- Witaminy
- Niedobór witaminy B12
Niedobór witaminy B12. Przyczyny, objawy i leczenie
Prawidłowe stężenie witaminy B12 pozytywnie oddziałuje na cały nasz organizm. Niedobór może wiązać się z przykrymi konsekwencjami dla zdrowia.


Prawidłowe stężenie witaminy B12 pozytywnie oddziałuje na cały nasz organizm. Niedobór może wiązać się z przykrymi konsekwencjami dla zdrowia.
Dlaczego możesz nam zaufać
Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Informacja o reklamach
Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.
Dowiedz się więcej w naszym regulaminie
Czy potrafisz rozpoznać, jak Twój organizm domaga się uzupełnienia witaminy B12? Razem z dietetyczką Aleksandrą Cudną przedstawimy Ci wszystko, co powinieneś wiedzieć o niedoborze B12 i jak sobie z nim zdrowo poradzić.
Spis treści:
- Co powoduje niedobór witaminy B12? Poznaj przyczyny
- Niedobór B12 – objawy i skutki dla organizmu
- Jak sprawdzić, czy mam niedobór witaminy B12?
- Jak uzupełnić niedobór witaminy B12?
- Witamina B12 w diecie – porady dietetyczki

Glow Stories – dla zdrowia skóry, włosów i paznokci
Produkt z wysokiej jakości kwasem foliowym Quatrefolic®, ekstraktem z pędów bambusa i składnikami, które pozytywnie wpływają na skórę, włosy i paznokcie.

Sleep Well – suplement diety na dobry sen i wyciszenie
Sleep Well to wyciszający i relaksujący suplement diety ze standaryzowanym kompleksem ekstraktów ziołowych CALMOMIX® i wysokiej jakości magnezem.
Zobacz też:
- Witamina B12 [na co pomaga + gdzie występuje]
- Witamina B5 (kwas pantotenowy) [co to + właściwości i nadmiar]
- Witaminy z grupy B [właściwości + gdzie występują]
- Biotyna [co to + właściwości i skutki uboczne]
- Biotyna na włosy [co daje i efekty + ranking]
- Magnez [w czym jest + właściwości]
- Najlepszy magnez [ranking + opinia farmaceuty]
Co powoduje niedobór witaminy B12? Poznaj przyczyny
Niedobór może wystąpić, gdy stężenie witaminy B12 w surowicy stanie się zbyt niskie, aby sprostać wymaganiom organizmu.
Przyczyny niedoboru:
Dieta
- uboga i mało odżywcza,
- nieurozmaicona, monotonna,
- niskokaloryczna,
- wegańska lub wegetariańska,
- duża ilość alkoholu.
Zaburzenia wchłaniania
- choroby żołądka (np. zapalenie błony śluzowej żołądka),
- wrodzony niedobór czynnika wewnętrznego (witamina nie ma się z czym wiązać, więc się nie wchłania),
- choroby jelita cienkiego (np. choroba Leśniowskiego-Crohna, nowotwory),
- celiakia,
- wrodzone zaburzenia wchłaniania,
- zwiększone zużycie przez bakterie (zespół rozrostu bakteryjnego SIBO),
- zakażenie tasiemcem.
Przyjmowane leki
Jednoczesne stosowanie poniższych substancji utrudnia wchłanianie witaminy B12:
- leki zmniejszające wydzielanie kwasu żołądkowego,
- metformina (lek przeciwcukrzycowy),
- antykoncepcja hormonalna,
- kwas aminosalicylowy (lek przeciwgruźliczy),
- kolchicyna (lek przeciwzapalny stosowany w zapobieganiu i leczeniu ataków dny moczanowej).
Stosujesz którąś z tych substancji? Nie martw się! Lekarz może podjąć decyzję o zmianie leku lub pory jego przyjmowania, w zależności od problemów, z jakimi się zmagasz.
Wiek 60+
W tej grupie wiekowej często występują zaburzenia pracy żołądka i przyswajania tej witaminy.
Zaburzenia układu immunologicznego
- Choroba Gravesa-Basedowa,
- choroba Addisona i Biermera,
- toczeń.
Niedokrwistość megaloblastyczna
Rozwijająca się niedokrwistość z niedoboru witaminy B12 w organizmie, gdy nie jest ona prawidłowo wchłaniana z przewodu pokarmowego.
Stany pooperacyjne
- Usunięcie części/całości żołądka,
- operacja bariatryczna,
- usunięcie jelita krętego.
Jesteś w grupie ryzyka niedoboru witaminy B12? Teraz sprawdź objawy niedoboru witaminy B12 – brzmią znajomo? A może bliska Ci osoba ma niektóre symptomy?
Niedobór B12 – objawy i skutki dla organizmu
Witamina B12 wpływa na wiele naszych układów w organizmie, więc jej niedobór daje szerokie spektrum objawów.
Objawy niedoboru B12:
Układ nerwowy:
- bóle i zawroty głowy,
- słabość, bóle i zmęczenie mięśni,
- zaburzenia narządów zmysłów, szczególnie dotyku,
- parestezje (drętwienia, mrowienia, pieczenie),
- ataksja (obniżona koordynacja ruchów oraz kłopoty z utrzymaniem równowagi).
Układ sercowo–naczyniowy:
Niedobór prowadzi do anemii (niedokrwistości) megaloblastycznej objawiającej się:
- zawrotami głowy,
- bladością,
- dusznościami,
- osłabieniem,
- szybką akcją serca.
Układ pokarmowy:
- zaparcia lub biegunki,
- utrata apetytu, mdłości,
- spadek wagi,
- zaburzenia smaku,
- zapalenie jamy ustnej z owrzodzeniami i stanem zapalnym,
- obrzmienie, pieczenie i zaczerwienienie języka.
Psychika:
- obniżenie nastroju,
- zmiany nastroju,
- objawy depresyjne,
- niepokój,
- problemy z koncentracją i zapamiętywaniem.
Wzrok:
- zaburzenia widzenia.
Skóra, włosy, paznokcie:
- żółtawy kolor skóry,
- łamliwość i wypadanie włosów,
- łamliwość, rozdwajanie i zmiany pigmentacyjne na paznokciach.
Libido:
- zaburzenia erekcji w wyniku zwiększonego poziomu homocysteiny w organizmie.
Jak sprawdzić, czy mam niedobór witaminy B12?
Przed suplementacją przyjrzyj się swojej diecie. Czy jest urozmaicona? Czy jesz produkty bogate w witaminę B12? Jeśli nie jesteś pewien, a odczuwasz niektóre objawy, o których piszemy wyżej – najlepiej i najpewniej zrób badanie na stężenie poziomu B12 we krwi.

Aleksandra Cudna Dietetyczka
Badanie możesz wykonać prywatnie. Warto od razu kupić cały pakiet witamin z grupy B – cenowo wyjdzie korzystniej, a przebadasz się kompleksowo.
Jak uzupełnić niedobór witaminy B12?
Miałam pacjentkę, która trafiła do mnie z niskim poziomem witaminy B12. Przyczyną była prawdopodobnie długotrwale stosowana antykoncepcja hormonalna, problemy z błoną śluzową żołądka, a przede wszystkim mało urozmaicona i wysokoprzetworzona dieta.

Aleksandra Cudna Dietetyczka
Powstały niedobór uzupełniłyśmy zindywidualizowaną, pełnowartościową dietą w połączeniu z suplementem witaminy B12. Z doświadczenia widzę, że takie połączenie sprawdza się najlepiej, a pacjent bardzo szybko przestaje odczuwać skutki niedoboru - dodaje dietetyczka.
Jestem wege! Jak zadbać o odpowiedni poziom B12?
Weganie i wegetarianie często cierpią na niedobory kobalaminy. Trudno jest pokrywać dzienne zapotrzebowanie na tę witaminę tylko wzbogacanymi produktami. Dlatego osoby na diecie bezmięsnej powinny dodatkowo suplementować witaminę B12 i kontrolować jej poziom.
Jak można suplementować witaminę B12? O tym przeczytasz poniżej.
Formy podania witaminy B12
W aptekach mamy do wyboru mnóstwo suplementów bez recepty z witaminą B12 w formie:
- kapsułek,
- tabletek twardych,
- tabletek musujących
- kropli,
- płynów,
- sprayów,
- żelek.
Lekarz może przepisać zastrzyki z witaminą B12 na receptę. Iniekcje domięśniowe lub głęboko podskórnie przepisuje się w przypadku:
- ostrych niedoborów,
- zaburzeń wchłaniania,
- łagodzenia bólu (np. neuropatia, rwa kulszowa),
- stanu zagrożenia życia i zdrowia.
Poradź się lekarza lub farmaceuty, jeśli nie wiesz, jaka forma podania będzie dla Ciebie najlepsza i czy nie koliduje z innymi lekami/suplementami.
Witamina B12 w diecie – porady dietetyczki
Porady od ekspertki – jak zadbać o odpowiednią podaż B12 w diecie:
- Różnorodność. Staraj się na co dzień korzystać z różnych grup produktów odzwierzęcych, nie polegaj tylko na samym mięsie.
- Włącz do diety jaja, mleko i produkty mleczne – sery żółte, sery twarogowe, jogurty, kefiry.
- Zasmakuj ryb i owoców morza. Gotuj na parze, rób pasty, próbuj!
- Korzystaj z produktów wzbogacanych o witaminę B12. Obecnie na rynku możemy dostać wzbogacane płatki śniadaniowe, napoje roślinne, produkty sojowe, płatki drożdżowe czy batoniki energetyczne.
- Pamiętaj, by w każdym Twoim posiłku znalazło się źródło pełnowartościowego białka, najlepiej pochodzenia zwierzęcego.
Przykładowe menu – różnorodność w całym dniu zdrowego jedzenia!
Posiłek | Propozycja |
Śniadanie | Rozgrzewająca szakszuka lub szpinakowy omlet |
Drugie śniadanie | Jogurt z owocami sezonowymi, granolą i siemieniem lnianym |
Obiad | Chude mięso drobiowe (kurczak, indyk) lub tłusta ryba (łosoś, halibut), ulubione warzywa i kasza/ryż brązowy/ziemniaki |
Podwieczorek | Serek wiejski lub twarogowy z pomidorem i szczypiorkiem |
Kolacja | Sałatka caprese z serem mozzarella |
Aby zadbać o odpowiednie wchłanianie witaminy B12, unikaj używek – palenia papierosów, spożywania alkoholu, nadmiernych ilości kawy.
Zobacz też inne artykuły o witaminach z grupy B:
- Witamina B1 (tiamina) [właściwości + gdzie występuje]
- Witamina B2 [właściwości + gdzie występuje]
- Witamina B3 [właściwości + gdzie występuje]
- Witamina B5 (kwas pantotenowy) [co to + właściwości i nadmiar]
- Witamina B6 [gdzie występuje + niedobór, nadmiar i właściwości]
- Biotyna [co to + właściwości i skutki uboczne]
- Witamina B9 (kwas foliowy) [co to + właściwości i nadmiar]
- Witamina B12 [na co pomaga + gdzie występuje]
Podsumowanie
Niedobór witaminy B12 może mieć opłakane skutki, ponieważ ma ona wieloukładowy wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie.
Wraz z dietetyczką zachęcamy Cię do zmiany nawyków żywieniowych i pozyskiwania witamin oraz minerałów z diety. Może okazać się, że dodatkową suplementacją doprowadzisz do zbędnego nadmiaru witaminy lub wydasz pieniądze w błoto – bo masz jej optymalny poziom.
Wiedziałeś, że witamina B12 ma tak wszechstronne oddziaływanie na nasz organizm? Coś Cię zaskoczyło? Zostaw komentarz, jestem ciekawa – ja pisząc artykuł, nie raz się zdziwiłam!
Zapraszam do innych ciekawych wpisów o witaminach i minerałach.
Źródła
Zobacz wszystkie
Afra, T. P., Razmi, T. M., & Narang, T. (2020). Reversible Melanonychia Revealing Nutritional Vitamin-B12 Deficiency. Indian Dermatology Online Journal, 11(5), 847–848. https://doi.org/10.4103/idoj.IDOJ_13_20
Ankar, A., & Kumar, A. (2022). Vitamin B12 Deficiency. W StatPearls. StatPearls Publishing. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441923/
Ata, F., Bint I Bilal, A., Javed, S., Shabir Chaudhry, H., Sharma, R., Fatima Malik, R., Choudry, H., & Bhaskaran Kartha, A. (2020). Optic neuropathy as a presenting feature of vitamin B-12 deficiency: A systematic review of literature and a case report. Annals of Medicine and Surgery, 60, 316–322. https://doi.org/10.1016/j.amsu.2020.11.010
Baik, H. W., & Russell, R. M. (1999). Vitamin B12 deficiency in the elderly. Annual Review of Nutrition, 19, 357–377. https://doi.org/10.1146/annurev.nutr.19.1.357
Berenson, A. B., & Rahman, M. (2012). Effect of hormonal contraceptives on vitamin B12 level and the association of the latter with bone mineral density. Contraception, 86(5), 481–487. https://doi.org/10.1016/j.contraception.2012.02.015
Boumenna, T., Scott, T. M., Lee, J.-S., Palacios, N., & Tucker, K. L. (2021). Folate, vitamin B-12, and cognitive function in the Boston Puerto Rican Health Study. The American Journal of Clinical Nutrition, 113(1), 179–186. https://doi.org/10.1093/ajcn/nqaa293
Gupta, K., Jain, A., & Rohatgi, A. (2018). An observational study of vitamin b12 levels and peripheral neuropathy profile in patients of diabetes mellitus on metformin therapy. Diabetes & Metabolic Syndrome, 12(1), 51–58. https://doi.org/10.1016/j.dsx.2017.08.014
Jatoi, S., Hafeez, A., Riaz, S. U., Ali, A., Ghauri, M. I., & Zehra, M. (b.d.). Low Vitamin B12 Levels: An Underestimated Cause Of Minimal Cognitive Impairment And Dementia. Cureus, 12(2), e6976. https://doi.org/10.7759/cureus.6976
Kobayashi, A., & Iwasaki, H. (2020). Pernicious anemia presenting as glossitis. CMAJ : Canadian Medical Association Journal, 192(16), E434. https://doi.org/10.1503/cmaj.191331
Sharabi, A. F., & Winters, R. (2022). Glossitis. W StatPearls. StatPearls Publishing. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560627/
Wolffenbuttel, B. H. R., Wouters, H. J. C. M., Heiner-Fokkema, M. R., & van der Klauw, M. M. (2019). The Many Faces of Cobalamin (Vitamin B12) Deficiency. Mayo Clinic Proceedings: Innovations, Quality & Outcomes, 3(2), 200–214. https://doi.org/10.1016/j.mayocpiqo.2019.03.002
Xu, J., Xu, Z., Ge, N., Wang, C., Hu, C., Chen, Z., Ouyang, J., & Pei, C. (2021). Association between folic acid, homocysteine, vitamin B12 and erectile dysfunction-A cross-sectional study. Andrologia, 53(11), e14234. https://doi.org/10.1111/and.14234
