Stłuszczona (otłuszczona) wątroba – co to, przyczyny, objawy

Stłuszczenie wątroby powodowane jest przez zbyt duże nagromadzenie tłuszczu w tym gruczole.

TekstLudwik Jelonek

Redaktor Natu.Care

Ludwik Jelonek jest autorem ponad 2500 tekstów opublikowanych na wiodących portalach. Jego treści trafiły do takich serwisów jak Ostrovit czy Kobieta Onet. W Natu.Care Ludwik edukuje ludzi w najważniejszej dziedzinie życia – zdrowiu.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

RecenzjaWitold Tomaszewski

Zweryfikowane przez eksperta

RecenzjaWitold Tomaszewski

Doktor nauk medycznych

Doktor nauk medycznych, ekspert prawa żywnościowego i farmaceutycznego oraz doświadczony pracownik sektora medycznego.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Fact-checkingEmilia Moskal

Redaktorka Natu.Care

Emilia Moskal specjalizuje się w tekstach z zakresu medycyny i psychologii, w tym treściach dla podmiotów medycznych. Jest wielbicielką prostego języka i komunikacji przyjaznej czytelnikowi. W Natu.Care pisze edukacyjne artykuły.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Stłuszczona (otłuszczona) wątroba – co to, przyczyny, objawy

23 kwietnia, 2024

12 min

Dlaczego możesz nam zaufać

Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.

Dowiedz się więcej w naszym procesie redakcyjnym

Informacja o reklamach

Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.

Dowiedz się więcej w naszym regulaminie

Media o nas:

Stłuszczenie (lub otłuszczenie) wątroby to schorzenie spowodowane nadmiernie zgromadzonym tłuszczem w tym narządzie. Choroba ta może – ale nie musi – być groźna. W tym artykule znajdziesz najważniejsze informacje o otłuszczonej wątrobie.

Wątroba odpowiada m.in. za metabolizm węglowodanów, usuwanie toksyn z krwioobiegu oraz magazynowanie witamin i minerałów. Dość powszechnie spotykanym schorzeniem tego gruczołu jest jego stłuszczenie. Najczęściej choroba ta powodowana jest przez niewłaściwą dietę lub nadmierne spożycie alkoholu. Wspólnie z dr. n. med. Witoldem Tomaszewskim przygotowaliśmy informacje o tym, jak wcześnie rozpoznać stłuszczenie wątroby, co robić, aby zapobiegać temu stanowi, a także czym grozi ta choroba.

Z tego artykułu dowiesz się:

Czym jest stłuszczenie wątroby i jakie są rodzaje tego schorzenia
Co prowadzi do otłuszczenia wątroby
Jakie objawy mogą świadczyć o stłuszczonej wątrobie
Jak wygląda leczenie otłuszczonej wątroby
Jakie powikłania mogą wiązać się ze stłuszczeniem wątroby
Jak radzić sobie z otłuszczoną wątrobą domowymi sposobami

Potrzebujesz pomocy?

Umów wizytę

Natu.Care Omega-3ᵀᴳ Premium — Sprawdź, za co pokochały go tysiące klientek Natu.Care Premium Omega-3ᵀᴳ.

W końcu omega 3 w solidnej dawce i proporcji. Plus za TG, czyli trójglicerydy!

Zobacz więcej

Zobacz też:

Otłuszczona wątroba – co to znaczy?

Otłuszczona (lub stłuszczona) wątroba to schorzenie , które spowodowane jest nadmiarem tłuszczu w tym narządzie. W zdrowej wątrobie składowana jest wyłącznie znikoma ilość tłuszczu. O stłuszczeniu możemy mówić, kiedy stężenie tłuszczu w wątrobie osiągnie 5–10% masy narządu.

Otłuszczona czy stłuszczona wątroba – które określenie jest poprawne?

Jak tłumaczy dr n. med. Witold Tomaszewski, „stłuszczenie” jest jedynym terminem poprawnym z medycznego punktu widzenia. W internecie nie brakuje jednak serwisów, które zamiennie wykorzystują te określenia. My również chcemy dotrzeć do szerokiego grona odbiorców, dlatego w tym artykule będziemy używali sformułowań „otłuszczona” i „stłuszczona” wątroba zamiennie.

Pamiętaj jednak, że to „stłuszczona wątroba” jest poprawnym określeniem.

Jakie są odmiany stłuszczenia wątroby?

Wyróżnia się dwa rodzaje otłuszczenia wątroby . Niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby oraz alkoholowe stłuszczenie wątroby. Czym charakteryzują się te stany?

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) to, jak sama nazwa wskazuje, schorzenie , które nie jest związane z nadmiernym spożyciem alkoholu. Najczęściej występuje u osób borykających się z nadwagą lub otyłością. Wyróżnia się dwa typy tej choroby.

Proste otłuszczenie wątroby. Występuje w przypadku nadmiernej ilości tłuszczu w wątrobie, jednak bez stanów zapalnych (lub z niewielkimi) i bez uszkodzeń komórek narządu. W większości wypadków proste stłuszczenie wątroby nie powoduje groźnych powikłań.
Niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH). NASH to znacznie groźniejszy stan niż proste stłuszczenie wątroby. Poza nagromadzonym tłuszczem występują w nim też stany zapalne lub uszkodzenia komórek wątroby. W dłuższej perspektywie niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby może prowadzić do marskości, a nawet nowotworu tego narządu.

Alkoholowe stłuszczenie wątroby

Alkoholowe otłuszczenie wątroby powodowane jest przez nadmierne spożycie napojów wyskokowych. Wątroba rozkłada alkohol i może usuwać go z organizmu. Nie oznacza to jednak, że gruczoł ten jest niezniszczalny – w trakcie picia alkoholu w wątrobie odkłada się tłuszcz.

Z kolei w czasie późniejszego rozkładania alkoholu powstają szkodliwe substancje, które mogą uszkadzać komórki wątroby. Co więcej, sprzyjają one też stanom zapalnym i negatywnie wpływają na układ immunologiczny. Alkoholowe stłuszczenie wątroby to jedno z wcześniejszych stadiów chorób tego narządu.

W przypadku, gdy nie podejmiemy odpowiednich kroków, dalsze spożywanie alkoholu będzie prowadziło do zapalenia lub marskości wątroby.

dr n. hab. — Witold Tomaszewskidoktor nauk medycznych

Jakie są przyczyny stłuszczonej wątroby?

Do stłuszczenia wątroby prowadzi wiele różnych czynników. Co najczęściej jest powodem tego schorzenia?

Przyczyny stłuszczonej wątroby :

nadwaga lub otyłość,
nadmierne spożywanie alkoholu,
starszy wiek,
podwyższone ciśnienie krwi,
insulinooporność,
cukrzyca typu 2,
przyjmowanie niektórych leków (amiodaron, tamoksyfen czy dilitiazem),
wysokie stężenie trójglicerydów lub cholesterolu we krwi.

Jeśli te czynniki ryzyka stłuszczenia wątroby występują u Ciebie – umów się na badanie i sprawdź, czy Twoja wątroba jest stłuszczona.

Potrzebujesz pomocy?

Umów wizytę

Otłuszczona wątroba – objawy

Stłuszczenie wątroby rzadko daje określone objawy we wczesnych fazach. Mimo tego możemy wyróżnić określone symptomy, które powinny sprawić, że zapali nam się czerwona lampka.

Objawy otłuszczonej wątroby:

zmęczenie,
ból w prawej, górnej części brzucha,
niewyjaśniona utrata wagi,
nudności,
utrata apetytu,
ogólne osłabienie organizmu,
dezorientacja,
czerwone lub żółte plamy na skórze,
obrzęk brzucha (wodobrzusze),
powiększone naczynia krwionośne pod skórą.

Uwaga!

Pamiętaj, że powyższe objawy mogą, ale nie muszą, wskazywać na stłuszczenie wątroby. Tylko lekarz może zdiagnozować to schorzenie. Zauważasz takie objawy u siebie? Umów się na wizytę kontrolną.

Diagnoza stłuszczenia wątroby

Zdiagnozowanie choroby stłuszczeniowej nie jest proste . Większość objawów, które daje to schorzenie, jest bardzo podobna do objawów innych chorób. Najczęściej lekarz podejmie trzy kroki, aby sprawdzić, czy borykasz się z otłuszczoną wątroby.

Wywiad lekarski

Wywiad jest kluczowy w ramach diagnozowania stłuszczenia wątroby. Lekarz zapyta Cię o spożywanie alkoholu, dietę, przyjmowane leki i Twoją historię medyczną. Dzięki temu specjalista będzie mógł określić, czy w Twoim przypadku prawdopodobna jest alkoholowa lub niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby.

Badanie fizykalne

Kolejny krok, który pozwali ustalić lekarzowi, czy chorujesz na stłuszczenie wątroby to badanie fizykalne. Specjalista zbada Twoje ciało, a także sprawdzi wagę i wzrost. Lekarz będzie szukał dwóch podstawowych oznak otłuszczonej wątroby:

powiększonego narządu,
objawów marskości (np. żółtaczki).

Zaawansowane badania

Kiedy jest prawdopodobne, że borykasz się z chorobą stłuszczeniową wątroby, lekarz skieruje Cię na zaawansowane badania. Zaliczamy do nich przede wszystkim badania krwi – np. morfologię czy testy sprawdzające czynność wątroby.

W innych wypadkach konieczne będzie przeprowadzenie badań obrazowych. Dzięki nim możliwe jest określenie, czy w wątrobie znajduje się tłuszcz. Niekiedy niezbędna okazuje się biopsja wątroby. Badanie to pozwala finalnie potwierdzić diagnozę i określić, jak poważne jest uszkodzenie narządu.

For Liver Regeneration° Formuła Precyzyjna

For Liver Regeneration° Smart Suplement

Formuła z sylimaryną, kwasem foliowym, fosfolipidami, choliną i kwasami omega-3 wspiera regenerację wątroby.

Zobacz więcej

Czym grozi otłuszczona wątroba?

Większość osób przechodzi chorobę stłuszczeniową wątroby bez większych problemów. Mimo tego 7 do 30% pacjentów z tym schorzeniem doświadcza pogarszającego się stanu zdrowia.

Następstwa nieleczonej otłuszczonej wątroby można podzielić na 3 etapy:

Zapalenie wątroby, poprzez które zostaje uszkodzona tkanka narządu. Stan ten nazywamy stłuszczeniowym zapaleniem wątroby.
W miejscu zniszczonej tkanki tworzy się tkanka bliznowata – dochodzi do zwłóknienia wątroby.
Obszerna blizna zajmuje miejsce zdrowej tkanki – zwłóknienie wątroby zamienia się w jej marskość.

Czy stłuszczenie wątroby jest śmiertelne?

Nie, sama otłuszczona wątroba nie jest śmiertelnie groźnym schorzeniem. Jednak nieleczona może szybko przekształcić się w marskość wątroby – bardzo poważną chorobę. Dlatego bardzo istotne jest to, aby możliwie szybko zdiagnozować i zareagować na stłuszczenie wątroby.

Potrzebujesz pomocy?

Umów wizytę

Czym jest marskość wątroby?

Marskość wątroby to zaawansowane stadium zwłóknienia tego narządu. Najczęściej powodowana jest różnymi chorobami, takimi jak stłuszczenie czy zapalenie. Każda próba naprawy wątroby (po jej uszkodzeniu) prowadzi do powstawania tkanki bliznowatej.

W pewnym momencie jest jej tak dużo, że funkcjonowanie wątroby staje się niemożliwe. Marskość wątroby w późnym stadium może nawet zagrażać życiu pacjenta.

Leczenie stłuszczonej wątroby

W tej chwili nie ma leków na otłuszczoną wątrobę, jednak niektóre środki są w fazie badań klinicznych. Dlatego w najbliższych latach możemy spodziewać się nowych substancji, które wesprą pacjentów z tym schorzeniem. Aktualnie leczenie stłuszczonej wątroby obejmuje kilka prostych kroków.

Utrata wagi. Zdrowe odchudzanie (o już 3–5% masy ciała) może pomóc zmniejszyć zawartość tłuszczu, a także zredukować, stany zapalne i blizny w wątrobie. W niektórych wypadkach konieczne jest operacyjne usunięcie tłuszczu z tego narządu.
Rezygnacja z alkoholu. Unikanie napojów wyskokowych jest niezwykle pomocne w ograniczeniu postępujących uszkodzeń wątroby. W niektórych wypadkach rezygnacja z alkoholu może nawet odwrócić niektóre zmiany w wątrobie.
Obniżenie stężenia cholesterolu. Zdrowa dieta (pełna warzyw i owoców), aktywność fizyczna i wybrane leki (wyłącznie zarekomendowane przez lekarza) mogą obniżać stężenie cholesterolu w organizmie.
Kontrolowanie cukrzycy (jeśli występuje). Diabetycy powinni bezwzględnie stosować się do zaleceń lekarza odnośnie do przyjmowania leków. Muszą też ściśle monitorować stężenie cukru we krwi.

Jeśli dojdzie do powikłań choroby stłuszczeniowej wątroby, takich jak niewydolność lub marskość, konieczny może być przeszczep narządu.

Potrzebujesz pomocy?

Umów wizytę

Otłuszczona wątroba – domowe sposoby

Odpowiedni styl życia może pozytywnie wpłynąć na otłuszczoną wątrobę. Jakie są domowe sposoby wspierające leczenie tego schorzenia?

Dieta. Zbilansowana dieta to klucz do zdrowej wątroby. Odpowiedni jadłospis może pomóc Ci utracić zbędne kilogramy, a także przywrócić odpowiednie stężenie cholesterolu. Zamiast przetworzonego czy tłustego jedzenia, wybieraj warzywa, owoce lub produkty pełnoziarniste i kontroluj ilość spożywanych kalorii.
Aktywność fizyczna.Ruch to zdrowie. Przysłowie to jest trafne, a zaledwie 30 minut ćwiczeń każdego dnia pomoże w walce z nadwagą czy stłuszczoną wątrobą. Pół godziny to jedynie 2 procent całego dnia. Poświęcisz tyle swojemu zdrowiu?
Chroń wątrobę. Unikanie alkoholu oraz zbędnych leków czy suplementów zapobiega uszkodzeniom wątroby. Jeśli decydujesz się przyjmować jakiekolwiek środki (wspomniane leki lub suplementy), zawsze stosuj się do zaleceń producenta, a najlepiej, abyś skonsultował swoje plany z lekarzem.

Co należy jeść, aby zwalczyć stłuszczenie wątroby?

Dieta wątrobowa to sposób odżywiania, który pozytywnie wpływa na pracę tego narządu. Odpowiedni jadłospis może wspierać leczenie stłuszczeniowej choroby wątroby.

Chorzy na stłuszczenie wątroby powinni zadbać o spożycie:

kawy ,
szpinaku ,
roślin strączkowych (soczewica, ciecierzyca, soja, groch),
tłustych ryb – bogatych w kwasy omega-3 (łosoś, sardynki, tuńczyk),
płatków pełnoziarnistych ,
orzechów ,
oliwy z oliwek,
czekolady (w ograniczonych ilościach),
soku cytrynowego,
zielonej i czarnej herbaty,
imbiru,
kurkumy ,
nasion słonecznika (ze względu na zawartość witaminy E),
czosnku .

Pozostałe witaminy rozpuszczalne w tłuszczach również są kluczowe dla zdrowia wątroby. Chciałbyś dowiedzieć się o nich więcej? Zapraszam do tych artykułów:

Czego nie wolno jeść przy otłuszczonej wątrobie?

Spożywanie powyższych produktów to nie wszystko. Konkretne artykuły spożywcze należy też (przynajmniej częściowo) wyeliminować z diety.

Przy stłuszczeniowej chorobie wątroby nie powinno się spożywać:

alkoholu ,
rafinowanych zbóż (biały chleb czy ryż),
czerwonego mięsa ,
cukrów prostych (np. słodyczy),
tłuszczów trans (np. chipsów).

Uwaga!

Jeśli masz problemy z wątrobą i chcesz zmienić swoją dietę – najlepiej, abyś skontaktował się z dietetykiem. To specjalista ma wiedzę, dzięki której będzie w stanie zapewnić Ci odpowiednią pomoc.

Zobacz też:

Podsumowanie

Zapamiętaj z tego artykułu kilka najważniejszych informacji:

Otłuszczenie lub stłuszczenie wątroby to choroba powodowana nadmiarem tłuszczu w tym narządzie.
Wyróżnia się niealkoholowe i alkoholowe stłuszczenie wątroby.
Do stłuszczenia wątroby prowadzą m.in. nadwaga, nadmierne spożywanie alkoholu lub starszy wiek.
Niektóre z objawów otłuszczonej wątroby to zmęczenie, ból w prawej, górnej części brzucha lub nudności.
Stłuszczenie wątroby we wczesnym stadium nie jest bardzo groźne, jednak nieleczone może prowadzić do marskości, a nawet nowotworu tego gruczołu.
Nie ma leków na otłuszczoną wątrobę – leczenie obejmuje m.in. odpowiednią dietę, rezygnację z alkoholu lub obniżenie cholesterolu.
Osoby cierpiące na stłuszczenie wątroby powinny spożywać m.in. tłuste ryby, rośliny strączkowe lub płatki pełnoziarniste.
Na otłuszczoną wątrobę negatywnie wpływają m.in. alkohol, czerwone mięso lub tłuszcze trans.

FAQ

Jak szybko odtłuścić wątrobę?

Podstawą odtłuszczenia wątroby jest zmiana diety i trybu życia:

unikaj tłuszczów odzwierzęcych i przetworzonej żywności;
spraw, żeby nawet 3/4 talerza w każdym posiłku stanowiły różnokolorowe warzywa;
włącz do diety zdrowe tłuszcze i nienasycone kwasy tłuszczowe – w tym kwasy omega;
zadbaj o regularną aktywność fizyczną – nawet 30–45 minut lekkiego zmęczenia dziennie;
pij 2–3 filiżanki czarnej kawy dziennie – zawarte w niej związki pomogą w regeneracji wątroby;
postaraj się zrzucić zbędne kilogramy i kontroluj choroby współistniejące – w szczególności cukrzycę, zaburzenia lipidowe, miażdżycę i choroby serca.

Czy stłuszczona wątroba się regeneruje?

Tak, stłuszczenie wątroby to stan odwracalny, a sam organ ma zdolności do regeneracji. Czas leczenia stłuszczonej wątroby zależy od przyczyn i stopnia uszkodzenia. Im szybciej uzyskasz diagnozę, wprowadzisz zmiany w diecie i nawykach, a także zaczniesz wspierać suplementami na wątrobę, tym szybciej ją wyleczysz.

Czy banany są dobre na wątrobę?

Banany to cenne źródło witaminy B6, magnezu i witaminy C. Owoce te są zdrowe i nie wpływają negatywnie na wątrobę. Ogranicz ich spożycie do nie więcej niż dwóch sztuk dziennie. Nadmiar cukrów prostych w bananach może być szkodliwy dla wątroby i prowadzić do np. jej stłuszczenia. To nie oznacza, że banany są złe – większym problemem jest wysokoprzetworzona żywność i „cukrowe bomby” (słodycze, przekąski, duże ilości miodu itp.)

Jaki chleb na stłuszczenie wątroby?

Osoby ze stłuszczoną wątrobą powinny spożywać pełnoziarniste pieczywo zamiast białego. Badania sugerują, że mniej przetworzone pieczywo pozytywnie wpływa na leczenie otłuszczonej wątroby i stężenie enzymów wątrobowych. Ogranicz lub zrezygnuj białego chleba i bułek.

Zobacz też: Próby wątrobowe – czym są i kiedy warto je wykonać?

Jaki jest stolec przy chorej wątrobie?

Prawidłowy stolec zdrowej osoby powinien być brązowy, choć jego barwa może zmieniać się w zależności od diety (np. stolec może mieć niepokojąco czerwony kolor po tym jak zjesz dużo buraków). Nietypowe barwy mogą świadczyć o określonych problemach zdrowotnych. W przypadku chorej wątroby najczęściej będzie to jasnożółty kolor. Jeśli Twój stolec od dłuższego czasu ma niepokojący kolor – udaj się do lekarza.

Sprawdź: Tabletki na wątrobę – 12 propozycji od farmaceuty

Ile jest stopni stłuszczenia wątroby?

Najczęściej wyróżnia się trzy stopnie stłuszczenia wątroby:

łagodne: dotyczy 5–10% komórek;
umiarkowane: obejmuje 10–20% komórek wątroby;
ciężkie: dotyczy ponad 20% komórek.

Stopień stłuszczenia wątroby ocenia się na podstawie badań histopatologicznych prób wątrobowych pobranych w czasie biopsji lub przy pomocy badań obrazowych: USG lub tomografii.

Czy stłuszczenie wątroby to marskość?

Nie, są to dwie różne choroby, jednak stłuszczenie może prowadzić do marskości. Marskość to schodzenie, w którym kolejne funkcje wątroby się „wyłączają”. Jest to wynik ciągłych uszkodzeń, które prowadzą do trwałych blizn i uszkodzenia tkanki wątrobowej. Marskość wątroby zwykle prowadzi do poważnych powikłań, takich jak żółtaczka, krwawienia z przewodu pokarmowego, obrzęk brzucha (tzw. wodobrzusze, a nawet niewydolność wielonarządowa).

Sprawdź: Jak zadbać o zdrowie – 13+ porad lekarza, dietetyka i psychologa

Źródła

Zobacz wszystkie

Alcohol-related liver disease. (2017, październik 20). Nhs.Uk. https://www.nhs.uk/conditions/alcohol-related-liver-disease-arld/

Cirrhosis—Symptoms and causes. (b.d.). Mayo Clinic. Pobrano 17 marzec 2023, z https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cirrhosis/symptoms-causes/syc-20351487

Fatty Liver Disease. (b.d.-a). [Text]. National Library of Medicine. Pobrano 17 marzec 2023, z https://medlineplus.gov/fattyliverdisease.html

Fatty Liver Disease: Risk Factors, Symptoms, Types & Prevention. (b.d.-b). Cleveland Clinic. Pobrano 17 marzec 2023, z https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15831-fatty-liver-disease

Fowler, P. (b.d.). Fatty Liver Disease: Alcoholic and Non-Alcoholic Types. WebMD. Pobrano 17 marzec 2023, z https://www.webmd.com/hepatitis/fatty-liver-disease

Maher, J. J. (1997). Exploring Alcohol’s Effects on Liver Function. Alcohol Health and Research World, 21(1), 5–12.

Mega, A., Marzi, L., Kob, M., Piccin, A., & Floreani, A. (2021). Food and Nutrition in the Pathogenesis of Liver Damage. Nutrients, 13(4), Article 4. https://doi.org/10.3390/nu13041326

Mokhtari, E., Farhadnejad, H., Salehi-Sahlabadi, A., Najibi, N., Azadi, M., Teymoori, F., & Mirmiran, P. (2021). Spinach consumption and nonalcoholic fatty liver disease among adults: A case–control study. BMC Gastroenterology, 21(1), 196. https://doi.org/10.1186/s12876-021-01784-8

Nonalcoholic Fatty Liver Disease. (2019, listopad 19). https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/nonalcoholic-fatty-liver-disease

Non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD). (2017, październik 19). Nhs.Uk. https://www.nhs.uk/conditions/non-alcoholic-fatty-liver-disease/

Nonalcoholic fatty liver disease—Symptoms and causes. (b.d.). Mayo Clinic. Pobrano 17 marzec 2023, z https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/nonalcoholic-fatty-liver-disease/symptoms-causes/syc-20354567

Ross, A. B., Godin, J.-P., Minehira, K., & Kirwan, J. P. (2013). Increasing Whole Grain Intake as Part of Prevention and Treatment of Nonalcoholic Fatty Liver Disease. International Journal of Endocrinology, 2013, e585876. https://doi.org/10.1155/2013/585876

Soleimani, D., Paknahad, Z., & Rouhani, M. H. (2020). <p>Therapeutic Effects of Garlic on Hepatic Steatosis in Nonalcoholic Fatty Liver Disease Patients: A Randomized Clinical Trial</p>. Diabetes, Metabolic Syndrome and Obesity, 13, 2389–2397. https://doi.org/10.2147/DMSO.S254555

The effect of coffee consumption on the non-alcoholic fatty liver disease and liver fibrosis: A meta-analysis of 11 epidemiological studies—ScienceDirect. (b.d.). Pobrano 17 marzec 2023, z https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1665268120301691

Vitamin E has a beneficial effect on nonalcoholic fatty liver disease: A meta-analysis of randomized controlled trials—ScienceDirect. (b.d.). Pobrano 17 marzec 2023, z https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0899900714005188

Oceń artykuł

4.2

Głos oddany

20 opinii, ocena: 4.2