Witamina A – właściwości, działanie, występowanie, objawy niedoboru

Witamina A wspiera układ odpornościowy, zapobiega nowotworom oraz pozytywnie wpływa na wzrok.

TekstLudwik Jelonek

Redaktor Natu.Care

Ludwik Jelonek jest autorem ponad 2500 tekstów opublikowanych na wiodących portalach. Jego treści trafiły do takich serwisów jak Ostrovit czy Kobieta Onet. W Natu.Care Ludwik edukuje ludzi w najważniejszej dziedzinie życia – zdrowiu.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

RecenzjaMarta Kaczorek

Zweryfikowane przez eksperta

RecenzjaMarta Kaczorek

Dietetyczka kliniczna

Dietetyczka kliniczna i trenerka personalna w trakcie kwalifikacji na trenera medycznego.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

RedakcjaMichał Tomaszewski

Redakcja

Michał Tomaszewski

Redaktor

Absolwent Dziennikarstwa i Artes Liberales na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2017 roku jako redaktor współpracuje z największymi portalami w Polsce i za granicą. Wcześniej przez 3 lata pracował w jednej z wiodących firm farmaceutycznych – branżę zdrowia i urody zna od podszewki. W wolnym czasie najbardziej lubi grać w tenisa lub jeździć na nartach.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Fact-checkingFilip Żyro

Fact-checking

Filip Żyro

Fact-checker

Filip Żyro zajmuje się weryfikacją cytowanych źródeł i sprawdza, czy publikowane treści są zgodne z prawdą.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Witamina A – właściwości, działanie, występowanie, objawy niedoboru

14 kwietnia, 2024

Recenzja30 sierpnia, 2022

Redakcja30 sierpnia, 2022

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

16 min

Dlaczego możesz nam zaufać

Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.

Dowiedz się więcej w naszym procesie redakcyjnym

Informacja o reklamach

Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.

Dowiedz się więcej w naszym regulaminie

Media o nas:

Czy Ciebie też w dzieciństwie zapewniano, że jedzenie marchewki pozwoli Ci widzieć w ciemności? Oczywiście to mit, jednak jest w nim ziarnko prawdy. W marchewce nie brakuje witaminy A, która jest niezbędna dla zdrowia oczu. Dzięki niej nasz wzrok jest w stanie znacznie szybciej przystosować się do słabych warunków.

Jak jeszcze działa witamina A? W jakich produktach występuje? Czym grozi jej niedobór? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w tym artykule.

Spis treści:

Co to jest witamina A?
Właściwości witaminy A
W jakich produktach występuje witamina A?
Niedobór witaminy A
Nadmiar witaminy A
Witamina A – suplementacja
Czy witamina A wpływa na ciążę?
Interakcje witaminy A z lekami
Podsumowanie

Rise&Shine: Kolagen (5000 mg) o smaku Mango-Marakuja

Rise&Shine to kolagen (5000 mg) o smaku Mango-Marakuja. Sprawdzony skład, świetna przyswajalność i orzeźwiający smak.

Zobacz więcej

Glow Stories – dla zdrowia skóry, włosów i paznokci

Produkt z wysokiej jakości kwasem foliowym Quatrefolic®, ekstraktem z pędów bambusa i składnikami, które pozytywnie wpływają na skórę, włosy i paznokcie.

Zobacz więcej

Zobacz też:

Co to jest witamina A?

Witamina A to witamina rozpuszczalna w tłuszczach . Nasz organizm jej nie produkuje – należy dostarczać ją wraz z dietą. Przez wiele osób witamina A jest uznawana za pojedynczy składnik odżywczy. W rzeczywistości w jej skład wchodzi kilka związków.

Z roku na rok nowatorskie suplementy zyskują coraz większą popularność. Z kolei podstawowe, najważniejsze witaminy często zostają zapomniane. Bardzo dobrym tego przykładem jest witamina A – niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Charakteryzuje ją działanie przeciwutleniające. Witamina A odpowiada też za rozwój komórek rozrodczych. Nie zapominajmy o niej – jest bardzo ważna, a jej niedobór prowadzi do wielu schorzeń.

Magdalena CiuraTechnik farmacji

Dzisiaj zajmujemy się witaminą A i jej właściwościami. Bardzo często występuje ona jednak w suplementach diety z innymi witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach. Interesuje Cię witamina D, E lub K? Kliknij literę odpowiadającej danej witaminie, a trafisz do jej małego świata!

Z czego składa się witamina A?

Witamina A to grupa związków chemicznych: retinol i jego pochodne oraz niektóre karotenoidy zwane inaczej prowitaminą A . Retinol to najbardziej podstawowa i pożądana forma witaminy A . Występuje przede wszystkim w produktach pochodzenia zwierzęcego.

Z kolei witamina A pozyskiwana z produktów roślinnych ma formę tak zwanego beta-karotenu należącego do grupy karotenoidów.

Podstawową formą witaminy A jest retinol, który musi być dostarczany z pożywieniem do organizmu. Stąd też inna nazwa witaminy A – retinol. Nazwy te mogą być używane zamiennie.

Magdalena CiuraTechnik farmacji

Właściwości witaminy A

Witamina A jest niezbędna dla zdrowia naszego organizmu. Reguluje wiele procesów, a jej dobroczynne właściwości zachęcają do zbilansowanej diety i rozsądnej suplementacji.

Działanie przeciwutleniające

Karotenoidy wchodzące w skład witaminy A chronią nasz organizm przed wolnymi rodnikami. Ich obecność w organizmie wywołuje stres oksydacyjny . W dłuższej perspektywie może on prowadzić do cukrzycy, chorób sercowo-naczyniowych, pogorszenia funkcji poznawczych, a nawet nowotworów .

Wspieranie zdrowia oczu

Witamina A pozytywnie wpływa na zdrowie oczu i jest niezbędne w procesie widzenia. Spożywanie jej wraz z dietą przeciwdziała chorobom wzroku. Mowa przede wszystkim o zwyrodnieniu plamki żółtej (AMD).

Badania sugerują, że osoby z wysokim stężeniem witaminy A w organizmie, miały o 25 procent mniejsze ryzyko zachorowania na AMD .

Przeciwdziałanie nowotworom

Owoce oraz warzywa bogate w karotenoidy przeciwdziałają niektórym nowotworom. Potwierdza to badanie przeprowadzone na grupie 10 000 osób. Ludzie z wyższym poziomem witaminy A mieli mniejsze ryzyko zachorowania na raka płuc o około 50 procent . Co więcej, wstępne badania sugerują, że retinol zapobiega nowotworom pęcherza, piersi oraz jajnika .

Zwiększanie odporności

Witamina A (dokładnie B-karoten) oddziałuje na zdrowie naszego układu odpornościowego . Jej działanie obejmuje skórę i błony śluzowe w oczach, jelitach, płucach, a także narządach płciowych. Niedobór witaminy A osłabia działanie układu immunologicznego .

W krajach, gdzie infekcje, takie jak malaria oraz odra są powszechne, korygowanie niedoboru witaminy A u najmłodszych zmniejszyło liczbę zgonów .

Na odporność wpływa także słynna witamina C. Chcesz się o niej więcej dowiedzieć? Zapraszam do mojego tekstu o witaminie C!

Zapobieganie trądzikowi

Trądzik to przewlekła choroba skóry. Przejawia się bolesnymi plamami występującymi najczęściej na twarzy, klatce piersiowej oraz plecach. Badania sugerują, że niedobór witaminy A zwiększa ryzyko rozwoju trądziku . Co więcej, część leków na trądzik tworzona jest na bazie witaminy A . Są to środki na receptę, które mogą być przyjmowane wyłącznie pod okiem specjalisty.

Chcesz poprawić wygląd swojej skóry? Białko młodości z pewnością Ci z tym pomoże. Zapraszam do mojego tekstu o kolagenie!

Wspieranie płodności

Witamina A jest niezbędna dla utrzymania zdrowia układu rozrodczego mężczyzn oraz kobiet. Wstępne badanie na zwierzętach pokazało, że jej niedobór hamuje rozwój plemników, co prowadzi do bezpłodności . Z kolei wśród samic brak witaminy A obniża jakość jajeczek .

Jak jeszcze działa witamina A?

Poprawia stan skóry .
Zapobiega chorobom płuc u noworodków .
Zmniejsza ryzyko powikłań po odrze .
Wpływa na zdrowie zębów .
Wytwarza pigmenty w siatkówce oka .

Witamina A nadaje elastyczność skórze, zmniejsza jej przebarwienia, a także zapobiega łuszczycy. Usprawnia gojenie ran oraz wpływa na pracę błon śluzowych w przewodzie pokarmowym. Witamina A wspomaga także zdrowie oczu oraz układu odpornościowego.

Magdalena CiuraTechnik farmacji

W jakich produktach występuje witamina A?

Rise&Shine: Kolagen (5000 mg) o smaku Mango-Marakuja

Rise&Shine to kolagen (5000 mg) o smaku Mango-Marakuja. Sprawdzony skład, świetna przyswajalność i orzeźwiający smak.

Zobacz więcej

Glow Stories – dla zdrowia skóry, włosów i paznokci

Produkt z wysokiej jakości kwasem foliowym Quatrefolic®, ekstraktem z pędów bambusa i składnikami, które pozytywnie wpływają na skórę, włosy i paznokcie.

Zobacz więcej

Witaminę A można znaleźć w produktach pochodzenia zwierzęcego oraz roślinnego . W których jest jej najwięcej?

Produkt	Zawartość witaminy A w 100 gramach
Olej z wątroby dorsza	30 000 mcg
Wątroba wołowa	9440 mcg
Kiełbasa z wątroby	8310 mcg
Wątroba jagnięca	7390 mcg
Słodki ziemniak	1043 mcg
Pasztet z gęsiej wątróbki	1000 mcg
Marchewka	835 mcg
Tuńczyk błękitnopłetwy	757 mcg
Jarmuż	575 mcg
Dynia zimowa	532 mcg

Niedobór witaminy A: objawy

Niedobór witaminy A to częste zjawisko w krajach rozwijających się. Najczęściej jest spowodowane brakiem odpowiedniej diety. Może być także efektem:

zaburzeń wątroby i trzustki ,
przewlekłej biegunki ,
chorób układu pokarmowego,
niedoboru cynku lub żelaza,
niezbilansowanej diety (ubogiej w tłuszcze),
chorób, takich jak mukowiscydoza czy celiakia .

Mimo tego, że niedobór witaminy A dotyka wąskie grono osób, to warto poznać jego objawy. Jakie symptomy powinny wzbudzić nasz niepokój?

Suchość oczu

Problemy ze wzrokiem są jednymi z najczęstszych objawów niedoboru witaminy A. W skrajnych wypadkach jej brak może skutkować nawet kompletną ślepotą . Znacznie częstszym oraz wcześniej pojawiającym się skutkiem niedoboru witaminy A jest jednak suchość oczu .

Kurza ślepota

Niedobór witaminy A może także prowadzić do kurzej ślepoty. W krajach rozwijających się schorzenie to występuje bardzo często. Suplementacja witaminy A poprawia kondycję oczu. Jedno z badań sugeruje, że przyjmowanie witaminy A przez sześć tygodni, usprawniło kondycję wzroku .

Wysuszona skóra

Witamina A odgrywa kluczową rolę w tworzeniu oraz naprawie komórek skóry . Jej niedobór prowadzi do rozwoju schorzeń, takich jak egzema. To stan, który przejawia się suchością oraz swędzeniem skóry. Badania sugerują, że leki na receptę z witaminą A są skuteczne w leczeniu egzemy .

Może Cię zainteresować: Kolagen do twarzy – ranking, efekty, stosowanie [TOP 10]

Bezpłodność

Witamina A wpływa na płodność zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Wstępne badania na zwierzętach sugerują, że jej niedobór może skutkować bezpłodnością . Co więcej, brak wystarczającej ilości witaminy A w organizmie zwiększa także prawdopodobieństwo poronienia .

Opóźniony wzrost

Witamina A jest niezbędna do prawidłowego rozwoju organizmu. Badania sugerują, że wspiera wzrost . Dzieci, które cierpią na niedobór witaminy A, mogą doświadczyć zahamowania tego procesu. Co ciekawe, działa ona skuteczniej, kiedy jest suplementowana z innymi składnikami odżywczymi .

Infekcje dróg oddechowych

Częste infekcje dróg oddechowych mogą być jednym z objawów niedoboru witaminy A. Badania są jednak podzielone. Część z nich wskazuje, że suplementacja witaminy A może ograniczać infekcje . Z kolei inne sugerują coś zupełnie przeciwnego . Aby potwierdzić działanie witaminy A w zakresie zapobiegania infekcjom dróg oddechowych, konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań.

Spowolnione gojenie ran

Słabe gojenie ran po urazie lub zabiegu może być spowodowane zbyt niskim poziomem witaminy A w organizmie. Odpowiada ona za produkcję kolagenu, który wspiera ten proces. Według wstępnych badań na zwierzętach suplementacja witaminy A wspiera produkcję kolagenu, a co za tym idzie, także gojenie ran .

Trądzik

Niedobór witaminy A prowadzi do problemów skórnych. Wiele badań sugeruje, że brak witaminy A w organizmie przejawia się trądzikiem . Suplementy, w których jest zawarta, mogą zmniejszyć zmiany trądzikowe o nawet 50 procent .

Nie można zapomnieć o tym, że zarówno niedobór, jak i nadmiar witaminy A prowadzi do zmian, zaburzeń, a nawet uszkodzeń w organizmie.

Magdalena CiuraTechnik farmacji

Witamina A magazynowana jest w wątrobie oraz tkance tłuszczowej. Jej zapasy starczają na około 3 lata, jeśli stosowaliśmy dietę bogatą w ten związek. Jeśli jednak nie przyjmowaliśmy wiele witaminy A z pokarmem, jej niedobór pojawi znacznie szybciej”.

Marta KaczorekDietetyczka kliniczna

Nadmiar witaminy A

Słowa eksperta z pewnością dały Ci do myślenia. Tak, nadmiar witaminy A może być równie groźny, jak jej niedobór. Wyróżniamy dwa stany hiperwitaminozy A – ostrą i przewlekłą. Ta druga występuje, kiedy przez dłuższy czas w organizmie gromadzi się zbyt duża ilość witaminy A. Z kolei ostry nadmiar pojawia się, gdy przyjmiemy dużą ilość dawki witaminy A w krótkim czasie.

Same karotenoidy najczęściej nie mają szkodliwego działania na organizm. B-karoten nie wpływa negatywnie na reprodukcję. Nawet w dużych dawkach, sięgających 20–30 mg/dobę. Znanym objawem długotrwałego, nadmiernego spożywania B-karotenu jest karotenodermia, czyli żółto-pomarańczowe zabarwienie skóry. W większości wypadków ustępuje ono po zaprzestaniu spożywania tego związku.

Marta KaczorekDietetyczka kliniczna

Ostra hiperwitaminoza

Jednorazowe przyjęcie zbyt dużej dawki witaminy A (powyżej 200 000 mcg) może skutkować niepokojącymi symptomami.

Objawy ostrego niedoboru witaminy A :

mdłości,
wymioty,
rozmyty obraz,
zawroty głowy.

Przewlekła hiperwitaminoza

Przewlekły nadmiar witaminy A najczęściej występuje wskutek niewłaściwej suplementacji. Czego możemy doświadczyć przyjmując więcej niż 10 000 mcg witaminy A dziennie?

Objawy przewlekłego nadmiaru witaminy A :

uszkodzenia wątroby,
bóle głowy,
zmniejszenie gęstości kości,
biegunka,
mdłości,
problemy skórne,
bóle stawów.

Uwaga!

Jeśli doświadczasz któregokolwiek z powyższych objawów, natychmiast zaprzestań suplementacji witaminy A i udaj się do lekarza.

Jak leczyć nadmiar witaminy A?

Najskuteczniejszym sposobem leczenia nadmiaru witaminy A jest zaprzestanie przyjmowania suplementów. Większość ludzi wraca do zdrowia po kilku tygodniach. Jest to jednak zależne od stopnia zaawansowania hiperwitaminozy. W niektórych wypadkach uszkodzenia wątroby czy nerek będą musiały być leczone niezależnie.

Poziom witaminy A w organizmie może zostać sprawdzony za pomocą badania krwi.

Witamina A – suplementacja

Suplementacja witaminy A rzadko jest konieczna. Większość z nas dostarcza ją organizmowi wraz z dietą. Zaleca się ją osobom, które spożywają mało produktów bogatych w witaminę A. Sprawdza się także w przypadku ludzi cierpiących na choroby trzustki czy oczu .

Rise&Shine: Kolagen (5000 mg) o smaku Mango-Marakuja

Rise&Shine to kolagen (5000 mg) o smaku Mango-Marakuja. Sprawdzony skład, świetna przyswajalność i orzeźwiający smak.

Zobacz więcej

Glow Stories – dla zdrowia skóry, włosów i paznokci

Produkt z wysokiej jakości kwasem foliowym Quatrefolic®, ekstraktem z pędów bambusa i składnikami, które pozytywnie wpływają na skórę, włosy i paznokcie.

Zobacz więcej

Jakie jest dzienne zapotrzebowanie?

Wiek	Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A*
0–11 miesięcy	350 mcg
1–3 lat	400 mcg
4–6 lat	450 mcg
7–9 lat	500 mcg
10–12 lat	600 mcg
>13 lat kobiety	700 mcg
>13 lat mężczyźni	900 mcg

*Normy żywienia dla populacji Polski

Ciąża i okres karmienia piersią to czas, kiedy organizm potrzebuje znacznie więcej witaminy A . Poniżej 19 roku życia w ciąży należy spożywać z dietą 750 mcg, a podczas karmienia piersią 1200 mcg. Z kolei po skończeniu 19 lat kolejno 770 mcg oraz 1300 mcg.

Przeciwwskazania

Mimo tego, że witamina A jest kluczowa dla prawidłowego rozwoju płodu, jej nadmiar w ciąży może powodować wady wrodzone. Kiedy spodziewamy się dziecka, nie powinno się przyjmować suplementów z witaminą A . Wyjątkiem są inne zalecenia lekarza.

Według zaleceń i rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników – nie należy suplementować witaminy A w czasie ciąży. Co więcej, powinno się także unikać spożywania z dietą produktów bogatych w tę witaminę. Suplementacja witaminy A może zostać zalecona tylko po przeprowadzeniu wybranych badań. W ciąży należy brać ją TYLKO pod nadzorem lekarza i z jego zgodą.

Marta KaczorekDietetyczka kliniczna

Czy dzieci mogą przyjmować witaminę A?

Witamina A jest niezbędna dla zdrowia dziecka. W krajach, gdzie niedobór witaminy A jest problemem zdrowia publicznego, zalecana jest jej suplementacja. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), zaleca podawanie witaminy A dzieciom w wieku od 6 do 59 miesiąca życia . Suplementacja zalecanych dawek przez najmłodszych nie prowadzi do znaczących skutków ubocznych .

Suplementacja witaminy A jest konieczna u wcześniaków.

Marta KaczorekDietetyczka kliniczna

Czy witamina A wpływa na ciążę?

Witamina A jest ważna dla kobiet w ciąży, a także rozwoju płodu . Wpływa na zdrowie szkieletu, narządów, a także na układ odpornościowy jeszcze nienarodzonego dziecka. Co więcej, oddziałuje na wzrok przyszłej mamy. Najczęściej przyjmujemy ją wraz z dietą, dlatego suplementacja rzadko jest konieczna.

Witamina A – karmienie piersią

Okres karmienia piersią charakteryzuje się wzmożonym zapotrzebowaniem na witaminę A. Mimo tego większość świeżo upieczonych mam przyjmuje ją wraz z pokarmem. Jeśli uważasz, że Ci jej brakuje, udaj się do lekarza. Tylko on może zalecić Ci zdrową i bezpieczną suplementację.

Osoby spożywające duże ilości alkoholu nie powinny spożywać, a tym bardziej suplementować witaminy A w dużych ilościach. Może to skutkować poważnymi uszkodzeniami wątroby.

Marta KaczorekDietetyczka kliniczna

Interakcje witaminy A z lekami

Witamina A może wchodzić w interakcje z lekami. Szczególnie uważne powinny być osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe. Witamina A może także reagować z retinoidami . Jeśli przyjmujesz te lub inne leki – przed rozpoczęciem suplementacji skontaktuj się z lekarzem.

Witamina A może wzmacniać działanie leków przeciwzakrzepowych. Jest to groźne w przypadku wybranych urazów, a także przed zabiegami czy operacjami.

Marta KaczorekDietetyczka kliniczna

Zobacz też:

Podsumowanie

Zapamiętaj:

Witamina A to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, którą należy dostarczać organizmowi wraz z dietą.
Działanie przeciwutleniające, zapobieganie nowotworom oraz wspierania zdrowia oczu to tylko niektóre właściwości witaminy A.
Najwięcej witaminy A znaleźć można w oleju z wątroby dorsza, wątróbce wołowej oraz kiełbasie z wątroby.
Niedobór witaminy A skutkuje suchością oczu oraz skóry, kurzą ślepotą czy bezpłodnością.
Ostry nadmiar witaminy A przejawia się mdłościami i wymiotami.
Przewlekły nadmiar witaminy A skutkuje bólami głowy, biegunką, a także poważnymi uszkodzeniami wątroby czy nerek.
Zalecana dzienna dawka witaminy A dla dorosłego człowieka to 700 mcg dla kobiety i 900 mcg dla mężczyzn.
Witamina A jest niezbędna dla zdrowia płodu, jednak jej nadmiar może prowadzić do zaburzeń ciąży.
Niektóre leki mogą reagować z witaminą A.

Czy witamina A i retinol to to samo?

Witamina A to ogólna nazwa dla rodziny związków chemicznych, a retinol jest jej podstawową formą. Retinol to inaczej witamina A1. W kontekście kosmetyków i suplementów diety często je utożsamia, jednak warto pamiętać, że to różne związki, które należą do tej samej grupy. Wszystkie pochodne witaminy A nazywa się retinoidami. Retinol jest ważnym składnikiem m.in. kremów przeciwzmarszczkowych czy kremów pod oczy.

Jakie produkty są bogate w witaminę A?

Witamina A występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego (retinol) i roślinnego (karotenoidy). Najlepsze źródła witaminy A to wątroba (wołowa, wieprzowa i cielęca), tran, jaja, produkty mleczne, szpinak, dynia, marchew czy papryka.

Ile tabletek witaminy A dziennie można brać?

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A u mężczyzn to 900 µg, a u kobiet 700 µg. Zwiększone zapotrzebowanie na nią mają kobiety w ciąży i mamy karmiące piersią. Jeśli suplementujesz witaminę A, przestrzegaj zaleceń lekarza, dietetyka i producenta konkretnego preparatu.

Czy witamina A wpływa na stan skóry?

Witamina A jest kluczowa dla wzrostu komórek naskórka, pomaga zachować zdrową strukturę bariery ochronnej skóry, stymuluje produkcję kolagenu, reguluje wydzielanie sebum, wspiera regenerację skóry, przyspiesza gojenie ran i działa antyoksydacyjnie.

Kremy i maści z witaminą A poprawiają ogólny stan skóry, redukują zmarszczki i pomagają w leczeniu trądziku.

Czy można przedawkować witaminę A?

Witamina A jest rozpuszczalna w tłuszczach, dlatego może być magazynowana w organizmie. Przyjmowanie przez dłuższy czas zbyt wysokich dawek witaminy A może doprowadzić do bólów głowy, mdłości, zmniejszenia gęstości kości, a także uszkodzeń wątroby czy problemów skórnych. Przedawkowanie witaminy A w ciąży może grozić wadami wrodzonymi u dzieci.

Jak witamina A wpływa na układ odpornościowy?

Witamina A odgrywa istotną rolę w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego: wzmacnia układ immunologiczny, pomaga zwalczyć wirusy i bakterie, wpływa na funkcjonowanie błon komórkowych, które są barierą ochronną przed drobnoustrojami.

Jak witamina A wpływa na wzrok?

Witamina A jest niezbędna do funkcjonowania fotoreceptorów i adaptacji do zmieniających się warunków oświetleniowych. Pomaga zachować odpowiednie nawilżenie oka i bierze udział we wzroście i regeneracji komórek siatkówki.

Niedobór witaminy A może prowadzić do tzw. kurzej ślepoty, która objawia się słabym widzeniem po zmroku. Oprócz tego może powodować rogowacenie wierzchnich warstw oka i schnięcie spojówek oraz rogówek.

Źródła

Zobacz wszystkie

Bastos Maia, S., Rolland Souza, A. S., Costa Caminha, M. de F., Lins da Silva, S., Callou Cruz, R. de S. B. L., Carvalho dos Santos, C., & Batista Filho, M. (2019). Vitamin A and Pregnancy: A Narrative Review. Nutrients, 11(3), Article 3. https://doi.org/10.3390/nu11030681

Chhagan, M. K., Van den Broeck, J., Luabeya, K.-K. A., Mpontshane, N., Tomkins, A., & Bennish, M. L. (2010). Effect on longitudinal growth and anemia of zinc or multiple micronutrients added to vitamin A: A randomized controlled trial in children aged 6-24 months. BMC Public Health, 10, 145. https://doi.org/10.1186/1471-2458-10-145

Children 6-59 months receiving vitamin A supplements. (b.d.). Pobrano 17 marzec 2023, z https://www.who.int/data/nutrition/nlis/info/children-6-59-months-receiving-vitamin-a-supplements

Clagett-Dame, M., & Knutson, D. (2011). Vitamin A in Reproduction and Development. Nutrients, 3(4), 385–428. https://doi.org/10.3390/nu3040385

Daryanavard, A., Khajeh, E., Hosseinpour, M., Dadvand, H., & Azarpeykan, A. (2014). Prevalence of night blindness in Bashagard district in Hormozgan, Iran, in 2011. Electronic Physician, 6(3), 890–893. https://doi.org/10.14661/2014.890-893

Doldo, E., Costanza, G., Agostinelli, S., Tarquini, C., Ferlosio, A., Arcuri, G., Passeri, D., Scioli, M. G., & Orlandi, A. (2015). Vitamin A, Cancer Treatment and Prevention: The New Role of Cellular Retinol Binding Proteins. BioMed Research International, 2015, 624627. https://doi.org/10.1155/2015/624627

El-Akawi, Z., Abdel-Latif, N., & Abdul-Razzak, K. (2006). Does the plasma level of vitamins A and E affect acne condition? Clinical and Experimental Dermatology, 31(3), 430–434. https://doi.org/10.1111/j.1365-2230.2006.02106.x

Gilbert, C. (2013). What is vitamin A and why do we need it? Community Eye Health, 26(84), 65.

Grotto, I., Mimouni, M., Gdalevich, M., & Mimouni, D. (2003). Vitamin A supplementation and childhood morbidity from diarrhea and respiratory infections: A meta-analysis. The Journal of Pediatrics, 142(3), 297–304. https://doi.org/10.1067/mpd.2003.116

Hadi, H., Stoltzfus, R. J., Dibley, M. J., Moulton, L. H., West, K. P., Kjolhede, C. L., & Sadjimin, T. (2000). Vitamin A supplementation selectively improves the linear growth of indonesian preschool children: Results from a randomized controlled trial. The American Journal of Clinical Nutrition, 71(2), 507–513. https://doi.org/10.1093/ajcn/71.2.507

Haskell, M. J., Pandey, P., Graham, J. M., Peerson, J. M., Shrestha, R. K., & Brown, K. H. (2005). Recovery from impaired dark adaptation in nightblind pregnant Nepali women who receive small daily doses of vitamin A as amaranth leaves, carrots, goat liver, vitamin A-fortified rice, or retinyl palmitate. The American Journal of Clinical Nutrition, 81(2), 461–471. https://doi.org/10.1093/ajcn.81.2.461

Hodge, C., & Taylor, C. (2022). Vitamin A Deficiency. W StatPearls. StatPearls Publishing. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK567744/

Min, K., & Min, J. (2014). Serum carotenoid levels and risk of lung cancer death in US adults. Cancer Science, 105(6), 736–743. https://doi.org/10.1111/cas.12405

Office of Dietary Supplements—Vitamin A and Carotenoids. (b.d.). Pobrano 17 marzec 2023, z https://ods.od.nih.gov/factsheets/vitamina-consumer/

Ozuguz, P., Dogruk Kacar, S., Ekiz, O., Takci, Z., Balta, I., & Kalkan, G. (2014). Evaluation of serum vitamins A and E and zinc levels according to the severity of acne vulgaris. Cutaneous and Ocular Toxicology, 33(2), 99–102. https://doi.org/10.3109/15569527.2013.808656

Pizzino, G., Irrera, N., Cucinotta, M., Pallio, G., Mannino, F., Arcoraci, V., Squadrito, F., Altavilla, D., & Bitto, A. (2017). Oxidative Stress: Harms and Benefits for Human Health. Oxidative Medicine and Cellular Longevity, 2017, 8416763. https://doi.org/10.1155/2017/8416763

Ramakrishnan, U., Aburto, N., McCabe, G., & Martorell, R. (2004). Multimicronutrient interventions but not vitamin a or iron interventions alone improve child growth: Results of 3 meta-analyses. The Journal of Nutrition, 134(10), 2592–2602. https://doi.org/10.1093/jn/134.10.2592

Schindler, M., Drozdenko, G., Kühl, A. A., & Worm, M. (2014). Immunomodulation in patients with chronic hand eczema treated with oral alitretinoin. International Archives of Allergy and Immunology, 165(1), 18–26. https://doi.org/10.1159/000365659

Sempértegui, F., Estrella, B., Camaniero, V., Betancourt, V., Izurieta, R., Ortiz, W., Fiallo, E., Troya, S., Rodríguez, A., & Griffiths, J. K. (1999). The beneficial effects of weekly low-dose vitamin A supplementation on acute lower respiratory infections and diarrhea in Ecuadorian children. Pediatrics, 104(1), e1. https://doi.org/10.1542/peds.104.1.e1

Velasco Cruz, A. A., Attié-Castro, F. A., Fernandes, S. L., Cortes, J. F. F., de Tarso P Pierre-Filho, P., Rocha, E. M., & Marchini, J. S. (2005). Adult blindness secondary to vitamin A deficiency associated with an eating disorder. Nutrition (Burbank, Los Angeles County, Calif.), 21(5), 630–633. https://doi.org/10.1016/j.nut.2004.12.003

Vitamin A supplementation: Who, when and how. (2013). Community Eye Health, 26(84), 71.

Wicke, C., Halliday, B., Allen, D., Roche, N. S., Scheuenstuhl, H., Spencer, M. M., Roberts, A. B., & Hunt, T. K. (2000). Effects of steroids and retinoids on wound healing. Archives of Surgery (Chicago, Ill.: 1960), 135(11), 1265–1270. https://doi.org/10.1001/archsurg.135.11.1265

Wu, J., Cho, E., Willett, W. C., Sastry, S. M., & Schaumberg, D. A. (2015). Intakes of Lutein, Zeaxanthin, and Other Carotenoids and Age-Related Macular Degeneration During 2 Decades of Prospective Follow-up. JAMA ophthalmology, 133(12), 1415–1424. https://doi.org/10.1001/jamaophthalmol.2015.3590

Young, A. J., & Lowe, G. L. (2018). Carotenoids—Antioxidant Properties. Antioxidants, 7(2), 28. https://doi.org/10.3390/antiox7020028

Oceń artykuł

5.0

Głos oddany

5 opinii, ocena: 5.0