Hydrolizat białka serwatkowego (WPH) – co to jest i czy warto?

Odżywki białkowe WPH to najczystsze białko. Dowiedz się, czy warto za nie dopłacić.

TekstNina Wawryszuk

Redaktorka Natu.Care

Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, jako trenerka personalna pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

RecenzjaKuba Pągowski

Zweryfikowane przez eksperta

RecenzjaKuba Pągowski

Dietetyk kliniczny

Dietetyk kliniczny i szkoleniowiec. Specjalizuje się we współpracy ze sportowcami przeróżnych dyscyplin.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

RedakcjaBartłomiej Turczyński

Redaktor naczelny

Bartłomiej Turczyński jest redaktorem naczelnym Natu.Care. Odpowiada za jakość treści tworzonych m.in. w serwisie Natu.Care i dba o to, żeby wszystkie artykuły były oparte na rzetelnych badaniach naukowych i konsultowane ze specjalistami z branży.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Fact-checkingEmilia Moskal

Redaktorka Natu.Care

Emilia Moskal specjalizuje się w tekstach z zakresu medycyny i psychologii, w tym treściach dla podmiotów medycznych. Jest wielbicielką prostego języka i komunikacji przyjaznej czytelnikowi. W Natu.Care pisze edukacyjne artykuły.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Hydrolizat białka serwatkowego (WPH) – co to jest i czy warto?

14 kwietnia, 2024

Recenzja11 października, 2023

Redakcja13 października, 2023

Fact-checking09 października, 2023

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

14 min

Dlaczego możesz nam zaufać

Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.

Dowiedz się więcej w naszym procesie redakcyjnym

Informacja o reklamach

Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.

Dowiedz się więcej w naszym regulaminie

Media o nas:

Hydrolizat białka serwatkowego (WPH) to najczystsze białko, jakie możesz kupić. Wchłania się nawet w 15 minut i szybko zabiera za regenerację oraz wzrost mięśni po treningu. Niestety, równie prędko czyściutki staje się także portfel.

Wspólnie z dietetykiem Kubą Pągowskim podpowiemy Ci, dla kogo jest WPH, czy warto do niego dopłacać oraz co łączy koksów z siłowni z… bobaskami.

Z tego artykułu dowiesz się:

Co to jest WPH.
Jak powstaje hydrolizat białka serwatkowego.
Jakie ma właściwości.
Czy WPH jest tylko dla zawodowych kulturystów.
Jakie wady i zalety ma WPH.

Zobacz też:

Białko w organizmie

Białko to jeden z trzech najważniejszych makroskładników w diecie, razem z węglowodanami i tłuszczami. Proteiny w Twoim organizmie :

służą jako budulec dla m.in. włosów, kości i mięśni,
wspierają wzrost i naprawę tkanek,
biorą udział w produkcji enzymów i hormonów,
wzmacniają układ odpornościowy,
regulują procesy metaboliczne (np. trawienie),
transportują różne składniki w organizmie (np. tlen do komórek),
są źródłem energii.

Przeciętna dorosła osoba o prawidłowej masie ciała potrzebuje około 0,8–1 g białka na kilogram masy ciała. Osoby aktywne fizycznie i budujące masę mięśniową potrzebują nawet 1,6–2,2 g na kilogram masy ciała .

U sportowców zapotrzebowanie na białko jest wysokie, ale ono nie zawsze dobrze wchodzi z posiłków. Z pomocą przychodzą odżywki białkowe z białka serwatkowego.

Białka serwatkowe – co to jest?

To mieszanina białek, które podczas produkcji serów (lub jogurtów) zostały wyizolowane z serwatki – płynnej części mleka . Według badań naukowych spożywanie białka serwatkowego lepiej stymuluje tworzenie suchej masy mięśniowej niż inne źródła białka np. roślinne .

Serwatka białka jest wysoko odżywcza, bogata w niezbędne aminokwasy – m.in. BCAA, co czyni je białkiem kompletnym.

Kuba Pągowskidietetyk kliniczny

Rodzaje białka serwatkowego

Wyróżniamy trzy rodzaje białek serwatkowych o różnej zawartości białka .

Rodzaj	% zawartość białka w 100 g suchej masy
WPC – koncentrat białka serwatkowego	30–82%
WPI – izolaty białek serwatkowych	90–95%
WPH – hydrolizat białka serwatkowego	90–100%

Białka serwatkowe różnią się między sobą:

stopniem przetworzenia,
zawartością białka, tłuszczów i węglowodanów,
ceną.

Co to znaczy hydrolizowane białko?

Hydrolizat jest białkiem otrzymywanym w procesie hydrolizy, który polega na rozbijaniu większych cząsteczek białka na mniejsze (peptydy) za pomocą enzymów. To sprawia, że hydrolizat szybko i skutecznie przyswaja się do organizmu .

Białko jest następnie oczyszczane i suszone do formy proszku. Potem – w zależności od producenta – dodawane są aromaty lub inne składniki, np. witaminy czy minerały.

Wyróżnia się kilka rodzajów hydrolizowanego białka pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego. Najpopularniejszym jest WPH.

Co to jest WPH?

WPH (ang. Whey Protein Hydrolysate) to hydrolizat białka serwatkowego zawierający od 90 do 100% białka w 100 g suchej masy. Odżywki WPH szybko i skutecznie uzupełniają proteiny w diecie, dostarczając m.in. aminokwasów egzogennych, które trzeba pozyskiwać z pożywienia. To najczystsza i najbardziej skoncentrowana forma białka serwatkowego. Dobrze się rozpuszcza i szybko przyswaja .

Dla koksów i… bobasków

WPH znajdziesz w suplementach białkowych (proszki, batony, napoje), ale i… produktach spożywczych dla niemowląt. Hydrolizat białka w diecie bobasów stosuje się w zapobieganiu alergii, gdy istnieje u nich wysokie ryzyko rozwoju choroby .

Do wyboru są jeszcze inne hydrolizowane formy:

Hydrolizat białka roślinnego

Mniej popularny, ale równie szybki i skuteczny w dostarczaniu czystych protein jest hydrolizat roślinny – najczęściej sojowy lub grochu. Hydrolizat białka roślinnego działa tak samo jak serwatkowy odpowiednik, ale będzie lepszym wyborem dla osób na diecie bezmięsnej lub alergią na białka mleczne . Za najbardziej wartościowe białko pochodzenia roślinnego uważa się soję.

Soja zawiera wiele cennych składników :

aminokwasy,
witaminy z grupy B,
pierwiastki – magnez, potas, żelazo, wapń, fosfor,
wielonienasycone kwasy tłuszczowe,
izoflawony sojowe.

Izoflawony sojowe należą do grupy fitoestrogenów. Związki te wykazują działanie m.in. przeciwnowotworowe i hipotensyjne, czyli obniżające ciśnienie tętnicze krwi.

Kuba Pągowskidietetyk kliniczny

Soja obniża męskość?

Rozwiejmy wątpliwości co do soi i jej wpływu na rzekome obniżenie testosteronu. Metaanaliza 15 badań naukowych sugeruje, że białko sojowe (w tym izoflawony – fitoestrogeny) nie mają wpływu na stężenie testosteronu .

Jeśli rano przyjmujesz leki na tarczycę, zachowaj dwugodzinny odstęp między lekiem a odżywką z białka sojowego. Soja może zmniejszać wchłanianie substancji czynnej zawartej w preparacie.

Kuba Pągowskidietetyk kliniczny

Hydrolizat białka wołowego

Również jest mniej popularny niż WPH, ale tak samo skuteczny w uzupełnianiu białka w Twojej diecie. Hydrolizat z białka wołowego jest dobrym wyborem dla osób, które nie mogą spożywać protein z mleka. Tak jak WPH i roślinne odpowiedniki ma wysoką wartość odżywczą, dużą ilość cennych aminokwasów i zawiera minimalne ilości tłuszczu i węglowodanów.

Hydrolizaty białka zwierzęcego pozyskiwane są także z drobiu i wieprzowiny.

Kuba Pągowskidietetyk kliniczny

Serwatka, rośliny czy wołowina?

Jeśli nie jesteś na diecie bezmięsnej – wybierz po prostu najtańszą lub najsmaczniejszą opcję. Wszystkie wyżej opisane hydrolizaty mają taką samą skuteczność.

Kuba Pągowskidietetyk kliniczny

Co daje WPH?

Odżywka białkowa WPH :

szybko i skutecznie dostarcza organizmowi białko,
wspiera budowanie masy mięśniowej,
wspomaga regenerację po treningu,
ogranicza utratę masy mięśniowej podczas diety redukcyjnej,
zwiększa efekt termogeniczny pożywienia – podnosi metabolizm,
pomaga transportować składniki odżywcze,
wpływa na regulację gospodarki hormonalnej, enzymów i przeciwciał,
dostarcza organizmowi większej ilości aminokwasów, co poprawia bilans azotowy – niezwykle ważny przy budowaniu mięśni.

WPH – czyste białko. Czy warto?

Najszybszy w przyswajaniu i… opróżnianiu portfela. Jakie zalety i wady ma WPH?

Zalety WPH

Wysoka zawartość białka (90–100% w 100 g).
Przyswaja się nawet w 15 minut.
Nie zawiera laktozy, więc sprawdzi się u osób z jej nietolerancją.
Dostarcza aminokwasów egzogennych, których organizm nie wytwarza, dlatego musisz je przyjmowaćz pożywieniem.
Wysoka rozpuszczalność.
Polecany dla osób na restrykcyjnych dietach (np. dieta ketogeniczna, alergie pokarmowe).

Wady WPH

Wysoka cena, średnio 14 zł/100 g.
Nie nadaje się jako samodzielny posiłek.
Najmniej smaczny z białek serwatkowych.

WPH przez swoją wysoką przyswajalność szybko pobudza procesy trawienne. Nie sprawdzi się jako przekąska lub samodzielny posiłek – istnieje szansa, że szybko będziesz głodny.

Kuba Pągowskidietetyk kliniczny

Wiesz już, czego oczekiwać od WPH. A jak to białko wypada przy WPC i WPI?

WPH kontra WPC i WPI

W porównaniu do odżywek białkowych WPC i WPI hydrolizt białka:

szybciej się przyswaja – nawet 15 minut po spożyciu,
zawiera 90–100% białka (WPC do 80%, WPI do 95%),
nie zawiera laktozy i jest bezpieczny dla osób z jej nietolerancją,
w najwyższym stopniu zwiększa produkcję insuliny, wpływając na anabolizm i magazynowanie energii .

Ale z drugiej strony:

WPC i WPI też dostarczą Ci białka,
szybkość przyswajania nie jest kluczowa w budowaniu masy mięśniowej,
przyjmowanie WPH nie jest rozkoszą dla podniebienia.

Dla kogo jest WPH?

Odżywka WPH będzie najlepszym wyborem, jeśli:

nie tolerujesz laktozy,
masz wrażliwy żołądek,
jesteś na diecie niskowęglowodanowej lub ketogenicznej.

Szybsze wchłanianie to… więcej mięśni?

Producenci lubią podkreślać, że WPH wchłania się najszybciej i lepiej wspomaga budowanie mięśni. Czy szybkość przyswajania białka rzeczywiście ma wpływ na większy przyrost masy mięśniowej?

Producenci stosują taką narrację, jednak realnie nie ma to wpływu na przyrosty masy mięśniowej. Najważniejszym faktorem w jej budowie (od strony dietetycznej) jest podaż energii oraz białka na co dzień.

Kuba Pągowskidietetyk kliniczny

„Drugą najważniejszą cechą może być pora przyjmowania białka, czyli regularne dostarczanie 25–40 g protein w posiłku w celu zoptymalizowania syntezy białek mięśniowych. W kontekście budowania mięśni to czy wypijemy po treningu WPC, czy WPH, czy WPI – nie robi nam praktycznie żadnej różnicy”, dodaje dietetyk.

Czy warto dopłacać do WPH? Opinia eksperta

Odżywki białkowe WPH to owiane sławą najczystsze białko dla kulturystów. Jeśli stoi obok Ciebie paczka WPH, a dopiero co kupiłeś karnet na siłkę, nie przejmuj się. To tylko legendy.

Większość trenujących osób nie odniesie żadnych dodatkowych korzyści ze stosowania WPH zamiast np. WPC czy WPI. Oczywiście w WPH będziesz mieć ok. 2 g białka więcej na porcje. Ale czy robi to różnice? Oczywiście, że nie. Według mnie najlepszym wyborem u zdecydowanej większości jest stare, dobre WPC.

Kuba Pągowskidietetyk kliniczny

Dodam, że WPH jest po prostu… mało smaczne. Nie uratuje go dodanie do mleka czy omleta. Hydrolizat jest ciężki do współpracy w kuchni:

słabo chłonie płyny,
nie nadaje się do pieczenia,
jest bardzo kleisty.

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania do stosowania hydrolizatu białka serwatkowego (WPH) to :

uczulenie na jakikolwiek składnik odżywki białkowej,
alergie na białka mleka krowiego,
trądzik i inne problemy skórne.

Skutki uboczne

Hydrolizat białka serwatkowego to najczystsza forma, która dobrze sprawdza się u „żołądkowców”. Rzadko powoduje skutki uboczne, ale u niektórych mogą pojawić się:

ból brzucha,
biegunka,
wzdęcia,
gazy.

Zazwyczaj jest to efekt nadmiarowego spożycia odżywki lub nietolerancji na zawarty w niej składnik .

Ważne

Badania naukowe sugerują, że nadmiarowe spożycie białka w diecie u osób chorych na nerki i w grupach ryzyka może negatywnie wpływać na zdrowie tego narządu . Ostrożność powinny zachować także osoby z chorobami wątroby, ponieważ nadmiar białka może zaburzać funkcje tego narządu .

dr n. hab. Witold Tomaszewski — Witold Tomaszewskidoktor nauk medycznych

Jeśli jesteś zdrową osobą, po prostu pilnuj dziennej podaży białka i staraj się dostarczać z pożywienia, a odżywka białkowa niech będzie dodatkiem.

Jak stosować WPH?

Hydrolizat białka serwatkowego najlepiej stosować według zaleceń producenta na opakowaniu – WPH mają różną zawartość protein. Zazwyczaj to 1–2 porcje w ciągu dnia. Dobrze, aby w jednej porcji białka było około 0,4 g/kg masy ciała .

Kiedy brać hydrolizat białka?

Hydrolizat białka serwatkowego najlepiej przyjmować w ciągu dnia tak, aby zapewnić sobie optymalną podaż protein przez cały dzień. To kiedy brać – przed czy po treningu – nie ma wielkiego znaczenia.

WPH to forma białka o najszybszym tempie wchłaniania i najmniejszym obciążeniu układu pokarmowego. To zatem dobry wybór dla osób, które spożywają białko przed lub po treningu albo w trakcie jego trwania.

A jeśli myślisz o „oknie anabolicznym”, to naukowcy uspokajają – wystarczy, abyś zjadł pełnowartościowy posiłek do 4 godzin po treningu. Wpływ na regenerację i wzrost mięśni będzie taki sam, jakbyś spożył białko tuż po oderwaniu się od ławeczki .

Ile WPH dziennie?

Twoje dzienne zapotrzebowanie na białko zależy od wielu czynników – poziomu aktywności fizycznej, masy ciała, celu. U osób trenujących zaleca się spożycie białka na poziomie od 1,6 do 2,2 g na kg masy ciała .

Pamiętaj jednak, że białeczko to nie wszystko. Potrzebujesz też węglowodanów i tłuszczów. Jeśli nie wiesz, jak rozłożyć makro w diecie, poradź się dietetyka lub trenera personalnego.

Podsumowanie

WPH (ang. Whey Protein Hydrolysate) to hydrolizowane białko serwatkowe.
Zawiera od 90 do 100% białka.
Przyswaja się w 15–60 minut i szybko dostarcza organizmowi protein.
To najczystsza forma białka serwatkowego.
Idealna dla osób z nietolerancją laktozy i wrażliwym układem pokarmowym.
WPH jest najdroższy ze wszystkich białek serwatkowych.
Spożywanie WPH nie przynosi większych korzyści w budowaniu masy mięśniowej niż WPC i WPI.

FAQ

Co jest lepsze izolat czy hydrolizat?

Zarówno izolat (WPI) jak i hydrolizat (WPH) mają wysoką zawartość białka oraz szybko się przyswajają. Oba rodzaje nadają się dla osób z nietolerancją laktozy i alergią na białka mleka. Jednak ze względu na cenę i smak, lepszym wyborem będzie izolat białka serwatkowego.

Jaki hydrolizat białka wybrać?

Wybieraj hydrolizat białka serwatkowego od sprawdzonych producentów, najlepiej od takich, którzy udostępniają wyniki badań laboratoryjnych co do zawartości składu swoich odżywek białkowych. Zwracaj też uwagę na stopień hydrolizy – DH (ang. Degree of Hydrolysis). Im jest wyższy, (max. 100) tym produkt zawiera więcej białka i cennych aminokwasów.

Czy hydrolizat białka serwatkowego można gotować?

WPH lepiej nie gotować, ponieważ proszek słabo chłonie płyny i jest trudny do mieszania (np. w owsiance czy kaszce). Nie ma sensu go też podgrzewać (denaturacja niszczy sens hydrolizy). WPH najlepiej miksować z mlekiem o temperaturze pokojowej.

Czy WPH powoduje trądzik?

Wpływ białka WPH (białka serwatki) na powodowanie trądziku lub innych problemów skórnych może różnić się w zależności od osoby. Niektóre badania sugerują, że dieta bogata w białko serwatkowe może zwiększać ryzyko wystąpienia trądziku u niektórych osób. Białko to może też podnosić poziom insuliny we krwi i wpływać na wydzielanie hormonów, które mogą mieć związek z trądzikiem.

Jeśli zauważysz u siebie problemy skórne po stosowaniu WPH, zmień odżywkę białkową z serwatki na roślinną.

Jak smakuje WPH?

WPH nie jest tak smaczny jak choćby koncentrat (WPC), ma specyficzny posmak, który wynika z procesu hydrolizy i czystości proszku. Smak hydrolizatu białka serwatkowego można poprawić, pijąc go z ulubionym płynem (np. mlekiem lub napojem roślinnym) zamiast wodą.

Czy WPH jest bezpieczny w stosowaniu?

Tak, hydrolizat białka serwatkowego (WPH) jest bezpieczny w stosowaniu. Posiada czysty skład, a sprawdzeni producenci nie dodają do niego zbędnych wypełniaczy. Stosowany w zalecanych ilościach nie powinien powodować żadnych skutków ubocznych. Ostrożność powinny zachować osoby z chorobami nerek lub wątroby oraz z problemami skórnymi.

Jak długo można stosować WPH?

Odżywki białkowe z WPH można stosować wedle zapotrzebowania, nawet codziennie w celu uzupełnienia podaży protein w diecie. Należy jednak pamiętać, że białko najlepiej dostarczać z pożywieniem oraz zwracać uwagę na skład odżywek białkowych.

Niektóre mogą zawierać zbędne składniki, które stosowane dłuższy czas mogą negatywnie wpływać na zdrowie (np. cukier, sztuczne słodziki i barwniki).

Źródła

Zobacz wszystkie

Cengiz, F. P., Cevirgen Cemil, B., Emiroglu, N., Gulsel Bahali, A., & Onsun, N. (2017). Acne located on the trunk, whey protein supplementation: Is there any association? Health Promotion Perspectives, 7(2), 106–108. https://doi.org/10.15171/hpp.2017.19

Cribb, P. J., Williams, A. D., Carey, M. F., & Hayes, A. (2006). The effect of whey isolate and resistance training on strength, body composition, and plasma glutamine. International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism, 16(5), 494–509. https://doi.org/10.1123/ijsnem.16.5.494

Dimski, D. S. (1994). Ammonia metabolism and the urea cycle: Function and clinical implications. Journal of Veterinary Internal Medicine, 8(2), 73–78. https://doi.org/10.1111/j.1939-1676.1994.tb03201.x

Gee, T. I., Woolrich, T. J., & Smith, M. F. (2019). Effectiveness of Whey Protein Hydrolysate and Milk-Based Formulated Drinks on Recovery of Strength and Power Following Acute Resistance Exercise. Journal of Human Kinetics, 68, 193–202. https://doi.org/10.2478/hukin-2019-0066

Gorissen, S. H. M., & Witard, O. C. (2018). Characterising the muscle anabolic potential of dairy, meat and plant-based protein sources in older adults. The Proceedings of the Nutrition Society, 77(1), 20–31. https://doi.org/10.1017/S002966511700194X

Hamilton-Reeves, J. M., Vazquez, G., Duval, S. J., Phipps, W. R., Kurzer, M. S., & Messina, M. J. (2010). Clinical studies show no effects of soy protein or isoflavones on reproductive hormones in men: Results of a meta-analysis. Fertility and Sterility, 94(3), 997–1007. https://doi.org/10.1016/j.fertnstert.2009.04.038

He, Y., Shen, L., Ma, C., Chen, M., Pan, Y., Yin, L., Zhou, J., Lei, X., Ren, Q., Duan, Y., Zhang, H., & Ma, H. (2018). Protein Hydrolysates’ Absorption Characteristics in the Dynamic Small Intestine In Vivo. Molecules (Basel, Switzerland), 23(7), 1591. https://doi.org/10.3390/molecules23071591

Hoffman, J. R., & Falvo, M. J. (2004). Protein – Which is Best? Journal of Sports Science & Medicine, 3(3), 118–130.

Jäger, R., Kerksick, C. M., Campbell, B. I., Cribb, P. J., Wells, S. D., Skwiat, T. M., Purpura, M., Ziegenfuss, T. N., Ferrando, A. A., Arent, S. M., Smith-Ryan, A. E., Stout, J. R., Arciero, P. J., Ormsbee, M. J., Taylor, L. W., Wilborn, C. D., Kalman, D. S., Kreider, R. B., Willoughby, D. S., … Antonio, J. (2017). International Society of Sports Nutrition Position Stand: Protein and exercise. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 14(1), 20. https://doi.org/10.1186/s12970-017-0177-8

Jeewanthi, R. K. C., Lee, N.-K., & Paik, H.-D. (2015). Improved Functional Characteristics of Whey Protein Hydrolysates in Food Industry. Korean Journal for Food Science of Animal Resources, 35(3), 350–359. https://doi.org/10.5851/kosfa.2015.35.3.350

Jd, B., Rl, T., Am, C., Pr, H., Mo, D., & Mk, R. (2010). Supplementation with a whey protein hydrolysate enhances recovery of muscle force-generating capacity following eccentric exercise. Journal of Science and Medicine in Sport, 13(1). https://doi.org/10.1016/j.jsams.2008.06.007

Leksrisompong, P., Gerard, P., Lopetcharat, K., & Drake, M. (2012). Bitter taste inhibiting agents for whey protein hydrolysate and whey protein hydrolysate beverages. Journal of Food Science, 77(8), S282-287. https://doi.org/10.1111/j.1750-3841.2012.02800.x

Kim, C.-B., Park, J.-H., Park, H.-S., Kim, H.-J., & Park, J.-J. (2023). Effects of Whey Protein Supplement on 4-Week Resistance Exercise-Induced Improvements in Muscle Mass and Isokinetic Muscular Function under Dietary Control. Nutrients, 15(4), 1003. https://doi.org/10.3390/nu15041003

Krieger, J. W., Sitren, H. S., Daniels, M. J., & Langkamp-Henken, B. (2006). Effects of variation in protein and carbohydrate intake on body mass and composition during energy restriction: A meta-regression 1. The American Journal of Clinical Nutrition, 83(2), 260–274. https://doi.org/10.1093/ajcn/83.2.260

Layman, D. K., Lönnerdal, B., & Fernstrom, J. D. (2018). Applications for α-lactalbumin in human nutrition. Nutrition Reviews, 76(6), 444–460. https://doi.org/10.1093/nutrit/nuy004

Lonnie, M., Hooker, E., Brunstrom, J. M., Corfe, B. M., Green, M. A., Watson, A. W., Williams, E. A., Stevenson, E. J., Penson, S., & Johnstone, A. M. (2018). Protein for Life: Review of Optimal Protein Intake, Sustainable Dietary Sources and the Effect on Appetite in Ageing Adults. Nutrients, 10(3), 360. https://doi.org/10.3390/nu10030360

Ma, B., Ej, S., & G, H. (2018). Whey protein hydrolysate supplementation accelerates recovery from exercise-induced muscle damage in females. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism = Physiologie Appliquee, Nutrition et Metabolisme, 43(4). https://doi.org/10.1139/apnm-2017-0412

Morgan, P. T., & Breen, L. (2021). The role of protein hydrolysates for exercise-induced skeletal muscle recovery and adaptation: A current perspective. Nutrition & Metabolism, 18(1), 44. https://doi.org/10.1186/s12986-021-00574-z

Naclerio, F., & Larumbe-Zabala, E. (2016). Effects of Whey Protein Alone or as Part of a Multi-ingredient Formulation on Strength, Fat-Free Mass, or Lean Body Mass in Resistance-Trained Individuals: A Meta-analysis. Sports Medicine (Auckland, N.Z.), 46(1), 125–137. https://doi.org/10.1007/s40279-015-0403-y

Nguyen, D. L., & Morgan, T. (2014). Protein restriction in hepatic encephalopathy is appropriate for selected patients: A point of view. Hepatology international, 8(2), 447–451. https://doi.org/10.1007/s12072-013-9497-1

Noakes, M., Keogh, J. B., Foster, P. R., & Clifton, P. M. (2005). Effect of an energy-restricted, high-protein, low-fat diet relative to a conventional high-carbohydrate, low-fat diet on weight loss, body composition, nutritional status, and markers of cardiovascular health in obese women. The American Journal of Clinical Nutrition, 81(6), 1298–1306. https://doi.org/10.1093/ajcn/81.6.1298

Shawcross, D. L., & Wendon, J. A. (2012). The neurological manifestations of acute liver failure. Neurochemistry International, 60(7), 662–671. https://doi.org/10.1016/j.neuint.2011.10.006

Silverberg, N. B. (2012). Whey protein precipitating moderate to severe acne flares in 5 teenaged athletes. Cutis, 90(2), 70–72.

Simonart, T. (2012). Acne and whey protein supplementation among bodybuilders. Dermatology (Basel, Switzerland), 225(3), 256–258. https://doi.org/10.1159/000345102

Power, O., Hallihan, A., & Jakeman, P. (2009). Human insulinotropic response to oral ingestion of native and hydrolysed whey protein. Amino Acids, 37(2), 333–339. https://doi.org/10.1007/s00726-008-0156-0

T, M., Cr, B., B, V., Cs, F., K, N., C, S., E, V., & Bb, R. (2019). Whey Protein Hydrolysate Increases Amino Acid Uptake, mTORC1 Signaling, and Protein Synthesis in Skeletal Muscle of Healthy Young Men in a Randomized Crossover Trial. The Journal of Nutrition, 149(7). https://doi.org/10.1093/jn/nxz053

West, D. W. D., Abou Sawan, S., Mazzulla, M., Williamson, E., & Moore, D. R. (2017). Whey Protein Supplementation Enhances Whole Body Protein Metabolism and Performance Recovery after Resistance Exercise: A Double-Blind Crossover Study. Nutrients, 9(7), 735. https://doi.org/10.3390/nu9070735

Wu, G. (2016). Dietary protein intake and human health. Food & Function, 7(3), 1251–1265. https://doi.org/10.1039/c5fo01530h

Zamil, D. H., Perez-Sanchez, A., & Katta, R. (2020). Acne related to dietary supplements. Dermatology Online Journal, 26(8), 13030/qt9rp7t2p2.

Oceń artykuł

5.0

Głos oddany

5 opinii, ocena: 5.0