Żeń-szeń indyjski – co to, właściwości, działanie, opinie

Żeń-szeń indyjski (inaczej ashwagandha) to roślina, którą naturalnie można spotkać w Azji i Afryce. Jej prozdrowotne działanie z roku na rok przyciąga wiele osób. W tym artykule znajdziesz informacje o właściwościach, dawkowaniu oraz wskazaniach do suplementacji żeń-szenia indyjskiego.

Działa przeciwlękowo, poprawia jakość snu, a także zwiększa płodność. Brzmi świetnie, prawda? Właśnie taki ma być żeń-szeń indyjski. Te i inne właściwości zachęcają wiele osób do suplementacji tego adaptogenu. Czym jest żeń-szeń indyjski? Jak działa? Czy aby na pewno jest bezpieczny? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w tym artykule.

Co to jest żeń-szeń indyjski?

Żeń-szeń indyjski to wiecznie zielony krzew rosnący w Azji i Afryce. Ludzie używali go już kilka tysięcy lat temu, aby radzić sobie z brakiem energii, stresem czy osłabioną koncentracją. Przez wielu uważany jest za najważniejsze zioło w Ajurwedzie (tradycyjnej medycynie indyjskiej).

Żeń szeń-indyjski jest także znany pod nazwą ashwagandha, witania ospała czy śpioszyn lekarski. Jest adaptogenem, czyli środkiem, który ma wprowadzać nas w stan homeostazy (wewnętrznej równowagi). Adaptogenów wyróżnia się ponad 70 – żeń-szeń indyjski jest jednym z najpopularniejszych. 

Żeń-szeń indyjski, koreański czy syberyjski – który wybrać?

Wyróżniamy kilka rodzajów żeń-szenia. Do najpopularniejszych z nich należą żeń-szeń indyjski, koreański oraz syberyjski. Czym charakteryzują się poszczególne rośliny?

Żeń-szeń koreański

Żeń-szeń koreański zasłynął z powodu swojego prozdrowotnego działania. To roślina występująca głównie w Chinach, Rosji i… Korei. Część badań sugeruje, że żeń-szeń koreański pozytywnie oddziałuje na odporność, samopoczucie oraz funkcje poznawcze, takie jak orientacja czy pamięć. Może także zapobiegać chorobie Alzheimera i wspierać pamięć. 

Żeń-szeń syberyjski

Żeń-szeń syberyjski wbrew pozorom nie występuje wyłącznie na Syberii. Jego rodzimym środowiskiem są tereny Chin, Rosji, Korei oraz Japonii. Znany jest także pod nazwą eleuterokok kolczasty. Przeciwdziała zmęczeniu, a także stanom lękowym i depresyjnym. Co więcej, żeń-szeń syberyjski pozytywnie wpływa na układ nerwowy i przeciwdziała stresowi.

Może Cię zainteresować: Omega-3: charakterystyka, działanie, stosowanie, rodzaje

Żeń-szeń indyjski

To właśnie żeń-szeniowi indyjskiemu bliżej się dzisiaj przyglądamy. Występuje głównie na Bliskim Wschodzie, a także na niektórych obszarach Afryki. Wykorzystywany od setek lat, jednak przebadany dopiero niedawno. Może wspierać ogólne samopoczucie, a także zwiększać wydolność fizyczną. 

Żeń-szeń indyjski – właściwości

Za prozdrowotne właściwości żeń-szenia indyjskiego odpowiadają tak zwane witanolidy (związki bioaktywne). 

Na co pomaga żeń-szeń indyjski?

Problemy ze snem

Przewlekłe zaburzenia snu mogą prowadzić do takich problemów jak cukrzyca, otyłość, depresja, udar mózgu, a nawet zawał serca. Badania sugerują, że żeń-szeń indyjski poprawia całkowity czas snu i jego jakość – zarówno wśród osób z bezsennością, jak i wszystkich pozostałych. 

Stres

Jednym z popularniejszych działań żeń-szenia indyjskiego jest skuteczna walka ze stresem. Adaptogen łagodzi napięcie i działa przeciwlękowo. Żeń-szeń indyjski odpowiada także za obniżanie poziomu kortyzolu (hormonu stresu) w organizmie.

Za kontrolę poziomu kortyzolu odpowiada także kwas pantotenowy. Chcesz dowiedzieć się o nim więcej? Zapraszam: Kwas pantotenowy – co to, działanie, źródła, nadmiar, w ciąży

Schorzenia psychiczne

Część badań sugeruje, że żeń-szeń indyjski łagodzi objawy niektórych schorzeń psychicznych. Przyjmowanie 1000 mg ekstraktu z żeń-szenia indyjskiego przez 12 tygodni skutkowało zmniejszeniem objawów depresyjnych i lęku u osób ze schizofrenią.

Inne badanie wykazało, że roślina ta wspiera leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej czy schizofrenii. 

Wydolność fizyczna

Żeń-szeń indyjski może pozytywnie wpływać na wyniki sportowe. Analiza obejmująca 12 badań sugeruje, że przyjmowanie dawek od 120 do 1250 mg ekstraktu skutkowało zwiększeniem wydolności fizycznej sportowców. Przegląd czterech innych badań wykazał, że żeń-szeń indyjski może zwiększać pułap tlenowy.

Może Cię zainteresować: Magnez – właściwości, objawy niedoboru, najlepsze źródła

Płodność u mężczyzn

Przyjmowanie żeń-szenia indyjskiego może pozytywnie wpływać na męską płodność i poziom testosteronu w organizmie. Jedno z badań sugeruje, że suplementacja ekstraktu tej rośliny skutkowała wzrostem poziomu testosteronu (męskiego hormonu płciowego) o 14,7% oraz DHEA-S (hormonu nadnerczy) o 18%. Co więcej, żeń-szeń indyjski zwiększa ruchliwość plemników.

DHEA-S to hormon nadnerczy, który wydzielany jest zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. W wyniku jego przemian biochemicznych powstają hormony płciowe, takie jak np. testosteron, androstendion czy estrogen.

Witamina B3 oraz cynk również pozytywnie wpływają na sprawność seksualną mężczyzn. Zapraszam do tych artykułów!

Jak jeszcze działa żeń-szeń indyjski?

• Wspiera leczenie problemów z płodnością u kobiet.

• Obniża poziom złego cholesterolu (LDL).

• Zmniejsza ogólne poczucie zmęczenia.

• Usprawnia funkcjonowanie układu odpornościowego.

• Poprawia samopoczucie oraz zwiększa motywację do działania.

• Pozytywnie wpływa na leczenie niedoczynności tarczycy.

• Niweluje wolne rodniki (ma działanie antyoksydacyjne).

Jak dawkować żeń-szeń indyjski?

Każdy powinien stosować się do zaleceń producenta na ulotce. Przyjmowanie większych dawek żeń-szenia indyjskiego, aniżeli się zaleca, nigdy nie wpłynie pozytywnie na nasze zdrowie. Pamiętaj, że żeń-szeń indyjski nie działa doraźnie, dlatego na efekty jego stosowania należy poczekać nawet kilka tygodni.

Zależnie od formy podania, producenci suplementów zalecają przyjmowanie: 300 do 500 mg na dobę ekstraktu z żeń-szenia indyjskiego; 1–2 łyżki (około 5 do 7 g) – ciętego korzenia; do 3 gramów dziennie – sproszkowanego korzenia.

Żeń-szeń indyjski – suplementacja

Setki produktów, a każdy wygląda bardzo podobnie. Wszyscy dobrze to znamy, a w końcu wybór suplementu wpłynie na nasze zdrowie. Dr n. med. Witold Tomaszewski podpowiada, na co zwrócić uwagę wybierając preparat z żeń-szeniem indyjskim. 

Parametry

Dr n. med. Witold Tomaszewski podkreśla, że wybierając suplement z żeń-szeniem indyjskim należy zwrócić uwagę na dwa parametry. 

• DER (Drug Extract Ratio). Definiuje, jak wiele materiału roślinnego zostało wykorzystane do produkcji jednej części danego ekstraktu. W przypadku, gdy DER wynosi 5:1, oznacza to, że z 5 gramów materiału uzyskano 1 gram ekstraktu. Wraz ze wzrostem DER, rośnie także moc danego wywaru.

• Standaryzacja. To bardzo istotny parametr określający, czy w danym produkcie został zawarty składnik czynny, a także w jakiej ilości. W przypadku żeń-szenia indyjskiego standaryzacja powinna odnosić się do zawartości witanolidów. Nie kupuj produktów, które zawierają mniej niż 2,5% tych związków!

Forma podania

Na rynku można spotkać się z licznymi formami podania żeń-szenia indyjskiego. Które z nich są najpopularniejsze?

Formy podania żeń-szenia indyjskiego:

• tabletki,
• kapsułki,
• susz,
• krople,
• sproszkowany korzeń.

Wybór konkretnej formy zależny jest wyłącznie od naszych preferencji. Masz problem z połykaniem tabletek? Postaw na krople lub susz!

Jak długo przyjmować?

Chcesz efektów po kilku dniach stosowania żeń-szenia indyjskiego? To niemożliwe. Magister farmacji podkreśla, że w zależności, na co suplementujesz żeń-szeń indyjski, na efekty poczekasz krócej lub dłużej. 

Część osób będzie przyjmowała go z powodu zaburzeń snu, podczas gdy inni będą oczekiwali zwiększonego potencjału sportowego. Wszystko to sprowadza się do tego, że na efekty możemy czekać od dwóch tygodni, do nawet 2 miesięcy. 

Kto powinien rozważyć suplementację?

Większość z nas odczuwa ciągły stres i przemęczenie. Przewlekłe napięcie oraz brak wyciszenia mogą skutkować poważnymi problemami zdrowotnymi. Jeśli na co dzień borykasz się z takimi stanami – postaw na żeń-szeń indyjski – mówi magister farmacji. 

Przeciwwskazania do stosowania żeń-szenia indyjskiego

Mimo tego, że żeń-szeń indyjski jest postrzegany jako bezpieczny środek, to nie każdy może go stosować. 

Kto powinien unikać tej rośliny?

• Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią.

• Osoby chore na raka lub cukrzycę.

• Pacjenci borykający się z zaburzeniami krzepliwości krwi, toczniem, wrzodami, chorobami tarczycy, a także stwardnieniem rozsianym oraz reumatoidalnym zapaleniem stawów. 

Żeń-szeń indyjski – skutki uboczne

Mimo tego, że jest on uznawany za bezpieczny, żeń-szeń indyjski może powodować skutki uboczne. Jakie?

• Wymioty,

• bóle żołądka,

• senność,

• mdłości,

• bóle głowy.

Chcesz uniknąć skutków ubocznych? Stosuj poprawne dawkowanie zalecane przez producenta oraz sprawdzaj interakcje danego suplementu z innymi środkami. To dwie proste zasady, które są w stanie uchronić Cię przed większością skutków ubocznych.

Czy żeń-szeń indyjski może wchodzić w interakcje z lekami?

Żeń-szeń indyjski może reagować z niektórymi środkami. Dlatego osoby, które przyjmują jakiekolwiek leki lub suplementy, przed rozpoczęciem przyjmowania żeń-szenia indyjskiego powinny skonsultować się z lekarzem. Tylko specjalista może dać Ci zielone światło do suplementacji. 

Żeń-szeń indyjski może wchodzić w interakcje z lekami:

• stosowanymi w leczeniu chorób tarczycy,

• hamującymi działanie układu odpornościowego,

• przeciwzakrzepowymi,

• na cukrzycę,

• na nadciśnienie,

• przeciwdepresyjnymi i przeciwlękowymi.

Na tym nie koniec, żeń-szeń indyjski może także wchodzić w interakcje z suplementami, które powodują senność, takimi jak waleriana czy ziele dziurawca. 

Podsumowanie

 

Powyższe stwierdzenia dotyczące właściwości żeń-szenia indyjskiego nie mogą być uznawane za oświadczenia zdrowotne dotyczące jego działania na organizm człowieka, sygnalizują jedynie zakres badań prowadzonych na całym świecie dotyczących wymienionych obszarów, gdzie uzyskane wyniki są niezwykle obiecujące i mogą być podstawą do dalszych badań w tym kierunku.