Kwasy omega-9: właściwości, źródła, niedobór + opinia dietetyka

Wiesz, że zdrowe tłuszcze są – zero niespodzianek – zdrowe. Kwasy omega kojarzą się głównie z omega-3, ale przecież jest też omega-9 – trochę pomijany, ale może równie ważny?

Świat dietetyki od kilku lat żyje dramą związaną ze stosunkiem kwasów omega-3 i omega-6. Omega-3 osiadają na tłustych laurach, omega-6 starają się ocieplić swój wizerunek. A omega-9… leżą wygodnie i popijają drinki z oleju roślinnego.

Kwasy omega-9 nie szukają konfliktów, robią swoją robotę (dla ciała, umysłu, a nawet… przemysłu) i jeszcze same się produkują w organizmie, więc nie musisz się o nie martwić.

W tym artykule kwasy omega-9 swoje pięć minut. Poznasz je z bliska i dowiesz się, czy musisz wyrzucić ulubioną musztardę do kosza (no i czy olej rzepakowy na włosy to dziwny trend z TikToka, czy skuteczna pielęgnacja).

Zobacz też:

• Kwasy omega
• Kwasy omega-3
• Niedobór kwasów omega-3
• Kwasy omega-6
• Omega-3 w tabletkach
• Omega-3-6-9
• Kwas DHA
• Kwas EPA

Kwasy omega – niezbędne tłuszcze

Grupa kwasów omega jest niezbędna do wytwarzania energii, budowania błon komórkowych, produkcji hormonów i neuroprzekaźników. Mają wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układów: nerwowego, endokrynnego, sercowo-naczyniowego i odpornościowegoi. Najlepiej przebadane i poznane kwasy omega to 3, 6 i 9.

Kwasy omega-9 to jednonienasycone kwasy tłuszczowe (ang. MUFA – monounsaturated fatty acids). Twój organizm wytwarza je samodzielnie, ale ta ilość nie kompensuje w pełni wszystkich jego potrzeb, więc warto pozyskiwać je z diety.

Który kwas omega jest najważniejszy?

Bez owijania w bawełnę – kwas omega-3. Wszystkie są ważne, ale kwasu omega-3 nie dość, że nie wytworzysz samemu, to i prawdopodobnie przyjmujesz go tylko w szczątkowych ilościach.

Kwasy omega-6 są wszechobecne w naszej diecie. Co więcej, prawdopodobnie dostarczasz je w proporcji 17 do 1 względem omega-3i. Zdrowa proporcja wynosi od 1:1 do 4:1.

Podobnie z omega-9 – te kwasy są wszechobecne w naszej diecie, a i Twój organizm może je wytworzyć z pozostałych kwasów omega jeśli zajdzie taka potrzeba. Jeśli chcesz zadbać o zdrowie poprzez wzbogacenie diety kwasami omega, skup się na kwasie omega-3.

Właściwości kwasów omega-9

Dotychczasowe badania wykazały kilka prozdrowotnych właściwości kwasów omega-9.

Wspierają układ sercowo-naczyniowy

Kwasy omega-9 zmniejszają stan zapalny, obniżają ciśnienie krwi i poprawiają profil lipidowyi. Wpływają ochronnie na serce, układ krążenia i zmniejszają ryzyko zachorowania na miażdżycęi.

Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, Polaków najczęściej dotykają choroby układu krążenia – choroba wieńcowa, miażdżyca, nadciśnienie i udar mózgui.

Działają przeciwzapalnie

Dzięki przeciwzapalnym właściwościom mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka chorób przewlekłych, nowotworów i chorób sercowo-naczyniowychi.

Wspierają zdrowie skóry

Poprawiają kondycję skóry poprzez zmniejszenie stanu zapalnego i poprawę jej funkcji barierowychi. Kwasy omega-9 ograniczają utratę wody ze skóry i dzięki działaniu przeciwutleniającemu spowalniają procesy starzenia.

Użyłam oleju rzepakowego na włosy. Oszalałam?

Nie! Spróbuj olejowania włosów tym olejem. Jest naturalnym humektantem, czyli zatrzymuje wilgoć we włosach i zapobiega ich wysychaniu. Włosy nie puszą się i tworzy się fajna tafla po wysuszeniu. Wystarczy położyć łyżkę oleju roztartego w dłoniach na suche włosy od ucha w dół na 30 minut i umyć dwukrotnie skalp i włosy.

Pomagają utrzymać masę ciała

Kwasy omega-9 mogą pomóc kontrolować masę ciała poprzez zmniejszenie apetytu i zapewnienie uczucia sytościi. Badania naukowe wykazują, że posiłki bogate w zdrowe tłuszcze utrzymują sytość dłużej, co zmniejsza chęć na podjadanie i zapobiega nadwadzei.

Rodzaje kwasów omega-9

Najważniejszymi i najlepiej poznanymi przedstawicielami tej grupy są kwasyi:

• oleinowy,
• nerwonowy,
• erukowy.

Kwas oleinowy

Kwas oleinowy jest najczęściej występującym i najlepiej przebadanym kwasem tłuszczowym omega-9i. Ten kwas znajdziesz m.in. w oliwie z oliwek i olejach z pestek winogron, rokitnika i migdałowym oraz orzechach i awokadoi.

Jakie korzyści przynosi spożywanie kwasu oleinowego?

• Zmniejsza ryzyko choroby wieńcowej. Badania wykazały, że dieta o wysokiej zawartości kwasu oleinowego może zmniejszyć zawartość „złego” cholesterolu LDL, chroniąc przed chorobą wieńcową serca.

Co jeszcze cechuje kwas oleinowy?

• Oleje roślinne o wysokiej zawartości kwasu oleinowego mają lepszą stabilność w porównaniu z innymi olejami roślinnymi, co może pomóc w zachowaniu ich korzyści zdrowotnych podczas obróbki termiczneji.
• To bezbarwny i bezwonny kwas stosowany w różnych produktach kosmetycznych w celu zwiększenia wchłaniania produktu i zdolności do zatrzymywania wilgoci. Nakładany na skórę zwalcza objawy starzenia się i suchości skóryi.
• Kwas oleinowy ma zastosowanie w kosmetologii, np. nadaje miękkość i elastyczność sztyftom, zapobiega ich kruszeniu i ułatwia rozsmarowywanie np. na ustach.
• Nałożony na włosy kosmetyk z tym kwasem zapobiega nadmiernemu odparowywaniu wody z ich powierzchni, zmiękcza je i wygładza.

Kwas nerwonowy

Ten kwas jest ważny dla funkcjonowania mózgu i obwodowej tkanki nerwoweji. Stanowi ważny składnik istoty białej mózgu – części ośrodkowego układu nerwowego (OUN), obejmującego mózg i rdzeń kręgowyi.

To główny składnik cerebrozydów, czyli komórek odpowiedzialnych za budowę osłonki mielinowej włókien nerwowychi. Odgrywa ona kluczową rolę w szybkim i efektywnym przewodzeniu sygnałów nerwowych w układzie nerwowym.

Kwas erukowy

Poklepaliśmy kwasy omega-9 po plecach, ale pora poznać czarną owcę w tłustej rodzinie.

Badania na zwierzętach wykazały toksyczny charakter kwasu erukowego. Powoduje stłuszczenie narządów miąższowych i uszkodzenie mięśnia sercowego.

Źródłem kwasu erukowego jest rzepak i gorczycai.

Zaraz, zaraz, czy to znaczy, że musisz wyrzucić olej rzepakowy do śmieci?

Nie – dietetyczka tłumaczy:

A co z Twoją ulubioną musztardą? Spokojnie. Obecnie w produkcji musztard również stosuje się metody ograniczające zawartość kwasu erukowego, więc jedz je ze smakiem (i spokojem).

Kwas erukowy ma także kilka zastosowań przemysłowych, w tym jako smar, środek powierzchniowo czynny, składnik biodiesla i materiałów kompozytowych.

Niedobór kwasów omega-9 – objawy

Dieta uboga w kwas oleinowy, czyli najważniejszy kwas omega-9 może prowadzić doi:

• pogorszenia stanu skóry (suchości, podrażnienia, trądziku),
• zaburzeń funkcjonowania układu nerwowego,
• zaburzeń gospodarki lipidowej i insulinooporności,
• pogorszenia profilu lipidowego krwi,
• pogorszenia funkcjonowania bariery jelitowej,
• zwiększenia ryzyka chorób serca.

Czy kwasy omega-9 można przedawkować?

Nadmiar kwasów omega-9 najczęściej jest związany z nadmierną suplementacją łączonych preparatów typu „Omega 3-6-9”.

Objawy nadmiaru kwasów omega-9 toi:

• wzrost masy ciała,
• rozwój chorób metabolicznych, np. cukrzycy typu II, insulinooporności.

Bardzo trudno jest doprowadzić do nadmiaru kwasów omega-9 z diety, więc przede wszystkim zwróć uwagę na suplementy z kwasami omega, jakie przyjmujesz.

Najważniejsze w suplementacji są kwasy omega-3, na których niedobór jesteśmy narażeni najbardziej.

Nie kupuj suplementów „3-6-9”. Te produkty to chyba najlepsze zobrazowanie powiedzenia Co za dużo, to niezdrowo.

Dowiedz się więcej:

• Kwasy omega-3-6-9

Źródła kwasów omega-9

Gdzie znajduje się najwięcej kwasów omega-9? Szukaj ich w olejach roślinnych oraz tych produkowanych z nasioni. Zajadaj się także pestkami i orzechami.

*Zawartość kwasów omega-9 w produktach spożywczych może się różnić w zależności od wielu czynników, np. obróbki termicznej czy sposobu hodowli.

Kwasy omega-9 mają swoją ważną rolę w organizmie. Najważniejsze, że nie musisz ich suplementować, a Twoja ulubiona musztarda nie zrobi Ci krzywdy, a zadowoli podniebienie.

Podsumowanie