100% 🍫 smaku, 0 g cukru. Kolagen Premium Kakao aż -40%! 🥛 SPRAWDŹ

Witamina B12 – właściwości, na co pomaga, niedobór i objawy

Odpowiednie stężenie witaminy B12 gwarantuje szereg prozdrowotnych korzyści - sprawdź jakich!

Nina Wawryszuk - TekstTekstNina Wawryszuk
Nina Wawryszuk - Tekst
Tekst
Nina Wawryszuk
Redaktorka Natu.Care

Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, jako trenerka personalna pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Aleksandra Cudna-Bartnicka - RecenzjaRecenzjaAleksandra Cudna-Bartnicka
Zweryfikowane przez eksperta
Aleksandra Cudna-Bartnicka - Recenzja
Recenzja
Aleksandra Cudna-Bartnicka
Dietetyczka kliniczna

Dietetyczka kliniczna, której głównym obszarem zainteresowań jest żywienie w chorobach i zaburzeniach czynnościowych układu pokarmowego.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Michał Tomaszewski - RedakcjaRedakcjaMichał Tomaszewski
Michał Tomaszewski - Redakcja
Redakcja
Michał Tomaszewski
Redaktor

Absolwent Dziennikarstwa i Artes Liberales na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2017 roku jako redaktor współpracuje z największymi portalami w Polsce i za granicą. Wcześniej przez 3 lata pracował w jednej z wiodących firm farmaceutycznych – branżę zdrowia i urody zna od podszewki. W wolnym czasie najbardziej lubi grać w tenisa lub jeździć na nartach.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Ludwik Jelonek - Fact-checkingFact-checkingLudwik Jelonek
Ludwik Jelonek - Fact-checking
Fact-checking
Ludwik Jelonek
Redaktor Natu.Care

Ludwik Jelonek jest autorem ponad 2500 tekstów opublikowanych na wiodących portalach. Jego treści trafiły do takich serwisów jak Ostrovit czy Kobieta Onet. W Natu.Care Ludwik edukuje ludzi w najważniejszej dziedzinie życia – zdrowiu.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Witamina B12 – właściwości, na co pomaga, niedobór i objawy
Zaktualizowano:
16 min
Dlaczego możesz nam zaufać

Dlaczego możesz nam zaufać

Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.


Dowiedz się więcej w naszym procesie redakcyjnym

Informacja o reklamach

Informacja o reklamach

Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.


Dowiedz się więcej w naszym regulaminie

Media o nas:

Znasz określenie „witamina brudu”? Tak określa się witaminę B12, kobalaminę. Za jej produkcję odpowiadają głównie bakterie żyjące w układzie pokarmowym zwierząt. U człowieka powstaje w symbiozie z florą bakteryjną jelita grubego.

Czy wiesz, że prawidłowe stężenie witaminy B12 może uchronić Cię przed demencją? Czy znasz pozostałe niesamowite cechy kobalaminy? Razem z dietetyczką Aleksandrą Cudną wskażemy Ci najważniejsze właściwości tej witaminy i jak bezpiecznie ją suplementować.

Spis treści:

  1. Witamina B12 – czym jest?
  2. Właściwości witaminy B12
  3. Gdzie występuje witamina B12?
  4. Niedobór B12 – objawy
  5. Nadmiar B12 – objawy
  6. Suplementacja witaminy B12
  7. Dawkowanie
  8. Interakcje z lekami
  9. Jak polepszyć wchłanianie B12?
  10. Witamina B12 pożywką dla raka? Kontrowersje
  11. Podsumowanie
Skóra, włosy, paznokcie: Glow Stories

Odkryj, co dla Twojej urody może zrobić Natu.Care Glow Stories -15% z kodem BLOG15

Skóra, włosy, paznokcie: Glow Stories

Wesprzyj prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci i ochroń komórki przed stresem oksydacyjnym!

Sprawdź cenę
Julia Skrajda, dietetyk kliniczny
Glow Stories to formuła aktywnych składników, które zostały starannie dobrane wedle najnowszych badań naukowych. Znajdziesz w nich biotynę, cynk i miedź pielęgnujące zdrowie włosów i promiennej cery. Ponadto cynk jest odpowiedzialny także za zachowanie zdrowych paznokci. Mądra suplementacja zadba o Twoje piękno od środka.
Julia Skrajda, dietetyk kliniczny
Sprawdź cenę

 Zobacz też:

Witamina B12 – czym jest?

Witamina B12 to jedna z witamin grupy B, czyli rozpuszczalnych w wodzie prekursorów koenzymów.Znana jest również pod nazwą kobalamina, ponieważ posiada kobalt jako atom centralny. W naszym ciele reguluje produkcję erytrocytów. Głównym źródłem tej witaminy są produkty zwierzęce. Niedobór witaminy B12 powoduje niedokrwistość. 

Wyróżniamy 8 witamin z grupy B: B1 (tiamina), B2 (ryboflawina), B3 (niacyna, PP)B5 (kwas pantotenowy)B6 (pirodyksyna)B7 (biotyna)B9 (kwas foliowy)B12 (kobalamina). Chcesz wiedzieć więcej o poszczególnych witaminach? Kliknij w jej nazwę.

Właściwości – na co pomaga witamina B12?

Układ nerwowy:

  • Witamina B12 jest niezbędna dla prawidłowej pracy układu nerwowego . Odgrywa ważną rolę w utrzymaniu osłonek chroniących nerwy ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, zapewniając szybką i skuteczną transmisję impulsów nerwowych.
  • Działa w synergii z witaminami B1 i B6, w celu zmniejszenia m.in. bólu neuropatycznego , który powstaje w wyniku uszkodzenia układu nerwowego.
  • Jest ważna dla syntezy DNA  i zapewnia stabilność strukturalną ważnych regionów chromosomów.
  • Odgrywa istotną rolę w wytwarzaniu substancji chemicznych  w mózgu, które wpływają m.in. na nastrój. Badania sugerują , że niski poziom witaminy B12 w surowicy odgrywa rolę w chorobach neurologicznych, takich jak choroba Alzheimera czy demencja.

Psychika:

  • Wpływ witaminy B12 na nastrój nie jest jeszcze w pełni poznany. Jednak B12 jest potrzebna do produkcji serotoniny, odpowiedzialnej za regulację nastroju. Odpowiednie stężenie B12 może mieć pozytywny wpływ na samopoczucie  u osób z istniejącym niedoborem.
  • Na podstawie badań  stwierdzono, że nie ma konkretnych dowodów na pozytywny wpływ witaminy B12 na depresję lub objawy depresji. Warto jednak zaznaczyć, że niższy poziom witaminy B12 w organizmie wiąże się z wyższym ryzykiem rozwoju depresji.

Układ sercowo–naczyniowy: 

  • Bierze udział w tworzeniu czerwonych krwinek . Niski poziom B12 zmniejsza produkcję czerwonych krwinek, powodując anemię megaloblastyczną.
  • Może poprawić zdrowie serca poprzez zmniejszenie homocysteiny . Wysoki poziom homocysteiny we krwi jest powiązany ze zwiększonym ryzykiem chorób serca.

Układ kostny:

  • Może wspierać zdrowie kości i zapobiegać osteoporozie . Jedno z interesujących badań wykazało, że osoby z niedoborem witaminy B12 miały niższą niż normalna gęstość mineralną kości (co prowadzi do ich kruchości).

Ciąża:

  • Odpowiedni poziom witaminy B12 jest kluczem do zdrowej ciąży . Zapobiega wadom wrodzonym mózgu i rdzenia kręgowego u rozwijającego się dziecka.

Wzrok:

  • Może zmniejszyć ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej , czyli najważniejszej, centralnej części siatkówki, która odpowiedzialna jest za wyraźne, ostre widzenie.

Włosy, skóra, paznokcie:

  • B12 wpływa na dobrą kondycję naszych włosów, skóry i paznokci. Niski poziom może powodować różne objawy dermatologiczne , m.in.: przebarwienia skórne, trądzik, zapalenie i pękanie kącików ust.

Gdzie występuje witamina B12?

Witaminę B12 pozyskasz z pokarmów pochodzenia zwierzęcego, które posiadają ją naturalnie, a także z produktów wzbogaconych o tę witaminę.

Źródła witaminy B12

Witamina B12 występuje w poniższych pokarmach :

  • wątróbka wołowa, cielęca, kurczęca,
  • małże (bez skorupy),
  • tuńczyk,
  • łosoś atlantycki,
  • śledź,
  • makrela,
  • wołowina,
  • mleko od 2% tłuszczu,
  • jogurt,
  • sery: cheddar, gjetost, mozzarella, tilsit, feta, brie, sery szwajcarskie, gouda, ricotta,
  • indyk,
  • żółtko jajka,
  • drożdże wzbogacane.

Masz te składniki w swoim jadłospisie?

W jakich owocach i warzywach występuje witamina B12?

Witamina B12 nie występuje w owocach i warzywach, stąd na jej niedobór są szczególnie narażeni weganie i wegetarianie.

Niedobór B12 – objawy

Witamina B12 wpływa na wiele naszych układów w organizmie, a jej niedobór daje szerokie spektrum objawów. Więcej o niedoborze, jego przyczynach, przejawach i leczeniu piszę w artykule o niedoborze witaminy B12.

Objawy niedoboru B12:

Układ nerwowy: 

  • bóle i zawroty głowy ,
  • mglistość umysłu, problemy z koncentracją,
  • słabość, bóle i zmęczenie mięśni,
  • zaburzenia narządów zmysłów, szczególnie dotyku ,
  • parestezje (drętwienia, mrowienia, pieczenie) ,
  • ataksja (obniżona koordynacja ruchów oraz kłopoty z utrzymaniem równowagi) .

Układ sercowo–naczyniowy:

Niedobór prowadzi do anemii (niedokrwistości) megaloblastycznej objawiającej się:

  • zawrotami głowy, 
  • bladością, 
  • dusznościami, 
  • osłabieniem, 
  • szybką akcją serca.

Układ pokarmowy:

  • zaparcia lub biegunki ,
  • utrata apetytu,
  • mdłości,
  • spadek wagi,
  • zaburzenia smaku ,
  • zapalenie jamy ustnej z owrzodzeniami i stanem zapalnym,
  • obrzmienie, pieczenie i zaczerwienienie języka 

Psychika:

  • obniżenie nastroju ,
  • zmiany nastroju ,
  • objawy depresyjne,
  • problemy z koncentracją i zapamiętywaniem .

Wzrok:

  • zaburzenia widzenia .

Skóra, włosy, paznokcie:

  • żółtawy kolor skóry ,
  • łamliwość i wypadanie włosów,
  • łamliwość, rozdwajanie i zmiany pigmentacyjne na paznokciach .

Libido:

  • zaburzenia erekcji w wyniku zwiększonego poziomu homocysteiny w organizmie .
Glow Stories – dla zdrowia skóry, włosów i paznokci

Glow Stories – dla zdrowia skóry, włosów i paznokci

Produkt z wysokiej jakości kwasem foliowym Quatrefolic®, ekstraktem z pędów bambusa i składnikami, które pozytywnie wpływają na skórę, włosy i paznokcie.

Zobacz więcej
Sleep Well – suplement diety na dobry sen i wyciszenie

Sleep Well – suplement diety na dobry sen i wyciszenie

Sleep Well to wyciszający i relaksujący suplement diety ze standaryzowanym kompleksem ekstraktów ziołowych CALMOMIX® i wysokiej jakości magnezem.

Zobacz więcej

Nadmiar B12 – objawy

Czy można przedawkować witaminę B12? Na szczęście to rzadka sytuacja. Spożywanie żywności bogatej w witaminę B12 nie wywołuje szkodliwych efektów. Nadmiar kobalaminy jest wydalany z moczem 

Medycyna odnotowuje przypadki, gdy dochodzi do hiperwitaminozy witaminy B12 (stężenie powyżej 1000 pg/ml) w osoczu, a może to świadczyć o poważnych procesach chorobotwórczych , takich jak ostra niewydolność nerek czy choroby wątroby.

Kilka interesujących badań wykazało, że wysokie dawki witaminy B12 mogą prowadzić do trądziku i trądziku różowatego  (zaczerwienienie i wypełnione ropą guzki na twarzy). Większość z tych badań koncentrowała się na zastrzykach kobalaminy w wysokich dawkach, a nie na suplementach doustnych.

Istnieją również dowody sugerujące, że wysokie dawki witaminy B12 mogą prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych u osób z cukrzycą lub chorobami nerek 

Najlepsza witamina B12 — ranking

Do ssania

Dr Jacob’s Melatonina + B12

4.8
Dr Jacob’s Melatonina + B12
  • Składniki aktywne: melatoninawitamina B12
  • Forma: pastylki do ssania
  • Porcja: 1 pastylka dziennie
  • Wystarczy na: 60 dni
Opis produktu

Słodkie przyjemności wieczorową porą są raczej zakazane. No, chyba że to wiśniowe pastylki z melatoniną i witaminą B12, które poprawią jakość Twojego snu.

Jedna tabletka wieczorem skróci czas zasypiania i sprawi, że przestaniesz wybudzać się w nocy. Dodatek witaminy B12 poprawi funkcjonowanie układu nerwowego, dzięki czemu jeszcze lepiej wypoczniesz.

Plusy i minusy

Plusy:

  • Dobra porcja dzienna melatoniny.
  • Pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę B12.
  • Odpowiedni dla wegan.
  • Łatwa suplementacja.
  • Owocowy smak.

Minusy:

  • Produkt nieodpowiedni dla osób uczulonych na orzechy.
Dodatkowe informacje

Producent poleca przyjmować pastylkę około 30-60 minut przed snem.

Opinia użytkownika

Polecam w okresach zaburzeń snu, bardzo dobra jakość produktu.

Idealna dla wegan

SOLGAR naturalna witamina B12

5.0
SOLGAR naturalna witamina B12
  • Składniki aktywne: witamina B12
  • Forma: tabletki 
  • Opakowanie: 100 tabletek
  • Porcja: 1 tabletka dziennie
  • Wystarczy na: 100 dni
Opis produktu

Suplement diety stanowi źródło cennej witaminy B12 w łatwo przyswajalnej dla człowieka postaci - cyjanokobalaminy. Ta aktywna biologicznie postać witaminy B12 pełni wiele bardzo istotnych funkcji ochronnych dla organizmu.

Witamina B12 wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego. Przyczynia się również do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia. Jej istotną funkcją jest też udział w przemianach homocysteiny, czyli aminokwasu, który naturalnie powstaje w ludzkim organizmie. 

Plusy i minusy

Plusy:

  • Prosty skład.
  • Użytkownicy chwalą skuteczność w uzupełnianiu witaminy B12 w diecie.

Minusy:

  • Brak.
Dodatkowe informacje

Produkt odpowiedni dla wegan.

Opinia użytkownika

Jakiś czas po stosowaniu tego suplementu zrobiłam badania krwi i poziom B12 był bardzo dobry, wygląda na to, że działa :)

Wysoka dawka

Aura Herbals Witamina B Complex krople

4.8
Aura Herbals Witamina B Complex krople
  • Składniki aktywne: witaminy B1, B2, B3, B5, B7, B9, B12
  • Dawkowanie: 15 kropli dziennie
  • Wielkość opakowania: 30 ml (60 porcji dziennych)
  • Wystarczy na: 2 miesiące
Opis produktu

Wegańskie krople z kompleksem witamin z grupy B. Dzienna porcja pokrywa 100% zapotrzebowania na te witaminy. Witaminy z grupy B są ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, zwłaszcza dla układu nerwowego, metabolizmu i produkcji energii.

Plusy i minusy

Plusy:

  • Wygodna forma podania, idealna, jeśli nie lubisz połykania tabletek.
  • Precyzyjne dozowanie dzięki kroplomierzowi.
  • Pokrywa 100% dziennego zapotrzebowania na witaminy z grupy B.

Minusy:

  • Sorbinian potasu u niektórych może powodować reakcję alergiczną.
Dodatkowe informacje

Produkt przebadany w niezależnej jednostce J.S. Hamilton. Badanie potwierdziło brak zanieczyszczeń mikrobiologicznych.

MyBestB12Complex+

4.8
MyBestB12Complex+
  • Składniki aktywne:
    Kompleks wszystkich witamin z grupy B oraz wyselekcjonowane adaptogeny: ashwagandha i różeniec górski; witamina B12 pochodzenia roślinnego

  • Dla kogo i po co?
    Dla osób dorosłych – wspiera poziom energii, funkcje mózgu, układ nerwowy i pomaga radzić sobie ze stresem oraz zmęczeniem

  • Forma:
    Kapsułki wegańskie

  • Porcja dzienna:
    1 kapsułka rano, najlepiej podczas lub po posiłku; można stosować cyklicznie lub codziennie

  • Wystarcza na:
    30 dni stosowania


 

Opis produktu

B12Complex+ MyBestPharm to suplement diety w postaci kapsułek, zawierający:

  • kompozycję wszystkich 8 witamin z grupy B: tiaminę (witaminę B1), ryboflawinę (witaminę B2), niacynę, kwas pantotenowy, kwas foliowy, witaminę B6, witaminę B12 i biotynę, 
  • uzupełnioną dodatkowo o 4 ekstrakty roślinnez ashwagandhy, korzenia różeńca górskiego, liści bakopy drobnolistnej i nasion gryki.

Kapsułki MyBestB12 Complex+ są odpowiednie dla wegan, ponieważ nie zawierają składników odzwierzęcych. W prearacie zastosowano witaminę B12 pochodzenia roślinnego oraz inne składniki pochodzące wyłącznie z roślin, które zamknięto w celulozowej kapsułce bez żelatyny. 

Plusy i minusy

Plusy:

  • Kompleksowa mieszanka wszystkich witamin z grupy B + adaptogeny – wszechstronne działanie wspierające

  • Wegańska formuła – bez laktozy, glutenu i wypełniaczy

  • Adaptogeny (ashwagandha, różeńiec górski) pomagają radzić sobie ze stresem i wspomagają funkcje mózgu

  • Kapsułki poręczne i łatwe do spożycia

  • Dobre opinie użytkowników – chwalą efekty energetyczne i poprawę samopoczucia

Minusy:

  • Suplement diety – nie jest lekarstwem; dla osób z chorobami lub przyjmujących leki wymagane konsultacje

  • Dzienna dawka 1 kapsułka – wymaga systematyczności dla zauważalnych efektów

  • Nieodpowiedni dla dzieci, kobiet w ciąży i karmiących bez konsultacji z lekarzem

  • Czas działania – poprawa energii i nastroju zazwyczaj widoczna po kilku tygodniach stosowania

Kenay Witamina B-Complex LipoCellTech

4.7
Kenay Witamina B-Complex LipoCellTech
  • Składniki aktywne:
    Liposomalny kompleks aktywnych witamin B¹–B₁₂ (tiamina TPP, ryboflawina-5‑fosforan, B6 P‑5‑P, B5, biotyna, metylokobalamina) oraz NADH, PABA i ekstrakt z liści bambusa (źródło krzemionki).

  • Dla kogo i po co?
    Dla osób dorosłych — wspiera poziom energii, metabolizm, układ nerwowy, funkcje poznawcze, serce oraz regenerację organizmu.

  • Forma:
    Wegetariańskie kapsułki (hydroksypropylometyloceluloza), 60 szt.

  • Porcja dzienna:
    1 kapsułka między posiłkami

  • Wystarcza na:
    60 dni stosowania

Opis produktu

Kenay® Witamina B-Complex LipoCellTech to suplement diety zawierający witaminy z grupy B w biodostępnej formie. Formuła kapsułek Vcaps® sprawdzi się jako uzupełnienie codziennej diety osób dorosłych, zwłaszcza poszukujących wegańskiej suplementacji.

Plusy i minusy

Plusy:

  • Kompleksowa formuła zawiera wszystkie aktywne formy witamin z grupy B

  • Technologia liposomalna (LipoCellTech): lepsze wchłanianie i wykorzystanie składników

  • Zawartość NADH i PABA wzmacnia synergiczne działanie witamin

  • Dodatek ekstraktu bambusowego z krzemionką wspiera funkcje tkankowe

  • Produkt odpowiedni dla wegan, bez glutenu, laktozy, GMO, konserwantów i barwników

Minusy:

  • To suplement, nie lek — przy chorobach przewlekłych wymagana konsultacja medyczna

  • Jedna kapsułka dziennie — wymaga systematycznego stosowania

  • Nie właściwy dla dzieci, kobiet w ciąży, karmiących bez zgody lekarza

  • Cena wyższa niż podstawowych witamin B — ale uzasadniona formą i biodostępnością

Now Foods B-50

4.8
Now Foods B-50
  • Składniki aktywne:
    Każda kapsułka zawiera po 50 mg witamin B1 (tiamina), B2 (ryboflawina), B3 (niacyna), B6, B5 (kwas pantotenowy), 680 µg folianów (400 µg kwasu foliowego), 50 µg B12 (cyjanokobalamina), biotyna (50 µg), plus cholina (50 mg), PABA (25 mg) i inozytol (25 mg) – witaminy B w formie łatwo przyswajalnej przez organizm 

  • Dla kogo i po co?
    Dla dorosłych – wspiera produkcję energii, układ nerwowy, metabolizm homocysteiny, oraz uzupełnia niedobory B‑vitamin szczególnie u wegan i osób o różnorodnej diecie

  • Forma:
    Wegańskie kapsułki (pullulanowa powłoka, wegański produkt)

  • Porcja dzienna:
    1 kapsułka dziennie, najlepiej podczas posiłku

  • Wystarcza na:
    100 dni stosowania (1 opakowanie = 100 kapsułek)

Opis produktu

Now Foods B-50 to suplement diety w postaci kapsułek zawierający kompleks witamin z grupy B. Do witamin tych zaliczamy: tiaminę, ryboflawinę (witamina B2), kwas foliowy, witaminę B6, witaminę B12, niacynę, biotynę i kwas pantotenowy. Dodatkowo został wzbogacony choliną i inozytolem.

Plusy i minusy

Plusy:

  • Kompleksowe, wysokie dawki witamin B wraz z choliną, PABA i inozytolem

  • Wegańska formuła – wolna od glutenu, laktozy, GMO i soi

  • Wspomaga produkcję energii, zdrowie układu nerwowego i metabolizm

  • Certyfikaty non-GMO, Kosher, Halal, GMP zapewniają jakość i bezpieczeństwo

Minusy:

  • Niacyna (50 mg) może wywołać „flush” (zaczerwienienie skóry) u wrażliwych

  • To suplement, a nie lek – przy problemach zdrowotnych konieczna konsultacja z lekarzem

  • B12 w formie cyjanokobalaminy – osoby preferujące metylowaną formę mogą szukać innego produktu

  • Zawartość biotyny może wpływać na wyniki niektórych testów laboratoryjnych – warto poinformować o tym lekarza

Naturell Witamina B Complex Forte

4.8
Naturell Witamina B Complex Forte
  • Składniki aktywne:
    W jednej tabletce: witamina B1 (3,3 mg), B2 (4,2 mg), B3 (60 mg), B5 (18 mg), B6 (4,2 mg), B7 (biotyna 150 µg), B9 (kwas foliowy 600 µg) i B12 (metylokobalamina 7,5 µg) – każda witamina stanowi 300–375 % RWS.

  • Dla kogo i po co?
    Dla dorosłych – szczególnie aktywnych fizycznie i poznawczo, zestresowanych, rekonwalescentów oraz wegan – wspiera metabolizm energetyczny, układ nerwowy, odporność i redukcję zmęczenia.

  • Forma:
    Tabletki wegańskie, bez cukru, laktozy, glutenu i barwników.

  • Porcja dzienna:
    1 tabletka, najlepiej podczas posiłku.

  • Wystarcza na:
    120 dni (4 miesiące przy dziennej porcji).

Opis produktu

Naturell Witamina B Complex Forte to suplement diety w postaci tabletek o wysokiej zawartości witamin z grupy B: niacyny, kwasu pantotenowego, ryboflawiny, witaminy B6, tiaminy, kwasu foliowego, biotyny oraz witaminy B12. Kompleks 8 witamin B został opracowany z myślą o uzupełnieniu codziennej diety osób dorosłych.

Plusy i minusy

Plusy:

  • Zawiera pełne spektrum witamin z grupy B w aktywnych formach – kompleksowe wsparcie praktycznie dla wszystkich funkcji metabolicznych.

  • Metylokobalamina (forma B12) cechuje się lepszą biodostępnością i wykorzystaniem przez organizm.

  • Opakowanie 120 tabletek – ekonomiczne rozwiązanie na długotrwałą suplementację.

  • Produkt wegański i wolny od alergenów – bezglutenowy, bez laktozy i barwników.

  • Produkt cieszy się bardzo dobrymi opiniami – średnia ocena około 4,8–4,9/5, użytkownicy chwalą skuteczność i dobre wchłanianie

Minusy:

  • Wysoka dawka niacyny (60 mg) może powodować delikatne „flush” (zaczerwienienie skóry) u osób wrażliwych.

  • To suplement, nie lek – przy problemach zdrowotnych zalecana konsultacja medyczna.

  • Obecność folianów i B12 sprawia, że nie należy jednocześnie używać innych suplementów zawierających witaminy z grupy B bez konsultacji lekarza.

  • Choć opakowanie jest ekonomiczne, to duża liczba tabletek wymaga systematyczności i odpowiedniego przechowywania.

Hauster Homocyne

4.8
Hauster Homocyne
  • Składniki aktywne:
    W jednej kapsułce: niacyna 500 mg, ryboflawina 50 mg, witamina B6 (P‑5‑P) 25 mg, biotyna 1000 µg, metylokobalamina (B12) 300 µg, foliany w formie 5‑MTHF (Quatrefolic®) 300 µg.

  • Dla kogo i po co?
    Dla dorosłych – pomaga utrzymać prawidłowy poziom homocysteiny we krwi, co jest ważne dla profilaktyki chorób układu krążenia. Polecany przy podwyższonym poziomie homocysteiny, niedoborach folianów i u osób z mutacją genu MTHFR – szczególnie w krajach o wysokim udziale tej mutacji.  

  • Forma:
    Roślinne kapsułki z l‑leucyną i inuliną – odpowiednie dla wegan, bez sztucznych dodatków i wypełniaczy, w szklanym opakowaniu. 

  • Porcja dzienna:
    1 kapsułka dziennie.

  • Wystarcza na:
    120 dni stosowania przy zalecanym dawkowaniu.

Homocyne® to suplement diety będący skoncentrowanym źródłem kofaktorów. Specjalnie dobrana formuła preparatu stanowi połączenie najlepiej przyswajalnych, bioaktywnych form witamin, w tym opatentowanej aktywnej postaci kwasu foliowego, czyli (6S)-5-Methyltetrahydrofolic (5-MTHF) Quatrefolic® uzupełnionej o niacynę, ryboflawinę, witaminę B6, B12 i biotynę w wysokich porcjach.

Plusy i minusy

Plusy:

  • Kompleks witamin B w aktywnych formach, w tym metylokobalamina i 5‑MTHF – maksymalna biodostępność

  • Wysoka dawka kofaktorów do metabolizmu homocysteiny – skuteczne wsparcie

  • Odpowiedni dla wegan, wolny od GMO, laktozy, glutenu, konserwantów i barwników

  • Szklane opakowanie – ekologiczne i bezpieczne dla zawartości

  • Rekomendowany przy ryzyku hiperhomocysteinemii i chorób sercowo-naczyniowych

Minusy:

  • Bardzo wysokie dawki witamin B – mogą powodować mocny „flush” (zaczerwienienie skóry), szczególnie u wrażliwych na niacynę

  • Suplement, nie lek – wymaga konsultacji z lekarzem przy chorobach przewlekłych lub przyjmowaniu innych leków

  • Niewskazany dla kobiet w ciąży i karmiących – nie stosować bez konsultacji

  • Efekty wymagają dłuższej kuracji (kilka tygodni) i monitorowania poziomu homocysteiny przez badania

  • Ze względu na dużą dawkę, przyjmowanie większej niż 1 kapsułka dziennie wymaga ostrożności

Suplementacja witaminy B12

Zawsze zachęcam moich pacjentów, aby pozyskiwali witaminy i minerały przede wszystkim ze zróżnicowanej diety. Suplementację B12 zalecam pacjentom, jeśli w badaniach krwi wynik wskaże niedobór, jest problem z pozyskaniem witamin w pożywieniu (np. weganie). 
Aleksandra Cudna

Aleksandra CudnaDietetyczka

Warto udać się na badanie krwi i skontrolować poziom kobalaminy i innych witamin z grupy B w organizmie. Poznajemy wtedy punkt wyjścia i wiemy, czy i z jaką siłą działać. Zauważyłam, że pacjenci lubią suplementować, nie będąc pewni niedoborów. Łykają suplementy „na zapas”, co jest często zbędne, a niekiedy niebezpieczne dla zdrowia - dodaje dietetyczka.

Badanie B12 we krwi

Najczęściej oznaczenie stężenia witaminy B12 zleca się:

  • osobom z podejrzeniem niedokrwistości, 
  • osobom z objawami neurologicznymi,
  • w stanach po resekcji żołądka,
  • u osób z podejrzeniem problemów związanych z wchłanianiem B12,
  • osobom na diecie wegańskiej i wegetariańskiej,
  • kobietom planującym ciążę.

Badanie możesz zrobić prywatnie. Polega na pobraniu krwi, rano, na czczo. Na wynik czeka się 1–2 dni. W zależności od laboratorium badanie kosztuje od 39 zł wzwyż. Warto od razu kupić cały pakiet witamin z grupy B – cenowo wyjdzie korzystniej, a przebadasz się kompleksowo. Wynik odnosimy do zakresu danego laboratorium.

Może Cię zainteresować:

Wskazania do stosowania

Witamina B12 jest potrzebna każdemu. A kto szczególnie powinien zwrócić uwagę na prawidłowe jej stężenie (i dlaczego)?

Weganie i wegetarianie

Osoby na dietach wegańskiej i wegetariańskiej powinny suplementować B12, ponieważ nie mają możliwości dostarczenia jej wraz z pokarmem. Pomimo dostępności na rynku produktów wzbogacanych o kobalaminę, nadal są to zbyt małe ilości, by pokryć zdrowe dzienne zapotrzebowanie.

Czytając etykietę żywności wzbogaconej o B12, sprawdź, czy na liście składników znajduje się kobalamina lub cyjanokobalamina. To znaczy, że jest w nich prawdziwa witamina B12.

Karmiące piersią weganki i wegetarianki

W przypadku karmiących weganek i wegetarianek wiele zależy od odmiany stosowanej diety i ilości eliminowanych produktów odzwierzęcych. Np. laktoowowegetarianizm eliminuje mięso czerwone i drób, ale pozwala na spożywanie produktów mlecznych, jaj, ryb i owoców morza. 
Aleksandra Cudna

Aleksandra CudnaDietetyczka

W takiej diecie ryzyko niedoboru witaminy B12 jest względnie niskie i suplementacja nie jest konieczna. W ścisłej diecie wegańskiej bazującej wyłącznie na produktach roślinnych suplementacja jest konieczna, by pokryć zapotrzebowanie zarówno matki jak i karmionego niemowlęcia - dodaje dietetyczka.

Witamina B12 jest magazynowana w organizmie, a jej zapasy wykraczają poza zapotrzebowanie dorosłego człowieka i wystarczają na ok. 2–5 lat. U niemowląt zapasy są niewielkie, wyczerpują się już po roku. Dlatego ważne jest, by karmiące piersią weganki i niektóre wegetarianki suplementowały witaminę B12.

Osoby z problemami układu pokarmowego

Stosowanie niektórych leków może prowadzić do osłabienia przyswajania witaminy B12 – dzieje się tak np. z lekami na niestrawność czy zgagę. Również niektóre choroby mogą być źródłem problemów z przyswajaniem tej witaminy – np. celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, zespół rozrostu bakteryjnego SIBO, albo zapalenie błony śluzowej żołądka.

Uwaga, osoby 60+ na baczność!

Osoby po 60. roku życia powinny suplementować B12, ponieważ z wiekiem tracimy zdolność do przyswajania tej witaminy. Seniorzy powinni pilnować poziomu B12, ponieważ, jak wiemy, jej deficyt może prowadzić do rozwoju demencji czy choroby Alzheimera .

Dawkowanie i dzienne zapotrzebowanie

Ustalenie suplementacji i dawkowania witaminy B12 powinno być poprzedzone badaniem krwi i przeglądem swojej diety. To bardzo ważne, ponieważ dawkowanie B12 to indywidualna kwestia zależna od wieku, diety, aktywnych stanów chorobowych. Zazwyczaj zalecam i zachęcam do urozmaicenia diety na stałe, a suplementację sugeruję jako coś dodatkowego.
Aleksandra Cudna

Aleksandra CudnaDietetyczka

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B12 w mikrogramach (mcg) :

Kto?

Rekomendowana dawka dzienna

Niemowlęta do 6. miesiąca

0,4 mcg

Dzieci od 7. do 12. miesiąca

0,5 mcg

Dzieci od 1. roku do 3. roku życia

0,9 mcg

Dzieci od 4. do 6. roku życia

 

Dzieci od 7. do 9. roku życia

1,2 mcg

 

1,8 mcg

Dziewczęta i chłopcy w wieku 10–12 lat

 

Dziewczęta i chłopcy w wieku 13–18 lat

1,8 mcg

 

2,4 mcg

Kobiety, mężczyźni

2,4 mcg

Kobiety w ciąży

2,6 mcg

Kobiety karmiące piersią

2,8 mcg

Interakcje z lekami

Niektóre substancje zaburzają wchłanianie witaminy B12 . Te substancje to:

  • leki zmniejszające wydzielanie kwasu żołądkowego (np. omeprazol),
  • metformina (lek przeciwcukrzycowy), 
  • kwas aminosalicylowy (lek przeciwgruźliczy),
  • kolchicyna (lek przeciwzapalny stosowany w zapobieganiu i leczeniu ataków dny moczanowej).

Stosujesz powyższe substancje? Nie martw się! Lekarz może podjąć decyzję o zmianie leku lub o porze przyjmowania, w zależności od problemów, z jakimi się zmagasz. 

Witamina B12 a alkohol

Alkohol zaburza wchłanianie i magazynowanie witamin i minerałów. Utrudnia przyswajanie suplementacji i może pogłębiać niedobory. Nie zaleca się picia alkoholu, szczególnie jeśli w badaniach wykazano niedobór witaminy B12, który powinien być leczony.

Jak polepszyć wchłanianie B12?

Wiesz już, że wiele substancji czy stanów chorobowych wpływa na wchłanianie kobalaminy. Poniżej porady od dietetyczki, jak zwiększyć ilość i wchłanianie witaminy B12:

  • Unikaj używek – palenia papierosów, spożywania alkoholu, nadmiernych ilości kawy. 
  • Nie stosuj niskokalorycznych i monotonnych diet, które często są mało odżywcze.
  • Zacznij urozmaicać swoją dietę – zadbaj o odpowiednią podaż białka zwierzęcego w posiłkach.
  • Witamina B12 wchłonie się lepiej gdy weźmiesz ją z B9 (kwasem foliowym) lub wapniem. Podobnie zadziała witamina B6 (pirodyksyna) i B7 (biotyna).

Może Cię zainteresować:

Witamina B12 pożywką dla raka? Kontrowersje

Od kilku lat w środowisku medycznym trwa dyskusja o szkodliwości długotrwałej suplementacji witaminą B12 w dużych dawkach . Niektóre prace naukowe sugerują wpływ kobalaminy na rozwój raka. Zanim się zmartwisz – uspokajam. Jak to w medycynie, trzeba dokładnie czytać źródła i powoływać się na fakty.

W dwóch interesujących badaniach stwierdzono korelację między długotrwałym przyjmowaniem wysokich dawek witaminy B12, a zwiększonym ryzykiem nowotworów, takich jak rak jelita grubego/okrężnicy i rak płuc . W badaniach jednak jest mowa o stosowaniu dużych dawek, przez bardzo długi czas. 

Absolutnie nie oznacza to, że mamy bać się kapsułek czy pożywienia z witaminą B12. Chcąc bezpiecznie i zdrowo suplementować B12, stosujmy się do dwóch racjonalnych zasad:

  • Suplementujmy, jeśli mamy niedobory (zróbmy badania) lub zwiększone zapotrzebowanie.
  • Nie łykajmy suplementów na zapas, „na zdrówko” – przyjmujmy takie dawki, jakie zleci lekarz.

Zobacz też:

Podsumowanie

Z tego artykułu zapamiętaj:

  • Witamina B12 utrzymuje w dobrej kondycji nasz układ nerwowy, sercowo-naczyniowy, pokarmowy, kostny.
  • Jej niedobór stanowi częsty problem, ale różnorodna dieta i rozsądna suplementacja może nas uchronić przed jego nieprzyjemnymi skutkami.
  • Zachęcamy Cię z dietetyczką do badań krwi przed rozpoczęciem suplementacji.

FAQ

Jak się objawia niedobór witaminy B12?

Deficyt witaminy B12 daje znaki z różnych układów w organizmie. Najczęstsze objawy niedoboru witaminy B12 to:

 

  • zmęczenie i brak energii,
  • bolący i czerwony język,
  • wrzody w ustach,
  • zajady,
  • osłabienie mięśni,
  • problemy z widzeniem,
  • obniżenie nastroju,
  • dezorientacja,
  • problemy z pamięcią, zrozumieniem i oceną sytuacji,
  • zły stan włosków, skóry i paznokci.
Na co działa witamina B12?

Witamina B12 wspiera produkcję czerwonych krwinek, funkcjonowanie mózgu i całego układu nerwowego oraz przemianę materii. Jest niezbędna do utrzymania zdrowia skóry, włosów i paznokci oraz układu krążenia i odporności.

Gdzie znajduje się najwięcej witaminy B12?

Najlepsze źródła pokarmowe witaminy B12 są pochodzenia zwierzęcego i są to: wątróbka wołowa, cielęca, kurczęca, małże (bez skorupy), tuńczyk, łosoś atlantycki, śledź, makrela, wołowina, mleko od 2% tłuszczu, sery (np. cheddar, mozzarella), indyk, żółtko. Witamina B12 nie występuje w owocach i warzywach.

Kto powinien brać witaminę B12?

Witamina B12 jest szczególnie ważna dla osób na diecie wegańskiej lub wegetariańskiej, a także dla osób z zaburzeniami wchłaniania składników odżywczych (np. SIBO, celiakia). Suplementacja B12 jest również zalecana dla osób, które przyjmują leki zobojętniające sok żołądkowy, osób powyżej 60. roku życia oraz osób z zaburzeniami odżywiania.

Jak długo można zażywać witaminę B12?

Witaminę B12 można zażywać nawet codziennie, jeśli takie są zalecenia lekarza, który na podstawie oceny stanu zdrowia i wyników badań krwi oraz zapotrzebowania podejmuje decyzję o suplementacji. Witamina B12 jest wydalana wraz z moczem i potem, więc trudno ją przedawkować, ale należy zachować ostrożność i nie przekraczać zalecanych dawek.

O jakiej porze dnia brać witaminę B12?

Witaminę B12 najlepiej przyjmować w pierwszej połowie dnia, ponieważ bierze ona udział w procesach wytwarzania energii przez organizm i może pozytywnie wpływać na energię w ciągu dnia. Warto przyjmować ją rano na czczo dla lepszego wchłaniania.

Która witamina lepsza B6 czy B12?

Obie te witaminy z grupy B są ważne i każda z nich pełni swoje ważne funkcje dla organizmu. Witamina B6 i witamina B12 wspomagają układ nerwowy, sercowo-naczyniowy i nastrój. Powinniśmy dostarczać organizmowi obie witaminy, by funkcjonował prawidłowo.

Źródła

Zobacz wszystkie

Almoallim, H., Mehdawi, F. S., Cheikh, M. M., Al-dhaheri, F., & Aqeel, A. M. (2016). Reversible Vitamin B12 Deficiency Presenting with Acute Dementia, Paraparesis, and Normal Hemoglobin. Case Reports in Neurological Medicine, 2016, 4301769. https://doi.org/10.1155/2016/4301769

Al-Musharaf, S., McTernan, P. G., Hussain, S. D., Aleisa, K. A., Alnaami, A. M., Wani, K., Saravanan, P., & Al-Daghri, N. (2021). Prevalence and Indicators of Vitamin B12 Insufficiency among Young Women of Childbearing Age. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(1), Article 1. https://doi.org/10.3390/ijerph18010001

Anemia—Vitamin B12–Deficiency Anemia | NHLBI, NIH. (2022, marzec 24). https://www.nhlbi.nih.gov/health/anemia/vitamin-b12-deficiency-anemia

Ankar, A., & Kumar, A. (2022). Vitamin B12 Deficiency. W StatPearls. StatPearls Publishing. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441923/

Ata, F., Bint I Bilal, A., Javed, S., Shabir Chaudhry, H., Sharma, R., Fatima Malik, R., Choudry, H., & Bhaskaran Kartha, A. (2020). Optic neuropathy as a presenting feature of vitamin B-12 deficiency: A systematic review of literature and a case report. Annals of Medicine and Surgery, 60, 316–322. https://doi.org/10.1016/j.amsu.2020.11.010

Balta, I., & Ozuguz, P. (2014). Vitamin B12-induced acneiform eruption. Cutaneous and Ocular Toxicology, 33(2), 94–95. https://doi.org/10.3109/15569527.2013.808657

Brescoll, J., & Daveluy, S. (2015). A review of vitamin B12 in dermatology. American Journal of Clinical Dermatology, 16(1), 27–33. https://doi.org/10.1007/s40257-014-0107-3

Calderón‐Ospina, C. A., & Nava‐Mesa, M. O. (2019). B Vitamins in the nervous system: Current knowledge of the biochemical modes of action and synergies of thiamine, pyridoxine, and cobalamin. CNS Neuroscience & Therapeutics, 26(1), 5–13. https://doi.org/10.1111/cns.13207

Christen, W. G., Glynn, R. J., Chew, E. Y., Albert, C. M., & Manson, J. E. (2009a). Folic Acid, Pyridoxine, and Cyanocobalamin Combination Treatment and Age-Related Macular Degeneration in Women: The Women’s Antioxidant and Folic Acid Cardiovascular Study. Archives of Internal Medicine, 169(4), 335–341. https://doi.org/10.1001/archinternmed.2008.574

Christen, W. G., Glynn, R. J., Chew, E. Y., Albert, C. M., & Manson, J. E. (2009b). Folic acid, pyridoxine, and cyanocobalamin combination treatment and age-related macular degeneration in women: The Women’s Antioxidant and Folic Acid Cardiovascular Study. Archives of Internal Medicine, 169(4), 335–341. https://doi.org/10.1001/archinternmed.2008.574

Derin, S., Koseoglu, S., Sahin, C., & Sahan, M. (2016). Effect of vitamin B12 deficiency on olfactory function. International Forum of Allergy & Rhinology, 6(10), 1051–1055. https://doi.org/10.1002/alr.21790

Effect of B-Vitamin Therapy on Progression of Diabetic Nephropathy: A Randomized Controlled Trial | Nephrology | JAMA | JAMA Network. (b.d.). Pobrano 21 marzec 2023, z https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/185758

Fanidi, A., Carreras-Torres, R., Larose, T. L., Yuan, J.-M., Stevens, V. L., Weinstein, S. J., Albanes, D., Prentice, R., Pettinger, M., Cai, Q., Blot, W. J., Arslan, A. A., Zeleniuch-Jacquotte, A., McCullough, M. L., Le Marchand, L., Wilkens, L. R., Haiman, C. A., Zhang, X., Stampfer, M. J., … on behalf of the LC3 consortium and the TRICL consortium. (2019). Is high vitamin B12 status a cause of lung cancer? International Journal of Cancer, 145(6), 1499–1503. https://doi.org/10.1002/ijc.32033

Graells, J., Ojeda, R. M., Muniesa, C., Gonzalez, J., & Saavedra, J. (2009). Glossitis with linear lesions: An early sign of vitamin B12 deficiency. Journal of the American Academy of Dermatology, 60(3), 498–500. https://doi.org/10.1016/j.jaad.2008.09.011

Jackson, J. (2017, sierpień 23). Vitamin B supplements linked to lung cancer – here’s why you probably don’t need to worry. The Conversation. http://theconversation.com/vitamin-b-supplements-linked-to-lung-cancer-heres-why-you-probably-dont-need-to-worry-82806

Jarosza, M., Rychlik, E., Stoś, K., & Charzewskiej, J. (b.d.). Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf 

Jatoi, S., Hafeez, A., Riaz, S. U., Ali, A., Ghauri, M. I., Zehra, M., Jatoi, S., Hafeez, A., Riaz, S. U., Ali, A., Ghauri, M. I., & Zehra, M. (2020). Low Vitamin B12 Levels: An Underestimated Cause Of Minimal Cognitive Impairment And Dementia. Cureus, 12(2). https://doi.org/10.7759/cureus.6976

Kobayashi, A., & Iwasaki, H. (2020). Pernicious anemia presenting as glossitis. CMAJ : Canadian Medical Association Journal, 192(16), E434. https://doi.org/10.1503/cmaj.191331

Langan, R. C., & Goodbred, A. J. (2017). Vitamin B12 Deficiency: Recognition and Management. American Family Physician, 96(6), 384–389. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28925645/ 

Leishear, K., Boudreau, R. M., Studenski, S. A., Ferrucci, L., Rosano, C., de Rekeneire, N., Houston, D. K., Kritchevsky, S. B., Schwartz, A. V., Vinik, A. I., Hogervorst, E., Yaffe, K., Harris, T. B., Newman, A. B., Strotmeyer, E. S., & for the Health, Aging and Body Composition Study. (2012). Relationship Between Vitamin B12 and Sensory and Motor Peripheral Nerve Function in Older Adults. Journal of the American Geriatrics Society, 60(6), 1057–1063. https://doi.org/10.1111/j.1532-5415.2012.03998.x

Oh, R., & Brown, D. L. (2003). Vitamin B12 deficiency. American Family Physician, 67(5), 979–986. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12643357/

Oliai Araghi, S., Kiefte-de Jong, J. C., van Dijk, S. C., Swart, K. M. A., van Laarhoven, H. W., van Schoor, N. M., de Groot, L. C. P. G. M., Lemmens, V., Stricker, B. H., Uitterlinden, A. G., & van der Velde, N. (2019). Folic Acid and Vitamin B12 Supplementation and the Risk of Cancer: Long-term Follow-up of the B Vitamins for the Prevention of Osteoporotic Fractures (B-PROOF) Trial. Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention: A Publication of the American Association for Cancer Research, Cosponsored by the American Society of Preventive Oncology, 28(2), 275–282. https://doi.org/10.1158/1055-9965.EPI-17-1198

Paraskevi, P. (2010). The role of vitamin B12 in DNA modulation mechanisms. Frontiers in Pharmacology, 1. https://doi.org/10.3389/conf.fphar.2010.60.00140

Sangle, P., Sandhu, O., Aftab, Z., Anthony, A. T., & Khan, S. (b.d.). Vitamin B12 Supplementation: Preventing Onset and Improving Prognosis of Depression. Cureus, 12(10), e11169. https://doi.org/10.7759/cureus.11169

Selhub, J., Bagley, L. C., Miller, J., & Rosenberg, I. H. (2000). B vitamins, homocysteine, and neurocognitive function in the elderly1,2,3,4. The American Journal of Clinical Nutrition, 71(2), 614S-620S. https://doi.org/10.1093/ajcn/71.2.614s

Siddiqua, T. J., Ahmad, S. M., Ahsan, K. B., Rashid, M., Roy, A., Rahman, S. M., Shahab-Ferdows, S., Hampel, D., Ahmed, T., Allen, L. H., & Raqib, R. (2016). Vitamin B12 supplementation during pregnancy and postpartum improves B12 status of both mothers and infants but vaccine response in mothers only: A randomized clinical trial in Bangladesh. European Journal of Nutrition, 55(1), 281–293. https://doi.org/10.1007/s00394-015-0845-x

Tucker, K. L., Hannan, M. T., Qiao, N., Jacques, P. F., Selhub, J., Cupples, L. A., & Kiel, D. P. (2005). Low plasma vitamin B12 is associated with lower BMD: The Framingham Osteoporosis Study. Journal of Bone and Mineral Research: The Official Journal of the American Society for Bone and Mineral Research, 20(1), 152–158. https://doi.org/10.1359/JBMR.041018

Vitamin B-12. (b.d.). Mayo Clinic. Pobrano 21 marzec 2023, z https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements-vitamin-b12/art-20363663

Vitamin B-12 and depression: Are they related? (b.d.). Mayo Clinic. Pobrano 21 marzec 2023, z https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/depression/expert-answers/vitamin-b12-and-depression/faq-20058077

Vitamin B12 or folate deficiency anaemia—Symptoms. (2017, październik 20). Nhs.Uk. https://www.nhs.uk/conditions/vitamin-b12-or-folate-deficiency-anaemia/symptoms/

Young, L. M., Pipingas, A., White, D. J., Gauci, S., & Scholey, A. (2019). A Systematic Review and Meta-Analysis of B Vitamin Supplementation on Depressive Symptoms, Anxiety, and Stress: Effects on Healthy and ‘At-Risk’ Individuals. Nutrients, 11(9), Article 9. https://doi.org/10.3390/nu11092232

Oceń artykuł
4.5
Głos oddany
200 opinii, ocena: 4.5
Nina Wawryszuk - Tekst

Redaktorka Natu.Care

Nina Wawryszuk

Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, jako trenerka personalna pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.

Aleksandra Cudna-Bartnicka - Recenzja

Dietetyczka kliniczna

Aleksandra Cudna-Bartnicka
Zweryfikowane przez eksperta

Dietetyczka kliniczna, której głównym obszarem zainteresowań jest żywienie w chorobach i zaburzeniach czynnościowych układu pokarmowego.

Michał Tomaszewski - Redakcja

Redaktor

Michał Tomaszewski

Absolwent Dziennikarstwa i Artes Liberales na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2017 roku jako redaktor współpracuje z największymi portalami w Polsce i za granicą. Wcześniej przez 3 lata pracował w jednej z wiodących firm farmaceutycznych – branżę zdrowia i urody zna od podszewki. W wolnym czasie najbardziej lubi grać w tenisa lub jeździć na nartach.

Ludwik Jelonek - Fact-checking

Redaktor Natu.Care

Ludwik Jelonek

Ludwik Jelonek jest autorem ponad 2500 tekstów opublikowanych na wiodących portalach. Jego treści trafiły do takich serwisów jak Ostrovit czy Kobieta Onet. W Natu.Care Ludwik edukuje ludzi w najważniejszej dziedzinie życia – zdrowiu.

Młode, piękne kobiety z dobrą kondycją skóry.
Zadbaj o zdrowy organizm

Spróbuj wysokiej jakości suplementów Natu.Care

Zobacz produkty
Podobne artykuły
Najlepsza witamina D3 dla dzieci: Ranking suplementów 2025
Witaminy
Najlepsza witamina D3 dla dzieci. Ranking 2025

Witamina D3 – jaka najlepsza dla niemowląt i dzieci. Kiedy suplmenetować i ile. Ranking 2025

Witamina B12 – gdzie występuje w diecie i produktach [tabela]
Witaminy
Witamina B12 – gdzie występuje w diecie i produktach [tabela]

Sprawdź, gdzie występuje witamina B12 i jakie produkty Ci jej dostarczą.

Witamina PP - co to, na co, właściwości i skutki uboczne
Witaminy
Witamina PP - co to, na co, właściwości i skutki uboczne

Witamina PP zwana też niacyną lub witaminą B3 wspiera prawidłowe funkcjonowanie organizmu.