Nadmierne wypadanie włosów – przyczyny, diagnoza, leczenie

Kondycja naszych włosów może nam wiele powiedzieć o stanie zdrowia. Lśniące, mocne i gęste włosy świadczą o prawidłowej pracy organizmu. Co zrobić, gdy zauważymy w lustrze, że mamy ich mniej i szczotkowanie zaczyna być stresujące?

Razem z ekspertami przedstawimy Ci możliwe przyczyny wypadania włosów, wytłumaczymy jak zdiagnozować ten problem i jak przebiega leczenie. Poznasz też sprawdzone domowe sposoby na wypadanie włosów, aby dodatkowo wesprzeć proces leczenia.

Jak zbudowany jest włos?

Żeby zrozumieć przyczyny wypadania włosów, najpierw musisz poznać budowę włosa i jego fazy wzrostu. 

Włosy zbudowane są z białka zwanego keratyną. Włos to nie tylko widoczna łodyga, ale i wszystko, co znajduje się pod skórą. Cebulka włosa jest podstawą mieszka włosowego i w niej komórki dzielą się i rosną, budując łodygę. Mieszek włosowy „zakotwicza” włos w skórze. Naczynia krwionośne odżywiają komórki cebulki włosa i dostarczają hormonów, które wpływają na wzrost i strukturę włosa w różnych okresach życia.

Fazy wzrostu włosa

Włosy podlegają licznym przemianom podczas cyklu włosowego. Każdy mieszek włosowy przechodzi przez  trzy fazy:

1. Anagen, czyli aktywny wzrost włosa – trwa od 2 do 6 lat.

2. Katagen, czyli faza inwolucji (przejściowa) – trwa od 2 do 3 tygodni.

3. Telogen, czyli faza spoczynku, obumierania i wypadania włosów – trwa od 3 do 4 miesięcy.

Kolejność cyklu jest niezmienna i powtarza się wielokrotnie w życiu każdego człowieka. Przebieg procesu (np. tempo wzrostu czy jakość włosa) zależy od genetyki, płci, wieku, stanu zdrowia, diety oraz pracy gruczołów dokrewnych.

Włosy w liczbach:

• Włos rośnie ok. 0,35 mm na dobę, czyli ok. 1–1,5 cm na miesiąc.

• Pojedynczy włos żyje średnio 6 lat.

• Przeciętny człowiek ma ok. 80 000 – 120 000 włosów.

• Średnio 87% włosów znajduje się w fazie anagenu, 13% jest w fazie telogenu, a mniej niż 1% włosów jest w fazie katagenu.

• Ilość włosów zależy od ich naturalnego koloru: przeciętna blondynka ma 150 000 włosów, brunetka 110 000, czarnowłosa 100 000, a ruda 90 000.

• Jeden włos może wytrzymać obciążenie 110 g!

Kiedy mówimy o wypadaniu włosów?

Dziennie możesz tracić ok. 50–100 włosów i jest to naturalne zjawisko związane z fazami wzrostu. Niepokój powinna wzbudzić większa liczba, powyżej stu. Czy to znaczy, że od teraz masz liczyć każdy włos na szczotce? Nie! Nadmierne wypadanie widać gołym okiem.

Co powinno wzbudzić niepokój?

• Po czesaniu na szczotce zostaje większa niż zazwyczaj ilość włosów Pamiętaj, by po każdym czesaniu wyczyścić szczotkę z włosów, by nie gromadzić ich na szczotce.

• Po myciu włosów widzisz, że w odpływie lub na ręczniku jest więcej włosów niż zwykle.

• Podczas czesania włosów dostrzegasz prześwity – np. pogłębiające się zakola lub przerzedzenie na czubku głowy, którego wcześniej nie było.

• Na ubraniach, które nosisz, pojawia się więcej włosów, np. na plecach i ramionach kurtki czy swetra.

• Znajdujesz włosy na podłodze w mieszkaniu, co wcześniej nie miało miejsca.

• Włosy są w złej kondycji – kruche, matowe, przyklapnięte, suche lub z rozdwajającymi końcówkami.

Wypadanie włosów – przyczyny

W fizjologicznym przebiegu procesu wzrostu nowe włosy zwykle zastępują utracone. Niestety nie zawsze tak się dzieje. Wypadanie włosów może rozwijać się stopniowo lub wystąpić nagle. W zależności od przyczyny wypadanie może być tymczasowe lub trwałe.

Skuteczne leczenie wypadania włosów zależy od szybkości i trafności diagnozy. Włosy wypadają z wielu powodów, na różnych etapach życia.

Szukasz suplementu diety, który wesprze Twoje włosy, skórę i paznokcie? Sprawdź moc witamin, aminokwasów i ekstraktów zawartych w Glow Stories i podkreśl swój naturalny blask!

Dlaczego wypadają włosy? Najczęstsze przyczyny to:

• Podłoże hormonalne, np. choroby tarczycy, ciąża, menopauza.

• Choroby skóry głowy.

• Stres.

• Niewłaściwa dieta, uboga w składniki odżywcze.

• Choroby przewlekłe, np. anemia, cukrzyca, choroby nerek.

• Reakcja na przyjmowane leki.

• Nieodpowiednia pielęgnacja i stylizacja włosów.

• Sezonowość.

• Wiek.

Poniżej przeczytasz o specyfice każdej przyczyny – być może to będzie pierwszy krok do Twojej diagnozy. 

Podłoże hormonalne

Komórki włosa to jedne z najszybciej rozwijających się komórek w ciele człowieka. Układ hormonalny wspiera wiele ważnych funkcji kluczowych dla cyklu wzrostu włosów. Jeśli zostaje zachwiana równowaga hormonalna, wypadanie włosów może być jednym z pierwszych objawów zaburzeń lub chorób związanych z układem endokrynnym.

Problemy z tarczycą

W procesie wzrostu włosa najważniejsze są hormony płciowe i hormony tarczycy. Wpływają one na regulację metabolizmu i podaży odpowiedniej ilości substancji odżywczych do włosa. Zarówno zbyt duża ilość hormonu tarczycy (nadczynność), jak i zbyt mała (niedoczynność) mogą powodować wypadanie włosów.

Skuteczne leczenie chorób tarczycy (także coraz powszechniejszych chorób Hashimoto czy Gravesa-Basedova) może przywrócić równowagę hormonalną i zatrzymać wypadanie włosów.

Kiedy ostatnio badałaś hormony tarczycy? Jeśli więcej niż rok temu, zbadaj się – oznacz stężenie TSH, FT-3 i FT-4.

Łysienie androgenowe

Ten typ łysienia, kojarzony zwykle jako problem panów, dotyczy zarówno kobiet jak i mężczyzn. Powinien być traktowany jako dwa oddzielne schorzenia. Ma podłoże genetyczne i hormonalne. Głównym sprawcą jest dihydrotestosteron, czyli hormon, który wpływa na komórki mieszka włosowego w dwojaki sposób:

• Powoduje miniaturyzację mieszka włosowego, co prowadzi do powstawania coraz krótszych, cieńszych i jaśniejszych włosów.

• Skraca czas trwania fazy wzrostu włosa i wydłuża okres, w którym mieszek włosowy wytwarza nowy włos po utracie włosa telogenowego.

Łysienie androgenowe u mężczyzn charakteryzuje się utratą włosów w kątach czołowych (tak zwane zakola), a u kobiet – na szczycie głowy. W diagnostyce, szczególnie u kobiet, istotne są choroby współistniejące: zespół policystycznych jajników, insulinooporność, hiperprolaktynemia i choroby tarczycy.

Nie da się całkowicie wyleczyć łysienia androgenowego, ale można zahamować wypadanie włosów i pobudzić ich odrastanie. Im szybciej zareagujemy, tym większa szansa na utrzymanie włosów przy życiu.

Łysienie telogenowe

Pamiętasz opis faz cyklu wzrostu włosa na początku artykułu? Łysienie telogenowe odnosi się do zaburzonej fazy telogenu. Część naszych włosów powinna znajdować się w fazie odpoczynku, ale większość powinna być w fazie wzrostu.

W przypadku łysienia telogenowego proporcja jest zaburzona – w fazę odpoczynku przechodzi większa ilość włosów i skutkuje to ich wypadaniem. Łysienie telogenowe jest uleczalne, a pełny odrost utraconych włosów jak najbardziej możliwy.

Ciąża

Znasz cudowne opowieści o bujnej fryzurze w ciąży? To szczególny czas w życiu kobiety, podczas którego w jej ciele zachodzi wiele zmian ze względu na wzmożoną aktywność hormonów. Dzięki podwyższonemu stężeniu estrogenu, szczególnie w II i III trymestrze, przyszłe mamy cieszą się mocnymi włosami.

Pomimo tego, czasem ciężarnym mogą wypadać włosy, np. z powodu stresu, niewłaściwej diety, zmian hormonalnych czy niedoboru witamin. Jeśli jesteś w ciąży i wypadają Ci włosy, poradź się lekarza, ale zwróć uwagę na swoją dietę oraz relaks.

Połóg

Po porodzie, gdy kobieta wchodzi w trudny okres połogu, stężenie estrogenów gwałtownie spada i włosy mogą wypadać. Jest to naturalne i po około 3–4 miesiącach – jeśli mama kontroluje stężenie hormonów i dba o dietę – włosy zaczynają odrastać. Gdyby problem się utrzymywał, należałoby wykonać badania krwi i skonsultować je z lekarzem.

Menopauza

Wraz z wiekiem maleje stężenie estrogenu i progesteronu u kobiet. Te dwa hormony wpływają na mieszki włosowe, wydłużając czas fazy wzrostu włosa. Ich zmniejszona obecność w organizmie podczas menopauzy może skutkować wypadaniem włosów. Sprzyja temu jednoczesny wzrost stężenia androgenów w stosunku do estrogenów.

Choroby skóry głowy

Tak jak wspomniałam na początku, włos to nie tylko łodyga. Na jego jakość i wzrost ma wpływ także nasza skóra. Niektóre choroby skóry mogą powodować wypadanie włosów. Do tych chorób należą m.in. łuszczyca, grzybica skóry głowy, liszaj płaski. 

Łupież, łojotokowe zapalenie skóry i atopowe zapalenie skóry przyczyniają się do wypadania włosów pośrednio – ma to związek z drapaniem skóry głowy przez chorego i niszczeniem mieszków włosowych. Podrażniona skóra i ciągły stan zapalny uniemożliwiają włosom prawidłowy wzrost.

Stres

Przewlekły stres może powodować wypadanie włosów i ma to związek z jego negatywnym wpływem na cykl wzrostu włosa. Wskutek ciągłego napięcia psychicznego wiele włosów zbyt szybko przechodzi do fazy spoczynku, co przyspiesza ich wypadanie.

Podwyższone stężenie hormonu stresu – kortyzolu – również zaburza fazy wzrostu włosów i może powodować ich nadmierne wypadanie. 

Niewłaściwa dieta

Włosy bez „paliwa” nie mogą rosnąć prawidłowo. Diety restrykcyjne (np. przewlekłe detoksy sokowe), przedłużające się redukcje masy ciała, zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia), mało różnorodny jadłospis powodują niedobory witamin i minerałów. Włosy szczególnie potrzebują witamin A, D, E, C, D, B, a także cynku, selenu, żelaza i kwasów Omega. 

Choroby przewlekłe

Wypadanie włosów towarzyszy wielu chorobom przewlekłym, szczególnie jeśli nie są prawidłowo leczone. Na utratę włosów skarżą się pacjenci chorzy na anemię, reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzycę oraz choroby wątroby i nerek.

Pamiętaj, że szybka diagnoza, wdrożenie leczenia i regularne kontrole u lekarza mogą zminimalizować lub zatrzymać wypadanie włosów w wyżej wymienionych chorobach.

Reakcja na przyjmowane leki

Nie tylko chemioterapia powoduje utratę włosów. Przyjmowanie niektórych leków również może skutkować ich wypadaniem. Dzieje się tak przez ich oddziaływanie na cykl wzrostu. Polekowe wypadanie włosów może być natychmiastowe lub opóźnione, nagłe lub stopniowe, rozproszone lub miejscowe.

Polekowe wypadanie włosów dotyczy stosowania m.in.: niektórych antybiotyków, tabletek antykoncepcyjnych, antydepresantów, sterydów. Jeśli przyjmujesz leki i podejrzewasz ich związek z utratą włosów, sprawdź skutki uboczne w ulotce lub zapytaj o to swojego lekarza.

Nieodpowiednia pielęgnacja i stylizacja włosów

Niektóre praktyki pielęgnacyjne mogą powodować osłabienie i wypadanie włosów. Do najczęstszych błędów w stylizacji włosów należą:

• używanie nieodpowiedniej, szarpiącej szczotki,

• częste farbowanie, rozjaśnianie włosów,

• częste używanie lokówek, prostownic,

• stosowanie zbyt silnych preparatów do stylizacji włosów,

• częste aplikacje suchych szamponów na skórę głowy.

Powyższe praktyki wysuszają włosy, blokują dostęp powietrza do mieszków włosowych, niszczą strukturę włosa i mogą powodować ich wypadanie.

Tę przyczynę jednak możesz wyeliminować jeszcze dziś – na końcu artykułu trycholog Anna Janaszek zostawiła dla Ciebie kilka wskazówek pielęgnacyjnych.

Sezonowość

Naukowcy od dawna przyglądają się zjawisku sezonowego wypadania włosów. W okresie jesienno-zimowym możemy zauważyć zwiększoną ilość włosów na szczotce po czesaniu, ale jest to zjawisko naturalne. 

Sezonowe wypadanie włosów powinno ustąpić samoistnie. W sezonie wzmożonego wypadania włosów stosuj dietę bogatą w owoce i warzywa oraz suplementuj witaminę D. Dostarczanie włosom witamin i minerałów może spowolnić proces ich wypadania.

Wiek

Włosy mogą nam nadmiernie wypadać w każdym wieku, jednak najczęściej dochodzi do tego u osób, które skończyły 50 lat. W tym wieku skraca się faza anagenu i zaburzeniu ulega proporcja między anagenem a telogenem. Pamiętaj jednak, że nie jest to reguła, a wypadanie włosów zależy od genów i stanu gospodarki hormonalnej.

Wypadanie włosów po COVID-19

Naukowcy przyglądają się skutkom przebytej infekcji koronawirusem. Wielu ozdrowieńców zgłasza problem wypadania włosów. Minie kilka lat, zanim naukowcom uda się ustalić dokładny mechanizm i wpływ COVID-19 na tę dolegliwość. Wypadanie włosów może być spowodowane osłabieniem po infekcji, stresem, wpływem wirusa na fazy wzrostu włosa.

Jeśli zauważymy problem wypadania włosów po przebytej infekcji COVID-19, powinniśmy kontrolnie wykonać podstawowe badania krwi oraz oznaczyć TSH i FT-3, FT-4 (gdy wartość TSH będzie podwyższona, a pozostałych obniżona, może to sugerować rozwijającą się niedoczynność tarczycy).

Po infekcji szczególnie zwróćmy uwagę na naszą dietę. Dla niektórych osób kontakt z wirusem znacznie osłabił organizm, więc należy go wzmocnić i dostarczać potrzebne mu do regeneracji składniki odżywcze – witaminy i minerały - dodaje dietetyczka.

Diagnoza wypadających włosów – co należy zbadać?

Znasz już możliwe przyczyny wypadania włosów, a teraz przyszedł czas na diagnozę. Jeśli nie wykonujesz regularnie (raz na pół roku) podstawowych badań krwi – zacznij to robić. A pierwsze badanie wykonaj już teraz.

Pomocne badania przy diagnozowaniu wypadania włosów to:

• morfologia (podstawowa, a najlepiej rozszerzona),

• hormony tarczycy (TSH, FT-3, FT-4),

• stężenie żelaza, ferrytyny, cynku, transferyny i witaminy B12 w surowicy.

Te badania są podstawą do poszukiwań przyczyny wypadania włosów. Będą dobrą wskazówką dla lekarza i trychologa. Zapytałam dr. n. med. Witolda Tomaszewskiego o możliwość wykonania tych badań w ramach NFZ.

Lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej może wystawić skierowania na: morfologię (podstawową lub rozszerzoną), TSH (od października 2022 r. również FT3 i FT4 w sytuacji, gdy takie badanie może pomóc postawić rozpoznanie choroby) oraz oznaczenie stężenia żelaza w surowicy.

Skierowanie na pozostałe badania możemy uzyskać od lekarza specjalisty (np. endokrynologa) lub wykonać je prywatnie.

Jak powstrzymać wypadanie włosów? Leczenie

Mam dobrą wiadomość: możesz skutecznie leczyć wypadanie włosów. Im szybciej zdiagnozujesz przyczynę, tym większa szansa na odzyskanie bujnej fryzury i pewności siebie.

Wizyta u lekarza POZ

Po wykonaniu badań krwi udaj się do lekarza rodzinnego w celu omówienia wyników. Nie sprawdzaj i nie porównuj swoich wyników badań z wartościami podanymi w internecie. Laboratoria mają różne zakresy referencyjne, wyniki podają w różnych jednostkach, często badania wykonywane są na sprzęcie różnych producentów. Te różnice mogą Cię niepotrzebnie stresować lub wręcz przeciwnie – uśpić Twoją czujność. Diagnozę najlepiej usłyszeć bezpośrednio od lekarza, a nie od innych internautów.

Lekarz może zlecić dodatkowe badania, aby poszerzyć ścieżkę diagnostyczną. Przeprowadzi z Tobą wywiad na temat Twoich chorób przewlekłych, stosowanych leków i suplementów, diety i stylu życia. Leczenie będzie uzależnione od finalnej diagnozy – lekarz przepisze odpowiednie leki lub pokieruje Cię do specjalisty o konkretnej specjalizacji (np. endokrynologa).

Na ratunek – trycholog

Dobrym wsparciem leczenia jest wizyta u trychologa. Trycholog to specjalista zajmujący się diagnozowaniem i leczeniem problemów związanych z włosami i skórą głowy. Dzięki nowoczesnym i dokładnym sprzętom trycholog może dokładnie przyjrzeć się skórze i włosom, dopasowując kurację pod Twoje potrzeby.

Najważniejszym narzędziem w pracy trychologa jest trychoskop. To kamera pozwalająca zobaczyć skórę głowy w odpowiednim powiększeniu i świetle. Na podstawie obrazu trycholog jest w stanie określić, z jakim rodzajem łysienia lub dermatozy zmaga się pacjent.

Podczas kuracji wypadania włosów trycholog może przeprowadzić szereg korzystnych dla skóry głowy i włosów zabiegów takich jak: mezoterapia igłowa, peeling skóry głowy, infuzja.

Zapobieganie wypadaniu włosów

Nawet jeśli problem wypadania włosów Cię nie dotyczy lub jesteś obecnie na dobrej drodze do wyleczenia tej dolegliwości – mamy dla Ciebie kilka wskazówek, jak dbać o skórę głowy i włosy.

Witaminy na wypadanie włosów

Pamiętaj, aby do problemu wypadania włosów podjeść w sposób holistyczny – oprócz leków i zabiegów wzmacniających na włosy, zwróć uwagę na podaż witamin i minerałów w diecie.

Jakie witaminy i minerały pomagają w leczeniu wypadania włosów?

Najlepszy wpływ na zdrowe i odżywione włosy mają witaminy A, E, C, D, witaminy z grupy B oraz cynk, selen, żelazo i krzem.

Każda z tych witamin odgrywa w organizmie inną rolę, ale wszystkie odpowiadają za dobry stan i wygląd skóry głowy i włosów. 

Domowe sposoby na wypadanie włosów

Nie napiszemy Ci, że zrobienie maseczki na włosy z konkretnymi składnikami rozwiąże problem wypadania włosów. Proces leczenia jest długi, wymaga cierpliwości i systematyki. Jak już wiesz z artykułu, włos to nie tylko łodyga, ale i to, co pod skórą. O włosy dbamy także od środka.

Jak możesz wesprzeć leczenie wypadania włosów? Poniżej garść wskazówek od trychologa Anny Janaszek.

• Regularnie wykonuj podstawowe badania krwi i moczu. Wcześnie wykryte nieprawidłowości to szybsza reakcja i ustalenie przyczyny.

• Wysypiaj się i relaksuj. Odżywczy sen ma nieoceniony wpływ na kondycję całego organizmu.

• Zadbaj o urozmaicony jadłospis bogaty w witaminy i minerały. Zacznij od dodawania owoców i warzyw do posiłków. Pamiętaj o piciu min. 2,5 l płynów dziennie.

• Prawidłowo pielęgnuj skórę głowy i włosy: dobierz odpowiednią szczotkę, rozczesuj włosy łagodnie, podcinaj regularnie końcówki, masuj skórę głowy, regularnie dezynfekuj wszystko, co dotyka skóry głowy (szczotki, wsuwki, spinki, poszewki, czepki, czapki).

• Ćwicz – znajdź swoją ulubioną aktywność i uprawiaj sport regularnie. Nie tylko włosy będą wdzięczne, ale i całe ciało!

Podsumowanie

Wypadanie włosów potrafi zachwiać naszą pewnością siebie, a szukanie przyczyn w internecie może stresować i… nasilać wypadanie! Jesteś uzbrojona w wiedzę i wiesz, że wypadanie włosów można wyleczyć. Ten proces możesz zacząć jeszcze dziś!

Zadbaj o sen i relaks, zjedz ulubiony owoc do dzisiejszej kolacji i daj włosom odpocząć od prostownicy. Podczas gdy ja biorę się za masaż skóry głowy, Ty zapisz się do lekarza i zrób podstawowe badania krwi!

Jeśli masz pytania – zostaw je w komentarzu, odpowiem Ci z ekspertami.