Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, jako trenerka personalna pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.
Bartłomiej Turczyński jest redaktorem naczelnym Natu.Care. Odpowiada za jakość treści tworzonych m.in. w serwisie Natu.Care i dba o to, żeby wszystkie artykuły były oparte na rzetelnych badaniach naukowych i konsultowane ze specjalistami z branży.
Ludwik Jelonek jest autorem ponad 2500 tekstów opublikowanych na wiodących portalach. Jego treści trafiły do takich serwisów jak Ostrovit czy Kobieta Onet. W Natu.Care Ludwik edukuje ludzi w najważniejszej dziedzinie życia – zdrowiu.
Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.
Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.
Kwasy omega-3 to najważniejsze zdrowe tłuszcze, których Twój organizm potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania. Jeden z nich, EPA, wyróżnia ogromny wpływ na regulację stanów zapalnych w organizmie.
Kwas eikozapentaenowy (EPA) – przeczytaj ją na głos, im szybciej, tym śmieszniej – musisz dostarczyć z dietą i wyłapać ten moment, gdy masz go za mało.
Kwasy omega-3 (oznaczane skrótowo n-3 lub ω-3) to tak zwane zdrowe tłuszcze. Należą do grupy nienasyconych kwasów tłuszczowych, które wspierają wiele ważnych układów i procesów w organizmie.
Trzy główne rodzaje tych cennych tłuszczów to: ALA, DHA i tytułowy EPA. Organizm nie potrafi samodzielnie wytworzyć kwasów omega-3 i musisz je dostarczać z diety. Najlepsze źródła tych związków to tłuste ryby morskie.
Kwasy omega-3 wykazują wiele prozdrowotnych właściwości i mają ogromny potencjał we wsparciu leczenia i zapobieganiu powstawania niektórych chorób. Ich prawidłowe stężenie w organizmie wspomaga Twoje zdrowie fizyczne, psychiczne, a nawet wygląd.
ALA, DHA i EPA współdziałają na rzecz Twojego zdrowia i samopoczucia, ale osobno również mają swoje misje. Poznaj zadania specjalne kwasu EPA.
Kwas EPA działanie i właściwości
Kwas eikozapentaenowy wspiera pracę układów:
nerwowego,
sercowo-naczyniowego,
mięśniowo-szkieletowego,
odpornościowego,
hormonalnego.
Jak działa kwas EPA?
Działa przeciwzapalnie
Kwas EPA produkuje eikozanoidy – związki chemiczne, które pomagają zmniejszać stany zapalne w organizmie.
Eikozanoidy wpływają na zdrowie serca i naczyń, a także wyciszają stany zapalne w chorobach o podłożu autoimmunologicznym.
EPA w synergii z DHA wykazują przeciwzapalne i immunomodulacyjne właściwości, co może zmniejszać ryzyko infekcji oraz skracać czas jej trwania.
Reguluje gospodarkę lipidową
EPA pomaga w zmniejszeniu stężenia trójglicerydów (czyli jednego z typów tłuszczu) we krwi. Dzieje się tak, gdyż wpływa na enzymy, które przetwarzają lipidy i zagęszczają krew.
Kwas ten obniża cholesterol całkowity i „zły cholesterol” LDL. Zmniejsza także stężenie lipidów (tłuszczów) i ich odkładanie w wątrobie. Ma potencjalne działanie ochronne przed akumulacją cholesterolu.
EPA może zmniejszać stężenie trójglicerydów bez podnoszenia jednocześnie stężenia cholesterolu LDL u pacjentów z bardzo wysokim poziomem trójglicerydów.
Co ciekawe, preparaty z DHA lub mieszanką omega-3 nie wykazywały tego działania.
Chroni układ sercowo-naczyniowy
EPA reguluje ciśnienie tętnicze krwi. Wykazuje właściwości rozszerzające naczynia krwionośne, co pomaga w zmniejszeniu oporu naczyniowego i ograniczeniu ryzyka wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak zawał serca.
W jednym badaniu z 2007 roku brali udział seniorzy powyżej 65 roku życia. Byli to mieszkańcy wysp Morza Śródziemnego – regionu, gdzie spożycie tłustych ryb jest wysokie. Wyniki wykazały, że spożywanie 300 g ryb tygodniowo wiązało się ze znacznie niższym: ciśnieniem krwi, profilem lipidowym i stężeniem glukozy we krwi.
Następnym razem na Dzień Babci i Dziadka, zamiast wręczać czekoladki, zabierz ich na rybną ucztę do knajpy.
Wpływa na zdrowie psychiczne
Przegląd badań wykazał, że przyjmowanie doustnie kwasu EPA lub oleju rybnego zawierającego co najmniej 60% EPA zmniejsza objawy depresji u niektórych osób. Jego działanie jest najbardziej efektywne w połączeniu z lekami przeciwdepresyjnymi.
Stężenie EPA w mózgu jest 250–300 razy niższe niż stężenie DHA. Mimo tego kwas EPA także jest istotny dla Twojego zdrowia i psychiki. Metaanaliza z 2019 wykazała, że to EPA ma największy wpływ na zmniejszanie objawów depresji ze wszystkich kwasów omega-3.
Wspiera wygląd i kondycję skóry
Kwas EPA to dobry przyjaciel Twojej skóry. Ma ogromny wpływ na to, w jakim jest stanie i jak wygląda. Kwas EPA:
zapobiega rogowaceniu skóry,
chroni skórę przed przedwczesnym starzeniem,
zmniejsza ryzyko wystąpienia trądziku,
może przyczyniać się do tworzenia solidnej bariery lipidowej skóry,
może zmniejszać stan zapalny skóry.
W jednym badaniu z 2003 roku uczestnicy, którzy spożywali 4 gramy kwasu EPA przez 3 miesiące, zwiększyli swoją odporność na oparzenia słoneczne o 136%, podczas gdy w grupie placebo nie zaobserwowano znaczących zmian.
Oczywiście nie zapominaj o kremach z filtrem UV, ale pomyśl o zdrowiu skóry i na wakacje zabieraj ze sobą kwasy omega-3 lub pamiętaj o porcji ryb na urlopie.
Kwas EPA – gdzie występuje?
Najlepsze źródła kwasu EPA to:
tłuste ryby, takie jak łosoś, tuńczyk, makrela, sardynki i śledzie,
krewetki, małże i ostrygi,
algi morskie, fitoplankton, glony jednokomórkowe,
produkty wzbogacane o kwasy omega-3, np. napoje, jogurty.
Suplement diety zawiera omega-3ᵀᴳ, czyli kwasy omega-3 w formie trójglicerydów. Badania naukowe sugerują, że taka forma kwasów tłuszczowych jest nawet 2 razy lepiej przyswajana od estrów obecnych w wielu suplementach diety na rynku. Oznacza to, że masz pewność co do skuteczności ich działania i dostarczania sobie cennych kwasów omega.
Kwasy tłuszczowe omega-3 pochodzą z oleju z dzikich sardeli. To bogate źródło zdrowych tłuszczów, które są niezbędne dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego, odpornościowego i nerwowego, a także prawidłowej pracy wzroku, stawów, mięśni.
Badania naukowe sugerują również, że odpowiednie spożycie kwasów omega-3 chroni przed depresją i zaburzeniami lękowymi oraz wspiera leczenie tych dolegliwości. Ponadto omega-3 wpływają na nawilżenie i wygląd skóry oraz wspierają zdrowy sen.
Preparat zawiera łącznie 750 mg kwasów EPA+DHA, co jest trzykrotnie wyższą porcją, niż zalecane minimum 250 mg dla populacji Polski. Omega-3 TG Premium posiada badania wskazujące, że jego TOTOX wynosi 9, co jest bardzo dobrym wynikiem.
Suplementacja kwasów omega-3 jest zalecana każdemu, kto nie jada 1–2 porcji (ok. 300 g) tłustej ryby tygodniowo. Zwiększone zapotrzebowanie mają też dzieci w okresie wzrostu, seniorzy, osoby aktywne fizycznie, weganie i wegetarianie oraz pacjenci objęci leczeniem kardiologicznym i profilaktyką chorób serca.
Plusy i minusy
Plusy
Olej rybi z dzikich sardeli to świetne źródło EPA i DHA.
Kwasy omega-3 w formie trójglicerydów są dwukrotnie lepiej przyswajalne od estrów (obecne w wielu produktach na rynku).
Skład wolny od barwników i wypełniaczy.
Czystość składu została potwierdzona badaniami laboratoryjnymi.
Suplement diety zawiera wysokiej jakości kwasy tłuszczowe omega-3 z oleju z sardeli. To naturalnie bogate źródło zdrowych tłuszczów, które są niezbędne dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego, odpornościowego i nerwowego, a także prawidłowej pracy wzroku, stawów, mięśni.
Badania naukowe sugerują również, że odpowiednie spożycie kwasów omega-3 chroni przed depresją i zaburzeniami lękowymi oraz wspiera leczenie tych dolegliwości. Ponadto omega-3 wpływają na nawilżenie i wygląd skóry oraz wspierają zdrowy sen.
Suplement diety zawiera 550 mg EPA+DHA w porcji dziennej. To ponad dwukrotność oficjalnych zaleceń dla populacji Polski, które sugerują spożycie minimum 250 mg dziennie.
Suplementacja kwasów omega-3 jest wskazana, jeśli nie spożywasz 1–2 porcji (ok. 300 g) tłustej ryby tygodniowo. Zwiększone zapotrzebowanie mają też osoby aktywne fizycznie, weganie i wegetarianie, seniorzy, dzieci w okresie wzrostu oraz pacjenci objęci leczeniem kardiologicznym i profilaktyką chorób serca.
Plusy i minusy
Plusy
Olej rybi z sardeli to świetne źródło EPA i DHA.
Skład wolny od barwników i wypełniaczy.
Opakowanie wystarcza aż na 2 miesiące.
Miękkie kapsułki wygodne w połykaniu.
Czystość składu została potwierdzona badaniami laboratoryjnymi.
Prosty suplement diety z kwasami omega-3 pochodzącymi z oleju rybiego. Poza DHA oraz EPA nie znajdziesz tu zupełnie nic. Jest to zatem świetny preparat dla osób, które chcą uzupełnić zapotrzebowanie na kwasy omega i nie potrzebują dodatkowych składników aktywnych.
Źródłem kwasów omega-3 w preparacie jest olej rybi.
Plusy i minusy
Plusy
Prosty skład bez zbędnych dodatków.
Dobra wydajność opakowania (wystarcza na 60 dni suplementacji).
Wygodne dawkowanie (tylko jedna kapsułka dziennie).
Minusy
Brak.
Dodatkowe informacje
Omega 3 Max nie zawiera soi, laktozy i glutenu.
Preparat ma żelatynową otoczkę.
Opinia użytkownika
Próbowałem wielu różnych produktów z kwasami omega-3, ale ten zdecydowanie wyróżnia się jakość. Widzę poprawę koncentracji i energii. Jako bonus – nie ma rybiego posmaku!
Połączenie kwasów omega-3 pochodzących z oleju rybiego oraz witaminy D3 wzmocni Twój układ nerwowy i wzrok. Poprawi pracę mózgu i korzystnie wpłynie na układ krążenia. Dzięki dużej dawce witaminy D suplementacja preparatu zwiększy odporność i korzystnie wpłynie na Twoje mięśnie i kości.
Przyjmowanie preparatu poprawi również Twoją odporność na stres i ukoi układ nerwowy.
Plusy i minusy
Plusy
Produkt jest wolny od zanieczyszczeń i metali ciężkich, co potwierdziły badania w niezależnym laboratorium J.S. Hamilton.
Skład wolny od barwników i wypełniaczy.
Wygodna suplementacja.
Minusy
Brak.
Dodatkowe informacje
Otoczka kapsułki zawiera żelatynę.
Opinia użytkownika
Fajnie, że ma witaminę D, to już nie muszę oddzielnie przyjmować.
Kwasy omega-3 z dodatkiem witaminy D3 w dobrych dawkach. Preparat wypełnia dzienne zapotrzebowanie osoby dorosłej na EPA i DHA oraz witaminę D.
To ciekawe połączenie, które można polecić większości Polaków. Ministerstwo zdrowia każdemu zaleca suplementować witaminę D3. Kwasy omega-3 również są na podium, jeśli chodzi o niedobory składników aktywnych w naszym kraju.
Suplement diety od Aura Herbals wspiera funkcjonowanie mózgu, prawidłowe widzenia oraz działanie układu odpornościowego. Źródłem kwasów omega-3 jest olej rybi.
Plusy i minusy
Plusy:
Produkt został przebadany w akredytowanym i niezależnym laboratorium J.S. Hamilton.
Prosty skład bez zbędnych dodatków.
Dobra wydajność opakowania (starcza na 60 dni).
Minusy:
Brak.
Dodatkowe informacje
Produkt ma żelatynową otoczkę kapsułki.
Producent zaleca przyjmować jedną kapsułkę osobom poniżej 75. roku życia i dwie seniorom (osobom 75+).
Opinia użytkownika
Wybrałem ten produkt dla mojego zdrowia serca i jestem przekonany, że był to dobry wybór. Nawet moja lekarka to zauważyła!
Stres, przemęczenie i napięcie? Daily Balance° przywraca spokój i jasność umysłu nawet w obliczu największych wyzwań. To formuła czerpiąca z synergicznego działania ashwagandhy i magnezu, dodatkowo wzmocniona kompleksem witamin z grupy B, dla zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia.
Kwasy omega-3 w formule Daily Balance° pochodzą z wysokiej jakości oleju rybiego. Zdrowe tłuszcze wpływają na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, sercowo-naczyniowego, odpornościowego, kondycję skóry i wspomagają zdrowie psychiczne.
Plusy i minusy
Plusy
Brak zbędnych składników: sztucznych aromatów, wypełniaczy, cukrów i barwników.
Ciekawa kompozycja składników aktywnych w dobrych formach przyswajania.
Minusy
Brak.
Dodatkowe informacje
Dwa smaki do wyboru.
Produkt zawiera 2000 IU witaminy D3, co pokrywa zapotrzebowanie dla dorosłej osoby – zwróć uwagę na inne suplementy diety lub leki, czy nie dublujesz tej witaminy.
Produkt nie zawiera GMO, laktozy i glutenu.
Otoczka kapsułki wykonana jest z żelatyny.
Opinia użytkownika
Przyjmuję od kilku miesięcy i lepiej znoszę stres w pracy oraz zdecydowanie rzadziej dopada mnie gorszy nastrój.
Suplement diety zawiera olej z mikroalg Schizochytrium sp. Algi są zdrową, roślinną alternatywą jako źródło ważnych dla zdrowia kwasów tłuszczowych.
Kwas DHA przyczynia się do utrzymania prawidłowego funkcjonowania mózgu i prawidłowego widzenia, a połączenie EPA + DHA wspiera zdrowie serca (przy codziennym spożyciu 250 mg DHA). Ponadto kwasy omega-3 wspomagają odporność, samopoczucie oraz kondycję i wygląd skóry.
Suplementacja DHA jest szczególnie ważna przy spożywaniu niewielkiej ilości ryb, dlatego osoby na diecie roślinnej powinny zadbać o suplementację, gdyż są narażone na niedobór omega-3.
Plusy i minusy
Plusy:
Porcja dzienna dostarcza zalecanej dziennej ilości DHA + EPA – 250 mg.
Kapsułki są łatwe do połknięcia.
Minusy:
Brak.
Dodatkowe informacje
Produkt odpowiedni dla wegan i wegetarian.
Opinia użytkownika
Stosuję od kilku miesięcy, obserwuję polepszenie koncentracji i pamięci. Do tej pory nie jadłam ryb, bo jestem weganką. Polecam!
Suplement diety zawierający kwasy omega-3, witaminę D3 oraz witaminę K. Preparat wspiera układ odpornościowy, funkcjonowanie mózgu i widzenie. Co więcej, jego regularna suplementacja pozytywnie wpływa zęby, a także wykorzystanie wapnia w organizmie, który wspiera układ ruchu. Porcja dzienna dostarcza 2000 IU witaminy D3, co pokrywa zapotrzebowanie dla dorosłej osoby. Suplementacja witaminą D3 jest zalecana szczególnie w okresie jesienno-zimowym.
Plusy i minusy
Plusy:
Wygodne dawkowanie – 1 kapsułka dziennie.
Brak zbędnych dodatków.
Dwa ważne składniki aktywne w jednej kapsułce – kwasy omega-3 i witamina D3.
Minusy:
Brak.
Dodatkowe informacje
Otoczka kapsułki jest z żelatyny.
Ibuvit może być suplementowany przez dzieci, które skończyły 11 lat.
Opinia użytkownika
Fajnie, bo nie muszę suplementować oddzielnie witaminy D. Dwa składniki za jednym zamachem.
Daily Boost° zapewni Ci zrównoważoną energię w harmonii z Twoim ciałem. Łączy sprawdzoną moc ekstraktu z żeń-szenia koreańskiego, poprawiającego wydolność psychiczną i fizyczną, z witaminami i minerałami, starannie dobranymi pod kątem zachowania odpowiedniego poziomu energii.
Plusy i minusy
Plusy
Brak zbędnych składników: sztucznych aromatów, wypełniaczy, cukrów i barwników.
Produkt zawiera dużą ilość kwasów omega-3, które skutecznie uzupełnią je w diecie.
Dobrej jakości formy składników aktywnych – szybko i skutecznie przyswoją się do organizmu.
Płyn jest smaczny, a kapsułki łatwe w połykaniu.
Minusy
Brak.
Dodatkowe informacje
Produkt ma smak pomarańczowy.
Opinia użytkownika
Fajna formuła bogata w cenne składniki, dzięki której nie muszę kupować innych suplementów. Idealny produkt dla zapracowanych lub bardzo aktywnych, albo takich i takich!
DHA-EPA + Witamina E to wegański suplement diety, bogaty w kwasy omega-3 DHA i EPA z alg oraz witaminę E. Preparat wspomaga prawidłowe funkcjonowanie mózgu, wzroku i serca, dostarczając niezbędnych składników w łatwo przyswajalnej formie.
Produkt dodatkowo zapewnia oliwę z oliwek z pierwszego tłoczenia oraz bioaktywną witaminę E, która działa przeciwutleniająco.
Plusy i minusy
Plusy:
Czysty skład – brak zbędnych składników (konserwantów czy barwników).
Naturalny, delikatnie kwaskowy smak (za sprawą olejku cytrusowego).
Wygodne dawkowanie dla osób, które nie lubią połykać tabletek.
Minusy:
Brak informacji na temat miarki w zestawie.
Dodatkowe informacje
Producent poleca polewać suplementem sałatki lub inne potrawy. Uważaj jednak na ich temperaturę – nie może ona przekroczyć 40°C.
Suplement od Dr. Jacob’s należy spożyć w ciągu 10 tygodni od otwarcia.
Opinia użytkownika
Zauważam, że moje umysł jest bardziej jasny i skupiony, kiedy biorę te kapsułki. Na pewno to działa!
Suplement w płynnej formie, bogaty w kwasy tłuszczowe z makreli atlantyckiej, sardeli i sardynek atlantyckich. To bogate źródło kwasów omega-3. Połączenie DHA i EPA poprawia funkcjonowanie Twojego mózgu, serca, narządu wzroku, wspiera układ nerwowy, wpływa na wygląd skóry oraz pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne.
Plusy i minusy
Plusy
Prosty skład bez zbędnych dodatków.
Przebadany przez niezależne laboratorium J.S. Hamilton pod kątem braku zanieczyszczeń mikrobiologicznych i metali ciężkich.
Użytkownicy chwalą produkt za smak i zapach.
Minusy
Niektórzy użytkownicy zwracają uwagę na nieszczelność butelki.
Dodatkowe informacje
Produkt najlepiej przechowywać w suchym i chłodnym miejscu, w temperaturze pokojowej do 25°C.
Opinia użytkownika
Jak na kwasy omega 3 bardzo przystępne w smaku. Praktycznie nie czuć specyficznego posmaku ryby.
Zestaw dwóch suplementów diety, których połączenie zadba o Twój dobry nastrój i kondycję psychiczną. Ashwagandha znana jest ze swoich właściwości wyciszających, natomiast kwasy omega-3 dodatkowo ukoją układ nerwowy i zadbają o sprawną pracę mózgu.
Magnez i Witamina B6 biorą udział w wytwarzaniu i regulacji neuroprzekaźników, a witamina D3 może zapobiegać demencji.
Plusy i minusy
Plusy
Kompleksowa mieszanka antystresowych składników.
Witaminy i magnez poprawią ogólną kondycję organizmu i wspomogą odporność.
Bez konserwantów i sztucznych barwników.
Nadaje się dla osób z nietolerancją laktozy i glutenu.
Minusy
Aż 4 kapsułki dziennie do połknięcia.
Dodatkowe informacje
Suplementacja zestawu For Stress Relief korzystnie wpłynie na Twój sen – każdego ranka będziesz bardziej wypoczęta.
Opinia eksperta
Preparat poprawia moje samopoczucie, stosuje już 3 miesiąc, ma bogaty skład i co ważne zawiera to, czego potrzebuję.
Suplement diety z solidną porcją DHA i EPA – cennych dla zdrowia i samopoczucia kwasów omega-3. Wskazany szczególnie osobom na diecie roślinnej, aktywnym fizycznie i seniorom.
Źródłem kwasów omega-3 w tym preparacie jest olej rybi.
Plusy i minusy
Plusy
Prosty skład bez zbędnych dodatków.
Wygodne dawkowanie (tylko jedna kapsułka dziennie).
Wydajne opakowanie – aż 90 dni suplementacji.
Użytkownicy chwalą łatwe do połknięcia kapsułki.
Minusy
Brak.
Dodatkowe informacje
Produkt ma żelatynową otoczkę kapsułki.
Opinia użytkownika
Łatwe do połknięcia kapsułki, wydajne opakowanie – czuję, że mam silniejszą odporność i samopoczucie. Zima bez gila w całej rodzinie. Polecam!
Suplement diety stworzony z myślą o wszystkich, którzy chcą dostarczyć do organizmu niezbędną ilość kwasów tłuszczowych omega-3, ale mają problemy z połykaniem standardowych kapsułek.
Dzięki zmniejszeniu wielkości kapsułki suplement diety jest dużo łatwiejszy do połknięcia i nie staje w gardle. Składniki suplementu wykazują działanie wspierające pracę serca i mózgu oraz wzmocnienie naczyń krwionośnych.
Źródłem kwasów omega-3 w tym preparacie jest olej rybi.
Plusy i minusy
Plusy:
Neutralny zapach produktu.
Prosty skład – bez zbędnych dodatków.
Minusy:
Brak.
Dodatkowe informacje
Produkt może zawierać mleko (łącznie z laktozą), soję, orzeszki ziemne, inne orzechy, nasiona sezamu, zboża zawierające gluten, jaja, skorupiaki.
Produkt ma żelatynową otoczkę kapsułki.
Opinia użytkownika
Stałem się bardziej ognisty i skoncentrowany od kiedy zacząłem stosować ten produkt. To zdecydowanie działa. Dają rezultaty, których szukałem.
Dzienne zapotrzebowanie
Twoje zapotrzebowanie na kwas eikozapentaenowy jest związane z dostarczaniem go razem z DHA. Oba kwasy tłuszczowe współpracują i nawzajem się uzupełniają – wcinaj je w dwupaku.
Składnik
Zalecane spożycie dla grupy wiekowej
Kwas eikozapentaenowy +
kwas dokozaheksaenowy (EPA + DHA)
7–24 mies.: wyłącznie DHA 100 mg/dobę
2–18 lat: EPA+DHA 250 mg/dobę
>18 lat: EPA + DHA 250 mg/dobę
Kwas EPA w ciąży i podczas karmienia piersią
Kwasy omega-3 są kluczowe w prawidłowym przebiegu ciąży oraz zdrowia mamy i płodu. Jeśli spodziewasz się dziecka, przyjmuj dobowo 250 mg DHA + EPAi dodatkowo 100–200 mg DHA.
O tym, dlaczego należy zachować ostrożność, przeczytasz w artykule o omega 3-6-9.
Podczas karmienia piersią zadbaj również o odżywczą dietę lub suplementację. Zalecenia mówią o spożywaniu 1–2 porcji ryb w tygodniu lub suplementacji 250 mg EPA i DHA oraz 100–200 mg samego DHA/dobę.
Najważniejszy jest przede wszystkim stosunek kwasów omega-3 do omega-6 i wynosi od 1:1 do 1:4. We współczesnej diecie to niestety 1:14, co oznacza, że Twój jadłospis powinien zawierać znacznie więcej tłustych ryb morskich lub suplementy diety z omega-3 (no i mniej przetworzonego jedzenia, słonych przekąsek i słodyczy).
A co z tym EPA vs DHA?
EPA i DHA występują w różnych proporcjach w pożywieniu. Np. w łososiu norweskim proporcja wynosi w przybliżeniu 1:2, a w standardowym oleju rybim wynosi 3:2. W suplementach diety stosunek wynosi najczęściej 1:1–3:1.
Badacze próbowali ustalić idealny stosunek EPA do DHA w metaanalizie z 2021 roku. Wnioski były takie, że nie ma żadnej zależności między stosunkiem EPA do DHA a profilem lipidowym i częstotliwością akcji serca.
Ale – im wyższy stosunek EPA do DHA, tym większa redukcja stanu zapalnego w organizmie. Nie ma jednak konkretnych wskazań. Podsumowując – dbaj po prostu o odpowiednią podaż omega-3.
Niedobór EPA
Ze wszystkich kwasów omega, najbardziej powszechny jest niedobór kwasów omega-3, w tym EPA. W Polsce nie ma kultury jedzenia ryb, a pozostałe kwasy tłuszczowe dostarczasz z diety – niestety często w nadmiarze.
Kwasy omega-3 i omega-6 toczą ostry bój o miejsce w Twoim organizmie. Niestety omega-3 przegrywają, przygniecione przez niezdrowe źródła omega-6. Znacznie częściej sięgamy po przetworzone jedzenie, niezdrowe przekąski i słodycze, niż po tłuste ryby. To może prowadzić do zbyt małej ilości zdrowych tłuszczów w organizmie.
Czy można mieć niedobór EPA przy prawidłowym stężeniu DHA? Dietetyczka Aleksandra Cudna tłumaczy:
Kwasy EPA i DHA są zawarte w rybach i suplementach diety w podobnych ilościach, nie ma więc możliwości, by pojawił się pojedynczy niedobór któregoś kwasu.
Dodatkowo organizm potrafi przekształcić EPA do DHA. Co prawda ta konwersja jest mało wydajna, ale istnieje. Oba z kwasów idą zatem ze sobą w parze i jeśli ujawnia się niedobór – to jest to zwykle niedobór i EPA i DHA.
Suplementacja DHA podnosi stężenie EPA, ale suplementacja EPA… nie podnosi DHA.
Jedno z badań wykazało, że przyjmowanie samodzielnie kwasu EPA zwiększało jego stężenie we krwi, ale nie podwyższało stężenia DHA.
Nadmiar EPA
Na szczęście nadmiar kwasu EPA występuje rzadko – nie da się przedawkować kwasów omega-3 z pożywienia. Musiałbyś jeść 2,5 kg łososia dziennie. Jestem fanką tej ryby, ale nawet ja tyle nie wcisnę!
Jeśli jednak przegniesz z suplementami lub jakimś cudem jesteś naprawdę wielkim fanem łososia, możesz doświadczyć nieprzyjemnych objawów.
Nadmiar kwasu EPA :
zmniejsza krzepliwość krwi,
powoduje krwawienie z nosa,
podwyższa stężenie cukru we krwi,
niebezpiecznie obniża ciśnienie tętnicze,
nasila bezsenność,
powoduje zaburzenia funkcjonowania układu pokarmowego takie jak refluks, biegunki, wzdęcia, odbijanie, nudności.
Kwas EPA (eikozapentaenowy) to jeden z kwasów omega-3.
EPA działa przeciwzapalnie, wpływa na zdrowie układu sercowo-naczyniowego, kondycję skóry i odpowiedni stan gospodarki lipidowej.
Odpowiednie stężenie kwasu EPA ma pozytywny wpływ na samopoczucie i zdrowie psychiczne.
Kwas EPA nie jest wytwarzany przez organizm i musisz go dostarczać wraz z dietą.
Najlepsze źródła EPA to tłuste ryby takie jak łosoś, makrela czy sardynki.
Niedobór EPA objawia się pogorszeniem stanu skóry, bólem i sztywnością stawów, wypadaniem włosów i obniżeniem nastroju.
Nadmiar EPA manifestuje się zaburzeniami krzepnięcia krwi, krwawieniami z nosa i dolegliwościami ze strony układu pokarmowego.
Powinieneś spożywać 250 mg kwasów EPA+DHA dziennie – to 1 lub 2 porcje ryby w tygodniu.
FAQ
Które kwasy omega są najzdrowsze?
Wszystkie kwasy omega są ważne i powinniśmy je dostarczać z odżywczej diety. Jednak najwięcej prozdrowotnych właściwości mają kwasy omega-3 – DHA i EPA. Wszechstronnie wpływają na funkcjonowanie wielu układów w organizmie. Ich źródłem są przede wszystkim tłuste ryby morskie.
Kwasy omega-6 i omega-9 również są kluczowe dla zdrowia, jednak łatwiej je pozyskać z pożywienia i ich niedobór nie jest tak powszechny jak w przypadku kwasów omega-3.
Czym jest EPA?
EPA to skrót od kwasu eikozapentaenowego. To rodzaj zdrowego kwasu tłuszczowego omega-3, który znajduje się w niektórych rodzajach ryb, takich jak tuńczyk, łosoś, makrela i sardynki.
Kwas EPA ma wiele prozdrowotnych korzyści i wpływa na zmniejszenie stanów zapalnych w organizmie i redukcję ryzyka choroby sercowo-naczyniowej. Można go również pozyskiwać z wysokiej jakości suplementów diety.
Czym się różni EPA od DHA?
Kwasy EPA (eikozapentaenowego) i DHA (dokozaheksaenowy) to dwa najważniejsze rodzaje kwasów tłuszczowych omega-3. Różnią się funkcjonalnością i budową chemiczną. Kwas EPA jest bardziej skłonny do przekształcania się w składniki chemiczne, które pomagają zmniejszyć stan zapalny w organizmie.
Kwas DHA odgrywa ważną rolę w budowie komórek mózgowych, siatkówki oka oraz wpływu na układy nerwowy, sercowo-naczyniowy, ruchu i odpornościowy.
Czy EPA i DHA to omega-3?
Tak, EPA i DHA to rodzaje kwasów tłuszczowych omega-3. Są nazywane długołańcuchowymi kwasami omega-3, ponieważ zawierają więcej niż 12 atomów węgla. Inne kwasy omega-3 to kwas alfa-linolenowy (ALA) i kwas stearydynowy (SDA).
Co jest ważniejsze – DHA czy EPA?
Oba kwasy tłuszczowe DHA i EPA są ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Każdy z nich spełnia swoje role w utrzymaniu zdrowia, np. DHA jest szczególnie ważny dla rozwoju mózgu i oczu u niemowląt i dzieci, a EPA jest związany z redukcją stanów zapalnych w organizmie.
Gdzie jest kwas EPA?
Kwas EPA występuje głównie w morskich źródłach pożywienia, takich jak tłuste ryby np. łososiu, tuńczyku, sardynkach i makreli. Można go również znaleźć w niektórych algach morskich. Dobrym źródłem kwasu EPA są także wysokiej jakości suplementy diety z kwasami omega-3.
Czy kwas EPA jest szkodliwy?
Kwas EPA jest zwykle uważany za bezpieczny do spożycia według dawek zalecanych przez organizacje zdrowotne. Jednak osoby ze skazami krwotocznymi lub alergiami na owoce morza powinny skonsultować się ze specjalistą przed rozpoczęciem suplementacji kwasem EPA. Istnieją również pewne interakcje z lekami, które powinny być omawiane z lekarzem.
Źródła
Zobacz wszystkie
AbuMweis, S., Abu Omran, D., Al-Shami, I., & Jew, S. (2021). The ratio of eicosapentaenoic acid to docosahexaenoic acid as a modulator for the cardio-metabolic effects of omega-3 supplements: A meta-regression of randomized clinical trials. Complementary Therapies in Medicine, 57, 102662. https://doi.org/10.1016/j.ctim.2021.102662
Allam-Ndoul, B., Guénard, F., Barbier, O., & Vohl, M.-C. (2017). Effect of different concentrations of omega-3 fatty acids on stimulated THP-1 macrophages. Genes & Nutrition, 12(1), 7. https://doi.org/10.1186/s12263-017-0554-6
Calder, P. C. (2018). Very long-chain n-3 fatty acids and human health: Fact, fiction and the future. Proceedings of the Nutrition Society, 77(1), 52–72. https://doi.org/10.1017/S0029665117003950
Calder, P. C., Waitzberg, D. L., Klek, S., & Martindale, R. G. (2020). Lipids in Parenteral Nutrition: Biological Aspects. Journal of Parenteral and Enteral Nutrition, 44(S1), S21–S27. https://doi.org/10.1002/jpen.1756
Chang, J. P.-C., Su, K.-P., Mondelli, V., Satyanarayanan, S. K., Yang, H.-T., Chiang, Y.-J., Chen, H.-T., & Pariante, C. M. (2019). High-dose eicosapentaenoic acid (EPA) improves attention and vigilance in children and adolescents with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) and low endogenous EPA levels. Translational Psychiatry, 9, 303. https://doi.org/10.1038/s41398-019-0633-0
Crupi, R., & Cuzzocrea, S. (2022). Role of EPA in Inflammation: Mechanisms, Effects, and Clinical Relevance. Biomolecules, 12(2), 242. https://doi.org/10.3390/biom12020242
Flock, M. R., Harris, W. S., & Kris-Etherton, P. M. (2013). Long-chain omega-3 fatty acids: Time to establish a dietary reference intake. Nutrition Reviews, 71(10), 692–707. https://doi.org/10.1111/nure.12071
González-Hedström, D., Amor, S., de la Fuente-Fernández, M., Tejera-Muñoz, A., Priego, T., Martín, A. I., López-Calderón, A., Inarejos-García, A. M., García-Villalón, Á. L., & Granado, M. (2020). A Mixture of Algae and Extra Virgin Olive Oils Attenuates the Cardiometabolic Alterations Associated with Aging in Male Wistar Rats. Antioxidants, 9(6), Article 6. https://doi.org/10.3390/antiox9060483
Greenberg, J. A., Bell, S. J., & Ausdal, W. V. (2008). Omega-3 Fatty Acid Supplementation During Pregnancy. Reviews in Obstetrics and Gynecology, 1(4), 162–169.
Institute of Medicine (US) Committee on Nutrition, T., Erdman, J., Oria, M., & Pillsbury, L. (2011). Eicosapentaenoic Acid (EPA) and Docosahexaenoic Acid (DHA). W Nutrition and Traumatic Brain Injury: Improving Acute and Subacute Health Outcomes in Military Personnel. National Academies Press (US). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK209320/
Kendall, A. C., Kiezel-Tsugunova, M., Brownbridge, L. C., Harwood, J. L., & Nicolaou, A. (2017). Lipid functions in skin: Differential effects of n-3 polyunsaturated fatty acids on cutaneous ceramides, in a human skin organ culture model. Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Biomembranes, 1859(9, Part B), 1679–1689. https://doi.org/10.1016/j.bbamem.2017.03.016
Kim, H. H., Cho, S., Lee, S., Kim, K. H., Cho, K. H., Eun, H. C., & Chung, J. H. (2006). Photoprotective and anti-skin-aging effects of eicosapentaenoic acid in human skin in vivo. Journal of Lipid Research, 47(5), 921–930. https://doi.org/10.1194/jlr.M500420-JLR200
Liao, Y., Xie, B., Zhang, H., He, Q., Guo, L., Subramanieapillai, M., Fan, B., Lu, C., & McIntyre, R. S. (2019). Efficacy of omega-3 PUFAs in depression: A meta-analysis. Translational Psychiatry, 9, 190. https://doi.org/10.1038/s41398-019-0515-5
Mano, Y., Kato, A., Fukuda, N., Yamada, K., & Yanagimoto, K. (2022). Influence of Ingestion of Eicosapentaenoic Acid-Rich Fish Oil on Oxidative Stress at the Menstrual Phase: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled, Parallel-Group Trial. Women’s Health Reports, 3(1), 643–651. https://doi.org/10.1089/whr.2022.0003
Parke, M. A., Perez-Sanchez, A., Zamil, D. H., & Katta, R. (2021). Diet and Skin Barrier: The Role of Dietary Interventions on Skin Barrier Function. Dermatology Practical & Conceptual, 11(1), e2021132. https://doi.org/10.5826/dpc.1101a132
Pilkington, S. M., Rhodes, L. E., Al-Aasswad, N. M. I., Massey, K. A., & Nicolaou, A. (2014). Impact of EPA ingestion on COX- and LOX-mediated eicosanoid synthesis in skin with and without a pro-inflammatory UVR challenge – Report of a randomised controlled study in humans. Molecular Nutrition & Food Research, 58(3), 580–590. https://doi.org/10.1002/mnfr.201300405
Rajaram, S. (2014). Health benefits of plant-derived α-linolenic acid123. The American Journal of Clinical Nutrition, 100, 443S-448S. https://doi.org/10.3945/ajcn.113.071514
Sarkkinen, E. S., Savolainen, M. J., Taurio, J., Marvola, T., & Bruheim, I. (2018). Prospective, randomized, double-blinded, placebo-controlled study on safety and tolerability of the krill powder product in overweight subjects with moderately elevated blood pressure. Lipids in Health and Disease, 17(1), 287. https://doi.org/10.1186/s12944-018-0935-x
Shang, T., Liu, L., Zhou, J., Zhang, M., Hu, Q., Fang, M., Wu, Y., Yao, P., & Gong, Z. (2017). Protective effects of various ratios of DHA/EPA supplementation on high-fat diet-induced liver damage in mice. Lipids in Health and Disease, 16(1), 65. https://doi.org/10.1186/s12944-017-0461-2
Song, Y., Zhang, L.-J., Li, H., Gu, Y., Li, F.-F., Jiang, L.-N., Liu, F., Ye, J., & Li, Q. (2013). Polyunsaturated fatty acid relatively decreases cholesterol content in THP-1 macrophage-derived foam cell: Partly correlates with expression profile of CIDE and PAT members. Lipids in Health and Disease, 12(1), 111. https://doi.org/10.1186/1476-511X-12-111
Sublette, M. E., Ellis, S. P., Geant, A. L., & Mann, J. J. (2011). Meta-Analysis of the Effects of Eicosapentaenoic Acid (EPA) in Clinical Trials in Depression. The Journal of Clinical Psychiatry, 72(12), 11703. https://doi.org/10.4088/JCP.10m06634
Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, jako trenerka personalna pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.
Bartłomiej Turczyński jest redaktorem naczelnym Natu.Care. Odpowiada za jakość treści tworzonych m.in. w serwisie Natu.Care i dba o to, żeby wszystkie artykuły były oparte na rzetelnych badaniach naukowych i konsultowane ze specjalistami z branży.
Ludwik Jelonek jest autorem ponad 2500 tekstów opublikowanych na wiodących portalach. Jego treści trafiły do takich serwisów jak Ostrovit czy Kobieta Onet. W Natu.Care Ludwik edukuje ludzi w najważniejszej dziedzinie życia – zdrowiu.