- Strona Główna
- Witaminy
- Witamina K
Witamina K – gdzie występuje, na co pomaga, objawy niedoboru
Witamina K bierze udział w procesie krzepnięcia krwi i reguluje gospodarkę wapniową organizmu. Dzienne zapotrzebowanie witaminę K pokrywamy dzięki bakteriom flory jelitowej i diecie bogatej w zielone warzywa.
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dlaczego możesz nam zaufać
Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.
Dowiedz się więcej w naszym procesie redakcyjnym
Informacja o reklamach
Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.
Dowiedz się więcej w naszym regulaminie
Czy wiesz, jaką rolę w odkryciu witaminy K odegrały… kurczaki? Wiele z nich poświęciło zdrowie, abyśmy dziś rozumieli, czym jest witamina K i jak ważna jest dla naszego organizmu.
W tym artykule przybliżę Ci nieco zaskakującą historię odkrycia witaminy K i wraz z dr. n. med. Witoldem Tomaszewskim przedstawię Ci funkcje, najlepsze źródła i objawy niedoboru tej witaminy. Po przeczytaniu artykułu lepiej poznasz „witaminę koagulacji” i nabierzesz ochoty na… sałatkę.
Spis treści:
- Ciekawe okoliczności odkrycia witaminy K
- Witamina K – właściwości
- Na co pomaga witamina K
- Gdzie występuje witamina K? Najlepsze źródła
- Niedobór witaminy K – objawy
- Skutki niedoboru witaminy K
- Nadmiar witaminy K – czy jest możliwy?
- Dzienne zapotrzebowanie na witaminę K
- Przeciwwskazania i środki ostrożności
- Podsumowanie
Zobacz, co dla Twojego zdrowia może zrobić Natu.Care Witamina D 2000 IU. -15% z kodem BLOG15
Natu.Care Witamina D 2000 IU
Natu.Care Witamina D 2000 IU wspiera prawidłowe działanie układu odpornościowego, utrzymanie zdrowych kości i zębów oraz utrzymanie prawidłowych funkcji serca, nerek i układu mięśniowego.
Sprawdź cenę
Świetny produkt, tabletki są małe i wygodne do połknięcia. Plus za wysoką jakość!Joanna
Zobacz też:
- Witamina K2 [działanie + objawy niedoboru]
- Witamina D3 K2 [czy trzeba łączyć + opinia eksperta]
- Witamina D3 w kroplach [ranking + zastosowanie + opinia eksperta]
- Witamina K2 [właściwości + występowanie]
- Najlepsza witamina D3 [ranking + opinia eksperta]
- Niedobór witaminy D [objawy + leczenie]
- Witamina D [dawkowanie + normy i zalecenia]
- Przedawkowanie witaminy D [objawy + skutki + co robić]
- W czym jest witamina D? [źródła, tabela, przykłady]
- Maksymalna dawka witaminy D [jaka + opinia eksperta]
Ciekawe okoliczności odkrycia witaminy K
W 1929 roku Duński naukowiec Henrik Dam badał proces metabolizmu cholesterolu w organizmie, karmiąc kurczaki dietą bez tłuszczu. Po kilku tygodniach zwierzęta zaczęły cierpieć na krwawienia w tkance podskórnej, mięśniach lub w narządach.
Dodanie do diety cholesterolu nie pomagało, więc Dam postulował, że – obok tłuszczu – w diecie musi być inny związek, który zapobiega krwawieniom. Krwotoki u kurczaków cofały się po włączeniu do diety lucerny, szpinaku lub kapusty (mają wysoką zawartość witaminy K).
Na drodze dalszych badań znalazł w nasionach konopi czynnik zapobiegający krwawieniom i postanowił nazwać go witaminą krzepliwości. Po niemiecku oznaczono ją jako „witaminę koagulacji” (koagulation) i tak nowa witamina otrzymała literę K.
Witamina K – właściwości
Jest jedną z 4 witamin rozpuszczalnych w tłuszczach , wraz z witaminami A, D i E. Witamina K to w rzeczywistości grupa 3 organicznych związków chemicznych .
W tej grupie znajdują się:
- Witamina K1 (filochinon)
Jest syntetyzowana przez rośliny – występuje w zielonych liściastych warzywach . Jest głównym źródłem witaminy K w diecie Europejczyków .
- Witamina K2 (menachinon)
Znajduje się głównie w mięsie, serze i jajkach. Jest także produkowana przez bakterie tworzące naszą florę jelitową układu pokarmowego. Synteza tej witaminy przez drobnoustroje występujące w jelicie czczym i krętym, pokrywa znaczną część dobowego zapotrzebowania na witaminę K.
- Witamina K3 (menadion)
Syntetyczna postać witaminy K, pełniąca rolę prowitaminy (związku chemicznego, który pod wpływem enzymów lub światła słonecznego przekształca się w organizmie w witaminę). Jest stosowana jako lek hemostatyczny.
Na co pomaga witamina K?
Witamina K wpływa na kilka ważnych procesów w naszym organizmie.
- Wspomaga układ sercowo–naczyniowy poprzez wzmacnianie ścian naczyń krwionośnych .
- Bierze udział w tworzeniu białek potrzebnych do prawidłowego krzepnięcia krwi.
- Razem z osteokalcyną ma wpływ na produkcję zdrowej tkanki kostnej .
- Pomaga w uwapnieniu tkanki kostnej przez układ szkieletowy, biorąc udział w formowaniu tkanki kostnej .
- Wzmacnia układ odpornościowy .
Naukowcy przyglądają się także prawdopodobnym właściwościom witaminy K . Prace trwają, a badaczy szczególnie interesuje rola witaminy K:
- jako czynnika protekcyjnego w rozwoju nowotworów wątroby i zmniejszaniu ryzyka śmierci u pacjentów z marskością wątroby i rakiem wywodzącym się z hepatocytów (komórki, z których zbudowana jest wątroba),
- w zdolności do zwiększenia wrażliwości tkanek docelowych na insulinę.
- w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia i rozwoju choroby wieńcowej.
Ibuvit D3 2000 + K2 MK-7 + OMEGA 3
- Zawartość omega-3: 250 mg (200 mg DHA + 50 mg EPA)
- Dodatkowe składniki aktywne: witamina D3, witamina K
- Forma: kapsułki
- Porcja: 1 kapsułka dziennie
- Wystarczy na: 30 dni
Opis produktu
Suplement diety zawierający kwasy omega-3, witaminę D3 oraz witaminę K. Preparat wspiera układ odpornościowy, funkcjonowanie mózgu i widzenie. Co więcej, jego regularna suplementacja pozytywnie wpływa zęby, a także wykorzystanie wapnia w organizmie, który wspiera układ ruchu. Porcja dzienna dostarcza 2000 IU witaminy D3, co pokrywa zapotrzebowanie dla dorosłej osoby. Suplementacja witaminą D3 jest zalecana szczególnie w okresie jesienno-zimowym.
Plusy i minusy
Plusy:
- Wygodne dawkowanie – 1 kapsułka dziennie.
- Brak zbędnych dodatków.
- Dwa ważne składniki aktywne w jednej kapsułce – kwasy omega-3 i witamina D3.
Minusy:
- Brak.
Dodatkowe informacje
Otoczka kapsułki jest z żelatyny.
Ibuvit może być suplementowany przez dzieci, które skończyły 11 lat.
Opinia użytkownika
Fajnie, bo nie muszę suplementować oddzielnie witaminy D. Dwa składniki za jednym zamachem.
Primabiotic Witamina D3+K2Mk7
- Zawartość witaminy D3: 2000 IU
- Dodatkowe składniki aktywne: witamina K
- Forma: krople
- Porcja: 5 kropli dziennie
- Wystarczy na: 180 dni
Opis produktu
Primabiotic Witamina D3+K2 to skuteczne połączenie dwóch cennych witamin. Związki te wspierają swoje działanie, dzięki czemu Twój organizm czerpie z nich większe korzyści. Regularnie suplementowany preparat od Primabiotic może zmniejszać ryzyko złamań kości, wspierać pracę układu odpornościowego i dbać o metabolizm wapnia.
Plusy i minusy
Plusy:
- Dobre dawki składników aktywnych.
- Wygodne dawkowanie.
- Brak zbędnych dodatków.
- Wydajne opakowanie.
- Dobry nośnik substancji (oliwa z oliwek) – szybsze wchłanianie.
Minusy:
- Brak.
Dodatkowe informacje
Osad na buteleczce nie świadczy o przeterminowaniu produktu. Występuje za sprawą naturalnych składników w składzie i nie jest wadą preparatu.
Gdzie występuje witamina K? Najlepsze źródła
Dzienne zapotrzebowanie na witaminy i minerały najlepiej pokrywać zbilansowaną i różnorodną dietą. Sprawdź, gdzie znajdziesz najwięcej witaminy K – skomponuj smaczny i bogaty w tę witaminę posiłek.
Produkty bogate w witaminę K1 (wartości podane na 100 g):
| Produkt | Zawartość |
| suszona bazylia | 1714,5 µg |
| suszona szałwia | 1714,5 µg |
| suszony tymianek | 1714,5 µg |
| świeża pietruszka | 1640 µg |
| suszony liść kolendry | 1359,5 µg |
| surowa boćwina | 830 µg |
| surowy mniszek lekarski | 778,4 µg |
| gotowana kapusta pekińska | 623,2µg |
| suszony majeranek | 621,7 µg |
| suszone oregano | 621,7 µg |
| gotowana gorczyca | 592,7 µg |
| surowa rzeżucha | 541,9 µg |
| gotowany szpinak | 540,7 µg |
| rzepa gotowana | 518,9 µg |
| gotowane buraki ćwikłowe | 484 µg |
| gotowany jarmuż | 418,5 µg |
| szczypiorek | 212,7 µg |
| brukselka gotowana | 193,5 µg |
| olej sojowy | 183,9 µg |
| majonez | 163 µg |
| brokuły | 141,1 µg |
| sałata zielona | 126,3 µg |
| gotowana kapusta | 108,7 µg |
| surowa rukola | 108,6 µg |
| margaryna | 101,3 µg |
Warto dodawać przyprawy do swoich dań nie tylko, by podkreślić ich smak i aromat – to także prawdziwe bomby z witaminą K.
Najlepsze źródła witaminy K2 (wartości podane na 100 g):
| Produkt | Zawartość |
| natto (japońska potrawa ze sfermentowanych ziaren soi) | 998 µg |
| miękkie sery (np. mozzarella, feta) | 506 µg |
| ser pleśniowy | 440 µg |
| wątroba gęsia | 369 µg |
| twarde sery (np. gouda, edam) | 282 µg |
| wątroba wołowa | 106 µg |
| żółtko jaja kurzego | 67-192 µg |
| węgorz | 63 µg |
| pepperoni | 41,7 µg |
| mleko pełnotłuste | 38,1 µg |
| kiełbasa z indyka | 36,6 µg |
| mięso z kurczaka | 35,7 µg |
| bekon | 35 µg |
| frankfurterka z indyka | 31,2 µg |
| salami | 28 µg |
Z całego zestawienia możesz skomponować bardzo smaczną i wartościową sałatkę bogatą w witaminę K1 i K2. Masz pomysł? Zostaw mi go w komentarzu pod artykułem, chętnie spróbuję.
Niedobór witaminy K – objawy
Niedobór witaminy K występuje rzadko u dorosłych osób . Dzienne zapotrzebowanie jest w znacznej części pokryte dzięki syntezie witaminy K2 przez mikroflorę jelitową, a resztę uzupełnia dostarczana wraz z jedzeniem witamina K1.
Niedobór wynika zazwyczaj z zaburzeń procesu trawienia lub wchłaniania w przewodzie pokarmowym i u dorosłych może objawiać się:
- wydłużonym czasem gojenia się ran,
- krwotokami,
- krwiomoczem,
- łatwym powstawaniem sińców,
- zaburzeniami pracy jelit,
- częstymi biegunkami,
- obniżoną odpornością,
- obfitymi miesiączkami u kobiet.
Na niedobór witaminy K narażone są niemowlęta z powodu nie w pełni wykształconej flory bakteryjnej jelit i niską zawartością witaminy K w mleku matki.
Niedobór witaminy K2 u niemowląt może objawiać się:
- krwawieniami z miejsca, w którym usunięto pępowinę,
- krwawieniami w skórze, nosie, przewodzie pokarmowym lub innych miejscach,
- krwawieniami z penisa (jeśli dziecko było obrzezane),
- nagłymi krwawieniami do mózgu.
Polskie Towarzystwo Neonatologiczne zaleca suplementację witaminą K dla niemowląt . W ciągu pierwszych 5 godzin życia wszystkie noworodki powinny otrzymać witaminę K (najczęściej w formie zastrzyku).
Skutki niedoboru witaminy K
Nieleczony niedobór witaminy K może prowadzić do:
- zaburzeń krzepliwości krwi ,
- zwiększonego ryzyka chorób sercowo–naczyniowych ,
- osteoporozy ,
- zwapnienia naczyń krwionośnych (kalcyfikacji),
- niedokrwistości ,
- żółtaczki .
Pamiętaj – niedobór witaminy K zdarza się rzadko. Dobrze mieć świadomość objawów niedoboru, ale jeśli dbasz o różnorodną dietę i nie masz problemów z funkcjonowaniem układu pokarmowego – nie martw się o deficyt tej witaminy.
Nadmiar witaminy K – czy jest możliwy?
Nadmiar witaminy K występuje rzadko . Objawy przedawkowania opisywane w literaturze obejmują: uczucie gorąca, nadmierne pocenie, rozpad krwinek czerwonych i objawy niedokrwistości hemolitycznej.
Toksyczność witaminy K zazwyczaj dotyczy menadionu – syntetycznej witaminy K3 .
Pomimo tego, że w literaturze naukowej nie odnotowano dawki toksycznej, pacjenci nie powinni przyjmować nadmiernych ilości witaminy K. Zamiast tego należy ich zachęcać do zdrowej, zbilansowanej diety z zielonymi warzywami liściastymi, a nie do suplementacji tej witaminy.
Dr n. med. Witold Tomaszewski
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę K
Ze względu na niewystarczające dowody dotyczące funkcji, absorpcji i występowania menachinonów (witaminy K2) u ludzi, normy określono jedynie w odniesieniu do filochinonu (witamina K1).
Normy na witaminę K dla Polski, ustalone na poziomie wystarczającego spożycia (AI)*
|
Grupa, płeć, wiek |
µg witaminy K (filochinon)/osobę/dobę |
|
Niemowlęta 0–6 miesięcy 7–11 miesięcy |
5 8,5 |
|
Dzieci 1–3 lata 4–6 lat 7–9 lat |
15 20 25 |
|
Chłopcy 10–12 lat 13–15 lat 16–18 lat |
40 50 65 |
|
Dziewczęta 10–12 lat 13–15 lat 16–18 lat |
40 50 55 |
|
Mężczyźni >19 lat |
55 |
|
Kobiety, kobiety w ciąży i kobiety karmiące piersią >19 lat |
55 |
*AI (Adequate Intake) – wystarczające spożycie to zalecenie żywieniowe stosowane w przypadku braku wystarczających danych do obliczenia średniego zapotrzebowania .
Zobacz też artykuły o zdrowiu:
- Badania krwi [jak często wykonać + jak się przygotować]
- Badanie kortyzolu [normy + cena]
- Badania na tarczycę [jakie wykonywać + normy + wyniki]
W 2020 r. Zespół do Spraw Suplementów Diety Rady Sanitarno–Epidemiologicznej określił maksymalną ilość witaminy K w dziennej zalecanej porcji suplementu diety dla osób dorosłych na poziomie 200 µg.
Dr n. med. Witold Tomaszewski
Przeciwwskazania i środki ostrożności
Stosowanie witaminy K wymaga ostrożności u:
- noworodków,
- pacjentów z zaburzeniami czynności nerek,
- pacjentów z dziedziczną hipoprotrombinemią (niedoborem protrombiny – czynnika krzepnięcia krwi),
- pacjentów z nadmierną antykoagulacją,
- pacjentów z nadwrażliwością na witaminę K.
Kobiety ciężarne i karmiące piersią przed suplementacją powinny skonsultować się z lekarzem.
Zobacz też inne artykuły o witaminach i minerałach:
- Niedobór witaminy B12 [przyczyny + objawy + leczenie]
- Niedobór witaminy D [objawy + leczenie]
- Potas [niedobór + norma + w czym jest]
- Cynk [właściwości + niedobór + nadmiar]
- Żelazo [właściwości + źródła + niedobór]
- Selen [właściwości + dawkowanie + suplementacja]
- Jod [właściwości + dawkowanie + objawy niedoboru]
Znasz inne ciekawostki o witaminie K? Podziel się nimi w komentarzu. Chętnie o nich poczytam, zajadając się zieleniną.
Podsumowanie
Z tego artykułu zapamiętaj (i zaskocz znajomych, jak odkryto witaminę K!):
- Witamina K to trzy związki: K1 (filochinon), K2 (menachinon) i K3 (menadion).
- Witamina K jest rozpuszczalna w tłuszczach.
- Dzienne zapotrzebowanie pokrywamy dzięki bakteriom flory jelitowej układu pokarmowego i z diety bogatej w zielone warzywa.
- Witamina K wspiera pracę układów: sercowo–naczyniowego, kostnego i odgrywa ważną rolę w procesie krzepnięcia krwi.
- Niedobór i nadmiar witaminy K występuje rzadko.
FAQ
Na co działa witamina K?
Witamina K to grupa związków (w tym witaminy K2), która jest niezbędna do prawidłowego krzepnięcia krwi, a także zdrowia kości i funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego.
Witamina K odpowiada m.in. za:
- procesy krzepnięcia krwi – niedobór witaminy K prowadzi do zaburzeń i zwiększa ryzyko krwawienia;
- regulację mineralizacji kości – aktywuje białka, które wiążą wapń w kościach;
- zdrowie serca – wpływa na zdolność do rozkładania tłuszczów w organizmie.
Gdzie występuje witamina K i w czym jest jej najwięcej?
Witamina K naturalnie występuje głównie w dwóch formach – K1 i K2. Witamina K1 jest syntetyzowana przez rośliny, a K2 przez bakterie Bacillus subtilis natto, które uczestniczą w naturalnych procesach fermentacji.
Witaminę K znajdziesz m.in. w produktach takich jak:
- zielone warzywa liściaste – np. szpinak, jarmuż, brokuł, sałata, kapusta, natka pietruszki;
- owoce – np. awokado, kiwi, winogrona, truskawki, jagody;
- mięso – np. indyk, wątroba gęsia, kurczak, wątroba wołowa;
- nabiał – np. sery (miękkie, twarde, pleśniowe), mleko pełnotłuste;
- produkty fermentowane – np. kefir, jogurt, kimchi, tempeh.
Od kiedy podawać witaminę K noworodkom i niemowlętom?
Witamina K nie przechodzi łatwo przez łożysko matki, dlatego dzieci rodzą się niskim poziomem witaminy K we krwi. Co więcej, bakterie jelitowe, które je syntetyzują, nie są jeszcze w pełni rozwinięte. Dlatego zaleca się podanie witaminy K w pierwszych godzinach po urodzeniu – w postaci zastrzyku, doustnie lub przez wlew dożylny. Kolejne dawki należy podawać według zaleceń lekarza w ciągu kilku pierwszych miesięcy życia – w mleku matki jest jej za mało.
Jakie są objawy braku witaminy K?
Najważniejsze objawy i skutki niedoboru witaminy K to:
- zaburzenia krzepliwości krwi;
- zwiększone ryzyko krwawienia;
- osłabienie mięśni;
- zmniejszenie gęstości kości;
- zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby;
- zwiększone ryzyko chorób serca i układu krążenia.
Jeśli zaobserwujesz jakiekolwiek objawy, koniecznie skonsultuj się z lekarzem, który zleci szczegółowe badania diagnostyczne i zarządzi odpowiednie leczenie.
Jak uzupełnić witaminę K?
Najpopularniejsze sposobu uzupełnienia niedoboru witaminy K to:
- zbilansowana dieta – włącz do niej zielone warzywa liściaste, strączki (fasola, groch), tłuste ryby, sery, wątróbkę drobiową oraz produkty fermentowane (jogurt, kefir, kimchi);
- suplementacja – możesz wybrać tabletki, kapsułki lub krople;
- probiotyki – szczególnie te z bakteriami Bacillus subtilis natto w składzie.
Jaka witamina K jest najlepsza?
Każda forma witaminy K ma swoje korzyści dla zdrowia Twojego organizmu. Odpowiednią witaminę K należy dobrać w zależności od potrzeb i sytuacji klinicznej.
- Witamina K1 jest niezbędna do krzepnięcia krwi i często występuje w liściastych warzywach zielonych.
- Witamina K2 – szczególnie jej postać MK7 – jest powszechnie stosowana w suplementacji. Ma korzystny wpływ na zdrowie kości, reguluje transport wapnia w organizmie, może pomóc w zapobieganiu osteoporozy.
Wyboru konkretnej formy i sposobu suplementacji zawsze dokonuj wspólnie z lekarzem lub dietetykiem.
Czy potas i witamina K to to samo?
Nie, potas i witamina K to dwie różne substancje i nie są ze sobą tożsame. Potas jest niezbędny m.in. do utrzymania równowagi elektrolitowej, reguluje ciśnienie krwi i bierze udział w pracy mięśni. Więcej dowiesz się o nim z artykułu: Potas w organizmie – właściwości, niedobór, źródła.
Źródła
Zobacz wszystkie
Adequate intake | EFSA. (b.d.). Pobrano 21 marzec 2023, z https://www.efsa.europa.eu/en/glossary/adequate-intake
Ahmadraji, F., & Shatalebi, M. A. (2015). Evaluation of the clinical efficacy and safety of an eye counter pad containing caffeine and vitamin K in emulsified Emu oil base. Advanced Biomedical Research, 4(1), 10. https://doi.org/10.4103/2277-9175.148292
Bell, R. G. (1978). Metabolism of vitamin K and prothrombin synthesis: Anticoagulants and the vitamin K--epoxide cycle. Federation Proceedings, 37(12), 2599–2604. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/359368/
Blood disease—Vitamin K deficiency | Britannica. (b.d.). Pobrano 21 marzec 2023, z https://www.britannica.com/science/blood-disease/Vitamin-K-deficiency
Boston, 677 Huntington Avenue, & Ma 02115 +1495‑1000. (2012, wrzesień 18). Vitamin K. The Nutrition Source. https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/vitamin-k/
Brown, P. C., Dulik, D. M., & Jones§, T. W. (1991). The toxicity of menadione (2-methyl-1,4-naphthoquinone) and two thioether conjugates studied with isolated renal epithelial cells. Archives of Biochemistry and Biophysics, 285(1), 187–196. https://doi.org/10.1016/0003-9861(91)90348-M
Conly, J. M., & Stein, K. (1992). The production of menaquinones (vitamin K2) by intestinal bacteria and their role in maintaining coagulation homeostasis. Progress in Food & Nutrition Science, 16(4), 307–343. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1492156/
DiNicolantonio, J. J., Bhutani, J., & O’Keefe, J. H. (2015). The health benefits of vitamin K. Open Heart, 2(1), e000300. https://doi.org/10.1136/openhrt-2015-000300
Eden, R. E., & Coviello, J. M. (2023). Vitamin K Deficiency. W StatPearls. StatPearls Publishing. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK536983/
Effect of vitamin K2 on progression of atherosclerosis and vascular calcification in nondialyzed patients with chronic kidney disease stages 3–5. (b.d.). https://doi.org/10.20452/pamw.3041
Full article: Helicobacter pylori antibiotic eradication coupled with a chemically defined diet in INS-GAS mice triggers dysbiosis and vitamin K deficiency resulting in gastric hemorrhage. (b.d.). Pobrano 21 marzec 2023, z https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/19490976.2019.1710092
Gijsbers, B. L. M. G., Jie, K.-S. G., & Vermeer, C. (1996). Effect of food composition on vitamin K absorption in human volunteers. British Journal of Nutrition, 76(2), 223–229. https://doi.org/10.1079/BJN19960027
Griffin, R. M. (b.d.). Do You Get Enough Vitamin K? WebMD. Pobrano 21 marzec 2023, z https://www.webmd.com/vitamins-and-supplements/supplement-guide-vitamin-k
Growing evidence of vitamin K benefits for heart health. (b.d.). ScienceDaily. Pobrano 21 marzec 2023, z https://www.sciencedaily.com/releases/2021/08/210809144115.htm
Halder, M., Petsophonsakul, P., Akbulut, A. C., Pavlic, A., Bohan, F., Anderson, E., Maresz, K., Kramann, R., & Schurgers, L. (2019). Vitamin K: Double Bonds beyond Coagulation Insights into Differences between Vitamin K1 and K2 in Health and Disease. International Journal of Molecular Sciences, 20(4), Article 4. https://doi.org/10.3390/ijms20040896
Hamidi, M. S., & Cheung, A. M. (2014). Vitamin K and musculoskeletal health in postmenopausal women. Molecular Nutrition & Food Research, 58(8), 1647–1657. https://doi.org/10.1002/mnfr.201300950
Health, N. R. C. (US) C. on D. and. (1989). Fat-Soluble Vitamins. W Diet and Health: Implications for Reducing Chronic Disease Risk. National Academies Press (US). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK218749/
Imbrescia, K., & Moszczynski, Z. (2023). Vitamin K. W StatPearls. StatPearls Publishing. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK551578/
Ishida, Y. (2008). [Vitamin K2]. Clinical Calcium, 18(10), 1476–1482.
Jarosza, M., Rychlik, E., Stoś, K., & Charzewskiej, J. (b.d.). Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf
Koshihara, Y., & Hoshi, K. (1997). Vitamin K2 Enhances Osteocalcin Accumulation in the Extracellular Matrix of Human Osteoblasts In Vitro. Journal of Bone and Mineral Research, 12(3), 431–438. https://doi.org/10.1359/jbmr.1997.12.3.431
Kubo, Y., Rooney, A. P., Tsukakoshi, Y., Nakagawa, R., Hasegawa, H., & Kimura, K. (2011). Phylogenetic Analysis of Bacillus subtilis Strains Applicable to Natto (Fermented Soybean) Production. Applied and Environmental Microbiology, 77(18), 6463–6469. https://doi.org/10.1128/AEM.00448-11
Maresz, K. (2015). Proper Calcium Use: Vitamin K2 as a Promoter of Bone and Cardiovascular Health. Integrative Medicine: A Clinician’s Journal, 14(1), 34–39. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4566462/
Martinez, C., Wallenhorst, C., Rietbrock, S., & Freedman, B. (2020). Ischemic Stroke and Transient Ischemic Attack Risk Following Vitamin K Antagonist Cessation in Newly Diagnosed Atrial Fibrillation: A Cohort Study. Journal of the American Heart Association, 9(2), e014376. https://doi.org/10.1161/JAHA.119.014376
Mizuta, T., Ozaki, I., Eguchi, Y., Yasutake, T., Kawazoe, S., Fujimoto, K., & Yamamoto, K. (2006). The effect of menatetrenone, a vitamin K2 analog, on disease recurrence and survival in patients with hepatocellular carcinoma after curative treatment. Cancer, 106(4), 867–872. https://doi.org/10.1002/cncr.21667
Myneni, V. D., & Mezey, E. (2018). Immunomodulatory effect of vitamin K2: Implications for bone health. Oral diseases, 24(1–2), 67–71. https://doi.org/10.1111/odi.12759
Nowak, J. K., Grzybowska-Chlebowczyk, U., Landowski, P., Szaflarska-Poplawska, A., Klincewicz, B., Adamczak, D., Banasiewicz, T., Plawski, A., & Walkowiak, J. (2014). Prevalence and correlates of vitamin K deficiency in children with inflammatory bowel disease. Scientific Reports, 4(1), Article 1. https://doi.org/10.1038/srep04768
Office of Dietary Supplements—Vitamin K. (b.d.-a). Pobrano 21 marzec 2023, z https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminK-HealthProfessional/
Office of Dietary Supplements—Vitamin K. (b.d.-b). Pobrano 21 marzec 2023, z https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminK-HealthProfessional/
Sato, T., Inaba, N., & Yamashita, T. (2020). MK-7 and Its Effects on Bone Quality and Strength. Nutrients, 12(4), Article 4. https://doi.org/10.3390/nu12040965
Schwalfenberg, G. K. (2017). Vitamins K1 and K2: The Emerging Group of Vitamins Required for Human Health. Journal of Nutrition and Metabolism, 2017, e6254836. https://doi.org/10.1155/2017/6254836
The health benefits of vitamin K | Open Heart. (b.d.). Pobrano 21 marzec 2023, z https://openheart.bmj.com/content/2/1/e000300
Theuwissen, E., Smit, E., & Vermeer, C. (2012). The Role of Vitamin K in Soft-Tissue Calcification. Advances in Nutrition, 3(2), 166–173. https://doi.org/10.3945/an.111.001628
Tsugawa, N., & Shiraki, M. (2020). Vitamin K Nutrition and Bone Health. Nutrients, 12(7), Article 7. https://doi.org/10.3390/nu12071909
Urano, A., Hotta, M., Ohwada, R., & Araki, M. (2015). Vitamin K deficiency evaluated by serum levels of undercarboxylated osteocalcin in patients with anorexia nervosa with bone loss. Clinical Nutrition, 34(3), 443–448. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2014.04.016
Vermeer, C. V. (2012). Vitamin K: The effect on health beyond coagulation – an overview. Food & Nutrition Research, 56(1), 5329. https://doi.org/10.3402/fnr.v56i0.5329
Vitamin K Deficiency—Nutritional Disorders. (b.d.). MSD Manual Professional Edition. Pobrano 21 marzec 2023, z https://www.msdmanuals.com/professional/nutritional-disorders/vitamin-deficiency,-dependency,-and-toxicity/vitamin-k-deficiency
VITAMIN K: Overview, Uses, Side Effects, Precautions, Interactions, Dosing and Reviews. (b.d.). Pobrano 21 marzec 2023, z https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-983/vitamin-k
Witamina K w zapobieganiu krwawień wynikających z jej niedoboru u noworodków. (b.d.). Pobrano 21 marzec 2023, z http://www.neonatologia.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=116:witamina-k-w-zapobieganiu-krwawiem-wynikajacych-z-jej-niedoboru-u-noworodkow&catid=8&Itemid=103
Redakcja
Poznaj zespółFact-checker
Agata Jach zajmuje się weryfikacją cytowanych źródeł i sprawdza, czy publikowane treści są zgodne z prawdą.
Witamina D3 – jaka najlepsza dla niemowląt i dzieci. Kiedy suplmenetować i ile. Ranking 2025
![Witamina B12 – gdzie występuje w diecie i produktach [tabela]](https://cdn-resources.natu.care/uploads/1/balanced_diet_nutrition_healthy_eating_concept_food_sources_rich_vitamin_b12_cobalamin_kitchen_table_1_b84f75bda2.jpg)
Sprawdź, gdzie występuje witamina B12 i jakie produkty Ci jej dostarczą.
Witamina PP zwana też niacyną lub witaminą B3 wspiera prawidłowe funkcjonowanie organizmu.