Piperyna – działanie, właściwości, skutki uboczne. Kiedy pierwsze efekty?

Za prozdrowotne właściwości pieprzu odpowiada zawarta w nim piperyna. To właśnie dzięki jej działaniu pieprz wykorzystywany jest w medycynie naturalnej. 

Po przeczytaniu tego artykułu nigdy nie spojrzysz na pieprz w ten sam sposób. Doprawiając potrawę czy biorąc szczyptę pieprzu w palce, jego zapach odczujesz jako zwiastun prozdrowotnych korzyści. Sprawdź, jakie właściwości piperyny zostały opisane w badaniach naukowych.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Co to jest piperyna
• Jakie ma działanie i właściwości
• Jak bezpiecznie dawkować piperynę
• Jakie są przeciwwskazania i skutki uboczne stosowania piperyny

Co to jest piperyna?

Piperyna to jeden z głównych składników pieprzu. Nadaje ona tej przyprawie piekący smak i aromat. Najwięcej piperyny znajdziemy kolejno w pieprzu: czarnym, białym, zielonym i kolorowym. Piperyna to alkaloid, czyli naturalnie występujący związek chemiczny o wieloaspektowym wpływie na organizm człowieka.

Medycyna naturalna od tysięcy lat wykorzystuje piperynę do leczenia i łagodzenia wielu dolegliwości. Dopiero od niedawna naukowcy dokładnie analizują jej właściwości. Trwają badania, które w przyszłości mogą zaowocować wdrożeniem piperyny jako dodatkowego składnika wspomagającego leczenie wielu schorzeń.

W pieprzu jest stosunkowo niewiele piperyny. Dopiero ekstrakty z pieprzu zawierają ilości potrzebne do skutecznego działania na nasz organizm. Piperynę pozyskuje się jako ekstrakt z czarnego pieprzu lub, rzadziej, na drodze syntezy chemicznej. Nie wykorzystamy pełnego potencjału piperyny, spożywając sam pieprz.

Słyszałeś o niesamowitych właściwościach połączenia kurkumy? Przeczytaj artykuł Kurkuma - co to jest + właściwości, skutki uboczne, przeciwwskazania

Piperyna – działanie i właściwości

Piperyna od dawna znajduje się pod lupą naukowców, a coraz więcej wyników badań potwierdza jej wyjątkowe dla zdrowia właściwości. Prace nad tym antyoksydantem trwają i w przyszłości może być wsparciem w leczeniu wielu dolegliwości. 

Co sugerują badania naukowe na temat działania piperyny na różne obszary naszego zdrowia?

Piperyna na odchudzanie

Piperyna może wspierać proces utraty wagi poprzez: hamowanie apetytu, regulację metabolizmu węglowodanów i tłuszczów i zwiększenie procesu termogenezy.

Pamiętaj, że podstawą utraty wagi jest deficyt kaloryczny. Najlepsze efekty osiągniesz, dołączając do niego ulubioną aktywność i odżywczą dietę. Suplementację piperyną potraktuj jako wsparcie, a nie główne remedium na nadwagę.

Sprawdź artykuły o chromie i berberynie, którym przypisuje się właściwości odchudzające.

• Chrom – właściwości, zastosowanie, suplementacja, źródła. Czy pomaga schudnąć?
• Berberyna – działanie, właściwości, skutki uboczne, dawkowanie

Silny antyoksydant

Współcześnie jesteśmy narażeni na działanie dużych ilości wolnych rodników – niestabilnych cząsteczek, które mogą uszkodzić komórki naszego ciała. Sprzyja temu stres, przemęczenie, dieta, a także ekspozycja na zanieczyszczenia, dym papierosowy i promienie słoneczne.

Badania sugerują, że piperyna jest silnym antyoksydantem, który może pomóc w zapobieganiu lub opóźnianiu szkodliwego działania wolnych rodników poprzez ich eliminowanie. Dieta bogata w antyoksydanty jest powiązana ze zmniejszonym ryzykiem wystąpienia niektórych chorób (np. nowotworów) i opóźnieniem procesów starzenia.

Przeciwzapalny potencjał

Przewlekły stan zapalny może przyczyniać się do rozwoju takich chorób jak reumatoidalne zapalenie stawów, choroby serca czy nowotwory. Piperyna jest obecnie badana pod kątem zapobiegania lub hamowania rozwoju stanów zapalnych w organizmie. Badania na zwierzętach wyglądają obiecująco – być może za kilka lat piperyna będzie wsparciem w leczeniu wielu chorób zapalnych. 

Wchłanianie składników odżywczych

Piperyna może zwiększyć wchłanianie:

• niezbędnych składników odżywczych (np. wapń, selen, żelazo), 
• witamin (np. witaminy z grupy B oraz witaminy A, D, E, K), 
• niektórych związków zawartych w roślinach (np. polifenoli w zielonej herbacie, kurkuminy z kurkumy).

Dowiedz się, jak ważne jest prawidłowe stężenie tych witamin i minerałów w artykułach:

• Witaminy z grupy B – właściwości, rola, niedobór i źródła
• Witamina D3 – działanie, dawkowanie, suplementacja
• Witamina K – gdzie występuje, na co pomaga, objawy niedoboru
• Żelazo – co to, właściwości, zapotrzebowanie, źródła, niedobór

Nowotwory

Badania in vitro sugerują, że piperyna spowalnia replikację (wzrost) komórek raka piersi, prostaty i okrężnicy oraz powoduje śmierć komórek rakowych. Potrzebne są badania na ludziach, aby dowiedzieć się więcej i zrozumieć dokładny mechanizm działania piperyny. Na ten moment trzymamy kciuki za naukowców.

Układ nerwowy

W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach piperyna wykazała potencjalne korzyści dla objawów związanych z degeneracyjnymi chorobami mózgu, takimi jak choroba Alzheimera i Parkinsona. 

Związek ten wpłynął na poprawę pamięci oraz zmniejszył tworzenie się blaszek amyloidowych, które są skupiskami szkodliwych fragmentów białka w mózgu, powiązanych z chorobą Alzheimera. 

Układ pokarmowy

Piperyna dba o nasz układ pokarmowy na kilka sposobów: może zwiększyć ilość dobrych bakterii w jelitach, poprawia trawienie poprzez zwiększenie wydzielania soków żołądkowych i stymulację wydzielania enzymów trzustkowych.

Profil lipidowy

Badania na zwierzętach wykazały, że piperyna obniża stężenie cholesterolu całkowitego i „złego” cholesterolu (LDL), a zwiększa stężenie „dobrego” cholesterolu (HDL). To bardzo obiecujące wyniki, a w przyszłości piperyna może być skutecznym wsparciem leczenia otyłości i chorób układu krążenia.

Metabolizm glukozy we krwi

Piperyna może poprawić wrażliwość insulinową i zmniejszać skoki cukru we krwi. Prawidłowy metabolizm cukrów zapobiega nagłym napadom głodu i rozwoju chorób metabolicznych (np. osteoporozy, cukrzycy typu II).

Libido

Współcześnie jesteśmy narażeni na stres, który może mieć niekorzystny wpływ na obniżenie libido. Już w tradycyjnej medycynie indyjskiej oraz chińskiej piperyna była wykorzystywana jako afrodyzjak i remedium na problemy z dysfunkcjami seksualnymi. Współczesne badania sugerują jej pozytywny wpływ na erekcję u mężczyzn.

Działanie przeciwbakteryjne

Piperyna wykazuje właściwości antybakteryjne. Badania sugerują, że ekstrakt z pieprzu czarnego zwalcza takie bakterie, jak gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), pałeczka okrężnicy (Escherichia coli) czy chromobacterium violaceum.

Wsparcie leczenia depresji

Dotychczasowe badania na zwierzętach sugerują, że piperyna może działać antydepresyjnie. Naukowcy przyglądają się łączeniu różnych naturalnych składników aktywnych (np. piperyny z resveratrolem). Efekt synergii uzyskany z tych kombinacji może dostarczyć wskazówek do projektowania innowacyjnych leków przeciwdepresyjnych o wysokiej skuteczności i rzadkich efektach ubocznych. 

Podsumowując: W internecie można odnaleźć wiele artykułów, zapewniających o niesamowitych właściwościach piperyny. Pamiętaj, że większość z nich to badania na zwierzętach. Suplementacja piperyną z pewnością przyniesie Ci korzyści, jednak niech to będzie dodatek, uzupełnienie do odżywczej diety i ruchu, które są podstawą zdrowia.

Piperyna – kiedy pierwsze efekty?

Piperyna nie działa doraźnie. Powinniśmy suplementować ją regularnie przez ok. 4–8 tygodni, aby w pełni wykorzystać jej potencjał. W zależności od oczekiwań możesz zapisać sobie datę rozpoczęcia suplementacji i stan początkowy (np. wyniki badań profilu lipidowego, obwód w pasie) i sprawdzić te parametry po 4 tygodniach.

Masz tendencję do zapominania o tabletkach? 

• Kup piperynę, którą spożywa się raz dziennie.
• Ustaw cykliczne przypomnienie o suplementacji w smartfonie.
• Ustal codzienny rytuał, np. tabletka z piperyną na czczo lub po kolacji.
• Jeśli masz produkt, który wymaga kilku porcji dziennie, kup pojemnik na tabletki z podziałką.
• Kupując suplement, policz, na jaki czas wystarczy Ci 1 opakowanie. Rozważ zrobienie zapasów, by nie przerywać suplementacji.

Regularne spożywanie piperyny w połączeniu z różnorodną dietą i aktywnością fizyczną może przynieść wiele korzyści. Poczuj się jak naukowiec i sprawdź po 4 tygodniach, czy zmieniło się coś, na co czekałeś (np. mniejszy obwód pasa, lepsze wyniki morfologii)

Zalecane spożycie piperyny

Ilość piperyny zależy od gatunku pieprzu, np. czarny pieprz zawiera jej ok. 2–7,4%. Chcąc wykorzystać potencjał tej przyprawy, na szczęście nie musimy dodawać pieprzu dosłownie do wszystkiego (co może skończyć się podrażnieniem żołądka!). 

Z pomocą przychodzą suplementy diety. Piperyna jest uważana za bezpieczną, gdy jest suplementowana w zbliżonych do żywności porcjach ok. 360 mg/dzień, co daje 18–32 mg piperyny dziennie. Producenci w Polsce oferują kilka form podania piperyny i różną zawartość w jednej porcji, dlatego zawsze stosujmy się do zaleceń podanych na ulotce. 

Uchwała Zespołu do spraw Suplementów Diety działającego przy Radzie Sanitarno-Epidemiologicznej z dnia 04.02.2022 r. wskazała na maksymalną dzienną porcję piperyny dla dorosłych na poziomie 2 mg.  

Brakuje badań dotyczących długotrwałego stosowania piperyny w większych ilościach – zachowaj rozsądek i postaw, regularną suplementację produktów sprawdzonych producentów, a nie porcje uderzeniowe, które nie działają a mogą jedynie spowodować liczne zaburzenia 

dr n. med. Witold Tomaszewski 

Przeciwwskazania do stosowania piperyny

Przeciwwskazania do stosowania piperyny to: nadwrażliwość na czarny pieprz, ciąża, karmienie piersią, zaburzenia krzepnięcia krwi, stosowanie leków na nadciśnienie, przeciwdepresyjnych, przeciwcukrzycowych. Piperyny nie powinny spożywać dzieci oraz osoby spodziewające się operacji.

Skutki uboczne przyjmowania piperyny

Piperyna jest ogólnie uznana za bezpieczną w suplementacji. Jednak u niektórych osób może powodować skutki uboczne, najczęściej są to: dolegliwości ze strony układu pokarmowego (zgaga, mdłości), kaszel.

Te skutki uboczne zazwyczaj dotyczą osób, które stosują nadmierne ilości piperyny. Nieprzyjemne objawy nadmiaru piperyny powinny ustąpić samoistnie, a by uniknąć ich na przyszłość, należy zachować umiar.

dr n. med. Witold Tomaszewski

Interakcje

Piperyna może zaburzać wchłanianie niektórych leków (digoksyna, teofilina) lub nasilać ich działanie (diklofenak, karbamazepina, chlorzoksazon). 

Jeśli nie jesteś pewien, czy Ty lub bliska osoba zażywa te substancje, a chcecie rozpocząć suplementację piperyną – dla bezpieczeństwa skonsultujcie się z lekarzem.

Piperyna – która najlepsza?

Szukając najlepszego suplementu diety z piperyną, powinniśmy zwrócić uwagę na:

• Koncentrację piperyny – najlepiej powyżej 95%.
• Składniki aktywne, które wspomagają działanie piperyny (np. imbir, kurkuma).
• Formę podania, która powinna być dla nas wygodna (kapsułki, tabletki, syrop).

Ponadto, kupując piperynę, zwróć uwagę na inne leki i suplementy, jakie przyjmujesz. W razie wątpliwości zapytaj lekarza lub farmaceutę.

Piperyna – opinie ekspertów

Czy warto spróbować suplementacji piperyną? Przeczytaj, co na ten temat sądzi lekarz oraz dietetyczka.

Piperyna stosowana rozsądnie i w oparciu o zalecenia lekarza, może być dobrym wsparciem leczenia wielu dolegliwości.  W przyszłości piperyna może okazać się cennym uzupełnieniem wielu terapii, co w ciekawy sposób pokaże, jak skutecznie można łączyć medycynę konwencjonalną z tym, co oferuje natura. 

dr n. med. Witold Tomaszewski

Suplementy z piperyną posiadają wiele udowodnionych badaniami właściwości. Na szczególną uwagę zasługuje zwiększanie biodostępności przez piperynę pierwiastków i witamin. To istotne, ponieważ dzięki temu piperyna pomaga lepiej odżywić organizm i wesprzeć go w momentach większego zapotrzebowania. 

Julia Skrajda, dietetyczka kliniczna

Podsumowanie

Wspomaganie się naturalnymi przyprawami w leczeniu różnych dolegliwości to praktyki stosowane z powodzeniem od tysięcy lat. Współcześnie dzięki pracy naukowców, coraz trafniej możemy dobierać przyprawę i jej składniki aktywne do naszych dolegliwości.

Piperyna w pigułce… wiedzy:

• Piperyna to składnik aktywny występujący w pieprzu.
• W badaniach wykazuje działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne.
• Może pomóc w odchudzaniu, a najlepsze efekty osiąga w połączeniu z dietą redukcyjną i ćwiczeniami.
• Ma potencjał antynowotworowy i przeciwdepresyjny, jednak potrzebne są dalsze badania.
• Silnie oddziałuje na wchłanianie niektórych leków, suplementów i składników odżywczych.
• Kobiety w ciąży, karmiące oraz dzieci nie powinny suplementować piperyny. Jeśli leczysz się przewlekle, także skonsultuj spożywanie piperyny z lekarzem prowadzącym.

Zapraszam do sekcji poniżej, w której dietetyczka Julia Skrajda odpowiada na najczęściej zadawane pytania odnośnie piperyny. Nie widzisz odpowiedzi na nurtujące pytanie? Zostaw je w komentarzu, zaspokoimy Twoją ciekawość.

FAQ

Czy piperyna jest bezpieczna dla zdrowia?

Tak, piperyna jest uznawana za bezpieczną dla zdrowia. Jednak należy pamiętać, że pomimo swojego naturalnego pochodzenia, istnieją przeciwwskazania do jej suplementacji. Należy wziąć pod uwagę interakcje i wpływ na wchłanianie innych substancji oraz nieprzekraczanie zalecanych przez producenta porcji.

Czy piperyna odchudza?

Nie, piperyna sama w sobie nie powoduje utraty tkanki tłuszczowej. Jest natomiast dobrym uzupełnieniem diety redukcyjnej oraz aktywności fizycznej, ze względu na przyspieszanie metabolizmu i procesu termogenezy.

Czy można pić pieprz z wodą na czczo?

Tak, można pić pieprz z wodą na czczo. Ostrożność powinny zachować osoby posiadające wrażliwy żołądek, chorujące na chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy – w tych dwóch przypadkach zdecydowanie się to odradza.

Co daje picie wody z pieprzem?

Picie wody z pieprzem zwiększa wydzielanie kwasów żołądkowych, stymuluje wydzielanie enzymów trzustkowych i usprawnia to procesy trawienne.

Czy piperyna podnosi ciśnienie?

Piperyna nie podnosi ciśnienia. Jeśli nie jesteś pewien, czy możesz przyjmować piperynę, a chorujesz na nadciśnienie i bierzesz leki, skonsultuj się z lekarzem.

W czym jest najwięcej piperyny?

Naturalnie najwięcej piperyny jest w owocach pieprzu czarnego, białego, zielonego i kolorowego.

Czy pieprz ma kalorie?

Tak, czarny pieprz ma 251 kcal/100 g. Jedna szczypta praktycznie nie posiada wartości energetycznej. Ten niepozorny proszek ma jednak mnóstwo wartości odżywczych, zawiera witaminy z grupy B, witaminy A, K oraz potas, magnez i żelazo.