- Strona Główna
- Witaminy
- Witamina A
Witamina A – właściwości, działanie, występowanie, objawy niedoboru
Witamina A wspiera układ odpornościowy, zapobiega nowotworom oraz pozytywnie wpływa na wzrok.
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dlaczego możesz nam zaufać
Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.
Dowiedz się więcej w naszym procesie redakcyjnym
Informacja o reklamach
Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.
Dowiedz się więcej w naszym regulaminie
Czy Ciebie też w dzieciństwie zapewniano, że jedzenie marchewki pozwoli Ci widzieć w ciemności? Oczywiście to mit, jednak jest w nim ziarnko prawdy. W marchewce nie brakuje witaminy A, która jest niezbędna dla zdrowia oczu. Dzięki niej nasz wzrok jest w stanie znacznie szybciej przystosować się do słabych warunków.
Jak jeszcze działa witamina A? W jakich produktach występuje? Czym grozi jej niedobór? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w tym artykule.
Spis treści:
- Co to jest witamina A?
- Właściwości witaminy A
- W jakich produktach występuje witamina A?
- Niedobór witaminy A
- Nadmiar witaminy A
- Witamina A – suplementacja
- Czy witamina A wpływa na ciążę?
- Interakcje witaminy A z lekami
- Podsumowanie
Zobacz też:
- Maść z witaminą A [na co i efekty + ranking]
- Witamina A plus E [ranking + opinia farmaceuty]
- Witamina D3 [jaka najlepsza, dla dorosłych + dla dzieci]
- Witamina D3 [działanie + dawkowanie i suplementacja]
- Witamina D3 w kroplach [zalety + stosowanie]
- Witamina D [dawkowanie]
- Przedawkowanie witaminy D [opinia eksperta]
- W czym jest witamina D? [najważniejsze źródła]
- Niedobór witaminy D [objawy]
- Witamina D3K2 [czy trzeba łączyć + opinia eksperta]
- Witamina E [właściwości + działanie i występowanie]
- Witamina K2 [właściwości + występowanie i przeciwwskazania]
- Witamina K [gdzie występuje + na co pomaga]
- Witaminy ADEK
Co to jest witamina A?
Witamina A to witamina rozpuszczalna w tłuszczach . Nasz organizm jej nie produkuje – należy dostarczać ją wraz z dietą. Przez wiele osób witamina A jest uznawana za pojedynczy składnik odżywczy. W rzeczywistości w jej skład wchodzi kilka związków.
Dzisiaj zajmujemy się witaminą A i jej właściwościami. Bardzo często występuje ona jednak w suplementach diety z innymi witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach. Interesuje Cię witamina D, E lub K? Kliknij literę odpowiadającej danej witaminie, a trafisz do jej małego świata!
Z czego składa się witamina A?
Witamina A to grupa związków chemicznych: retinol i jego pochodne oraz niektóre karotenoidy zwane inaczej prowitaminą A . Retinol to najbardziej podstawowa i pożądana forma witaminy A . Występuje przede wszystkim w produktach pochodzenia zwierzęcego.
Z kolei witamina A pozyskiwana z produktów roślinnych ma formę tak zwanego beta-karotenu należącego do grupy karotenoidów.
Właściwości witaminy A
Witamina A jest niezbędna dla zdrowia naszego organizmu. Reguluje wiele procesów, a jej dobroczynne właściwości zachęcają do zbilansowanej diety i rozsądnej suplementacji.
Działanie przeciwutleniające
Karotenoidy wchodzące w skład witaminy A chronią nasz organizm przed wolnymi rodnikami. Ich obecność w organizmie wywołuje stres oksydacyjny . W dłuższej perspektywie może on prowadzić do cukrzycy, chorób sercowo-naczyniowych, pogorszenia funkcji poznawczych, a nawet nowotworów .
Wspieranie zdrowia oczu
Witamina A pozytywnie wpływa na zdrowie oczu i jest niezbędne w procesie widzenia. Spożywanie jej wraz z dietą przeciwdziała chorobom wzroku. Mowa przede wszystkim o zwyrodnieniu plamki żółtej (AMD).
Badania sugerują, że osoby z wysokim stężeniem witaminy A w organizmie, miały o 25 procent mniejsze ryzyko zachorowania na AMD .
Przeciwdziałanie nowotworom
Owoce oraz warzywa bogate w karotenoidy przeciwdziałają niektórym nowotworom. Potwierdza to badanie przeprowadzone na grupie 10 000 osób. Ludzie z wyższym poziomem witaminy A mieli mniejsze ryzyko zachorowania na raka płuc o około 50 procent . Co więcej, wstępne badania sugerują, że retinol zapobiega nowotworom pęcherza, piersi oraz jajnika .
Zwiększanie odporności
Witamina A (dokładnie B-karoten) oddziałuje na zdrowie naszego układu odpornościowego . Jej działanie obejmuje skórę i błony śluzowe w oczach, jelitach, płucach, a także narządach płciowych. Niedobór witaminy A osłabia działanie układu immunologicznego .
W krajach, gdzie infekcje, takie jak malaria oraz odra są powszechne, korygowanie niedoboru witaminy A u najmłodszych zmniejszyło liczbę zgonów .
Na odporność wpływa także słynna witamina C. Chcesz się o niej więcej dowiedzieć? Zapraszam do mojego tekstu o witaminie C!
Zapobieganie trądzikowi
Trądzik to przewlekła choroba skóry. Przejawia się bolesnymi plamami występującymi najczęściej na twarzy, klatce piersiowej oraz plecach. Badania sugerują, że niedobór witaminy A zwiększa ryzyko rozwoju trądziku . Co więcej, część leków na trądzik tworzona jest na bazie witaminy A . Są to środki na receptę, które mogą być przyjmowane wyłącznie pod okiem specjalisty.
Chcesz poprawić wygląd swojej skóry? Białko młodości z pewnością Ci z tym pomoże. Zapraszam do mojego tekstu o kolagenie!
Wspieranie płodności
Witamina A jest niezbędna dla utrzymania zdrowia układu rozrodczego mężczyzn oraz kobiet. Wstępne badanie na zwierzętach pokazało, że jej niedobór hamuje rozwój plemników, co prowadzi do bezpłodności . Z kolei wśród samic brak witaminy A obniża jakość jajeczek .
Jak jeszcze działa witamina A?
- Poprawia stan skóry .
- Zapobiega chorobom płuc u noworodków .
- Zmniejsza ryzyko powikłań po odrze .
- Wpływa na zdrowie zębów .
- Wytwarza pigmenty w siatkówce oka .
W jakich produktach występuje witamina A?
Rise&Shine: Kolagen (5000 mg) o smaku Mango-Marakuja
Rise&Shine to kolagen (5000 mg) o smaku Mango-Marakuja. Sprawdzony skład, świetna przyswajalność i orzeźwiający smak.
Glow Stories – dla zdrowia skóry, włosów i paznokci
Produkt z wysokiej jakości kwasem foliowym Quatrefolic®, ekstraktem z pędów bambusa i składnikami, które pozytywnie wpływają na skórę, włosy i paznokcie.
Witaminę A można znaleźć w produktach pochodzenia zwierzęcego oraz roślinnego . W których jest jej najwięcej?
Produkt |
Zawartość witaminy A w 100 gramach |
Olej z wątroby dorsza |
30 000 mcg |
Wątroba wołowa |
9440 mcg |
Kiełbasa z wątroby |
8310 mcg |
Wątroba jagnięca |
7390 mcg |
Słodki ziemniak |
1043 mcg |
Pasztet z gęsiej wątróbki |
1000 mcg |
Marchewka |
835 mcg |
Tuńczyk błękitnopłetwy |
757 mcg |
Jarmuż |
575 mcg |
Dynia zimowa |
532 mcg |
Niedobór witaminy A: objawy
Niedobór witaminy A to częste zjawisko w krajach rozwijających się. Najczęściej jest spowodowane brakiem odpowiedniej diety. Może być także efektem:
- zaburzeń wątroby i trzustki ,
- przewlekłej biegunki ,
- chorób układu pokarmowego,
- niedoboru cynku lub żelaza,
- niezbilansowanej diety (ubogiej w tłuszcze),
- chorób, takich jak mukowiscydoza czy celiakia .
Mimo tego, że niedobór witaminy A dotyka wąskie grono osób, to warto poznać jego objawy. Jakie symptomy powinny wzbudzić nasz niepokój?
Suchość oczu
Problemy ze wzrokiem są jednymi z najczęstszych objawów niedoboru witaminy A. W skrajnych wypadkach jej brak może skutkować nawet kompletną ślepotą . Znacznie częstszym oraz wcześniej pojawiającym się skutkiem niedoboru witaminy A jest jednak suchość oczu .
Kurza ślepota
Niedobór witaminy A może także prowadzić do kurzej ślepoty. W krajach rozwijających się schorzenie to występuje bardzo często. Suplementacja witaminy A poprawia kondycję oczu. Jedno z badań sugeruje, że przyjmowanie witaminy A przez sześć tygodni, usprawniło kondycję wzroku .
Wysuszona skóra
Witamina A odgrywa kluczową rolę w tworzeniu oraz naprawie komórek skóry . Jej niedobór prowadzi do rozwoju schorzeń, takich jak egzema. To stan, który przejawia się suchością oraz swędzeniem skóry. Badania sugerują, że leki na receptę z witaminą A są skuteczne w leczeniu egzemy .
Może Cię zainteresować: Kolagen do twarzy – ranking, efekty, stosowanie [TOP 10]
Bezpłodność
Witamina A wpływa na płodność zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Wstępne badania na zwierzętach sugerują, że jej niedobór może skutkować bezpłodnością . Co więcej, brak wystarczającej ilości witaminy A w organizmie zwiększa także prawdopodobieństwo poronienia .
Opóźniony wzrost
Witamina A jest niezbędna do prawidłowego rozwoju organizmu. Badania sugerują, że wspiera wzrost . Dzieci, które cierpią na niedobór witaminy A, mogą doświadczyć zahamowania tego procesu. Co ciekawe, działa ona skuteczniej, kiedy jest suplementowana z innymi składnikami odżywczymi .
Infekcje dróg oddechowych
Częste infekcje dróg oddechowych mogą być jednym z objawów niedoboru witaminy A. Badania są jednak podzielone. Część z nich wskazuje, że suplementacja witaminy A może ograniczać infekcje . Z kolei inne sugerują coś zupełnie przeciwnego . Aby potwierdzić działanie witaminy A w zakresie zapobiegania infekcjom dróg oddechowych, konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań.
Spowolnione gojenie ran
Słabe gojenie ran po urazie lub zabiegu może być spowodowane zbyt niskim poziomem witaminy A w organizmie. Odpowiada ona za produkcję kolagenu, który wspiera ten proces. Według wstępnych badań na zwierzętach suplementacja witaminy A wspiera produkcję kolagenu, a co za tym idzie, także gojenie ran .
Trądzik
Niedobór witaminy A prowadzi do problemów skórnych. Wiele badań sugeruje, że brak witaminy A w organizmie przejawia się trądzikiem . Suplementy, w których jest zawarta, mogą zmniejszyć zmiany trądzikowe o nawet 50 procent .
Nadmiar witaminy A
Słowa eksperta z pewnością dały Ci do myślenia. Tak, nadmiar witaminy A może być równie groźny, jak jej niedobór. Wyróżniamy dwa stany hiperwitaminozy A – ostrą i przewlekłą. Ta druga występuje, kiedy przez dłuższy czas w organizmie gromadzi się zbyt duża ilość witaminy A. Z kolei ostry nadmiar pojawia się, gdy przyjmiemy dużą ilość dawki witaminy A w krótkim czasie.
Ostra hiperwitaminoza
Jednorazowe przyjęcie zbyt dużej dawki witaminy A (powyżej 200 000 mcg) może skutkować niepokojącymi symptomami.
Objawy ostrego niedoboru witaminy A :
- mdłości,
- wymioty,
- rozmyty obraz,
- zawroty głowy.
Przewlekła hiperwitaminoza
Przewlekły nadmiar witaminy A najczęściej występuje wskutek niewłaściwej suplementacji. Czego możemy doświadczyć przyjmując więcej niż 10 000 mcg witaminy A dziennie?
Objawy przewlekłego nadmiaru witaminy A :
- uszkodzenia wątroby,
- bóle głowy,
- zmniejszenie gęstości kości,
- biegunka,
- mdłości,
- problemy skórne,
- bóle stawów.
Uwaga!
Jeśli doświadczasz któregokolwiek z powyższych objawów, natychmiast zaprzestań suplementacji witaminy A i udaj się do lekarza.
Jak leczyć nadmiar witaminy A?
Najskuteczniejszym sposobem leczenia nadmiaru witaminy A jest zaprzestanie przyjmowania suplementów. Większość ludzi wraca do zdrowia po kilku tygodniach. Jest to jednak zależne od stopnia zaawansowania hiperwitaminozy. W niektórych wypadkach uszkodzenia wątroby czy nerek będą musiały być leczone niezależnie.
Poziom witaminy A w organizmie może zostać sprawdzony za pomocą badania krwi.
Witamina A – suplementacja
Suplementacja witaminy A rzadko jest konieczna. Większość z nas dostarcza ją organizmowi wraz z dietą. Zaleca się ją osobom, które spożywają mało produktów bogatych w witaminę A. Sprawdza się także w przypadku ludzi cierpiących na choroby trzustki czy oczu .
Rise&Shine: Kolagen (5000 mg) o smaku Mango-Marakuja
Rise&Shine to kolagen (5000 mg) o smaku Mango-Marakuja. Sprawdzony skład, świetna przyswajalność i orzeźwiający smak.
Glow Stories – dla zdrowia skóry, włosów i paznokci
Produkt z wysokiej jakości kwasem foliowym Quatrefolic®, ekstraktem z pędów bambusa i składnikami, które pozytywnie wpływają na skórę, włosy i paznokcie.
Jakie jest dzienne zapotrzebowanie?
Wiek |
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A* |
0–11 miesięcy |
350 mcg |
1–3 lat |
400 mcg |
4–6 lat |
450 mcg |
7–9 lat |
500 mcg |
10–12 lat |
600 mcg |
>13 lat kobiety |
700 mcg |
>13 lat mężczyźni |
900 mcg |
*Normy żywienia dla populacji Polski
Ciąża i okres karmienia piersią to czas, kiedy organizm potrzebuje znacznie więcej witaminy A . Poniżej 19 roku życia w ciąży należy spożywać z dietą 750 mcg, a podczas karmienia piersią 1200 mcg. Z kolei po skończeniu 19 lat kolejno 770 mcg oraz 1300 mcg.
Przeciwwskazania
Mimo tego, że witamina A jest kluczowa dla prawidłowego rozwoju płodu, jej nadmiar w ciąży może powodować wady wrodzone. Kiedy spodziewamy się dziecka, nie powinno się przyjmować suplementów z witaminą A . Wyjątkiem są inne zalecenia lekarza.
Czy dzieci mogą przyjmować witaminę A?
Witamina A jest niezbędna dla zdrowia dziecka. W krajach, gdzie niedobór witaminy A jest problemem zdrowia publicznego, zalecana jest jej suplementacja. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), zaleca podawanie witaminy A dzieciom w wieku od 6 do 59 miesiąca życia . Suplementacja zalecanych dawek przez najmłodszych nie prowadzi do znaczących skutków ubocznych .
Czy witamina A wpływa na ciążę?
Witamina A jest ważna dla kobiet w ciąży, a także rozwoju płodu . Wpływa na zdrowie szkieletu, narządów, a także na układ odpornościowy jeszcze nienarodzonego dziecka. Co więcej, oddziałuje na wzrok przyszłej mamy. Najczęściej przyjmujemy ją wraz z dietą, dlatego suplementacja rzadko jest konieczna.
Witamina A – karmienie piersią
Okres karmienia piersią charakteryzuje się wzmożonym zapotrzebowaniem na witaminę A. Mimo tego większość świeżo upieczonych mam przyjmuje ją wraz z pokarmem. Jeśli uważasz, że Ci jej brakuje, udaj się do lekarza. Tylko on może zalecić Ci zdrową i bezpieczną suplementację.
Interakcje witaminy A z lekami
Witamina A może wchodzić w interakcje z lekami. Szczególnie uważne powinny być osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe. Witamina A może także reagować z retinoidami . Jeśli przyjmujesz te lub inne leki – przed rozpoczęciem suplementacji skontaktuj się z lekarzem.
Zobacz też:
- Witaminy z grupy B [właściwości + gdzie występują]
- Witamina B1 (tiamina) [właściwości + gdzie występuje]
- Witamina B2 [właściwości + gdzie występuje]
- Witamina B3 [właściwości + gdzie występuje]
- Niacyna [co to + działanie i skutki uboczne]
- Witamina B5 (kwas pantotenowy) [co to + właściwości i nadmiar]
- Witamina B6 [gdzie występuje + niedobór, nadmiar i właściwości]
- Biotyna [co to + właściwości i skutki uboczne]
- Biotyna na włosy [co daje i efekty + ranking]
- Witamina B9 (kwas foliowy) [co to + właściwości i nadmiar]
- Witamina B12 [na co pomaga + gdzie występuje]
- Witamina C [właściwości + dawkowanie]
Podsumowanie
Zapamiętaj:
- Witamina A to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, którą należy dostarczać organizmowi wraz z dietą.
- Działanie przeciwutleniające, zapobieganie nowotworom oraz wspierania zdrowia oczu to tylko niektóre właściwości witaminy A.
- Najwięcej witaminy A znaleźć można w oleju z wątroby dorsza, wątróbce wołowej oraz kiełbasie z wątroby.
- Niedobór witaminy A skutkuje suchością oczu oraz skóry, kurzą ślepotą czy bezpłodnością.
- Ostry nadmiar witaminy A przejawia się mdłościami i wymiotami.
- Przewlekły nadmiar witaminy A skutkuje bólami głowy, biegunką, a także poważnymi uszkodzeniami wątroby czy nerek.
- Zalecana dzienna dawka witaminy A dla dorosłego człowieka to 700 mcg dla kobiety i 900 mcg dla mężczyzn.
- Witamina A jest niezbędna dla zdrowia płodu, jednak jej nadmiar może prowadzić do zaburzeń ciąży.
- Niektóre leki mogą reagować z witaminą A.
Czy witamina A i retinol to to samo?
Witamina A to ogólna nazwa dla rodziny związków chemicznych, a retinol jest jej podstawową formą. Retinol to inaczej witamina A1. W kontekście kosmetyków i suplementów diety często je utożsamia, jednak warto pamiętać, że to różne związki, które należą do tej samej grupy. Wszystkie pochodne witaminy A nazywa się retinoidami. Retinol jest ważnym składnikiem m.in. kremów przeciwzmarszczkowych czy kremów pod oczy.
Jakie produkty są bogate w witaminę A?
Witamina A występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego (retinol) i roślinnego (karotenoidy). Najlepsze źródła witaminy A to wątroba (wołowa, wieprzowa i cielęca), tran, jaja, produkty mleczne, szpinak, dynia, marchew czy papryka.
Ile tabletek witaminy A dziennie można brać?
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A u mężczyzn to 900 µg, a u kobiet 700 µg. Zwiększone zapotrzebowanie na nią mają kobiety w ciąży i mamy karmiące piersią. Jeśli suplementujesz witaminę A, przestrzegaj zaleceń lekarza, dietetyka i producenta konkretnego preparatu.
Czy witamina A wpływa na stan skóry?
Witamina A jest kluczowa dla wzrostu komórek naskórka, pomaga zachować zdrową strukturę bariery ochronnej skóry, stymuluje produkcję kolagenu, reguluje wydzielanie sebum, wspiera regenerację skóry, przyspiesza gojenie ran i działa antyoksydacyjnie.
Kremy i maści z witaminą A poprawiają ogólny stan skóry, redukują zmarszczki i pomagają w leczeniu trądziku.
Czy można przedawkować witaminę A?
Witamina A jest rozpuszczalna w tłuszczach, dlatego może być magazynowana w organizmie. Przyjmowanie przez dłuższy czas zbyt wysokich dawek witaminy A może doprowadzić do bólów głowy, mdłości, zmniejszenia gęstości kości, a także uszkodzeń wątroby czy problemów skórnych. Przedawkowanie witaminy A w ciąży może grozić wadami wrodzonymi u dzieci.
Jak witamina A wpływa na układ odpornościowy?
Witamina A odgrywa istotną rolę w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego: wzmacnia układ immunologiczny, pomaga zwalczyć wirusy i bakterie, wpływa na funkcjonowanie błon komórkowych, które są barierą ochronną przed drobnoustrojami.
Jak witamina A wpływa na wzrok?
Witamina A jest niezbędna do funkcjonowania fotoreceptorów i adaptacji do zmieniających się warunków oświetleniowych. Pomaga zachować odpowiednie nawilżenie oka i bierze udział we wzroście i regeneracji komórek siatkówki.
Niedobór witaminy A może prowadzić do tzw. kurzej ślepoty, która objawia się słabym widzeniem po zmroku. Oprócz tego może powodować rogowacenie wierzchnich warstw oka i schnięcie spojówek oraz rogówek.
Źródła
Zobacz wszystkie
Bastos Maia, S., Rolland Souza, A. S., Costa Caminha, M. de F., Lins da Silva, S., Callou Cruz, R. de S. B. L., Carvalho dos Santos, C., & Batista Filho, M. (2019). Vitamin A and Pregnancy: A Narrative Review. Nutrients, 11(3), Article 3. https://doi.org/10.3390/nu11030681
Chhagan, M. K., Van den Broeck, J., Luabeya, K.-K. A., Mpontshane, N., Tomkins, A., & Bennish, M. L. (2010). Effect on longitudinal growth and anemia of zinc or multiple micronutrients added to vitamin A: A randomized controlled trial in children aged 6-24 months. BMC Public Health, 10, 145. https://doi.org/10.1186/1471-2458-10-145
Children 6-59 months receiving vitamin A supplements. (b.d.). Pobrano 17 marzec 2023, z https://www.who.int/data/nutrition/nlis/info/children-6-59-months-receiving-vitamin-a-supplements
Clagett-Dame, M., & Knutson, D. (2011). Vitamin A in Reproduction and Development. Nutrients, 3(4), 385–428. https://doi.org/10.3390/nu3040385
Daryanavard, A., Khajeh, E., Hosseinpour, M., Dadvand, H., & Azarpeykan, A. (2014). Prevalence of night blindness in Bashagard district in Hormozgan, Iran, in 2011. Electronic Physician, 6(3), 890–893. https://doi.org/10.14661/2014.890-893
Doldo, E., Costanza, G., Agostinelli, S., Tarquini, C., Ferlosio, A., Arcuri, G., Passeri, D., Scioli, M. G., & Orlandi, A. (2015). Vitamin A, Cancer Treatment and Prevention: The New Role of Cellular Retinol Binding Proteins. BioMed Research International, 2015, 624627. https://doi.org/10.1155/2015/624627
El-Akawi, Z., Abdel-Latif, N., & Abdul-Razzak, K. (2006). Does the plasma level of vitamins A and E affect acne condition? Clinical and Experimental Dermatology, 31(3), 430–434. https://doi.org/10.1111/j.1365-2230.2006.02106.x
Gilbert, C. (2013). What is vitamin A and why do we need it? Community Eye Health, 26(84), 65.
Grotto, I., Mimouni, M., Gdalevich, M., & Mimouni, D. (2003). Vitamin A supplementation and childhood morbidity from diarrhea and respiratory infections: A meta-analysis. The Journal of Pediatrics, 142(3), 297–304. https://doi.org/10.1067/mpd.2003.116
Hadi, H., Stoltzfus, R. J., Dibley, M. J., Moulton, L. H., West, K. P., Kjolhede, C. L., & Sadjimin, T. (2000). Vitamin A supplementation selectively improves the linear growth of indonesian preschool children: Results from a randomized controlled trial. The American Journal of Clinical Nutrition, 71(2), 507–513. https://doi.org/10.1093/ajcn/71.2.507
Haskell, M. J., Pandey, P., Graham, J. M., Peerson, J. M., Shrestha, R. K., & Brown, K. H. (2005). Recovery from impaired dark adaptation in nightblind pregnant Nepali women who receive small daily doses of vitamin A as amaranth leaves, carrots, goat liver, vitamin A-fortified rice, or retinyl palmitate. The American Journal of Clinical Nutrition, 81(2), 461–471. https://doi.org/10.1093/ajcn.81.2.461
Hodge, C., & Taylor, C. (2022). Vitamin A Deficiency. W StatPearls. StatPearls Publishing. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK567744/
Min, K., & Min, J. (2014). Serum carotenoid levels and risk of lung cancer death in US adults. Cancer Science, 105(6), 736–743. https://doi.org/10.1111/cas.12405
Office of Dietary Supplements—Vitamin A and Carotenoids. (b.d.). Pobrano 17 marzec 2023, z https://ods.od.nih.gov/factsheets/vitamina-consumer/
Ozuguz, P., Dogruk Kacar, S., Ekiz, O., Takci, Z., Balta, I., & Kalkan, G. (2014). Evaluation of serum vitamins A and E and zinc levels according to the severity of acne vulgaris. Cutaneous and Ocular Toxicology, 33(2), 99–102. https://doi.org/10.3109/15569527.2013.808656
Pizzino, G., Irrera, N., Cucinotta, M., Pallio, G., Mannino, F., Arcoraci, V., Squadrito, F., Altavilla, D., & Bitto, A. (2017). Oxidative Stress: Harms and Benefits for Human Health. Oxidative Medicine and Cellular Longevity, 2017, 8416763. https://doi.org/10.1155/2017/8416763
Ramakrishnan, U., Aburto, N., McCabe, G., & Martorell, R. (2004). Multimicronutrient interventions but not vitamin a or iron interventions alone improve child growth: Results of 3 meta-analyses. The Journal of Nutrition, 134(10), 2592–2602. https://doi.org/10.1093/jn/134.10.2592
Schindler, M., Drozdenko, G., Kühl, A. A., & Worm, M. (2014). Immunomodulation in patients with chronic hand eczema treated with oral alitretinoin. International Archives of Allergy and Immunology, 165(1), 18–26. https://doi.org/10.1159/000365659
Sempértegui, F., Estrella, B., Camaniero, V., Betancourt, V., Izurieta, R., Ortiz, W., Fiallo, E., Troya, S., Rodríguez, A., & Griffiths, J. K. (1999). The beneficial effects of weekly low-dose vitamin A supplementation on acute lower respiratory infections and diarrhea in Ecuadorian children. Pediatrics, 104(1), e1. https://doi.org/10.1542/peds.104.1.e1
Velasco Cruz, A. A., Attié-Castro, F. A., Fernandes, S. L., Cortes, J. F. F., de Tarso P Pierre-Filho, P., Rocha, E. M., & Marchini, J. S. (2005). Adult blindness secondary to vitamin A deficiency associated with an eating disorder. Nutrition (Burbank, Los Angeles County, Calif.), 21(5), 630–633. https://doi.org/10.1016/j.nut.2004.12.003
Vitamin A supplementation: Who, when and how. (2013). Community Eye Health, 26(84), 71.
Wicke, C., Halliday, B., Allen, D., Roche, N. S., Scheuenstuhl, H., Spencer, M. M., Roberts, A. B., & Hunt, T. K. (2000). Effects of steroids and retinoids on wound healing. Archives of Surgery (Chicago, Ill.: 1960), 135(11), 1265–1270. https://doi.org/10.1001/archsurg.135.11.1265
Wu, J., Cho, E., Willett, W. C., Sastry, S. M., & Schaumberg, D. A. (2015). Intakes of Lutein, Zeaxanthin, and Other Carotenoids and Age-Related Macular Degeneration During 2 Decades of Prospective Follow-up. JAMA ophthalmology, 133(12), 1415–1424. https://doi.org/10.1001/jamaophthalmol.2015.3590
Young, A. J., & Lowe, G. L. (2018). Carotenoids—Antioxidant Properties. Antioxidants, 7(2), 28. https://doi.org/10.3390/antiox7020028
Redakcja
Poznaj zespółRedaktor
Absolwent Dziennikarstwa i Artes Liberales na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2017 roku jako redaktor współpracuje z największymi portalami w Polsce i za granicą. Wcześniej przez 3 lata pracował w jednej z wiodących firm farmaceutycznych – branżę zdrowia i urody zna od podszewki. W wolnym czasie najbardziej lubi grać w tenisa lub jeździć na nartach.
paź 21
Witamina D3 – jaka najlepsza dla niemowląt i dzieci. Kiedy suplmenetować i ile. Ranking 2025
gru 28
Sprawdź, gdzie występuje witamina B12 i jakie produkty Ci jej dostarczą.
gru 28
Witamina PP zwana też niacyną lub witaminą B3 wspiera prawidłowe funkcjonowanie organizmu.