza pełni funkcję zapewniania energii, reguluje skład flory jelitowej i ułatwia wchłanianie innych składników odżywczych.
• Nietolerancji. Nietolerancja laktozy jest związana z brakiem lub niewystarczającą ilością enzymu laktazy, który jest odpowiedzialny za trawienie laktozy. Kazeina może wywoływać alergie na białko mleka, które są różne od nietolerancji laktozy.

Podsumowując: kazeina to białko, a laktoza to cukier obecny w mleku. Kazeina jest ważnym składnikiem odżywczym, podczas gdy laktoza pełni funkcję jako cukier mleczny. Nietolerancja laktozy jest związana z brakiem enzymu do trawienia laktozy, podczas gdy alergie na białko mleka dotyczą reakcji na kazeinę lub inne białka mleka.

Czy mleko bez laktozy zawiera kazeinę?

Tak, mleko bez laktozy zawiera kazeinę. Kazeina jest naturalnym białkiem obecnym w mleku, niezależnym od obecności laktozy. Bezlaktozowe mleko jest produktem, w którym zawartość tego cukru mlecznego została zredukowana lub usunięta poprzez dodanie enzymu – laktazy, który rozkłada laktozę na glukozę i galaktozę. Nie spożywaj mleka bez laktozy, jeśli masz alergię na kazeinę.

Czy kazeina jest szkodliwa?

Kazeina jest szkodliwa dla osób, które mają na nią alergię i źle tolerują produkty mleczne. Alergia na to białko powoduje m.in. bóle brzucha, wzdęcia, swędzenie skóry, a w skrajnych przypadkach prowadzi do wstrząsu anafilaktycznego. Dla osób bez alergii jest jednak bezpieczna .

„Przecież z tego robią klej, a Ty chcesz pić mleko” – zabłądziłam kiedyś na pewnym forum o zdrowiu.

Uspokajam – kazeina wykorzystywana w przemyśle klejowym jest przetwarzana i oczyszczana w celu uzyskania odpowiednich właściwości klejących. Czysta kazeina spożywcza, którą znajdujemy np. w produktach mlecznych, nie ma takiej samej struktury ani zastosowania klejącego jak kazeina przemysłowa .

Historie o sklejaniu narządów lub zatykaniu jelit przez mleko są nieprawdziwe i powodują zbędny niepokój. Aż muszę się napić… szklanki mleka.

Czym jest kazeina micelarna

Kazeina micelarna to najczystsza z postaci, w jakich występuje białko kazeinowe. Zawiera 80–82% białka w 100 g suchej masy. Kazeinę micelarną uzyskuje się poprzez odtłuszczanie i oczyszczanie mleka z zanieczyszczeń i laktozy .

Kazeina micelarna pozyskiwana jest w niskiej temperaturze dzięki procesowi mikrofiltracji (bez użycia chemikaliów). W ten sposób otrzymuje się kazeinę o nienaruszonej strukturze peptydowej z zachowaną dużą ilością L-glutaminy i aminokwasów, m.in. BCAA .

Odżywki białkowe Micellar Casein to częsty wybór wśród osób trenujących. Sportowcy doceniają je za:

• bogactwo składników odżywczych – wapń, fosfor, niezbędne aminokwasy,
• wolniejsze tempo uwalniania aminokwasów,
• długi czas trawienia i wysoki stopień sytości.

Odżywki białkowe z kazeiną micelarną

Kazeina, podobnie jak białko serwatkowe (whey protein) czy sojowe, należy do kategorii „A” suplementów diety. Australijski Instytut Sportu klasyfikuje do niej produkty o naukowo potwierdzonej skuteczności .

Odżywki białkowe z kazeiną stosuje się w celu uzupełnienia diety o proteiny, aminokwasy i wapń. Są wolnowchłanialne, sycące i bardzo smaczne.

Cena odżywek Micellar Casein może się różnić w zależności od producenta czy dodatków. Zazwyczaj jest to wyższy koszt w porównaniu do innych źródeł białka (np. koncentratu białka serwatkowego). Ceny odżywek z kazeiną zaczynają się od ok. 9 zł/100 g.

Kuba Pągowski komentuje: Jeśli jesz różnorodnie to i tak nie musisz się tym martwić. Wybierz tę odżywkę, która bardziej Ci odpowiada, np. pod względem smakowym.

Białko na dobranoc

Kazeina jest nazywana białkiem na dobranoc, dlatego zaleca się jej przyjmowanie jako ostatni posiłek przed snem. Kazeina sprawdzi się na noc ze względu na:

• Wolne tempo wchłaniania. Skutkuje to długotrwałym i stabilnym dopływem aminokwasów do organizmu przez kilka godzin po spożyciu.
• Antykataboliczne działanie. Kazeina może zapobiegać rozpadowi mięśni (katabolizm) podczas postu nocnego. Dostarcza organizmowi stałe źródło budulca do odbudowy mięśni.
• Sytość. Kazeina jest znacznie bardziej sycąca niż białko serwatki. Jej spożycie przed snem może zwiększyć uczucie najedzenia się, zaspokoić apetyt – co może być korzystne dla osób, które chcą kontrolować masę ciała – i zapobiegać nocnemu podjadaniu.

Twój organizm trawi i wchłania kazeinę w wolniejszym tempie niż białko serwatkowe. Dzieje się tak, ponieważ kwaśne środowisko w żołądku powoduje, że kazeina krzepnie lub tworzy żel. Żołądek potrzebuje dwa razy więcej czasu, aby strawić i wchłonąć taką samą ilość kazeiny jak serwatki .

Kazeina micelarna na odchudzanie

Kazeina micelarna to świetny sposób na odchudzanie, ponieważ białko to zawiera dużą ilość cennych składników odżywczych (m.in. 9 niezbędnych aminokwasów), długo się trawi, wydłuża uczucie sytości, a zmieszana z płynem, nabiera pysznej, aksamitnej konsystencji co zwiększa satysfakcję z posiłku. Zazwyczaj stosuje się 1 porcję 30 g (a w niej ok. 22 g białka) dziennie, najlepiej przed snem.

Kazeina micelarna w przepisach kulinarnych

Kazeina to najlepiej współpracujące białko w kuchni:

• w 80% zastępuje mąkę w przepisach,
• dobrze wyrasta podczas pieczenia,
• naturalnie zagęszcza płyny,
• tworzy elastyczną masę.

Kazeina to moje ulubione białko pod względem smaku i możliwości przygotowania. Gęsta kasza manna z kazeiną, gofry czy biszkopt z dodatkiem tego białka to super pomysły na przemycenie protein do posiłku. Bez grudek i rozwalającego się ciasta.

Gdzie występuje kazeina?

Kazeina występuje przede wszystkim w produktach mlecznych. Możesz ją jednak nieświadomie spożywać też z innych artykułów spożywczych – nawet słonych przekąsek! W czym jest kazeina?

Zawartość kazeiny w produktach mlecznych

Produkty bogate w kazeinę to :

• mleko krowie,
• inne mleka odzwierzęce (np. kozie, owcze),
• twaróg,
• jogurt naturalny,
• desery mleczne,
• kefir,
• serek wiejski,
• smarowidła do pieczywa (typu Philadelphia),
• maślanka,
• śmietana,
• ser żółty,
• masło,
• chleb,
• lody.

I uwaga, uwaga kazeinę znajdziesz także w:

• wędlinach i innych przetworach mięsnych,
• wyrobach cukierniczych,
• płatkach śniadaniowych,
• słodyczach,
• sosach w proszku,
• ciastach w proszku,
• gotowych daniach,
• słonych przekąskach (np. chipsach),
• suplementach diety (np. odżywkach białkowych).

Kazeina czyha na Ciebie w wielu artykułach spożywczych, dlatego jeśli masz alergię na to białko, dokładnie czytaj etykiety produktów.

Nietolerancja kazeiny

Nietolerancja kazeiny to najcięższa postać alergii na białka mleka krowiego. To stan, w którym organizm ma trudności z trawieniem białek mlecznych, co powoduje objawy takie jak ból brzucha, wzdęcia, biegunka i problemy skórne .

Alergie pokarmowe na białka mleka – w tym kazeiny – występują najczęściej wśród niemowląt i dzieci do 3. roku życia, a rzadziej u młodzieży oraz dorosłych. W pierwszych miesiącach życia mleko jest jedynym, a później istotnym składnikiem diety dziecka. Spożywanie tylko jednego rodzaju pokarmu w połączeniu z niedojrzałością przewodu pokarmowego sprzyja rozwojowi alergii.

W odróżnieniu od pozostałych białek mleka krowiego alergia na kazeinę jest uczuleniem, na które dzieci wraz z wiekiem niestety nie nabiorą tolerancji.

Dlaczego kazeina uczula?

Kazeina uczula, ponieważ należy do tzw. białek termostabilnych, których gotowanie nawet w wysokiej temperaturze nie znosi właściwości alergizujących.

Alergia na kazeinę występuje, gdy układ odpornościowy uznaje białko kazeiny za „szkodliwe”. W wyniku tego zostaje uruchomiona odpowiedź immunologiczna, w której uczestniczą przeciwciała IgE i histamina, co skutkuje pewnymi dolegliwościami ze strony wielu układów w organizmie.

Objawy alergii na kazeinę

Symptomy alergii na kazeinę to :

• bóle brzucha,
• wzdęcia,
• zaparcia,
• biegunka,
• wymioty,
• wysypka skórna,
• swędzenie skóry,
• trudności w oddychaniu.

Rzadko, ale w skrajnych przypadkach może dojść do wstrząsu anafilaktycznego .

Jak sprawdzić alergię na kazeinę?

Alergię na kazeinę możesz sprawdzić, przeprowadzając testy skórne lub badania krwi w punkcie laboratoryjnym.

Podczas testu skórnego małe ilości ekstraktu kazeiny są nakładane na skórę. Następnie skóra jest delikatnie nakłuwana, aby umożliwić substancji wejście w kontakt z układem immunologicznym. Uczulenie na kazeinę objawia się zaczerwienieniem, wybroczynami lub obrzękiem w miejscu testowanym.

Badania krwi, takie jak test RAST lub testy na obecność przeciwciał IgE również mogą potwierdzić alergię na kazeinę. Podczas testu pobiera się próbkę krwi, a następnie bada obecność przeciwciał IgE skierowanych przeciwko kazeinie.

Leczenie nietolerancji kazeiny

Niestety nie istnieje skuteczne leczenie nietolerancji kazeiny za pomocą leków. Po potwierdzeniu alergii na białka mleka krowiego należy wyeliminować produkty mleczne z diety w jakiejkolwiek formie. Dzięki temu nie narażasz organizmu na kontakt z alergenem.

Czy nietolerancja kazeiny mija?

Niestety, nietolerancja kazeiny nie mija z wiekiem lub wraz z ograniczeniem produktów mlecznych w diecie. Alergia na kazeinę jest stanem przewlekłym, tak samo jak nietolerancja laktozy. Oznacza to, że nie mija samoistnie, ale może być kontrolowana poprzez unikanie żywności zawierającej kazeinę.

Co jeść przy nietolerancji kazeiny?

Przy nietolerancji kazeiny warto dodać do jadłospisu pokarmy, które uzupełnią w organizmie cenne składniki odżywcze i zastąpią mleko:

• Napoje roślinne. Mleko sojowe, migdałowe, kokosowe, ryżowe, konopne czy owsiane to powszechnie dostępne produkty, które stanowią świetną alternatywę dla mleka zwierzęcego.
• Produkty na bazie roślinnej. Na rynku znajdziesz szeroki wybór serów i jogurtów na bazie roślinnej, takich jak sery: sojowy, migdałowy, kokosowy czy jogurt z nasion chia.
• Alternatywne źródła wapnia. Produkty takie jak sezam, orzechy włoskie, sardynki, brokuły, szpinak, soja, tofu, nasiona chia i amarantus mogą dostarczać wapń będący ważnym składnikiem mleka.

W przypadku nietolerancji kazeiny warto skonsultować się z dietetykiem, który opracuje spersonalizowane zalecenia żywieniowe. Ważne jest również dokładne czytanie etykiet i unikanie produktów zawierających kazeinę (które są czasem nieoczywiste) lub innych artykułów mlecznych.

Kazeina wpływa na włosy?

Jest w białeczku, w kleju, a nawet w… Twoim szamponie. Zapytałam Katarzynę Srebr – kosmetologa, o zastosowanie kazeiny w kosmetykach.

Kazeinę hydrolizowaną znajdziesz w szamponach, odżywkach lub maskach. Może być również obecna w niektórych kosmetykach do pielęgnacji skóry, takich jak kremy czy balsamy.

Podsumowanie