Anemia: co to, przyczyny, objawy, diagnoza, leczenie, prognozy

Anemia to jedna z najczęstszych chorób na świecie. Boryka się z nią co trzecia osoba – w Twojej rodzinie i wśród Twoich przyjaciół. We wczesnej fazie jest zupełnie niegroźna, jednak nieleczona anemia może prowadzić nawet do śmierci.

Brak paliwa w samochodzie sprawi, że nigdzie nie pojedziesz. A jednym z głównych objawów anemii jest brak „paliwa” w organizmie. Ciągłe zmęczenie i brak energii, który stale przybiera na sile, może uniemożliwić Ci codzienne funkcjonowanie.

Anemii można jednak zapobiegać i skutecznie ją leczyć. Zobacz jak i poznaj wskazówki doktora nauk medycznych Witolda Tomaszewskiego.

Natu.Care Omega-3ᵀᴳ Premium

Natu.Care Omega-3ᵀᴳ Premium dla zdrowia serca, mózgu i odporności. Najlepsza przyswajalność. Optymalna dawka 750 mg. Przebadana przez niezależne laboratorium.

Zobacz więcej

W końcu omega 3 w solidnej dawce i proporcji. Plus za TG, czyli trójglicerydy!

Zobacz więcej

Zobacz też:

• Nadczynność tarczycy
• Niedoczynność tarczycy
• Badania krwi
• Oddawanie krwi

Co to jest anemia?

Anemia (lub niedokrwistość) to stan, w którym organizmowi brakuje czerwonych krwinek niezbędnych do transportu tlenu. Tlen odpowiedzialny jest za zasilanie komórek organizmu – dostarcza nam energii. Dlatego najczęstszym objawem anemii jest uczucie przewlekłego zmęczenia.

Jak często występuje anemia?

Anemia to poważny problem zdrowia publicznego. Schorzenie to dotyka głównie dzieci i kobiety w ciąży. Według WHO 42% dzieci młodszych niż 5 lat i 40% kobiet w ciąży cierpi na anemię. Jeśli weźmiemy pod uwagę globalną populację, statystyki mówią, że co trzecia osoba na świecie ma anemię.

Jakie są rodzaje anemii?

Wyróżnia się ponad 400 rodzajów anemii. Poniżej znajdziesz więcej informacji na temat kilku najpopularniejszych typów tego schorzenia.

Anemie niedoborowe

• Anemia spowodowana niedoborem żelaza. To najczęstszy rodzaj anemii. Organizm potrzebuje żelaza, aby produkować hemoglobinę odpowiedzialną za transport tlenu w organizmie. W większości wypadków anemia spowodowana niedoborem żelaza dotyka kobiety w ciąży. Jego źródłem mogą też być obfite miesiączki (z powodu utraty krwi), wrzód żołądka czy jelita cienkiego lub rak jelita grubego.
• Anemia megaloblastyczna. Poza żelazem organizm do wytwarzania wystarczającej ilości czerwonych krwinek potrzebuje też kwasu foliowego oraz witaminy B12. Niedobór tych składników może skutkować zbyt małą liczbą czerwonych krwinek w organizmie.
• Anemia złośliwa. Choroba autoimmunologiczna, której jednym z objawów jest niedobór witaminy B12 spowodowany zaburzeniami wchłaniania.

Anemie dziedziczne

• Anemia sierpowata. Choroba wrodzona, która przejawia się nieprawidłową budową hemoglobiny. Wyglądem hemoglobina przypomina wtedy sierp (stąd nazwa tego schorzenia), co uniemożliwia prawidłowe wiązanie tlenu.
• Talasemia. Zaburzenie krwi występujące, kiedy organizm jest niezdolny do wystarczającej produkcji hemoglobiny. Jej niedostateczna produkcja sprawia, że czerwone krwinki są aktywne krócej i nie funkcjonują poprawnie.
• Anemia Fanconiego. Rzadka choroba atakująca szpik kostny. Powoduje zmniejszenie produkcji wszystkich rodzajów komórek krwi. Najczęściej diagnozuje się ją u dzieci w wieku 3–14 lat.
• Anemia Diamonda–-Blackfana. Zaburzenie przejawiające się uniemożliwieniem produkcji czerwonych krwinek przez szpik kostny. Stan ten może nawet zagrażać życiu.

Anemie spowodowane zaburzeniami czerwonych krwinek

• Anemia hemolityczna. Stan, w którym czerwone krwinki są niszczone szybciej niż można je zastąpić. Wyróżnia się łagodną i poważną anemię hemolityczną.
• Anemia aplastyczna. Występuje, kiedy komórki macierzyste w szpiku kostnym nie są w stanie wytworzyć odpowiedniej ilości czerwonych krwinek.
• Autoimmunologiczna anemia hemolityczna. Rzadkie zaburzenie czerwonych krwinek występujące, kiedy organizm sam je niszczy. Skutkiem jest zbyt niskie stężenie czerwonych krwinek we krwi.
• Anemia syderoblastyczna. Spowodowana jest nieprawidłowym wykorzystywaniem żelaza podczas procesu wytwarzania i różnicowania erytrocytów w szpiku kostnym.
• Anemia makrocytarna. Zaburzenie, w którym szpik kostny wytwarza zbyt duże czerwone krwinki. Anemia makrocytarna nie jest poważnym schorzeniem, jednak powinna być odpowiednio leczona. W przeciwnym razie może prowadzić do groźnych powikłań neurologicznych, takich jak demencja czy neuropatia obwodowa.
• Anemia mikrocytarna. To przeciwieństwo poprzedniego schorzenia – w tym wypadku szpik kostny wytwarza zbyt małe czerwone krwinki.
• Anemia normocytarna. Stan przejawiający się zbyt małą liczbą czerwonych krwinek, które są jednak standardowej wielkości.

Objawy anemii

Objawy anemii mogą się różnić w zależności od jej rodzaju, przyczyny, a także nasilenia. W niektórych wypadkach pacjenci nie odczuwają żadnych symptomów. Najczęściej jednak doświadczysz takich symptomów.

Objawy anemii:

• zmęczenie,
• osłabienie,
• uczucia zimna (głównie w dłoniach i stopach),
• blada lub żółtawa skóra,
• nieregularne bicie serca,
• nietypowy dźwięk w uchu (świszczenie lub dudnienie),
• duszności,
• problemy z koncentracją,
• bóle języka,
• łamliwe paznokcie,
• zawroty głowy,
• uczucie osłupienia,
• ból w klatce piersiowej,
• bóle głowy.

Do czego prowadzi nieleczona anemia?

Nieleczona anemia może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych takich jak:

• Problemy z sercem. Nieleczona anemia może skutkować nieregularnym lub przyspieszonym biciem serca. Co więcej, może nawet dojść do jego niewydolności, a także powiększenia.
• Ekstremalne zmęczenie. Nieleczona anemia może doprowadzić do takiego poziomu zmęczenia, że niemożliwe będzie wykonywanie podstawowych, codziennych zadań.
• Powikłania ciążowe. Najczęściej objawiają się przedwczesnym porodem lub niską masą urodzeniową dziecka.
• Ograniczony wzrost. Anemia u dzieci, która nie jest odpowiednio leczona, może zaburzać wzrost, a także rozwój. Co więcej, obniża ona odporność u najmłodszych.
• Śmierć. W skrajnych wypadkach niektóre rodzaje anemii (np. anemia sierpowata) mogą skutkować zgonem. Wśród osób starszych ryzyko śmierci z powodu anemii jest większe niż u osób młodszych.

Jeśli podejrzewasz u siebie niedokrwistość, natychmiast udaj się do lekarza.

Czym objawia się anemia u niemowlaka?

Anemia u niemowląt występuje dość często. Może być powodowana niezdolnością organizmu do wytwarzania odpowiedniej liczby czerwonych krwinek, ich zbyt szybkie rozkładanie, przedwczesne narodziny lub zbyt dużą utratę krwi przez dziecko (np. wskutek częstego wykonywania badań w szpitalu).

Rozpoznanie anemii u niemowląt może być trudne, jednak istnieje kilka typowych symptomów, które mogą na nią wskazywać.

Objawy anemii u niemowląt:

• blada skóra,
• ospałość (brak energii),
• zmęczenie podczas karmienia,
• przyspieszone tętno i oddech podczas odpoczynku,
• brak apetytu.

Cięższa postać anemii u dzieci może się przejawiać kruchymi paznokciami, a nawet niebieskimi lub bladymi białkami oczu.

Podejrzenie anemii – do jakiego lekarza się udać?

Jeśli podejrzewasz, że masz anemię, to na początku warto udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Po wywiadzie i przeprowadzeniu badań specjalista może skierować Cię do hematologa. To lekarz, który zajmuje się leczeniem chorób krwi, m.in. anemii.

Przyczyny anemii

Anemię najczęściej powoduje niedostateczne stężenie witamin i minerałów. Żelazo, witamina B12, kwas foliowy to najważniejsze składniki w procesie wytwarzania czerwonych krwinek.

Niedobór tych składników wynika m.in. z niezbilansowanej diety, zmian w wyściółce żołądka lub jelit, które powodują zaburzenia wchłaniania. Powodem może być też operacja usunięcia części żołądka lub jelit.

Poza niedoborem żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego wyróżnia się inne, rzadsze przyczyny anemii.

Pozostałe przyczyny anemii:

• przyjmowanie niektórych leków (np. penicyliny czy niesteroidowych leków przeciwzapalnych),
• problemy z układem odpornościowym, które skutkują przedwczesnym zniszczeniem czerwonych krwinek,
• geny – jeśli w rodzinie stwierdzono przypadki anemii, ryzyko zachorowania rośnie,
• ciąża,
• powolna, ale długotrwała utrata krwi (spowodowana np. obfitymi miesiączkami u kobiet),
• nagła, ciężka utrata krwi,
• przewlekłe choroby (np. reumatoidalne zapalenie stawów lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego),
• problemy ze szpikiem kostnym (np. białaczka lub chłoniak).

Pamiętaj, że te przyczyny mogą, ale nie muszą, prowadzić do anemii. Tylko lekarz może postawić diagnozę.

Jakie są czynniki ryzyka?

Wyróżnia się kilka czynników ryzyka, które wskazują na większe prawdopodobieństwo zachorowania na anemię.

• Niezbilansowana dieta. Brak witamin i minerałów (głównie żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego i miedzi) w codziennym jadłospisie zwiększa ryzyko anemii.
• Zaburzenia jelitowe. Choroby, takie jak celiakia lub choroba Leśniowskiego–-Crohna, mogą ograniczać wchłanianie składników odżywczych, a co za tym idzie, zwiększać ryzyko anemii.
• Miesiączka. Miesiączka powoduje utratę czerwonych krwinek. Kobiety, które nie przeszły jeszcze menopauzy, mają większe ryzyko zachorowania na anemię niż kobiety po menopauzie i mężczyźni. 
• Ciąża. Każda kobieta, która spodziewa się dziecka, powinna przyjmować odpowiednie ilości (z dietą lub suplementami) kwasu foliowego i żelaza. Ich niedobór jest groźny dla płodu i może prowadzić do anemii.
• Historia rodzinna. Wybrane rodzaje niedokrwistości są dziedziczne, dlatego historia rodzinna może wpływać na prawdopodobieństwo zachorowania.
• Stany przewlekłe. Nowotwór (np. rak szyjki macicy), niewydolność nerek czy inne schorzenia przewlekłe zwiększają ryzyko niedoboru czerwonych krwinek, a co za tym idzie, anemii.
• Wiek. Seniorzy są bardziej narażeni na anemię. Osoby powyżej 65. roku życia powinny szczególnie o siebie dbać i zwracać uwagę na ewentualne objawy świadczące o niedokrwistości.

Ryzyko anemii zwiększają też inne czynniki, takie jak niektóre infekcje, choroby autoimmunologiczne, schorzenia krwi, choroba alkoholowa, stosowanie wybranych leków, a także narażenie na toksyczne chemikalia.

Nadużywanie alkoholu może też prowadzić do problemów z wątrobą. Dowiesz się o nich więcej z tych artykułów:

• Wątroba – objawy chorób, funkcje + jak o nią dbać i czego unikać
• Stłuszczona (otłuszczona) wątroba – co to, przyczyny, objawy

Czy anemia jest dziedziczna?

Tak, wybrane rodzaje anemii mogą być dziedziczne. Niektóre z nich to: anemia sierpowata, Fanconiego, Diamonda–-Blackfana. Osoby, których historia rodzinna powiązana jest z tymi schorzeniami, powinny szczególnie zadbać o profilaktykę i regularnie wykonywać badania krwi.

Diagnoza anemii

Pierwszy etap diagnozy anemii obejmuje rozmowę z lekarzem. Specjalista zapyta Cię o czynniki ryzyka, Twoją historię medyczną, a także o to, czy w Twojej rodzinie ktoś chorował na anemię. Następnie lekarz przejdzie do konkretnych badań.

Badania fizykalne

Badania fizykalne mogą odbywać się w kilku etapach. Najczęściej lekarzowi wystarczy kilka testów diagnostycznych, aby wykluczyć anemię lub skierować Cię na bardziej zaawansowane badania.

• Sprawdzenie, czy język jest blady lub paznokcie są łamliwe.
• Osłuchiwanie serca celem zdiagnozowania ewentualnego przyspieszonego lub nieregularnego bicia.
• Osłuchiwanie płuc pod kątem nierównego lub przyspieszonego oddychania.
• Zbadanie brzucha, aby sprawdzić rozmiar wątroby i śledziony.

Kiedy badanie fizykalne wykaże prawdopodobieństwo anemii, lekarz skieruje Cię na badania krwi.

Badania krwi

Najczęstszym i najbardziej podstawowym badaniem krwi diagnozującym anemię jest morfologia krwi. Na co patrzą lekarze? Na:

• Stężenie czerwonych krwinek. Jeśli jest wyższe lub niższe niż standardowo może wskazywać na anemię. Wartość referencyjna (norma) dla mężczyzn wynosi 4,35–5,65 mln/mcl, a dla kobiet 3,92–5,13 mln/mcl.
• Stężenie hemoglobiny. Wynik poza wartością referencyjną, która wynosi 13,2–16,6 g/dl dla mężczyzn i 11,6–15 g/dl dla kobiet, może wiązać się z anemią.
• Hematokryt. Zbyt niski może być oznaką anemii – wartość referencyjna dla mężczyzn: 38,3–48,6%, norma dla kobiet: 35,5–44,9%.
• Wskaźnik średniej objętości erytrocytów (MCV). Jeśli krwinki są zbyt duże lub zbyt małe, możemy mieć do czynienia z anemią. Wartość referencyjna dla badania MCV wynosi 80–100 fl.

Jeśli morfologia krwi będzie wskazywała na anemię, lekarz może skierować Cię na dodatkową diagnostykę, taką jak badanie na krew utajoną w kale czy badanie moczu na obecność krwi lub hemoglobiny.

Rozmaz krwi – co daje nam to badanie?

Inne badanie krwi, które może być wykorzystane w diagnostyce anemii to rozmaz krwi. Polega ono na szczegółowej ocenie ilości i wyglądu komórek krwi pod mikroskopem. Dzięki temu możliwe jest wykluczenie lub potwierdzenie takich rodzajów niedokrwistości, jak anemia sierpowata.

Rozmaz krwi wykonuje się po wykonaniu morfologii – jeśli ta wskazuje na anemię.

Badania szpiku kostnego

Badania szpiku kostnego pozwalają wykazać, czy działa on prawidłowo i wytwarza odpowiednią ilość czerwonych krwinek. Wyróżniamy dwa najważniejsze badania szpiku kostnego, które są pomocne w diagnostyce anemii.

Obie z nich to biopsje, jednak pierwsza jest mniej inwazyjna (wykonuje się ją cienką igłą) i polega na pobraniu niewielkiej ilości płynu ze szpiku kostnego. Drugie badanie (jeśli okaże się konieczne) wykonywane jest grubszą igłą – dzięki temu możliwe jest pobranie niewielkiej ilości tkanki ze szpiku kostnego.

Jak wyglądają badania szpiku kostnego?

Badania szpiku kostnego najczęściej odbywają się w szpitalu, jednak niekiedy można je też wykonać w gabinecie lekarskim albo klinice. Podczas diagnostyki pacjent jest przytomny. Przed rozpoczęciem badania otrzymasz lek, który pomaże Ci się zrelaksować.

Badanie najczęściej przeprowadzane jest na boku lub brzuchu. Po oczyszczeniu i znieczuleniu górnego obszaru tylnej kości biodrowej lekarz wprowadzi igłę. W większości wypadków odczujesz krótki, lecz ostry ból.

Co po wykonaniu badania?

Po wykonaniu badania szpiku kostnego założą Ci bandaż w miejscu wkłucia. Większość ludzi jeszcze tego samego dnia może wrócić do domu. Po badaniu, z powodu przyjętego leku uspokajającego, nie należy prowadzić pojazdów.

Przez tydzień możesz odczuwać lekki dyskomfort. Jeśli będzie utrzymywał się dłużej, skontaktuj się z lekarzem.

Co jeszcze powinno Cię zaniepokoić?

• Gorączka,
• zaczerwienienie w miejscu wkłucia,
• obrzęk.

Inne testy diagnostyczne

Kiedy powyższe badania wykażą, że masz anemię, lekarz może skierować Cię na dodatkową diagnostykę, która pozwoli wykryć ewentualne powikłania związane z anemią lub wykluczą inne schorzenia.

• Kolonoskopia. Pozwala zdiagnozować krwawienie lub inne problemy (np. guzy) w jelicie grubym.
• Endoskopia. Dzięki temu badaniu możliwe jest wykrycie krwawienia w przełyku, żołądku czy pierwszej części jelita cienkiego.
• Badania genetyczne. Umożliwiają rozpoznanie zmian w genach, które mogłyby kontrolować wytwarzanie czerwonych krwinek.
• Badania moczu. Poza wspomnianymi testami, które pozwalają wykryć krew w moczu, lekarz może także zalecić diagnostykę, która pozwala sprawdzić, czy nerki pacjenta pracują prawidłowo.

O co zapytać lekarza po diagnozie anemii?

Wizyta u lekarza może być dla Ciebie stresująca. Jeśli diagnoza okazuje się trafna, Twoje samopoczucie może się pogorszyć. W takich momentach łatwo stracić głowę. Przed wizytą, przygotuj sobie pytania, które zadasz lekarzowi po zdiagnozowaniu anemii:

• Jaki mam rodzaj anemii?
• Jaka jest przyczyna anemii?
• Czy moja anemia jest w pełni wyleczalna?
• Jaki będzie wyglądało moje leczenie?
• Kiedy zacznę czuć się lepiej?
• Jak długo potrwa leczenie?

To tylko kilka przykładowych pytań. Jeśli masz dodatkowe, zapisz je w telefonie. Śmiało przepytaj lekarza. Specjalista z pewnością rozwieje Twoje wątpliwości na większość tematów. Warto też zrobić notatki z odpowiedzi, żeby pamiętać rekomendację gdy będziesz już w domu i emocje opadną.

Czy anemię da się wyleczyć?

Tak, zdecydowaną większość przypadków anemii da się wyleczyć. Co więcej, niektóre, łagodne rodzaje anemii wcale nie wymagają leczenia w sensie klinicznym – skuteczną interwencją będą zmiany w trybie życia i diecie. Niezależnie od wagi schorzenia, konieczne będzie podjęcie kroków, które zaleci Ci lekarz (np. zastosowanie odpowiedniej diety lub przyjmowanie leków).

Leczenie anemii

Leczenie anemii będzie uzależnione od przyczyny, rodzaju, stopnia zaawansowania, wieku, a także Twojego ogólnego stanu zdrowia. W niektórych wypadkach (np. przy łagodnej anemii) leczenie farmakologiczne nie będzie konieczne. Trudniejsze przypadki mogą wymagać bardziej poważnych rozwiązań takich jak:

Leki

Niektóre rodzaje anemii leczone są środkami wspierającymi szpik kostny (np. sargramostim) w produkcji czerwonych krwinek. Dzięki temu możliwe jest ich szybsze uzupełnienie. W innych wypadkach konieczne może być ograniczenie produkcji czerwonych krwinek – na to też pozwalają wybrane środki.

W niektórych wypadkach (w przypadku poważnego niedoboru lub zaburzeń wchłaniania) konieczne będą zastrzyki z witaminą B12. Najczęściej podaje się je co drugi dzień przez wybrany okres, a później raz w miesiącu. Część osób będzie ich potrzebowała przez całe życie.

Transfuzja krwi

Transfuzja krwi to procedura medyczna, w której zdrowa krew podawana jest pacjentowi dożylnie. Dzięki temu możliwe jest uzupełnienie krwi w organizmie, jeśli przez anemię nie wytwarza jej prawidłowo. Transfuzja to bezpieczny zabieg i trwa najczęściej od 1 do 4 godzin. Nieprawidłowo przeprowadzona może prowadzić do takich powikłań, jak:

• gorączka,
• problemy z sercem lub płucami,
• alloimmunizacja (stan, w którym system obronny organizmu atakuje komórki krwi dawcy).

Przeszczep szpiku kostnego

Przeszczep szpiku kostnego lub krwi ma na celu zastąpienie wadliwych komórek krwiotwórczych zdrowymi. Najczęściej zabieg wykonywany jest w szpitalu. Pacjent powinien stawić się do placówki około tygodnia do dwóch przed przeszczepem, aby zostać odpowiednio przygotowanym.

W czasie zabiegu zachowasz przytomność, a komórki macierzyste dostaniesz podane dożylnie. Przez około rok po przeszczepie konieczne są regularne kontrole lekarskie i badania krwi (np. morfologia). Najczęściej przeszczep krwi nie powoduje działań niepożądanych. Kiedy jednak wystąpią, mogą obejmować:

• mdłości,
• biegunkę,
• wymioty,
• zmęczenie,
• wysypki skórne,
• wypadanie włosów,
• owrzodzenia jamy ustnej,
• uszkodzenia wątroby.

Jak wygląda leczenie anemii w ciąży?

Najczęściej anemia w ciąży powiązana jest z niedoborem witaminy B12, kwasu foliowego lub żelaza. Jej leczenie obejmuje przyjmowanie odpowiednich suplementów lub leków. Pamiętaj, że zdrowa i zbilansowana dieta w ciąży jest kluczowa dla zdrowia mamy i płodu, a ewentualne decyzje o suplementacji lub leczeniu należy podjąć po konsultacji z lekarzem.

Poza witaminą B12, kwasem foliowym oraz żelazem w czasie ciąży należy też przyjmować inne witaminy i mikroelementy. Dowiesz się o nich więcej z tych artykułów:

• Witamina D3 – działanie, dawkowanie, suplementacja
• Omega-3: charakterystyka, działanie, stosowanie, rodzaje
• Jod – co to jest, jak działa, jak dawkować, jakie są objawy niedoboru

Anemia a karmienie piersią

Okres karmienia piersią pod względem zaleceń jest bardzo zbliżony do ciąży. W tym czasie także wskazana jest suplementacja żelaza, witaminy B12 czy kwasu foliowego. Pamiętaj jednak, że tylko lekarz może podjąć decyzję o leczeniu lub włączeniu do diety suplementów w czasie karmienia piersią.

Anemia u niemowlaka – jakie są możliwości leczenia?

Leczenie anemii u niemowląt najczęściej obejmuje ograniczenie mleka krowiego (najmłodsi mają trudności z jego trawieniem), a także zapewnienie dziecku mleka wzbogaconego żelazem. Kiedy maluch podrośnie, lekarz najpewniej zaleci dietę bogatą w żelazo.

W niektórych wypadkach – o ile sama dieta nie przynosi efektów – konieczne jest podawanie dziecku leków.

Domowe sposoby na anemię

Domowe sposoby na anemię obejmują odpowiednią dietę. Stosuj się do poniższych zaleceń dietetycznych proponowanych przez Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej IŻŻ, a pomożesz sobie i swojemu organizmowi.

• Zadbaj, aby w Twojej diecie nie brakowało produktów pochodzenia zwierzęcego, które zapewniają solidną dawkę żelaza. Zaliczamy do nich chude mięso (np. kurczak, wołowina, schab, indyk), ryby oraz jaja.
• Żywność, która zawiera dużo żelaza, staraj się łączyć z produktami, które są źródłem witaminy C (np. natka pietruszki, żółta papryka czy jarmuż), a także laktozy (mleko i produkty mleczne).
• Unikaj spożywania żywności i picia napojów, które mogą zaburzać wchłanianie żelaza np. szpinaku, rabarbaru, herbaty lub kawy.
• Postaraj się zwiększyć spożycie witaminy B6, która bierze udział w procesie krwiotworzenia. Znajdziesz ją w takich produktach, jak orzechy (np. włoskie lub laskowe), owsianka, banany lub łosoś.
• W Twojej diecie nie może zabraknąć miedzi (pomaga ona w transporcie żelaza) i kobaltu (bierze udział w syntezie witaminy B12). Składniki te znajdziesz w orzechach (np. włoskich), kakao, jajach, płatkach owsianych czy zielonych warzywach.
• Nie zapominaj też o kwasie foliowym (niezbędnym w procesie tworzenia czerwonych krwinek), którego nie brakuje w sałacie, kapuście, kaszy gryczanej czy jajach.
• W diecie sprzyjającej leczeniu anemii powinny też być zawarte produkty bogate w witaminę B12. Jej źródła to m.in. ryby, jaja, mięso, jogurty, kefiry czy sery twarogowe.

Produkty dozwolone i niewskazane w anemii

*Nie należy spożywać z produktami spożywczymi bogatymi w żelazo.

Podczas anemii należy też stosować odpowiednie techniki kulinarne. Najlepsze z nich to:

• gotowanie w wodzie i na parze,
• pieczenie w folii, pergaminie lub pod przykryciem (bez tłuszczu),
• grillowanie.

Zdecydowanie unikaj smażenia.

Anemia – prognozy

Prognozy dla osoby chorej na anemię są w większości wypadków pozytywne. Schorzenie to jest wyleczalne – można się uporać z jego objawami i skutkami.

Rokowania są uzależnione od rodzaju anemii, a także stopnia jej zaawansowania. Dlatego, jeśli podejrzewasz u siebie anemię, natychmiast udaj się do lekarza. Im wcześniej ją wykryjesz, tym większa szansa, że w pełni ją wyleczysz.

Jak żyć z anemią?

Niektóre rodzaje anemii nie są wyleczalne. Jeśli borykasz się tym typem schorzenia, należy stosować się do kilku prostych zaleceń:

• Stosuj zbilansowaną dietę. Nieodpowiedni jadłospis to „dobry przyjaciel” anemii. Jeśli zdiagnozowano u Ciebie nieuleczalny rodzaj tego schorzenia, zapytaj lekarza i dietetyka o to, co powinieneś jeść. Najpewniej specjalista zaleci Ci pokarmy bogate w żelazo, witaminę B12 czy kwas foliowy.
• Pij dużo wody. Mężczyźni powinni pić około 3,7 litra wody dziennie, a kobiety 2,7 litra, ale wszystko zależy od Twojej wagi, zapotrzebowania kalorycznego i aktywności.
• Regularnie ćwicz. Aktywność fizyczna jest kluczowa, kiedy borykamy się z anemią. Przed rozpoczęciem serii ćwiczeń zapytaj lekarza, jaki rodzaj treningu będzie dla Ciebie najlepszy.
• Dbaj o higienę osobistą. Często mycie dłoni pozwoli Ci uniknąć infekcji, szczególnie groźnych dla osób z anemią.
• Regularnie odwiedzaj dentystę. Osoby borykające się z anemią mogą mieć problemy z zębami.

Poza powyższymi wskazówkami pamiętaj, aby stale kontrolować swój stan zdrowia. Jeśli poczujesz się gorzej lub zauważysz nietypowe objawy – udaj się do lekarza.

Anemia – profilaktyka

Większości rodzajów anemii (przede wszystkim uwarunkowanym genetycznie) niestety nie możemy zapobiec. Bez problemu możesz jednak zadbać o profilaktykę anemii żywieniowych. Jak pewnie się już domyślasz, pomaga w tym zdrowa i zbilansowana dieta, w której nie brakuje żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego. W jakich produktach znajdziesz te składniki?

• Żelazo: wątróbka z kurczaka, suszona pietruszka, wołowina, ostrygi, kawior, kiełki pszenicy, ostrygi.
• Witamina B12: wątróbka (wołowa, cielęca, kurczęca), tuńczyk, łosoś atlantycki, wołowina, makrela, śledź, indyk.
• Kwas foliowy: fasola, owoce morze, jajka, ziarna słonecznika, świeże owoce, szpinak, szparagi, brokuły, sałata.

Odpowiednia dieta to nie wszystko. Pamiętaj, że wcześnie wykryta anemia jest niegroźna i najczęściej wyleczalna. Dlatego bardzo istotne są regularne badania krwi. Kiedy ostatni raz się badałeś? Jeśli było to ponad rok temu, to czas na przeprowadzenie morfologii krwi.

Inne badania profilaktyczne, jakie warto wykonywać raz w roku to:

• lipidogram,
• glikemia,
• badanie stężenia TSH (i inne badania tarczycy),
• badania CRP,
• badanie OB,
• próby wątrobowe,
• koagulogram.

Suplementy diety

Anemii, która powodowana jest niedoborem witaminy B12, kwasu foliowego lub żelaza można też zapobiegać, stosując odpowiednie suplementy diety. Pamiętaj jednak, aby rozsądnie dawkować te preparaty. Nadmiar tych składników jest równie niebezpieczny, jak ich niedobór.

Podsumowanie

• Anemia to stan, w którym organizmowi brakuje czerwonych krwinek.
• Co trzecia osoba na świecie boryka się z anemią.
• Wyróżnia się ponad 400 typów anemii – najpowszechniejszy rodzaj spowodowany jest niedoborem żelaza.
• Najczęstsze objawy anemii obejmują zmęczenie, osłabienie, uczucia zimna, duszności lub problemy z koncentracją.
• W większości wypadków anemię powoduje niedobór żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego. Inne przyczyny tego stanu to m.in. dziedziczenie, przyjmowanie niektórych leków czy problemy z układem odpornościowym.
• Ryzyko zachorowania na anemię zwiększa niezbilansowana dieta, zaburzenia jelitowe, miesiączka, ciąża lub historia rodzinna związana z niedokrwistością.
• Anemię najczęściej diagnozuje się za pomocą badań fizykalnych, badań krwi lub badań szpiku kostnego.
• Leczenie anemii obejmuje m.in. przyjmowanie leków, a w poważniejszych przypadkach transfuzję krwi lub przeszczep szpiku.
• Prognozy dla osób z anemią, która została wcześnie wykryta są pozytywne.
• Anemii można zapobiegać dzięki diecie bogatej w żelazo, witaminę B12 i kwas foliowy, a także systematycznym badaniom krwi i suplementom diety.