Biotyna – co to, działanie, niedobór, opinia eksperta

Popularność biotyny stale rośnie, a rzetelnych informacji brakuje. „Preparaty z biotyną często są obiektem zainteresowania pacjentów. Zapotrzebowanie na te produkty wzrosło w czasie pandemii. Najpewniej chodzi o powikłania po przebytym COVID-19 – wypadanie włosów oraz łamliwość paznokci”, przyznaje magister farmacji Ilona Krzak.

Co to jest biotyna?

Biotyna to rozpuszczalna w wodzie witamina B. Wspomaga enzymy w rozkładaniu tłuszczów, węglowodanów i białek. Pomaga regulować sygnały wysyłane przez komórki. Według eksperta biotyna „oddziałuje na stan paznokci, włosów i naskórka. Wpływa także na reakcje immunologiczne i zapalne. Jej nadmiar jest wydalany z moczem”.

Biotyna bierze udział w procesie dojrzewania czerwonych krwinek w szpiku kostnym. Odpowiada także za tworzenie hemu (składnika wiążącego tlen i odpowiedzialnego za jego transport do krwinek).

Chciałbyś dowiedzieć się więcej o pozostałych witaminach z grupy B? Kliknij wybraną witaminę, a trafisz do jej małego świata:

• B1 (tiamina),
• B2 (ryboflawina),
• B3 (niacyna, PP),
• B5 (kwas pantotenowy),
• B6 (pirydoksyna),
• B9 (kwas foliowy),
• B12 (kobalamina).

Właściwości biotyny

Eksperci potwierdzają, że biotyna jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jakie są jej najcenniejsze właściwości?

„Biotyna wraz z witaminą K uczestniczy w procesie powstawania protrombiny (czynnika regulującego krzepliwość krwi). Dlatego biotyna odpowiada za prawidłową krzepliwość krwi”.

Wspieranie zdrowia paznokci

Pokarmy i suplementy bogate w biotynę wzmacniają kruche i łamliwe paznokcie. Badanie przeprowadzone w Szwajcarii pozwala wierzyć, że suplementacja biotyny pozytywnie wpływa na grubość płytki paznokcia – wśród osób suplementujących zauważono 25-procentowy wzrost grubości paznokci w porównaniu do osób, które nie przyjmowały witaminy H.  

Leczenie cukrzycy

Badania sugerują, że biotyna może pomóc w leczeniu cukrzycy. Reguluje ona poziom cukru u osób z tym schorzeniem. Co więcej, witaminy z grupy B pozytywnie wpływają na funkcjonowanie mózgu. Dzięki temu możliwe jest złagodzenie neurologicznych objawów cukrzycy, takich jak dysfunkcja nerwu. 

Poprawa stanu włosów

Biotyna wpływa na ogólną kondycję włosów. Jest także pomocna dla osób z jej klinicznym niedoborem oraz łysieniem. Ilona Krzak wyjaśnia jednak:

Badania mówią, że przyczyną wypadania włosów nie musi być niedobór biotyny. Co więcej, jeśli ktoś cierpi na łysienie telogenowe, androgenowe czy ma niedobór żelaza – suplementacja witaminy H nie przyniesie oczekiwanych skutków.

Utrzymywanie zdrowej skóry

Biotyna nawilża, wygładza oraz poprawia ogólny stan skóry. Jest ważna dla produkcji energii i uczestniczy w tworzeniu kwasów tłuszczowych odżywiających skórę. Witamina H wspiera leczenie łojotoku oraz zapobiega łuszczeniu się skóry. Jej niedobór prowadzi do wysypek skórnych oraz stanów zapalnych. 

Leczenie stwardnienia rozsianego 

Stwardnienie rozsiane to choroba autoimmunologiczna. Niszczy ochronną powłokę włókien nerwowych w mózgu, rdzeniu kręgowym i oczach. Osoby cierpiące na to schorzenie regularnie suplementujące biotynę mogą liczyć na poprawę. Konieczne są jednak dodatkowe badania, aby potwierdzić te założenia. 

Jak widać, suplementacja biotyny wiąże się z wieloma pozytywnymi skutkami. Jej przyjmowanie może się jednak wiązać z niebezpieczeństwem. Jakim?

Suplementacja biotyną może skutkować wypaczeniem wyników badań laboratoryjnych. Szczególną uwagę powinni tutaj zachować pacjenci bez objawów, u których wyniki wskazują na chorobę Gravesa-Basedova. Biotyna może również fałszować wyniki testów troponinowych u osób z zawałem mięśnia sercowego – dając wyniki ujemne. Jest to skrajnie niebezpieczne!

Biotyna odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Aktywuje fagocytozę, czyli zwalcza wirusy, bakterie, a także neutralizuje wolne rodniki.

W jakich produktach występuje biotyna?

Biotyna występuje w wielu produktach spożywczych. Najwięcej znajdziemy jej w:

• podrobach,
• jajach,
• rybach,
• mięsie,
• nasionach,
• orzechach
• i niektórych warzywach, takich jak słodki ziemniak.

Zawartość biotyny w poszczególnych artykułach może się od siebie różnić. Wpływa na nią odmiana roślin, pora roku czy technika przetwarzania. 

Zawartość biotyny w produktach – tabela

„Roślinne produkty bogate w biotynę to przede wszystkim soja, kalafior, marchew, szpinak i pomidory”.

Niedobór biotyny

„Niedobór biotyny występuje rzadko. Witamina H jest szeroko rozpowszechniona w pokarmach, dlatego łatwo dostarczyć ją z dietą” – przyznaje magister farmacji, Ilona Krzak. Mimo tego są grupy osób szczególnie narażone na jej brak.

Kto jest zagrożony?

Niedobór biotyny często występuje u osób z zespołem krótkiego jelita i złego wchłaniania. Osoby przyjmujące antybiotyki lub odżywiane pozajelitowo również mogą tego doświadczyć. Istnieje także wąska grupa ludzi borykająca się z wrodzonym niedoborem biotynidazy. Choroba ta przejawia się wadą metabolizmu biotyny. 

„Niedoborem biotyny zagrożone są osoby ze stanami zapalnymi. Jej brak prowadzi do ich zaostrzania. Efektem tego jest gorsza kondycja włosów i paznokci. Na niedobór witaminy B7 mogą cierpieć także osoby z monotematyczną dietą i zaburzeniami odżywiania”. 

Wchłanianie biotyny z żywności zaburza substancja antyodżywcza zwana awidyną. To składnik białka jaja kurzego. Awidyna uniemożliwia wchłanianie biotyny, ale jest podatna na zniszczenia w wysokich temperaturach.

Wystarczy zatem najczęściej nie jeść niedogotowanych lub surowych jajek, aby dostarczać organizmowi odpowiednie dawki biotyny z dietą.

Do czego prowadzi?

Twój organizm zawsze daje Ci znać, kiedy czegoś potrzebuje. Podobnie dzieje się w przypadku niedoboru biotyny. Jakie symptomy wystąpią, kiedy Ci jej zabraknie?

Objawy niedoboru biotyny:

• wypadanie włosów,
• zapalenie skóry,
• wysypka,
• problemy ze słuchem i wzrokiem,
• bóle mięśni,
• zmęczenie,
• bezsenność,
• utrata apetytu,
• mdłości,
• depresja.

Nadmiar biotyny

Nadmiar biotyny w organizmie to bardzo rzadkie zjawisko. Witamina H jest rozpuszczalna w wodzie. Dlatego jej nadwyżkę wydalamy wraz z moczem. Jeśli dojdzie do nadmiaru biotyny, doświadczysz:

• bezsenności,
• nadmiernego oddawania moczu,
• wzmożonego pragnienia.

Przedawkowanie – co mówi ekspert?

Magister farmacji, Ilona Krzak, uspokaja:

W aptekach można dostać produkty zawierające nawet 10 mg biotyny. Charakterystyka jednego z nich podaje, że przyjmowanie 300 mg tej witaminy dziennie przez 24 miesiące nie spowodowało zatrucia. Dlatego przedawkowanie witaminy B7 występuje wyłącznie w skrajnych wypadkach.

Suplementacja biotyny

Biotyna ma kluczowe znaczenie dla zdrowia. Choć występuje ona w wielu pokarmach, jej suplementacja także przynosi oczekiwane skutki.

Jak długo przyjmować, aby zobaczyć efekty?

Z pewnością chciałbyś zobaczyć efekty stosowania biotyny niedługo po rozpoczęciu suplementacji. Doświadczysz ich jednak dopiero po około 3 miesiącach. Pamiętaj, że czas ten jest zależny od konkretnego suplementu. Nie bez znaczenia jest także ilość przyjmowanej biotyny, która powinna być zgodna z zaleceniami producenta. 

Jakie jest dzienne zapotrzebowanie na biotynę?

O jakiej porze dnia przyjmować?

Biotyna podobnie jak inne witaminy z grupy B odgrywa kluczową rolę w metabolizmie składników odżywczych i produkcji energii. Właśnie dlatego witaminę H warto przyjmować z porannym posiłkiem. Dzięki temu możliwe jest usprawnienie jej wchłaniania. Jeśli jednak nie masz takiej możliwości – przyjmij ją o dowolnej porze dnia.

Przeciwwskazania do suplementacji biotyny 

Biotyna to bezpieczna i nietoksyczna substancja. Jak już wiesz, nasz organizm wydala jej nadmiar wraz z moczem. Według specjalisty „nie ma przeciwwskazań do jej suplementacji. Nawet pacjenci z niewydolnością nerek czy wątroby mogą ją przyjmować”. Witamina H nie reaguje też z ziołami. 

Biotynę warto suplementować w przypadku zaburzeń odżywiania czy niepełnowartościowej diety. Jest ona niezbędna do prawidłowego funkcjonowania narządów, metabolizmu i ogólnego rozwoju. Dlatego musimy dbać o jej odpowiedni poziom. Co więcej, badania pokazują, że suplementacja witaminy B7 jest pomocna w leczeniu zapaleń skóry.

Czy biotyna wpływa na ciążę? 

Badania wskazują, że u kobiet w ciąży może występować niedobór biotyny. Wedle słów eksperta „jest on niebezpieczny dla płodu. Prowadzi do opóźnienia wzrostu, wad wrodzonych, a nawet poronienia”. Mimo tego suplementacja witaminy H w ciąży rzadko okazuje się niezbędna. Pamiętaj, że zalecić może ją tylko specjalista.

Czy kobiety karmiące piersią mogą suplementować biotynę?

Według farmaceuty „suplementacja biotyny podczas karmienia piersią w dawkach do 2,5 mg/dzień jest bezpieczna”. Zalecane dawkowanie witaminy H w czasie karmienia piersią jest jednak znacznie niższe. Wynosi ono 35 mikrogramów dziennie.

W ciąży i laktacji dość często stwierdza się niedobory biotyny. Dlatego warto stosować zbilansowaną dietę, bogatą w tę witaminę, zamiast stosować suplementy diety.

Interakcje biotyny z lekami

Nie ma dowodów na to, aby biotyna wchodziła w interakcje z lekami. Niektóre z nich mogą zmniejszać jej poziom. Według eksperta są to „leki przeciwdrgawkowe i hormony steroidowe”. Poza tym wspomniane antybiotyki także wpływają na poziom witaminy H. Jeśli bierzesz którykolwiek z tych leków – przed rozpoczęciem suplementacji skontaktuj się z lekarzem.

Podsumowanie

Masz dodatkowe pytania na temat biotyny? Zapraszam do sekcji komentarzy! Chętnie odpowiem na wszystkie. Ale najpierw – sprawdź, o co pytali inni.