Premiera 🎉: Kup żelki na sen w przedsprzedaży i odbierz Kolagen 3000 mg 🍊 w prezencie!

Niedobór witaminy B12. Przyczyny, objawy i leczenie

Prawidłowe stężenie witaminy B12 pozytywnie oddziałuje na cały nasz organizm. Niedobór może wiązać się z przykrymi konsekwencjami dla zdrowia.

Nina Wawryszuk - TekstTekstNina Wawryszuk
Nina Wawryszuk - Tekst
TekstNina Wawryszuk
Redaktorka Natu.Care

Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, jako trenerka personalna pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Aleksandra Cudna-Bartnicka - RecenzjaRecenzjaAleksandra Cudna-Bartnicka
Zweryfikowane przez eksperta
Aleksandra Cudna-Bartnicka - Recenzja
RecenzjaAleksandra Cudna-Bartnicka
Dietetyczka kliniczna

Dietetyczka kliniczna, której głównym obszarem zainteresowań jest żywienie w chorobach i zaburzeniach czynnościowych układu pokarmowego.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Michał Tomaszewski - RedakcjaRedakcjaMichał Tomaszewski
Michał Tomaszewski - Redakcja
Redakcja
Michał Tomaszewski
Redaktor

Absolwent Dziennikarstwa i Artes Liberales na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2017 roku jako redaktor współpracuje z największymi portalami w Polsce i za granicą. Wcześniej przez 3 lata pracował w jednej z wiodących firm farmaceutycznych – branżę zdrowia i urody zna od podszewki. W wolnym czasie najbardziej lubi grać w tenisa lub jeździć na nartach.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Nina Wawryszuk - Fact-checkingFact-checkingNina Wawryszuk
Nina Wawryszuk - Fact-checking
Fact-checkingNina Wawryszuk
Redaktorka Natu.Care

Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, jako trenerka personalna pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Niedobór witaminy B12. Przyczyny, objawy i leczenie
04 marca, 2024
8 min
Dlaczego możesz nam zaufać

Dlaczego możesz nam zaufać

Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.


Dowiedz się więcej w naszym procesie redakcyjnym

Informacja o reklamach

Informacja o reklamach

Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.


Dowiedz się więcej w naszym regulaminie

Media o nas:

Prawidłowe stężenie witaminy B12 pozytywnie oddziałuje na cały nasz organizm. Niedobór może wiązać się z przykrymi konsekwencjami dla zdrowia.

Czy potrafisz rozpoznać, jak Twój organizm domaga się uzupełnienia witaminy B12? Razem z dietetyczką Aleksandrą Cudną przedstawimy Ci wszystko, co powinieneś wiedzieć o niedoborze B12 i jak sobie z nim zdrowo poradzić.

Spis treści:

  1. Co powoduje niedobór witaminy B12? Poznaj przyczyny
  2. Niedobór B12 – objawy i skutki dla organizmu
  3. Jak sprawdzić, czy mam niedobór witaminy B12?
  4. Jak uzupełnić niedobór witaminy B12?
  5. Witamina B12 w diecie – porady dietetyczki
Glow Stories – dla zdrowia skóry, włosów i paznokci

Glow Stories – dla zdrowia skóry, włosów i paznokci

Produkt z wysokiej jakości kwasem foliowym Quatrefolic®, ekstraktem z pędów bambusa i składnikami, które pozytywnie wpływają na skórę, włosy i paznokcie.

Zobacz więcej
Sleep Well – suplement diety na dobry sen i wyciszenie

Sleep Well – suplement diety na dobry sen i wyciszenie

Sleep Well to wyciszający i relaksujący suplement diety ze standaryzowanym kompleksem ekstraktów ziołowych CALMOMIX® i wysokiej jakości magnezem.

Zobacz więcej

 Zobacz też:

Co powoduje niedobór witaminy B12? Poznaj przyczyny

Niedobór może wystąpić, gdy stężenie witaminy B12 w surowicy stanie się zbyt niskie, aby sprostać wymaganiom organizmu 

Przyczyny niedoboru:

Dieta 

  • uboga i mało odżywcza, 
  • nieurozmaicona, monotonna,
  • niskokaloryczna,
  • wegańska lub wegetariańska,
  • duża ilość alkoholu.

Zaburzenia wchłaniania

  • choroby żołądka (np. zapalenie błony śluzowej żołądka),
  • wrodzony niedobór czynnika wewnętrznego (witamina nie ma się z czym wiązać, więc się nie wchłania),
  • choroby jelita cienkiego (np. choroba Leśniowskiego-Crohna, nowotwory),
  • celiakia,
  • wrodzone zaburzenia wchłaniania,
  • zwiększone zużycie przez bakterie (zespół rozrostu bakteryjnego SIBO),
  • zakażenie tasiemcem.

Przyjmowane leki

Jednoczesne stosowanie poniższych substancji utrudnia wchłanianie witaminy B12 :

  • leki zmniejszające wydzielanie kwasu żołądkowego,
  • metformina (lek przeciwcukrzycowy),
  • antykoncepcja hormonalna ,
  • kwas aminosalicylowy (lek przeciwgruźliczy),
  • kolchicyna (lek przeciwzapalny stosowany w zapobieganiu i leczeniu ataków dny moczanowej).

Stosujesz którąś z tych substancji? Nie martw się! Lekarz może podjąć decyzję o zmianie leku lub pory jego przyjmowania, w zależności od problemów, z jakimi się zmagasz.

Wiek 60+

W tej grupie wiekowej często występują zaburzenia pracy żołądka i przyswajania  tej witaminy

Zaburzenia układu immunologicznego

  • Choroba Gravesa-Basedowa,
  • choroba Addisona i Biermera,
  • toczeń.

Niedokrwistość megaloblastyczna

Rozwijająca się niedokrwistość z niedoboru witaminy B12 w organizmie, gdy nie jest ona prawidłowo wchłaniana z przewodu pokarmowego.

Stany pooperacyjne

  • Usunięcie części/całości żołądka,
  • operacja bariatryczna, 
  • usunięcie jelita krętego.

Jesteś w grupie ryzyka niedoboru witaminy B12? Teraz sprawdź objawy niedoboru witaminy B12 – brzmią znajomo? A może bliska Ci osoba ma niektóre symptomy?

Niedobór B12 – objawy i skutki dla organizmu

Niedobór witaminy B12 objawia się ze strony wielu układów w organizmie i możesz doświadczyć m.in. osłabienia, zawrotów głowy, zaburzeń pracy układu pokarmowego, złego samopoczucia czy charakterystycznych „zajadów”.

Dowiedz się, na co szczególnie zwrócić uwagę.

Objawy niedoboru witaminy B12:

Układ nerwowy: 

  • bóle i zawroty głowy,
  • słabość, bóle i zmęczenie mięśni,
  • zaburzenia narządów zmysłów, szczególnie dotyku,
  • parestezje (drętwienia, mrowienia, pieczenie),
  • ataksja (obniżona koordynacja ruchów oraz kłopoty z utrzymaniem równowagi) .

Układ sercowo–naczyniowy:

Niedobór prowadzi do anemii (niedokrwistości) megaloblastycznej objawiającej się:

  • zawrotami głowy, 
  • bladością, 
  • dusznościami, 
  • osłabieniem, 
  • szybką akcją serca.

Układ pokarmowy: 

  • zaparcia lub biegunki,
  • utrata apetytu, mdłości,
  • spadek wagi,
  • zaburzenia smaku,
  • zapalenie jamy ustnej z owrzodzeniami i stanem zapalnym ,
  • obrzmienie, pieczenie i zaczerwienienie języka. 

Psychika:

Wzrok:

  • zaburzenia widzenia.

Skóra, włosy, paznokcie:

Libido:

  • zaburzenia erekcji  w wyniku zwiększonego poziomu homocysteiny w organizmie.

Jak sprawdzić, czy mam niedobór witaminy B12?

Przed suplementacją przyjrzyj się swojej diecie. Czy jest urozmaicona? Czy jesz produkty bogate w witaminę B12? Jeśli nie jesteś pewien, a odczuwasz niektóre objawy, o których piszemy wyżej – najlepiej i najpewniej zrób badanie na stężenie poziomu B12 we krwi.
Aleksandra Cudna

Aleksandra Cudna Dietetyczka

Badanie możesz wykonać prywatnie. Warto od razu kupić cały pakiet witamin z grupy B – cenowo wyjdzie korzystniej, a przebadasz się kompleksowo. 

Zobacz też:

Jak uzupełnić niedobór witaminy B12?

Miałam pacjentkę, która trafiła do mnie z niskim poziomem witaminy B12. Przyczyną była prawdopodobnie długotrwale stosowana antykoncepcja hormonalna, problemy z błoną śluzową żołądka, a przede wszystkim mało urozmaicona i wysokoprzetworzona dieta. 
Aleksandra Cudna

Aleksandra Cudna Dietetyczka

Powstały niedobór uzupełniłyśmy zindywidualizowaną, pełnowartościową dietą w połączeniu z suplementem witaminy B12. Z doświadczenia widzę, że takie połączenie sprawdza się najlepiej, a pacjent bardzo szybko przestaje odczuwać skutki niedoboru - dodaje dietetyczka.

Zobacz: 

Jestem wege! Jak zadbać o odpowiedni poziom B12?

Weganie i wegetarianie często cierpią na niedobory kobalaminy . Trudno jest pokrywać dzienne zapotrzebowanie na tę witaminę tylko wzbogacanymi produktami. Dlatego osoby na diecie bezmięsnej powinny dodatkowo suplementować witaminę B12 i kontrolować jej poziom. 

Jak można suplementować witaminę B12? O tym przeczytasz poniżej.

Formy podania witaminy B12

W aptekach mamy do wyboru mnóstwo suplementów bez recepty z witaminą B12 w formie: 

  • kapsułek, 
  • tabletek twardych,
  • tabletek musujących
  • kropli,
  • płynów,
  • sprayów,
  • żelek.

Lekarz może przepisać zastrzyki z witaminą B12 na receptę Iniekcje domięśniowe lub głęboko podskórnie przepisuje się w przypadku :

  • ostrych niedoborów,
  • zaburzeń wchłaniania,
  • łagodzenia bólu (np. neuropatia, rwa kulszowa),
  • stanu zagrożenia życia i zdrowia.

Poradź się lekarza lub farmaceuty, jeśli nie wiesz, jaka forma podania będzie dla Ciebie najlepsza i czy nie koliduje z innymi lekami/suplementami.

Witamina B12 w diecie – porady dietetyczki

Porady od ekspertki – jak zadbać o odpowiednią podaż B12 w diecie:

  • Różnorodność. Staraj się na co dzień korzystać z różnych grup produktów odzwierzęcych, nie polegaj tylko na samym mięsie.
  • Włącz do diety jaja, mleko i produkty mleczne – sery żółte, sery twarogowe, jogurty, kefiry.
  • Zasmakuj ryb i owoców morza. Gotuj na parze, rób pasty, próbuj!
  • Korzystaj z produktów wzbogacanych o witaminę B12. Obecnie na rynku możemy dostać wzbogacane płatki śniadaniowe, napoje roślinne, produkty sojowe, płatki drożdżowe czy batoniki energetyczne. 
  • Pamiętaj, by w każdym Twoim posiłku znalazło się źródło pełnowartościowego białka, najlepiej pochodzenia zwierzęcego. 

Przykładowe menu – różnorodność w całym dniu zdrowego jedzenia!

Posiłek Propozycja
Śniadanie Rozgrzewająca szakszuka lub szpinakowy omlet
Drugie śniadanie Jogurt z owocami sezonowymi, granolą i siemieniem lnianym
Obiad Chude mięso drobiowe (kurczak, indyk) lub tłusta ryba (łosoś, halibut), ulubione warzywa i kasza/ryż brązowy/ziemniaki
Podwieczorek Serek wiejski lub twarogowy z pomidorem i szczypiorkiem
Kolacja Sałatka caprese z serem mozzarella

Aby zadbać o odpowiednie wchłanianie witaminy B12, unikaj używek – palenia papierosów, spożywania alkoholu, nadmiernych ilości kawy.

 Zobacz też inne artykuły o witaminach z grupy B:

Podsumowanie

Niedobór witaminy B12 może mieć opłakane skutki, ponieważ ma ona wieloukładowy wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie. 

Wraz z dietetyczką zachęcamy Cię do zmiany nawyków żywieniowych i pozyskiwania witamin oraz minerałów z diety. Może okazać się, że dodatkową suplementacją doprowadzisz do zbędnego nadmiaru witaminy lub wydasz pieniądze w błoto – bo masz jej optymalny poziom.

Wiedziałeś, że witamina B12 ma tak wszechstronne oddziaływanie na nasz organizm? Coś Cię zaskoczyło? Zostaw komentarz, jestem ciekawa – ja pisząc artykuł, nie raz się zdziwiłam!

Zapraszam do innych ciekawych wpisów o witaminach i minerałach.

FAQ

Jak szybko uzupełnić niedobór witaminy B12?

Najszybszym i najskuteczniejszym sposobem na zwiększenie stężenia witaminy B12 jest spożywanie pokarmów pochodzenia zwierzęcego, które są jej najlepszym źródłem. Można także wesprzeć się suplementami diety lub lekami bez recepty z witaminą B12. Dawkę i plan suplementacji warto ustalić z lekarzem.

Co wypłukuje z organizmu witaminę B12?

Alkohol i nikotyna wypłukują witaminę B12 z organizmu, co może doprowadzić do niedoboru tej witaminy. Deficyt witaminy B12 jest często diagnozowany u osób nadużywających alkoholu i nałogowych palaczy.

Czy niedobór witaminy B12 objawy neurologiczne?

Objawy neurologiczne niedoboru witaminy B12 to: bóle i zawroty głowy, bóle, osłabienie i zmęczenie mięśni, zaburzenia narządów zmysłów, parestezje (drętwienia, mrowienia, pieczenie), ataksja (obniżona koordynacja ruchów oraz kłopoty z utrzymaniem równowagi).

Czy witamina B12 uspokaja nerwy?

Tak, witaminy z grupy B, w tym witamina B12 ma ogromny wpływ na układ nerwowy, nastrój i psychikę. Niedobór tych witamin może objawiać się obniżonym nastrojem i zmęczeniem psychicznym. Warto dbać o odpowiednią podaż tych witamin lub suplementację, by cieszyć się zdrowiem psychicznym i fizycznym.

Po jakim czasie działa witamina B12?

To, jak szybko trwa uzupełnienie niedoboru witaminy B12 to indywidualna kwestia organizmu, poziomu niedoboru oraz przyjmowanej dawki leku lub suplementu diety. Zazwyczaj po około dwóch tygodniach regularnej suplementacji stężenie witaminy B12 we krwi powinno wzrosnąć.

Jak leczyć niedobór witaminy B12?

Leczenie niedoboru witaminy B12 polega na dodaniu do diety produktów bogatych w tę witaminę oraz zażywanie suplementów diety lub leków w odpowiednich dawkach. Lekarz może także podjąć decyzję o podawaniu domięśniowych zastrzyków.

Ile kosztuje badanie krwi na poziom witaminy B12?

Cena badania stężenia witaminy B12 we krwi zależy od laboratorium. Ceny wahają się od 47 do 60 złotych. Możesz także poprosić lekarza internistę lub endokrynologa o skierowanie na badanie w ramach NFZ, za które nie zapłacisz.

Źródła

Zobacz wszystkie

Afra, T. P., Razmi, T. M., & Narang, T. (2020). Reversible Melanonychia Revealing Nutritional Vitamin-B12 Deficiency. Indian Dermatology Online Journal, 11(5), 847–848. https://doi.org/10.4103/idoj.IDOJ_13_20

Ankar, A., & Kumar, A. (2022). Vitamin B12 Deficiency. W StatPearls. StatPearls Publishing. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441923/

Ata, F., Bint I Bilal, A., Javed, S., Shabir Chaudhry, H., Sharma, R., Fatima Malik, R., Choudry, H., & Bhaskaran Kartha, A. (2020). Optic neuropathy as a presenting feature of vitamin B-12 deficiency: A systematic review of literature and a case report. Annals of Medicine and Surgery, 60, 316–322. https://doi.org/10.1016/j.amsu.2020.11.010

Baik, H. W., & Russell, R. M. (1999). Vitamin B12 deficiency in the elderly. Annual Review of Nutrition, 19, 357–377. https://doi.org/10.1146/annurev.nutr.19.1.357

Berenson, A. B., & Rahman, M. (2012). Effect of hormonal contraceptives on vitamin B12 level and the association of the latter with bone mineral density. Contraception, 86(5), 481–487. https://doi.org/10.1016/j.contraception.2012.02.015

Boumenna, T., Scott, T. M., Lee, J.-S., Palacios, N., & Tucker, K. L. (2021). Folate, vitamin B-12, and cognitive function in the Boston Puerto Rican Health Study. The American Journal of Clinical Nutrition, 113(1), 179–186. https://doi.org/10.1093/ajcn/nqaa293

Gupta, K., Jain, A., & Rohatgi, A. (2018). An observational study of vitamin b12 levels and peripheral neuropathy profile in patients of diabetes mellitus on metformin therapy. Diabetes & Metabolic Syndrome, 12(1), 51–58. https://doi.org/10.1016/j.dsx.2017.08.014

Jatoi, S., Hafeez, A., Riaz, S. U., Ali, A., Ghauri, M. I., & Zehra, M. (b.d.). Low Vitamin B12 Levels: An Underestimated Cause Of Minimal Cognitive Impairment And Dementia. Cureus, 12(2), e6976. https://doi.org/10.7759/cureus.6976

Kobayashi, A., & Iwasaki, H. (2020). Pernicious anemia presenting as glossitis. CMAJ : Canadian Medical Association Journal, 192(16), E434. https://doi.org/10.1503/cmaj.191331

Sharabi, A. F., & Winters, R. (2022). Glossitis. W StatPearls. StatPearls Publishing. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560627/

Wolffenbuttel, B. H. R., Wouters, H. J. C. M., Heiner-Fokkema, M. R., & van der Klauw, M. M. (2019). The Many Faces of Cobalamin (Vitamin B12) Deficiency. Mayo Clinic Proceedings: Innovations, Quality & Outcomes, 3(2), 200–214. https://doi.org/10.1016/j.mayocpiqo.2019.03.002

Xu, J., Xu, Z., Ge, N., Wang, C., Hu, C., Chen, Z., Ouyang, J., & Pei, C. (2021). Association between folic acid, homocysteine, vitamin B12 and erectile dysfunction-A cross-sectional study. Andrologia, 53(11), e14234. https://doi.org/10.1111/and.14234

Oceń artykuł
4.3
Głos oddany
6 opinii, ocena: 4.3
Nina Wawryszuk - Tekst

Redaktorka Natu.Care

Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, jako trenerka personalna pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.

Aleksandra Cudna-Bartnicka - Recenzja

Dietetyczka kliniczna

Zweryfikowane przez eksperta

Dietetyczka kliniczna, której głównym obszarem zainteresowań jest żywienie w chorobach i zaburzeniach czynnościowych układu pokarmowego.

Michał Tomaszewski - Redakcja

Redaktor

Michał Tomaszewski

Absolwent Dziennikarstwa i Artes Liberales na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2017 roku jako redaktor współpracuje z największymi portalami w Polsce i za granicą. Wcześniej przez 3 lata pracował w jednej z wiodących firm farmaceutycznych – branżę zdrowia i urody zna od podszewki. W wolnym czasie najbardziej lubi grać w tenisa lub jeździć na nartach.

Nina Wawryszuk - Fact-checking

Redaktorka Natu.Care

Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, jako trenerka personalna pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.

Młode, piękne kobiety z dobrą kondycją skóry.
Zadbaj o zdrowy organizm

Spróbuj wysokiej jakości suplementów Natu.Care

Zobacz produkty