Strona Główna
Zdrowie
Probiotyk przed czy po antybiotyku

Probiotyk – przed czy po antybiotyku? Co naprawdę ma znaczenie

Zobacz najważniejsze zasady przyjmowania probiotyku przy antybiotykoterapii.

TekstEmilia Moskal

Redaktorka Natu.Care

Emilia Moskal specjalizuje się w tekstach z zakresu medycyny i psychologii, w tym treściach dla podmiotów medycznych. Jest wielbicielką prostego języka i komunikacji przyjaznej czytelnikowi. W Natu.Care pisze edukacyjne artykuły.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

RecenzjaIlona Krzak

Zweryfikowane przez eksperta

RecenzjaIlona Krzak

Magister farmacji

Ilona Krzak uzyskała stopień magistra farmacji na Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu. Odbywała praktykę w aptece szpitalnej i przemyśle farmaceutycznym. Aktualnie pracuje w zawodzie, a także prowadzi edukacyjną stronę internetową (http://apterskimokiem.pl/) oraz profil na Instagramie: @pani_z_apteki

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

RedakcjaBartłomiej Turczyński

Redaktor naczelny

Bartłomiej Turczyński jest redaktorem naczelnym Natu.Care. Odpowiada za jakość treści tworzonych m.in. w serwisie Natu.Care i dba o to, żeby wszystkie artykuły były oparte na rzetelnych badaniach naukowych i konsultowane ze specjalistami z branży.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Fact-checkingLudwik Jelonek

Redaktor Natu.Care

Ludwik Jelonek jest autorem ponad 2500 tekstów opublikowanych na wiodących portalach. Jego treści trafiły do takich serwisów jak Ostrovit czy Kobieta Onet. W Natu.Care Ludwik edukuje ludzi w najważniejszej dziedzinie życia – zdrowiu.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Probiotyk – przed czy po antybiotyku? Co naprawdę ma znaczenie

29 kwietnia, 2024

Recenzja13 grudnia, 2023

Redakcja15 grudnia, 2023

Fact-checking11 grudnia, 2023

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

10 min

Dlaczego możesz nam zaufać

Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.

Dowiedz się więcej w naszym procesie redakcyjnym

Informacja o reklamach

Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.

Dowiedz się więcej w naszym regulaminie

Media o nas:

Jeszcze ćwierć wieku temu lekarze ochoczo wypisywali antybiotyki na większość przeziębień, a nawet „na wszelki wypadek, żeby się nie nadkaziło”. Zresztą trudno się dziwić – pacjenci sami dopominali się o te cudowne specyfiki.

A jednak okazało się, że antybiotyki wcale nie są takie fajne. Mają sporo skutków ubocznych i potrafią być… bombowe dla mikrobioty jelit (nie, to niedobrze). Na szczęście moda na szastanie antybiotykami mija, a specjaliści coraz większą wagę przykładają do uzupełniania antybiotykoterapii o probiotyki.

No i fajnie. Na pierwszy rzut oka sprawa wydaje się prosta: łykasz probiotyki do antybiotyku. Ale im dłużej się zastanawiasz… Skoro antybiotyk zabija bakterie, to czy nie zabije też tych z preparatu? Owszem, może. Dlatego zaraz dowiesz się wszystkiego o tym, jak przyjmować probiotyk przy antybiotykoterapii.

Z tego artykułu dowiesz się:

Czy można połknąć antybiotyk i probiotyk razem.
Jak przyjmować probiotyki, by wycisnąć z nich jak najwięcej dobrego.
Po co brać probiotyki przy antybiotyku.

Natu.Care Omega-3ᵀᴳ Premium — Sprawdź, za co pokochały go tysiące klientek Natu.Care Premium Omega-3ᵀᴳ.

W końcu omega 3 w solidnej dawce i proporcji. Plus za TG, czyli trójglicerydy!

Zobacz więcej

Zobacz też:

Czy probiotyk brać przed, czy po antybiotyku?

To czy weźmiesz probiotyk przed, czy po antybiotyku jest kwestią drugorzędną. Najważniejsze, by zachować odpowiedni odstęp pomiędzy lekiem a kapsułkami probiotycznymi (osłoną). Najlepiej jest brać probiotyk 2–3 godziny przed lub po antybiotyku. Stosuj go od pierwszego dnia antybiotykoterapii i około 1–2 tygodnie po niej.

Podczas leczenia antybiotykami, warto pamiętać o jednoczesnym stosowaniu preparatów osłonowych, zawierających pożyteczne bakterie. Zalecane jest rozpoczęcie przyjmowania probiotyków już od pierwszego dnia antybiotykoterapii. Warto kontynuować ich stosowanie nawet dwa tygodnie po zakończeniu leczenia, aby umożliwić pełną regenerację flory jelitowej .

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy probiotyki należy zażywać przed, czy po antybiotyku. Wybór odpowiedniego momentu zależy od konkretnego preparatu. Niektóre z nich powinno się przyjmować na czczo, na przykład pół godziny przed śniadaniem oraz minimum 2 godziny przed pierwszą dawką antybiotyku w ciągu dnia. Inne zaleca się zażywać 2–3 godziny po antybiotyku.

Niezależnie od wybranego schematu, nie przyjmuj probiotyku jednocześnie z antybiotykiem. Antybiotyk może zniszczyć większość bakterii probiotycznych, zanim dotrą do jelit i zaczną je zasiedlać.

Istnieją jednak pewne szczepy probiotyczne, które są odporne na działanie antybiotyków. Przykładem mogą być drożdżaki Saccharomyces boulardii, które są złotym standardem w leczeniu biegunek wywołanych antybiotykami. Z pewnością warto szukać ich w składzie osłonowych prepartów probiotycznych.

Najważniejsze zasady stosowania probiotyków

Oto 7 zasad, które warto wdrożyć przy stosowaniu probiotyku do antybiotykoterapii.

1. Wybierz dobre szczepy. Przed zakupem preparatu prebiotycznego, upewnij się, że szczepy bakterii, które zawiera, nie są wrażliwe na dany antybiotyk. Najlepiej skonsultuj wybór z farmaceutą lub lekarzem.

2. Sprawdź skład. Dobrej jakości preparaty powinny zawierać trzyczłonowe oznaczenie nazw bakterii probiotycznych, ze wskazaniem konkretnego szczepu najczęściej oznaczonego cyfrowo–literowym kodem. Szukaj również informacji o CFU, czyli colony-formin unit, co tłumaczy się jako „jednostki tworzące kolonie”. CFU pokazuje, ile bakterii zawiera jedna dawka probiotyku.

3. Przeczytaj ulotkę. To w niej (lub na opakowaniu) znajdziesz informacje o tym, jak przechowywać preparat (niektóre wymagają trzymania w lodówce, inne w temperaturze pokojowej) oraz wskazówki jak go przyjmować. Są dwie główne szkoły przyjmowania probiotyków: rano na czczo – w pustym żołądku jest mniej kwasu, co zwiększa przeżywalność bakterii probiotycznych w drodze do jelit; wieczorem tuż przed snem – gdy jelita pracują wolniej i bakteriom łatwiej jest je skolonizować. To, którą strategię wybrać zależy od szczepów bakterii, jakie zawiera konkretny probiotyk.

Zgodnie z zasadami chronofarmakologii szczyt pracy jelit przypada w godzinach 12-13, być może jednak ten poranek jest lepszym pomysłem.

Ilona Krzak magister farmacji

4. Przestrzegaj dawkowania. Przyjmuj probiotyk w takiej porcji dziennej, jaką zalecił Ci lekarz, farmaceuta lub producent danego preparatu. Nie zwiększaj tej dawki samodzielnie – nadmiar probiotyków również może zaszkodzić.

5. Zachowaj bufor czasowy. Przyjmuj swoją porcję probiotyku w 2–3-godzinnym odstępie od tabletki z antybiotykiem. Mimo że niektóre szczepy bakterii są odporne na antybiotyki, takie działanie z pewnością Ci nie zaszkodzi. A lepiej dmuchać na zimne.

6. Nie popijaj gorącym. Pomijając już fakt, że gorące napoje i jedzenie według WHO mogą zwiększać ryzyko nowotworów jamy ustnej i przewodu pokarmowego, popijając probiotyki gorącą kawą lub herbatą, możesz je… ugotować. Martwe niestety na nic Ci się nie przydadzą.

7. Unikaj alkoholu. Spożywanie napojów wyskokowych przy niektórych typach antybiotyków może poważnie zagrażać Twojemu zdrowiu (a czasem i życiu). Ale nawet jeśli skończysz brać antybiotyk, ale kontynuujesz jeszcze probiotykoterapię, alkohol nadal nie jest zalecany. Może on bowiem wyniszczać florę bakteryjną jelit i Twoja probiotyczna kuracja spali na panewce.

Spotkałam się też ze stwierdzeniem o jednoczesnym stosowaniu witaminy C z probiotykiem, gdyż działa antyoksydacyjne i chroni bakterie przed zniszczeniem.

Ilona Krzak magister farmacji

Po co Ci probiotyk przy antybiotyku?

Wyobraź sobie, że Twoje jelita są jak miasto. Gdy chorujesz, wdziera się do niego obca armia brutalnych kolonizatorów, która chce przejąć wszystkie budynki. Antybiotyk jest… no cóż, jak bomba atomowa. Skutecznie pozbywa się wrogów, jednak robi czystkę również wśród mieszkańców – ocalałych jest mało.

Żeby Twoje miasto mogło funkcjonować, potrzebuje swoich lokatorów. Bez nich budynki popadną w ruinę, transport nie będzie funkcjonował, sklepy będą pozamykane i tak dalej. Po to właśnie przyjmujesz probiotyki – żeby Twoje małe, bakteriowe miasteczko mogło dalej działać.

Antybiotyki to potężne narzędzia w walce z bakteriami, które powodują choroby. Są zdolne do eliminowania tych szkodliwych mikroorganizmów lub przynajmniej do hamowania ich rozwoju.

Niemniej jednak, antybiotyki nie są doskonałe. Ich działanie nie jest selektywne, co oznacza, że nie potrafią odróżnić szkodliwych bakterii od tych, które są dla Ciebie korzystne i niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu .

Konsekwencją terapii antybiotykowej jest często zniszczenie przyjaznej flory bakteryjnej jelit. To zjawisko może prowadzić do różnego rodzaju problemów z układem pokarmowym. Najczęstsze z nich to biegunki i zgaga .

Stosowanie antybiotyków i degradacja flory bakteryjnej jelit może również wpływać na naszą kondycję psychiczną.

Ilona Krzak magister farmacji

Jednym ze sposobów na ochronę i odbudowę tej cennej flory bakteryjnej jest stosowanie probiotyków w trakcie antybiotykoterapii. Probiotyki to żywe kultury bakterii, które są korzystne dla Twojego zdrowia.

Bakterie probiotyczne bytujące w Twoich jelitach wpływają na :

wspomaganie procesów trawienia (żołądek mówi „dziękuję”),
bardziej efektywne przyswajanie substancji odżywczych z jedzenia (wchłaniasz więcej witamin i minerałów),
barierę ochronną jelit i zapobieganie przedostawaniu się toksyn oraz patogenów do krwiobiegu (wątroba oddycha z ulgą),
stymulację komórek układu immunologicznego (masz lepszą odporność),
produkcję hormonów i neuroprzekaźników, które oddziałują na pracę mózgu (masz większą odporność na stres i lepszy nastrój),
zdrowie układu moczowo–płciowego i zapobieganie jego zakażeniom (mniej zapaleń pęcherza moczowego i infekcji intymnych).

Bakterie probiotyczne produkują niektóre witaminy. Dodatkowo udowodniono, że Lactobacillus plantarum v299 zwiększa przyswajalność żelaza z pożywienia.

Ilona Krzak magister farmacji

Dodatkowo probiotyki tworzą w jelitach tarczę, która chroni Cię przed chorobotwórczymi mikrobami. Bakterie probiotyczne utrudniają patogenom przyleganie do ścian jelit, zabierają im pożywienie, a także produkują substancje, które niszczą te niebezpieczne mikroorganizmy .

Przyjmowanie probiotyków może pomóc odzyskać przyjazne bakterie, które zostały zniszczone przez antybiotyki, co pomaga zabezpieczyć układ pokarmowy przed nieprzyjemnymi skutkami ubocznymi terapii antybiotykowej.

Czy każdy antybiotyk wymaga osłony probiotycznej?

Nie, nie każdy antybiotyk wymaga terapii probiotykami. Zależy to od spektrum działania preparatu, czyli tego na ile rodzajów bakterii działa zawarta w nim substancja. Większość antybiotyków tzw. pierwszego rzutu, czyli przepisywanych przez lekarza w pierwszej kolejności ma bardzo szerokie spektrum działania: niszczy większość bakterii – i tych „dobrych”, i tych „złych”. Dlaczego tak jest?

Stwierdzenie, jaki konkretnie szczep bakterii odpowiada za chorobę, z którą zgłosiłeś się do lekarza, wymagałoby specjalistycznych badań. Przy większości chorób szkoda na to czasu.

Aby zobaczyć, z jakimi bakteriami ma się do czynienia, robi się posiew z antybiogramami i sprawdza, na jakie antybiotyki wyhodowany szczep jest wrażliwy. Wtedy to można postawić na terapię celowaną, ograniczając skutki uboczne. Jednak czasem wyhodowanie kolonii bakterii trwa bardzo długo. Nie można zatem pozostawić pacjenta bez leczenia.

Ilona Krzak magister farmacji

Do tego część chorobotwórczych mikrobów jest zbudowana na tyle podobnie do pożytecznych bakterii, że naukowcom do tej pory nie udało się wyizolować substancji, która niszczyłaby je wybiórczo, pozostawiając resztę flory bakteryjnej w spokoju.

Istnieją jednak antybiotyki o wąskim spektrum działania. Wracając do analogii oblężonego miasta, te leki są jak snajperzy. Celują dokładnie we wrogich najeźdźców, nie czyniąc mieszkańcom większej szkody.

A co jeśli nie wiesz, że bierzesz snajpera, a nie bombę atomową i… i tak będziesz brać probiotyki? Jeśli poprzyjmujesz preparaty probiotyczne przez 2–4 tygodnie i nie będziesz przekraczać zalecanych przez producenta dawek, zupełnie nic Ci nie grozi. Probiotyki można też stosować profilaktycznie .

W końcu omega 3 w solidnej dawce i proporcji. Plus za TG, czyli trójglicerydy!

Zobacz więcej

Zobacz też:

Podsumowanie

Probiotyk przy antybiotykoterapii pomaga odtworzyć mikrobiotę jelit, którą może wyniszczać lek.
Stosuj probiotyki przez cały okres przyjmowania antybiotyku i kontynuuj jeszcze przez około dwa tygodnie, po zakończeniu kuracji tym lekiem.
Możesz przyjmować probiotyk zarówno na czczo – przed pierwszą dawką antybiotyku, jak i na wieczór – po przyjęciu ostatniej porcji leku.
Najważniejsze jest zachowanie odstępu czasowego pomiędzy momentami przyjęcia antybiotyku i probiotyku – powinien on wynosić minimum 2 godziny.
Podczas kuracji probiotycznej powstrzymaj się od spożywania alkoholu, a preparatów probiotycznych nie popijaj gorącymi napojami.
Probiotyk pomoże odbudować bakterie bytujące w Twoich jelitach, które mógł zniszczyć antybiotyk. Dzięki temu uchronisz się przed dolegliwościami gastrycznymi i spadkiem odporności.

FAQ

Czy probiotyk trzeba brać z jedzeniem?

Nie, probiotyki nie muszą być przyjmowane z jedzeniem. Ważne jest jednak, aby stosować je regularnie. Jeśli wybierasz probiotyk w formie kapsułki, po prostu popij go dużą ilością wody. Niektóre preparaty mogą być też bardziej efektywne, jeśli są przyjmowane przed posiłkiem.

Dlaczego? Ponieważ żołądek będzie wtedy zawierał mniej kwasu, co umożliwi większej ilości bakterii probiotycznych przeżycie i dotarcie do jelit. Zawsze jednak należy przestrzegać instrukcji producenta dotyczących przyjmowania probiotyku.

Czy probiotyki trzeba trzymać w lodówce?

Niektóre probiotyki wymagają trzymania w lodówce, jednak nie dotyczy to wszystkich preparatów. Aby właściwie przechowywać probiotyk i zachować jego właściwości, sprawdź zalecenia producenta, co do jego przechowywania.

Poza odpowiednią temperaturą większość preparatów należy trzymać w zacienionym i suchym miejscu.

Czy można brać probiotyk przed snem?

Można przyjmować probiotyki przed snem. W nocy jelita oraz układ trawienny spowalniają, co ułatwia bakteriom kolonizację. Weź probiotyk najwcześniej po dwóch godzinach od ostatniej dawki antybiotyku.

Czym najlepiej popijać probiotyk?

Probiotyk najlepiej jest popijać wodą. Unikaj mleka, soku z grejpfruta, kawy czy herbaty, ponieważ mogą zaburzyć działanie bakterii. Woda jest neutralna i nie wpływa na składniki preparatu. Przykładowo, kwas w soku z grejpfruta może zniszczyć bakterie probiotyczne, zanim dotrą do jelit.

Co się stanie, gdy bierze się antybiotyk bez osłony?

Branie antybiotyku bez osłony może prowadzić do zaburzeń mikroflory jelitowej. Antybiotyki, eliminując bakterie chorobotwórcze, niszczą również korzystne bakterie w jelitach. Skutkiem może być biegunka, wzdęcia, a nawet rozwój patogennej flory, jak np. Clostridium difficile.

Aby temu zapobiec, zastosuj probiotyki, które pomogą przywrócić równowagę mikroflory. Przyjmuj je minimum 2 godziny przed lub po antybiotyku, aby nie zostały przez niego zniszczone.

Dodatkowo zadbaj o dietę bogatą w błonnik. Owoce, warzywa czy pełnoziarniste pieczywo wspomogą regenerację flory jelitowej, zapewniając bakteriom probiotycznym źródło pokarmu.

Czy można brać probiotyk na czczo?

Tak, probiotyki można przyjmować na czczo, ponieważ nie podrażniają żołądka. Stosowanie probiotyków przed posiłkiem może również zwiększać przeżywalność niektórych szczepów, wrażliwych na soki trawienne. Gdy żołądek jest pusty, ilość zawartego w nim kwasu jest mniejsza i więcej bakterii będzie w stanie przedostać się do jelit.

Czy probiotyk pobudza apetyt?

Probiotyki nie są bezpośrednio związane ze stymulacją apetytu. Ich główną rolą jest poprawa zdrowia jelit, co może pośrednio wpływać na apetyt, ale nie jest to ich podstawowe działanie. Probiotyki pomagają w prawidłowym trawieniu, co może prowadzić do lepszego wykorzystania składników odżywczych z pożywienia.

W przypadku problemów z apetytem skonsultuj się z dietetykiem. Może zalecić zmiany w diecie, takie jak wprowadzenie jedzenia o większej gęstości kalorycznej lub częstsze, ale mniejsze posiłki.

Źródła

Zobacz wszystkie

Becattini, S., Taur, Y., & Pamer, E. G. (2016). Antibiotic-Induced Changes in the Intestinal Microbiota and Disease. Trends in Molecular Medicine, 22(6), 458–478. https://doi.org/10.1016/j.molmed.2016.04.003

Han, S., Lu, Y., Xie, J., Fei, Y., Zheng, G., Wang, Z., Liu, J., Lv, L., Ling, Z., Berglund, B., Yao, M., & Li, L. (2021). Probiotic Gastrointestinal Transit and Colonization After Oral Administration: A Long Journey. Frontiers in Cellular and Infection Microbiology, 11. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fcimb.2021.609722

Jakobsson, H. E., Jernberg, C., Andersson, A. F., Sjölund-Karlsson, M., Jansson, J. K., & Engstrand, L. (2010). Short-Term Antibiotic Treatment Has Differing Long-Term Impacts on the Human Throat and Gut Microbiome. PLOS ONE, 5(3), e9836. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0009836

Judkins, T. C., Archer, D. L., Kramer, D. C., & Solch, R. J. (2020). Probiotics, Nutrition, and the Small Intestine. Current Gastroenterology Reports, 22(1), 2. https://doi.org/10.1007/s11894-019-0740-3

Rashid, M.-U., Zaura, E., Buijs, M. J., Keijser, B. J. F., Crielaard, W., Nord, C. E., & Weintraub, A. (2015). Determining the Long-term Effect of Antibiotic Administration on the Human Normal Intestinal Microbiota Using Culture and Pyrosequencing Methods. Clinical Infectious Diseases, 60(suppl_2), S77–S84. https://doi.org/10.1093/cid/civ137

Sanders, M. E., Guarner, F., Guerrant, R., Holt, P. R., Quigley, E. M., Sartor, R. B., Sherman, P. M., & Mayer, E. A. (2013). An update on the use and investigation of probiotics in health and disease. Gut, 62(5), 787–796. https://doi.org/10.1136/gutjnl-2012-302504

Shahrokhi, M., & Nagalli, S. (2023). Probiotics. W StatPearls. StatPearls Publishing. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK553134/

Stewardson, A. J., Gaïa, N., François, P., Malhotra-Kumar, S., Delémont, C., Tejada, B. M. de, Schrenzel, J., Harbarth, S., & Lazarevic, V. (2015). Collateral damage from oral ciprofloxacin versus nitrofurantoin in outpatients with urinary tract infections: A culture-free analysis of gut microbiota. Clinical Microbiology and Infection, 21(4), 344.e1-344.e11. https://doi.org/10.1016/j.cmi.2014.11.016

Tegegne, B. A., & Kebede, B. (2022). Probiotics, their prophylactic and therapeutic applications in human health development: A review of the literature. Heliyon, 8(6), e09725. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2022.e09725

Zaura, E., Brandt, B. W., Teixeira de Mattos, M. J., Buijs, M. J., Caspers, M. P. M., Rashid, M.-U., Weintraub, A., Nord, C. E., Savell, A., Hu, Y., Coates, A. R., Hubank, M., Spratt, D. A., Wilson, M., Keijser, B. J. F., & Crielaard, W. (2015). Same Exposure but Two Radically Different Responses to Antibiotics: Resilience of the Salivary Microbiome versus Long-Term Microbial Shifts in Feces. mBio, 6(6), 10.1128/mbio.01693-15. https://doi.org/10.1128/mbio.01693-15

Oceń artykuł

5.0

Głos oddany

2 opinie, ocena: 5.0