Witaminy
Jak uzupełnić niedobór witaminy B12

Jak szybko uzupełnić niedobór witaminy B12? Porady dietetyka

Dietetyk kliniczny wskazuje jak uzupełnić niedobór witaminy B12 i jakie są jej najlepsze źródła.

Tekst

Nina Wawryszuk

Tekst

Nina Wawryszuk

Redaktorka Natu.Care

Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Recenzja

Aleksandra Cudna-Bartnicka

Zweryfikowane przez eksperta

Recenzja

Aleksandra Cudna-Bartnicka

Dietetyczka kliniczna

Aleksandra Cudna-Bartnicka jest dietetyczką kliniczną. Głównym obszarem jej zainteresowań jest żywienie w chorobach i zaburzeniach czynnościowych układu pokarmowego. Specjalizuje się również w terapii chorób autoimmunologicznych, tarczycy i narządu rodnego. Edukuje na swoim profilu na Instagramie @cudnadietetyk

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Redakcja

Bartłomiej Turczyński

Redakcja

Bartłomiej Turczyński

Redaktor naczelny

Bartłomiej Turczyński jest redaktorem naczelnym Natu.Care. Odpowiada za jakość treści tworzonych m.in. w serwisie Natu.Care i dba o to, żeby wszystkie artykuły były oparte na rzetelnych badaniach naukowych i konsultowane ze specjalistami z branży.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Fact-checking

Ludwik Jelonek

Fact-checking

Ludwik Jelonek

Redaktor Natu.Care

Ludwik Jelonek jest autorem blisko 2000 tekstów opublikowanych na wiodących portalach. Jego treści trafiły do takich serwisów jak Ostrovit czy Kobieta Onet. W Natu.Care Ludwik edukuje ludzi w najważniejszej dziedzinie życia – zdrowiu.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

19 września, 2023

Recenzja:22 maja, 2023

Redakcja:25 maja, 2023

Fact-checking:19 maja, 2023

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

12 min

Media o nas:

Spis treści

Witamina B12 w pigułce
Jak szybko uzupełnić niedobór witaminy B12?
Co jeść przy niedoborze witaminy B12
Jaki suplement z witaminą B12 wybrać?
Ile witaminy B12 dziennie muszę spożywać?
Skąd mam wiedzieć, że mam niedobór witaminy B12?
Podsumowanie
FAQ
Źródła

Spis treści

Czy ten artykuł jest pomocny?

Stało się. Trzymasz w dłoniach wyniki badań – masz niedobór witaminy B12. Czym prędzej chcesz pożegnać ten stan i jego nieprzyjemne objawy.

Dlaczego możesz nam zaufać

Informacja o reklamach

Niestety – szybko to można dostać mdłości od nadrabiania tego deficytu, jedząc wątróbkę na śniadanie, obiad i kolację.

Mam lepszy pomysł – może pytanie powinno brzmieć: jak skutecznie uzupełnić niedobór i więcej do niego nie dopuścić? Wspólnie z dietetyczką kliniczną Aleksandrą Cudną doradzimy Ci, jak zdrowo i na długo uzupełnić niedobór witaminy B12.

Z tego artykułu dowiesz się:

Jak dostarczyć organizmowi witaminę B12 z diety.
Jak spożywać suplementy diety z witaminą B12, by działały.
Jak poznać, że masz niedobór witaminy B12.
Ile witaminy B12 dziennie potrzebujesz.

Zobacz też:

Witamina B12 w pigułce

Witamina B12 (kobalamina) to jedna z witamin grupy B. Jest niezbędna do prawidłowego działania wielu procesów w organizmie takich jak produkcja czerwonych krwinek, funkcjonowanie układu nerwowego, metabolizm, zdolności poznawcze i praca układu odpornościowego .

Organizm nie jest w stanie jej wytwarzać, więc musisz dostarczać ją z pożywieniem. Najlepszym źródłem witaminy B12 są produkty pochodzenia zwierzęcego a w szczególności podroby .

Jak szybko uzupełnić niedobór witaminy B12?

Najlepiej uzupełnić niedobór witaminy B12 spożywając pokarmy pochodzenia zwierzęcego: mięso, drób, ryby, jaja i produkty mleczne. Najwięcej witaminy B12 mają małże – zawierają nawet 90 µg. Osoby na diecie roślinnej powinny uzupełniać witaminę B12 z suplementów diety w porcji 2,4 µg dziennie.

Aby uzupełnić niedobór witaminy B12, musisz zwiększyć jej ilość w swoim jadłospisie lub rozważyć suplementację. To proste, ale to nie zadziała tak, że nagle zaczniesz być na ścisłej diecie mięsnej lub kupisz suplement diety mega-giga-max-B12 i cyk, po problemie.

Dawki uderzeniowe nie podniosą od razu stężenia witaminy B12, na to potrzeba czasu. A nagłe, drastyczne zmiany w diecie, np. znaczne zwiększenie ilości mięsa, jeśli do tej pory było go mniej, mogą powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Aleksandra CudnaDietetyczka kliniczna

Czas na zmiany w diecie i stylu życia, aby nie mieć więcej problemów z niedoborem witaminy B12.

Co zrobić? Poniżej checklista z planem działania.

Zrób badania krwi na stężenie witaminy B12 i sprawdź, jak duży jest niedobór.
Skonsultuj z lekarzem, czy Twój niedobór wymaga suplementów diety lub leków.
Sprawdź najlepsze źródła witaminy B12 i wybierz te najsmaczniejsze dla Ciebie.
Jeśli lekarz zalecił suplementację, stosuj ją codziennie – regularność jest kluczowa dla zdrowia organizmu.
Ogranicz używki (papierosy, alkohol, kawę), które zmniejszają wchłanianie witaminy B12.
Zaplanuj badanie stężenia witaminy B12 po 3 miesiącach kuracji.

Ile trwa uzupełnienie witaminy B12 w organizmie?

To ile trwa uzupełnienie witaminy B12 w organizmie, zależy od wielkości niedoboru i może wynosić kilka lub kilkanaście tygodni. Kluczowe jest dostarczanie tej witaminy z pożywienia lub systematyczne przyjmowanie suplementów diety, lub leków na receptę z witaminą B12.

Skonsultuj się z lekarzem, który najlepiej oceni, ile witaminy B12 potrzebujesz i kiedy wykonać kontrolne badanie.

Zapasy witaminy B12 gromadzone są w wątrobie i mogą wystarczyć na 2–5 lat. Po tym czasie, przy braku źródeł pokarmowych B12 w diecie, organizm może zacząć sygnalizować, że jej rezerwy się kończą. Dlatego zmiana diety na wegańską nie będzie od razu powodować objawów z racji niedoboru tej witaminy.

Aleksandra CudnaDietetyczka kliniczna

Jak poprawić wchłanianie witaminy B12?

Aby poprawić wchłanianie witaminy B12 warto przyjmować ją z kwasem foliowym (witamina B9), pirodyksyną (witamina B6) i biotyną (witamina B7). Dobrym rozwiązaniem jest kupno witamin typu „B kompleks”. Przyswajalność witaminy B12 może też zwiększyć witamina A lub wapń.

Co jeść przy niedoborze witaminy B12

Jeśli jesteś wszystkożercą, sprawdź które źródła tej witaminy będą Ci najbardziej smakować. W jakich produktach jest witamina B12 ?

Zwierzęce źródła witaminy B12

Źródło	Ilość witaminy B12 w 100 g
małże	90 µg
wątróbka jagnięca	85 µg
wątróbka wieprzowa	26 µg
wątróbka drobiowa	18 µg
tuńczyk	10,9 µg
sardynki	9 µg
pstrąg tęczowy	7,5 µg
wołowina	5,8 µg
łosoś	2,8 µg
camembert	1,3 µg
jaja kurze	1,1 µg
fortyfikowane mleko	1 µg
cheddar	0,89 µg

Pokarmy pochodzenia zwierzęcego są bogate w dobrze przyswajalną formę witaminy B12 i skutecznie uzupełniają ją w diecie.

Aleksandra CudnaDietetyczka kliniczna

Ważne

Biodostępność (przyswajalność) witaminy B12 z powyższych produktów jest różna. Witamina B12 przyswaja się w około 50–90% z mięsa, w 30-42% z ryb w 9–36% z jaj .

Przyswajalność witaminy B12 zależy też od stanu błony śluzowej żołądka, przyjmowanych leków (np. metforminy, leków zobojętniających kwas solny, antykoncepcji hormonalnej) i stwierdzonych chorób (np. SIBO, celiaklia) .

Roślinne lub inne źródła witaminy B12

Źródło	Ilość witaminy B12 w 100 g
fortyfikowane drożdże	117 µg
fortyfikowane płatki zbożowe	w zależności od producenta 6–21 µg
fortyfikowane napoje roślinne	w zależności od producenta, średnio 0,4

Fajnie, że można kupować fortyfikowane (czyli wzbogacane) produkty z witaminą B12. Najczęściej są to płatki śniadaniowe, batoniki, napoje roślinne. Jednak nie są one na tyle „napakowane” witaminą B12, by wystarczyły na pokrycie dziennego zapotrzebowania.

Musiałbyś zjeść około 300 g płatków Corn Flakes (firmy Bezgluten) lub wypić około 600 ml migdałowego bez cukru (firmy Alpro).

Szacuje się, że ze wzbogaconych produktów jesteś w stanie dostarczyć około 0,2–0,5 µg witaminy B12 dziennie, a to zdecydowanie za mało .

W jakich owocach jest witamina B12?

Witamina B12 nie znajduje się w owocach i warzywach. Najlepsze źródła witaminy B12 to pokarmy pochodzenia zwierzęcego. Pamiętaj jednak, żeby mimo wszystko codziennie znaleźć miejsce na owoce i warzywa, które może nie zawierają kobalaminy, ale są źródłem innych witamin, minerałów i cennego błonnika.

Ważne

Alkohol zaburza wchłanianie i magazynowanie witaminy B12. Utrudnia przyswajanie suplementacji i może pogłębiać niedobory. Nie pij alkoholu, szczególnie jeśli w badaniach krwi wyszedł Ci niedobór witaminy B12.

Jaki suplement z witaminą B12 wybrać?

Jeśli nie możesz pozyskać witaminy B12 z diety – rozważ suplementację. Magister farmacji Ilona Krzak radzi, na co zwrócić uwagę wybierając produkt.

Forma witaminy B12

Wybieraj metylokobalaminę lub cyjanokobalaminę, ponieważ najlepiej przyswajają się w organizmie.

Niektóre suplementy diety zawierają jadalne niebiesko-zielone algi (cyjanobakterie), które zazwyczaj mają w składzie„pseudowitaminę B12”. Ta forma jest nieaktywna u ludzi i nie zadziała.

Ilona Krzak magister farmacji

Dawkowanie

Jedna tabletka z uderzeniową dawką? Brzmi kusząco, ale… nie. Kluczem do sukcesu jest spożywanie witaminy B12 systematycznie, najlepiej w kilku mniejszych dawkach dziennych.

W naszym organizmie działa czynnik transportujący witaminę B12, którego posiadamy ograniczoną ilość. Łykanie na raz dużej dawki nie ma sensu, ponieważ wchłonie się tyle, na ile pozwoli ten czynnik wewnętrzny.

Ilona Krzak magister farmacji

Wysoka dawka

Naturalna witamina B12 Solgar

4.8

Składniki aktywne: cyjanokobalamina
Dawkowanie: 1 tabletka dziennie
Wielkość opakowania: 100 tabletek
Wystarczy na: ponad 3 miesiące

Zobacz cenę

w sklepie Natu.Care

Opis produktu

Witamina B12 w formie dobrze przyswajalnej do krwiobiegu cyjanokobalaminy. Preparat pokrywa 4000% dziennego zapotrzebowania na witaminę B12. To solidna, ale bezpieczna porcja dzienna.

Plusy i minusy

Plusy:

Zawiera dobrze przyswajalną formę witaminy B12.
Nie zawiera cukru, glutenu, laktozy, aromatów, barwników i wypełniaczy.

Minusy:

Niektórzy użytkownicy narzekają na trudności w przełykaniu tabletki.

Dodatkowe informacje

Odpowiedni dla wegan i wegetarian.

Wysoka dawka

Aura Herbals Witamina B Complex krople

4.8

Składniki aktywne: witaminy B1, B2, B3, B5, B7, B9, B12
Dawkowanie: 15 kropli dziennie
Wielkość opakowania: 30 ml (60 porcji dziennych)
Wystarczy na: 2 miesiące

Zobacz więcej

w sklepie Natu.Care

Opis produktu

Wegańskie krople z kompleksem witamin z grupy B. Dzienna porcja pokrywa 100% zapotrzebowania na te witaminy. Witaminy z grupy B są ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, zwłaszcza dla układu nerwowego, metabolizmu i produkcji energii.

Plusy i minusy

Plusy:

Wygodna forma podania, idealna, jeśli nie lubisz połykania tabletek.
Precyzyjne dozowanie dzięki kroplomierzowi.
Pokrywa 100% dziennego zapotrzebowania na witaminy z grupy B.

Minusy:

Sorbinian potasu u niektórych może powodować reakcję alergiczną.

Dodatkowe informacje

Produkt przebadany w niezależnej jednostce J.S. Hamilton. Badanie potwierdziło brak zanieczyszczeń mikrobiologicznych.

A może zastrzyki?

Zastrzyki z witaminą B12 są dostępne wyłącznie na receptę. Zastrzyk wykonuje się domięśniowo lub głęboko podskórnie. Przepisywane są w przypadku anemii megaloblastycznej, neuropatii i ostrych niedoborach witaminy B12, które mogą zagrozić życiu i zdrowiu.

Ile witaminy B12 dziennie muszę spożywać?

Dawkowanie witaminy B12 jest uzależnione od wieku i stanu zdrowia. Poniżej sprawdzisz aktualne zalecenia .

Wiek	Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B12
Niemowlęta do 6. miesiąca	0,4 µg
Dzieci od 7. do 12. miesiąca	0,5 µg
Dzieci od 1. roku do 3. roku życia	0,9 µg
Dzieci od 4. do 6. roku życia	1,2 µg
Dzieci od 9. do 12. roku życia	1,8 µg
Osoby powyżej 13. roku życia	2,4 µg
Kobiety w ciąży	2,6 µg
Kobiety karmiące piersią	2,8 µg

Skąd mam wiedzieć, że mam niedobór witaminy B12?

Zajady, drętwienie rąk czy wypadanie włosów nie potwierdzają deficytu kobalaminy. Mogą świadczyć o innych dolegliwościach.

Niedobór witaminy B12 potwierdzi badanie jej stężenia we krwi. Nie wróż z zajadów czy kłębku włosów – poproś lekarza rodzinnego o skierowanie.

A co powinno skłonić Cię do badania?

Objawy niedoboru witaminy B12 to :

bóle i zawroty głowy,
słabość, bóle i zmęczenie mięśni,
parestezje (drętwienia, mrowienia, pieczenie),
ataksja (obniżona koordynacja ruchów oraz kłopoty z utrzymaniem równowagi),
bladość,
osłabienie,
zaparcia lub biegunki,
utrata apetytu, mdłości,
spadek wagi,
zaburzenia smaku,
zapalenie jamy ustnej z owrzodzeniami i stanem zapalnym,
obrzmienie, pieczenie i zaczerwienienie języka,
objawy depresyjne,
problemy z koncentracją i pamięcią,
zaburzenia widzenia,
żółtawy kolor skóry,
łamliwość paznokci,
wypadanie włosów,
zaburzenia erekcji.

Zobacz też:

Podsumowanie

Niedobór witaminy B12 uzupełnisz poprzez wdrożenie do diety produktów bogatych w tę witaminę lub suplementację.
Najlepsze źródła witaminy B12 to pokarmy pochodzenia zwierzęcego, a w szczególności wątróbka, małże, ryby.
Uzupełnienie niedoboru witaminy B12 w organizmie może trwać od kilku do kilkunastu tygodni regularnego spożywania.
Osoby na diecie roślinnej powinny systematycznie przyjmować preparaty z witaminą B12, ponieważ roślinne źródła tej witaminy nie są aktywne w organizmie i nie przyswajają się.
Niedobór lecz pod kontrolą lekarza, nie nadużywaj suplementów diety i nie zmieniaj drastycznie jadłospisu.

FAQ

Jak długo można przyjmować witaminę B12?

Witaminę B12 w postaci suplementów diety lub leków należy przyjmować od kilku do kilkunastu tygodni w zależności od: zaleceń lekarza, wielkości niedoboru i czynników powodujących niedobór witaminy B12 (np. problemy ze wchłanianiem spowodowane stosowaniem leków zobojętniających kwas żołądkowy).

Jaka jest najlepsza witamina B12?

Najlepsza witamina B12 powinna być w formie metylokobalaminy lub cyjanokobalaminy, które dobrze przyswajają się w organizmie. Polecany produkt z witaminą B12 to naturalna witamina B12 Solgar. Jedna tabletka pokrywa aż 4000% dziennego zapotrzebowania na witaminę B12.

Czy niedobór witaminy B12 daje objawy neurologiczne?

Niedobór witaminy B12 może dawać objawy neurologiczne takie jak: bóle i zawroty głowy, bóle i zmęczenie mięśni, zaburzenia narządów zmysłu (szczególnie dotyku), parestezje (drętwienia, mrowienia, pieczenie), ataksja (obniżona koordynacja ruchów oraz kłopoty z utrzymaniem równowagi).

Czy badanie poziomu witaminy B12 jest refundowane?

Tak, badanie poziomu witaminy B12 w surowicy jest refundowane przez NFZ, a skierowanie może wystawić lekarz rodzinny. Badanie krwi możesz również wykonać prywatnie, a koszt zależy od placówki i wynosi około 35 –70 zł.

Po jakim czasie zaczyna działać witamina B12?

Witamina B12 zaczyna działać po kilku lub kilkunastu tygodniach od rozpoczęcia suplementacji, lub leczenia niedoboru. Wpływ na tempo uzupełniania witaminy B12 w organizmie ma: wielkość niedoboru, stan zdrowia, stosowane preparaty, dieta oraz nałogi.

Gdzie jest najwięcej witaminy B12?

Najwięcej witaminy B12 jest w pokarmach pochodzenia zwierzęcego, czyli wątrobach (wołowych, cielęcych), rybach (tuńczyk, łosoś, pstrąg tęczowy), małżach, jajach i serach (np. cheddar, pleśniowe). Produkty bogate w witaminę B12 to także fortyfikowane płatki śniadaniowe, muesli, batoniki i napoje roślinne.

Ile tabletek witaminy B12 na dzień?

To, ile tabletek dziennie witaminy B12 należy spożywać w celu jej suplementacji, zależy od wieku, diety, stopnia niedoboru. Ilość tabletek zależy od wskazań lekarza lub producenta i może się znacząco różnić. Dzienna dawka powinna pokryć minimum zapotrzebowania, czyli 2,4 µg.

O jakiej porze brać witaminę B12?

Witaminę B12 można przyjmować o dowolnej porze dnia. Witamina B12 jest rozpuszczalna w wodzie, co oznacza, że można ją przyjmować z jedzeniem lub bez jedzenia (na czczo). Zwróć uwagę na obecność innych witamin z grupy B w pożywieniu lub suplementów diety, które wspierają przyswajanie. To ważniejsze niż pora przyjmowania.

Źródła

Zobacz wszystkie

Almoallim, H., Mehdawi, F. S., Cheikh, M. M., Al-dhaheri, F., & Aqeel, A. M. (2016). Reversible Vitamin B12 Deficiency Presenting with Acute Dementia, Paraparesis, and Normal Hemoglobin. Case Reports in Neurological Medicine, 2016, 4301769. https://doi.org/10.1155/2016/4301769

Al-Musharaf, S., McTernan, P. G., Hussain, S. D., Aleisa, K. A., Alnaami, A. M., Wani, K., Saravanan, P., & Al-Daghri, N. (2021). Prevalence and Indicators of Vitamin B12 Insufficiency among Young Women of Childbearing Age. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(1), Article 1. https://doi.org/10.3390/ijerph18010001

Ata, F., Bint I Bilal, A., Javed, S., Shabir Chaudhry, H., Sharma, R., Fatima Malik, R., Choudry, H., & Bhaskaran Kartha, A. (2020). Optic neuropathy as a presenting feature of vitamin B-12 deficiency: A systematic review of literature and a case report. Annals of Medicine and Surgery, 60, 316–322. https://doi.org/10.1016/j.amsu.2020.11.010

Balta, I., & Ozuguz, P. (2014). Vitamin B12-induced acneiform eruption. Cutaneous and Ocular Toxicology, 33(2), 94–95. https://doi.org/10.3109/15569527.2013.808657

Brescoll, J., & Daveluy, S. (2015). A review of vitamin B12 in dermatology. American Journal of Clinical Dermatology, 16(1), 27–33. https://doi.org/10.1007/s40257-014-0107-3

Calderón‐Ospina, C. A., & Nava‐Mesa, M. O. (2019). B Vitamins in the nervous system: Current knowledge of the biochemical modes of action and synergies of thiamine, pyridoxine, and cobalamin. CNS Neuroscience & Therapeutics, 26(1), 5–13. https://doi.org/10.1111/cns.13207

Christen, W. G., Glynn, R. J., Chew, E. Y., Albert, C. M., & Manson, J. E. (2009). Folic acid, pyridoxine, and cyanocobalamin combination treatment and age-related macular degeneration in women: The Women’s Antioxidant and Folic Acid Cardiovascular Study. Archives of Internal Medicine, 169(4), 335–341. https://doi.org/10.1001/archinternmed.2008.574

Derin, S., Koseoglu, S., Sahin, C., & Sahan, M. (2016). Effect of vitamin B12 deficiency on olfactory function. International Forum of Allergy & Rhinology, 6(10), 1051–1055. https://doi.org/10.1002/alr.21790

Fanidi, A., Carreras-Torres, R., Larose, T. L., Yuan, J.-M., Stevens, V. L., Weinstein, S. J., Albanes, D., Prentice, R., Pettinger, M., Cai, Q., Blot, W. J., Arslan, A. A., Zeleniuch-Jacquotte, A., McCullough, M. L., Le Marchand, L., Wilkens, L. R., Haiman, C. A., Zhang, X., Stampfer, M. J., … on behalf of the LC3 consortium and the TRICL consortium. (2019). Is high vitamin B12 status a cause of lung cancer? International Journal of Cancer, 145(6), 1499–1503. https://doi.org/10.1002/ijc.32033

Graells, J., Ojeda, R. M., Muniesa, C., Gonzalez, J., & Saavedra, J. (2009). Glossitis with linear lesions: An early sign of vitamin B12 deficiency. Journal of the American Academy of Dermatology, 60(3), 498–500. https://doi.org/10.1016/j.jaad.2008.09.011

Jarosza, M., Rychlik, E., Stoś, K., & Charzewskiej, J. (b.d.). Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie.

Jatoi, S., Hafeez, A., Riaz, S. U., Ali, A., Ghauri, M. I., & Zehra, M. (b.d.). Low Vitamin B12 Levels: An Underestimated Cause Of Minimal Cognitive Impairment And Dementia. Cureus, 12(2), e6976. https://doi.org/10.7759/cureus.6976

Kobayashi, A., & Iwasaki, H. (2020). Pernicious anemia presenting as glossitis. CMAJ : Canadian Medical Association Journal, 192(16), E434. https://doi.org/10.1503/cmaj.191331

Leishear, K., Boudreau, R. M., Studenski, S. A., Ferrucci, L., Rosano, C., de Rekeneire, N., Houston, D. K., Kritchevsky, S. B., Schwartz, A. V., Vinik, A. I., Hogervorst, E., Yaffe, K., Harris, T. B., Newman, A. B., Strotmeyer, E. S., & for the Health, Aging and Body Composition Study. (2012). Relationship Between Vitamin B12 and Sensory and Motor Peripheral Nerve Function in Older Adults. Journal of the American Geriatrics Society, 60(6), 1057–1063. https://doi.org/10.1111/j.1532-5415.2012.03998.x

Paraskevi, P. (2010). The role of vitamin B12 in DNA modulation mechanisms. Frontiers in Pharmacology, 1. https://doi.org/10.3389/conf.fphar.2010.60.00140

Sangle, P., Sandhu, O., Aftab, Z., Anthony, A. T., & Khan, S. (b.d.). Vitamin B12 Supplementation: Preventing Onset and Improving Prognosis of Depression. Cureus, 12(10), e11169. https://doi.org/10.7759/cureus.11169

Selhub, J., Bagley, L. C., Miller, J., & Rosenberg, I. H. (2000). B vitamins, homocysteine, and neurocognitive function in the elderly1,2,3,4. The American Journal of Clinical Nutrition, 71(2), 614S-620S. https://doi.org/10.1093/ajcn/71.2.614s

Světnička, M., Sigal, A., Selinger, E., Heniková, M., El-Lababidi, E., & Gojda, J. (2022). Cross-Sectional Study of the Prevalence of Cobalamin Deficiency and Vitamin B12 Supplementation Habits among Vegetarian and Vegan Children in the Czech Republic. Nutrients, 14(3), 535. https://doi.org/10.3390/nu14030535

Vitamin B12 or folate deficiency anaemia—Symptoms. (2017, październik 20). Nhs.Uk. https://www.nhs.uk/conditions/vitamin-b12-or-folate-deficiency-anaemia/symptoms/

Young, L. M., Pipingas, A., White, D. J., Gauci, S., & Scholey, A. (2019). A Systematic Review and Meta-Analysis of B Vitamin Supplementation on Depressive Symptoms, Anxiety, and Stress: Effects on Healthy and ‘At-Risk’ Individuals. Nutrients, 11(9), Article 9. https://doi.org/10.3390/nu11092232

Zespół do spraw Suplementów Diety—Główny Inspektorat Sanitarny—Portal Gov.pl. (b.d.). Główny Inspektorat Sanitarny. Pobrano 19 maj 2023, z https://www.gov.pl/web/gis/zespol-do-spraw-suplementow-diety

Oceń artykuł

4.9

Głos oddany

7 opinii, ocena: 4.9