- Strona Główna
- Wydarzenia
- Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu
Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu – Polacy robią dym
A może właśnie dziś zakończysz swój toksyczny związek z nikotyną?
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dlaczego możesz nam zaufać
Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.
Dowiedz się więcej w naszym procesie redakcyjnym
Informacja o reklamach
Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.
Dowiedz się więcej w naszym regulaminie
Znasz mema, w którym mężczyzna kupował papierosy, a sprzedawca zapytał go, którą chce paczkę – z impotencją czy zawałem? Palacz z ulgą wybrał zawał. I codziennie nawet 8 milionów Polaków wybiera.
Na pewno wiesz, że palenie dosłownie zabija i lepiej byłoby, gdybyś nie palił. Nie raz ktoś suszy Ci głowę (a Tobie w niej dymi), gdy setny raz słyszysz: no rzuć to palenie.
W Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu social media zalewają grafiki z zasmolonymi płucami, wyliczeniami ile palacz by zaoszczędził po rzuceniu i ile lat krócej będzie żyć. Ale przecież Ty to wszystko wiesz…
Skoro wiesz, to… dlaczego nie rzucisz palenia? Zrób to dla siebie, bliskich, nawet psa i… portfela. Wspólnie z ekspertami podpowiem Ci jak zacząć, jeszcze dziś.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Co, ile i gdzie palą Polacy.
- Kto ma najczystsze, a kto najbardziej zadymione płuca na świecie.
- Jakie korzyści da Ci rzucenie palenia.
- Czy po rzuceniu palenia rzeczywiście kupisz sobie Mercedesa.
- Dlaczego babcia kolegi paliła, a żyła 100 lat.
Zobacz też:
- Zdrowie płuc po pandemii
- Jak dbać o zdrowie psychiczne?
- Marnowanie żywności w Polsce i na świecie
- Dzień Czystego Powietrza
- Ogólnopolski Dzień Przedszkolaka
- Dzień Dawcy Szpiku
- Wielki Dzień Pszczół
- Dzień Krwiodawstwa
- Dzień Ryby
- O singlach w walentynki
Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu
W 1974 roku amerykański dziennikarz Lynn Smith zaapelował do czytelników gazety Monticello Times, aby przez jeden dzień nie palili papierosów. Trzysta osób zobowiązało się podjąć wyzwanie, a Smith umieścił ich nazwiska na pierwszej stronie gazety. Trzy miesiące później 9% z tych osób zgłosiło, że rzuciło palenie .
Dziennikarz nazwał ten dzień D-Day (ang. Don’t Smoke Day). Dwa lata później Amerykańskie Stowarzyszenie do Walki z Rakiem wprowadziło ten dzień w całym kraju, a obecnie świętujemy go globalnie co roku w trzeci czwartek listopada jako Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu .
Polacy chcą rzucać palenie, ale nie do końca wiedzą, jak zrobić to skutecznie. Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu to dobry pretekst do walki z nałogiem. Nie oznacza, że tego dnia musisz rzucić palenie. Samo rozważenie i myślenie o tym to sukces.
Palisz? Rozważ zakończenie toksycznego w związku z nikotyną. Ktoś bliski pali? Podeślij mu ten artykuł. Zaniżmy razem statystyki palaczy w Polsce.
Papieros – kumpel o paskudnym wnętrzu
Podoba mi się reklama leku wspomagającego rzucanie palenia. Ogromny, natrętny i brzydki papieros chodzi za mężczyzną cały dzień. Tak właśnie sobie wyobrażam ten nałóg.
Może akurat Ty ignorujesz tego gościa na co dzień, ale wiem, jak cierpią osoby, które próbują z nim zerwać. Kilkukrotnie. A on wraca, kusi, wmawia, ze go potrzebujesz i daje Ci ulgę. Ale to kłamca o paskudnym wnętrzu. Wiesz, z czego się składa?
Papieros zawiera ok. 7000 szkodliwych dla zdrowia związków . A 70 z nich jest przyczyną zachorowań na nowotwory .
Do związków o działaniu rakotwórczym należą m.in.:
- nikotyna,
- amoniak,
- arszenik,
- substancje smoliste,
- tlenek węgla,
- formaldehydy,
- tlenki azotu,
- cyjanek wodoru,
- kwas siarkowy.
Te związki znajdziesz w wielu produktach .
Pomyśl o tych składnikach, gdy będziesz ganiał muchę z Raidem w ręku albo mył toaletę.
Jak palą Polacy i dlaczego tak dużo
Mam dobrą i złą wiadomość: Polacy próbują coraz częściej rzucić palenie, ale dalej palą dużo.
Przejrzałam wiele danych statystycznych i wszędzie zajmujemy wysokie miejsce w rankingach dotyczących palenia papierosów. Według badań CBOS i raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) regularne palenie tytoniu deklaruje co czwarty dorosły, czyli jest prawie 8 milionów palaczy w Polsce .
Kim są polscy palacze?
Według najnowszych danych z CBOS oraz Narodowego Testu Zdrowia Polaków z 2022 roku, w którym wzięło udział 230 000 badanych, wynika, że :
- odsetek czynnych palaczy wszystkich wyrobów tytoniowych wynosi średnio 30%,
- 22% zalicza się do nałogowych palaczy, a 8% sięga okazjonalnie po wyroby tytoniowe,
- tylko co 9 palacz chciałby rozstać się z nałogiem,
- 21% kobiet i 24% mężczyzn to nałogowi palacze,
- najwięcej palaczy jest w wieku 40–49 lat,
- nałogowych palaczy jest niemal 3 razy więcej wśród osób z wykształceniem podstawowym i zawodowym (34%) niż z wykształceniem wyższym (13%),
- najwięcej nałogowych palaczy jest na Warmii i Mazurach – 27%,
- najmniej (ale dalej dużo) osób pali na Podkarpaciu – 19%,
- w województwie małopolskim nigdy nie paliło aż 48% badanych.
Weźmy lupę i zajrzyjmy do każdego województwa (w niektórych może być ciężko, bo dym zasłania).
Poniżej szczegółowe dane dotyczące palenia wyrobów tytoniowych w poszczególnych regionach Polski.
Województwo |
Ilość osób deklarujących się jako nałogowi palacze |
warmińsko-mazurskie |
27% |
zachodniopomorskie |
26% |
lubuskie |
25% |
dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, pomorskie |
24% |
podlaskie, lubelskie |
23% |
łódzkie, mazowieckie, opolskie, śląskie, świętokrzyskie |
22% |
wielkopolskie |
21% |
małopolskie |
20% |
podkarpackie |
19% |
O, ironio
Warmia i Mazury słyną jako „zielone płuca Polski”. Niestety w tym województwie jest największa umieralność na choroby płuc . W dwóch ostatnich dekadach obserwuje się tam także szybki przyrost liczby zgonów z powodu nowotworów płuca u kobiet .
Palenie wyrobów tytoniowych to bardzo „towarzyski nawyk”. Niektórzy palą dla towarzystwa, a nie robiliby tego, gdyby ktoś im nie zaproponował. Palimy w pracy, by mieć pretekst do wyjścia lub wysłuchania najświeższych plotek albo na imprezie, by lepiej odnaleźć się w grupie, zamiast siedzieć samotnie przy stole i czekać na innych aż wrócą.
Palacz na kozetce
Badania sugerują istnienie dwóch charakterystycznych grup osób palących tytoń – to ekstrawertycy i neurotycy. Badania przeprowadzone w Polsce wykazały, że osoby uzależnione od tytoniu, zarówno o cechach ekstrawertywnych, jak i neurotycznych charakteryzowały się większym poziomem napięcia psychicznego .
W opracowaniu Redukcja palenia papierosów i używania e-papierosów, w szczególności wśród młodego pokolenia Polaków przygotowanym przez ekspertów Państwowej Akademii Nauk możemy przeczytać, że do codziennego palenia w 2022 r. przyznało się aż 28,8% dorosłych Polaków (30,8% mężczyzn i 27,1% kobiet), a wynik ten ma rosnącą tendencję względem poprzednich lat.
Co ciekawe, w tym badaniu nałogowi palacze przeważają wśród osób określających swoją sytuację materialną jako złą (25%), a najwięcej palących jest wśród osób bezrobotnych (34%) oraz gospodyń domowych (39%).
Ile papierosów dziennie palimy?
Przeciętny Polak pali 16 papierosów dziennie . To sporo – więcej niż średnia unijna wynosząca 13,7 papierosa. Dalej popularne są podgrzewańce, a popularność e-papierosów rośnie.
Co palą Polacy?
Polacy palą różnorodnie: od klasyki, czyli zwykłych papierosów, przez tytoń podgrzewany aż po wymysły – jak to powiedział pewien dziadek na e-papierosy. Poniższe grafiki pokazują, co i jak często palili Polacy przez ostatnie trzy lata.
Ciekawa jest preferencja co do wyboru sposobu palenia u Polaków. Z roku na rok rośnie popularność e-papierosów szczególnie u młodych osób, ale starzy wypalacze zostają przy klasycznym papierosie.
Warto podkreślić, że dane NTZ były gromadzone od osób powyżej 18. roku życia, ale widzimy przecież na co dzień mnóstwo młodszych wapujących osób.
Walczymy z paleniem
Jest pozytyw – nałogowi palacze próbują zerwać toksyczny związek z tytoniem:
- wśród czynnych palaczy aż 56% (wzrost o 2 p.p. względem 2021 r.) próbowało rzucić palenie, ale proces nie zakończył się powodzeniem,
- 23% nie starało się jeszcze zerwać z nałogiem, ale planuje to w przyszłości,
- 21% czynnych palaczy (23 proc. kobiet i 19 proc. mężczyzn) nigdy nie próbowało i nie planuje w przyszłości zrywać z nałogiem (wzrost o 1 pp. względem 2021 r.).
Palacze w Europie
Według danych Eurostatu z 2019 roku wyroby tytoniowe pali 19,7% dorosłych Europejczyków . Bułgarzy (28,2%), Turcy (27,3%) i Grecy (27,2%) robią dym na podium w Europie. W tych danych Polska zajmuje 11. miejsce (22,7% palaczy). Najczystsze płuca mają zaś Szwedzi (9,3%), Islandczycy (11,2%) i Finowie (12,5%).
Szwedzi walczą
Szwecja, kraj europejski o najniższym wskaźniku palenia, od lat walczy z papierosami. Na początku 2005 r. zakazano palenia we wszystkich barach i restauracjach. W 2019 r. zakaz został rozszerzony o miejsca siedzące na zewnątrz w barach i restauracjach, a także w miejscach publicznych .
Na starym kontynencie więcej mężczyzn niż kobiet puszcza dymka – regularne palenie deklaruje średnio 22,3% u Europejczyków i 14,8% Europejek. Co ciekawe, są jednak państwa o odwrotnej tendencji – więcej kobiet–palaczek niż mężczyzn jest w Szwecji, Danii i Norwegii.
Krajami, które wapują (korzystają z e-papierosów) najwięcej wśród państw członkowskich UE, są Francja (6,6%), Polska (6,0%) i Holandia (5,9%), łącznie z wapowaniem okazjonalnym i codziennym. Najmniej e-papierosów stosują Hiszpanie (1%) i Turcy (0,9%).
A jak palą za Oceanem?
Obszerne dane o paleniu wyrobów tytoniowych opublikowała w 2021 roku amerykańska CDC (Centers for Disease Control and Prevention), agencja rządu federalnego Stanów Zjednoczonych wchodząca w skład Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej .
Amerykanie z roku na rok skutecznie rzucają palenie. Z 20,9% dorosłych palaczy w 2005 roku, w 2021 roku było ich już tylko 11,5% – to aż 9,4% obywateli USA mniej. Wśród nałogowców jest 13,1% mężczyzn i 10,1% kobiet.
Najwięcej palaczy jest w grupie wiekowej 45–64 lata (14,9%), a najmniej w grupie 18–24 lata (5,3%). Warto podkreślić, że edukacja w USA o szkodliwości palenia jest na wysokim poziomie, podobnie jak świadomość o nałogu i jego skutkach, dlatego tak mało młodych osób sięga po papierosy.
Gdzie Cię poczęstują w USA?
Gdybyś w USA szukał palaczy do towarzystwa, najwięcej znajdziesz ich w Zachodniej Wirginii (25,2%) Kentucky (23,4%), Arkansas (22,7%). Zaś z przyjemnością zgaszą Cię w Utah (9%), Kalifornii (11,2%) i Waszyngtonie (12%).
Nikotynowa korona dla…
Gdzie palą najwięcej? Wyspiarskie mikro-państwo Nauru na Oceanie Spokojnym ma najwyższy wskaźnik palenia na świecie. Aż 52,10% społeczeństwa to nałogowi palacze przy populacji liczącej nieco ponad 12 000 osób .
Kolejne miejsca na podium zajmują Kiribati – 52%, Tuvalu – 48,7%, Myanmar 45,5% i Chile 44,7%. Już wiesz, gdzie polecieć, gdy będziesz mieć dość słuchania: no rzuć to palenie!
Dlaczego palimy?
Wielu palaczy twierdzi, że palą papierosy, ponieważ:
- lubią to,
- palenie ich relaksuje,
- przyzwyczaili się, to odruch,
- chcą się odstresować,
- pomaga im to w koncentracji,
- to pretekst do poznania kogoś, rozmowy,
- wszyscy znajomi palą i oni nie chcą się wyłamywać,
- nie potrafią przestać.
Wydaje się, że palacze zaciągają się z różnych powodów – świadomie i nieświadomie. Zapytałam o opinię psychologów – Mateusza Nesteroka i Jagodę Turowską.
W przypadku nałogu palenia papierosów możemy mieć do czynienia z 3 mechanizmami uzależnień. Są one dokładnie takie same jak te, które rządzą wieloma innymi uzależnieniami, a więc: mechanizm iluzji i zaprzeczania, mechanizm rozproszonego i rozdwojonego ja, a także mechanizm nałogowego regulowania uczuć i emocji – wyjaśnia psycholog Mateusz Nesterok.
Ciekawe statystyki o paleniu papierosów na świecie
E-papieros – popcorn w płucach
Nie śmierdzi i ma elegancki design – niewinna alternatywa i game-changer dla płuc?
Polska jest w pierwszej trójce krajów, które używają e-papierosów . Co ciekawe, najwięcej wapujących użytkowników znajduje się wśród osób w wieku 18–24 lat (i nieoficjalnie – poniżej 18. roku życia).
E-papieros (vape) to urządzenie elektroniczne, które ma na celu symulację palenia tradycyjnego papierosa. Jego działanie opiera się na podgrzewaniu płynu inhalacyjnego, w wyniku czego powstaje para, przekazywana do układu oddechowego za pomocą ustnika. Taki system powoduje, że do organizmu dostarczana jest mniejsza ilość substancji toksycznych, niż w przypadku tradycyjnych papierosów.
Z badań przeprowadzonych przez naukowców Uniwersytetu Południowej Kalifornii wynika, że dym z e-papierosów zawiera 10 razy mniej niebezpiecznych substancji niż dym z papierosów tradycyjnych. Niestety w dymie e-papierosów znajduje się czterokrotnie więcej szkodliwych metali niż w dymie papierosów tradycyjnych .
Jakie substancje można znaleźć w dymie z e-papierosów?
- acetaldehyd,
- kadm,
- izopren,
- nikiel,
- n-nitrozonornikotyna,
- benzen,
- formaldehyd,
- ołów,
- nikotyna,
- toluen.
E-papierosy w porównaniu do tradycyjnych papierosów nie powodują żółknięcia zębów i nieświeżego oddechu oraz nie niszczą tak skóry, włosów i paznokci, jednak w dalszym ciągu narażają Cię na wszystkie negatywne dla zdrowia skutki, o których przeczytasz poniżej.
Na coś trzeba umrzeć
Takie słowa usłyszałam kiedyś z ust palacza. W przypadku nałogowego palenia jest w czym przebierać. Niestety, nie masz wyboru jak we wspomnianym na początku memie – nie wiesz, co Ci przypadnie lub na co umrzesz.
Najgroźniejsze konsekwencje palenia tytoniu :
- zachorowanie na nowotwory złośliwe (np. płuca, krtani, jamy ustnej i gardła, pęcherza moczowego, trzustki, szyjki macicy),
- wzrost ryzyka zachorowania na choroby układu sercowo-naczyniowego (np. zawał mięśnia sercowego, choroba niedokrwienna, udar mózgu, miażdżyca),
- wystąpienie chorób układu oddechowego (np. astma oskrzelowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc),
- zaburzenia w przebiegu ciąży (np. poronienie, niska wagi urodzeniowej noworodków).
Ponadto palenie tytoniu powoduje :
- zżółknięcie zębów, nieświeży oddech, szybsze odkładanie się kamienia nazębnego, próchnicę,
- upośledzenie zmysłów smaku i węchu,
- wrzody żołądka oraz dwunastnicy, przepukliny jelitowe, zgagę,
- choroby oczu np. katarakta, niedowidzenie, degeneracja plamkowa,
- niepłodność, impotencję,
- przyspieszenie procesów starzenia się skóry, zmarszczki, nasilenie trądziku, niszczenie kolagenu w organizmie,
- niedobory witamin i minerałów (wapń, selen, witamina D).
Przegląd badań z 2023 roku sugeruje, że młode osoby palące tytoń oraz używające e-papierosów są 7 razy bardziej narażone na zakażenie koronawirusem .
Eksperci Państwowej Akademii Nauk zwracają uwagę, że palenie tytoniu jest najpowszechniejszą przyczyną zgonów polskich mężczyzn (26,6% wszystkich zgonów w 2019 r.) oraz drugą co do częstości przyczyną zgonów kobiet w Polsce (13,7% wszystkich zgonów w 2019 r.) .
Według szacunków Global Burden of Disease w 2019 r. palenie tytoniu przyczyniło się do 83 000 zgonów w Polsce (w tym 56 000 wśród mężczyzn i 27 000 wśród kobiet) .
Papierosy niszczą Ci umysł
Metaanaliza z 2014 roku wykazała, że palacze mają 1,85 – krotnie większe ryzyko wystąpienia depresji, 1,71 – krotnie większe ryzyko pojawienia się zespołów lękowych i 1,69 – krotnie większe ryzyko stresu psychicznego. U byłych palaczy wskaźniki ryzyka także były wyższe .
Nie zabijaj mnie – czyli o biernym paleniu
Balkonowi palacze, koledzy na imprezie, a czasem niestety… kobieta w ciąży – wszyscy oni narażają inne osoby na szkodliwy dym papierosowy.
Bierne palenie jest niebezpieczne dla zdrowia tak jak czynne palenie. Dym tytoniowy z papierosa palonego przez inną osobę w tym samym pomieszczeniu zawiera od 5 do 15 razy więcej tlenku węgla i od 2 do 20 razy więcej nikotyny niż dym wdychany przez palaczy .
Bierne palenie jest bardzo szkodliwe, ponieważ :
- Zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwory płuc i choroby układu oddechowego – infekcje, zapalenia, ataki kaszlu, astmę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP).
- Nawet małe ilości wdychanego biernie dymu tytoniowego mogą mieć negatywny wpływ na krzepnięcie krwi, powstawanie skrzepów i rozwój miażdżycy.
- Może powodować nawet o 25% wyższe ryzyko chorób serca.
- Poprzez silnie alergizujące działanie może prowadzić do podrażnienia śluzówki, zaczerwienienia i łzawienia oczu.
- Negatywnie wpływa na wygląd skóry, paznokci i włosów.
- Zmniejsza efektywność pracy umysłu, obniża koncentrację, pogarsza pamięć.
- Znacznie pogarsza jakość snu i skraca fazę snu głębokiego.
Gdy z papierosa tli się delikatna smużka dymu, to tzw. strumień boczny dymu papierosowego. Jest on bardziej szkodliwy niż dym, którym zaciąga się palacz .
Nieświadome krzywdzenie
WHO szacuje, że 1,2 miliona przedwczesnych zgonów rocznie na całym świecie jest związanych z biernym paleniem .
A moja babcia paliła i dożyła setki
Na pewno znasz to zdanie w różnych „konfiguracjach wiekowych”. To zwyczajnie psychologiczny mechanizm obronny. Takie tłumaczenie przez chwilę daje poczucie bezpieczeństwa, a wypowiadający te słowa po prostu… też by tak chciał.
Palacz, który używa powyższego argumentu, może chcieć przekonać siebie lub innych, że palenie nie jest szkodliwe dla zdrowia i że nie ma sensu rzucać nałogu. Argument daje palaczowi złudne poczucie uspokojenia i bezpieczeństwa, ponieważ palenie ma negatywny wpływ na nasze zdrowie psychiczne i fizyczne – dodaje ekspertka.
Dlaczego warto rzucić palenie?
Na jednym forum przeczytałam wypowiedź kobiety, która napisała, że gdy paliła, nie czuła się źle, ale gdy rzuciła nałóg, odczuła narastającą energię, mniej infekcji w ciągu roku, wzrost libido. Nie wiedziałam, co traciłam – podsumowała. No i okazało się, że… teściowa wcale tak źle nie gotuje, bo wrócił smak.
Być może też tak masz, że (jeszcze) nie czujesz się źle. Jednak pomyśl, jak dobrze mógłbyś się czuć, ale przez nałóg – nie możesz. Dym dosłownie przesłonił Ci benefity, jakie niosą czyste płuca.
Czasem… samo przychodzi
Rozbawił mnie komentarz na YouTube pod video na temat powodów palenia papierosów u Polaków: Mój wujo palił ponad 20 lat i rzucił tylko dlatego, bo nie chciało mu się iść do sklepu. Teraz nie pali już od 3 lat.
Organizm Ci podziękuje
Już po 20 minutach od zgaszenia papierosa organizm przestaje się dusić. A jeśli uda Ci się rzucić nałóg na dłużej – każdy narząd Ci podziękuje.
Czego możesz się spodziewać?
- po 20 minutach normuje się ciśnienie krwi i tętno,
- po 24 godzinach zaczyna maleć ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego,
- po 38 godzinach zmysły węchu i smaku zaczynają lepiej funkcjonować,
- po 12 miesiącach o 50% spada ryzyko wystąpienia zawału serca,
- po 5 latach spada ryzyko zachorowania na nowotwór płuc, jamy ustnej, krtani, przełyku i obniża się prawdopodobieństwo wystąpienia udaru mózgu,
- po 10 latach ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca jest podobne jak u osoby niepalącej,
- po 15 latach ryzyko zachorowania na nowotwór płuc jest podobne jak u osoby nigdy niepalącej.
Daj sobie dekadę więcej
Palacze żyją średnio 10 lat krócej od osoby niepalącej. Rzucenie palenia w wieku 40 lat może doprowadzić do odzyskania tego utraconego czasu .
Wrodzony układ odpornościowy reaguje tak samo na wszystkie choroby i infekcje, a nabyty układ jest drugą linią obrony, która rozwija się wraz z wiekiem i stycznością z patogenami w środowisku. Palenie papierosów obniża utlenienie tkanek, co powoduje wolniejsze tempo gojenia się ran i co za tym idzie, zwiększa ryzyko zakażeń – dodaje lekarz.
Przepalone pieniądze
Nawet jeśli średnio martwi Cię nowotwór i uodporniłeś się na zdjęcia osmolonych płuc na paczce papierosów, może do rzucenia nałogu skusi Cię… oszczędność? Każda motywacja jest dobra, by „odciąć” tzw. 11 palec.
Załóżmy, że palisz paczkę papierosów dziennie, która kosztuje średnio 18 zł. Tygodniowo wydajesz więc 126 zł, miesięcznie 540 zł a rocznie 6480 zł. Idźmy dalej: 3 lata palenia to 19 440 zł, 5 lat to 32 400 zł, a dekada z papierosami spala Ci aż 64 800 zł.
Nie palisz wagonu dziennie? Nie szkodzi, odpal (sic!) kalkulator i spróbuj policzyć, ile możesz oszczędzić.
Gdzie Twój Mercedes?
Znasz tę historię, w której ktoś wylicza palaczowi, że gdyby nie palił, mógłby kupić niezłe autko? Na co palacz z szelmowskim uśmiechem odpowiada: to gdzie Twój Mercedes? Nie oszukujmy się – mało kto kupuje Merca po rzuceniu palenia, ale na pewno odkładanie pieniędzy i widok rosnącej kwoty na koncie motywuje.
Moja przyjaciółka, mimo że nie kupiła sobie auta, to odłożyła ładną sumę na wymarzone wakacje. Ania w 29. urodziny postanowiła, że rzuca palenie. Paliła od małolata, ale zaczęła dostrzegać swój zły stan skóry, słabą kondycję, a ceny kosmetyków, by to odkręcić… wzmocniły motywację.
Założyła specjalny rachunek, na który przelewała 70 zł tygodniowo (tyle średnio wydawała na klasyczne papierosy). Spróbowała NTZ (Nikotynowa Terapia Zastępcza) pod okiem lekarza. Po roku miała na koncie 3600 zł i sprezentowała sobie fajną wycieczkę na urodziny. I niezłe kosmetyki.
Może powiesz, że to nie jest imponująca kwota, ale dla Ani była. Miała cel, motywację i mogła to przypieczętować miłym akcentem. Dzięki niej palenie rzuciły też dwie inne osoby. Tego nie da się wycenić. Gratuluję Aniu.
Jak rzucić palenie? Porady ekspertów
To jak, rzucasz palenie? Obniżamy statystyki dla Polski?
Jeśli chcesz:
- polepszyć swój stan zdrowia,
- poprawić kondycję i wygląd,
- przestać narażać bliskich (i zwierzęta!) na bierne palenie,
- pożegnać chrypę i poranne odpluwanie wydzieliny,
- sprawdzić, czy teściowa rzeczywiście gotuje bez smaku,
- zaoszczędzić,
- osiągnąć ogromny sukces w życiu i udowodnić sobie, że możesz –
– rzuć palenie. Od czego zaczynamy?
Ustal, co wcześniej nie wyszło
Rzucałeś tak skutecznie, że po kilku dniach papieros znów wziął Cię w objęcia? Pomyśl, dlaczego tak było. Może za szybko, może zbyt… drastycznie? Przejście z wagona dziennie na żucie gumy zamiast fajki nie będzie odpowiednie dla każdego.
Trudno zmienić nawyk. Palisz tylko w towarzystwie, a w sumie to się nie zaciągasz i wyciągnięcie dłoni po papierosa to po prostu stary nawyk? A może jak poranna kawka to i papieros jako dodatek? Pomyśl, kiedy palisz i dlaczego. Mając świadomość nawyku, łatwiej próbować go zmienić.
Stwórz dzienniczek, zapisuj przemyślenia, zwróć uwagę kiedy, ile palisz, po co, co Ci to daje, kiedy masz największą chęć. To już krok w stronę porzucenia nałogu.
Wyznacz dzień „0”
Nie musisz już w tej chwili obiecywać sobie, że więcej nie zapalisz. Możesz poświęcić więcej czasu na świadome palenie, o którym napisałam wyżej. Znając własne nawyki, łatwiej będzie Ci wybrać „ten dzień”, gdy w końcu ograniczysz lub przestaniesz palić.
Ważne, by szczególnie pierwszy tydzień po dniu „0” nie obfitował w sytuacje, o których wiesz, że sprzyjają paleniu – nuda, nawyk z pracy, impreza. Jeśli nie możesz ich uniknąć, sama świadomość sytuacji – o tutaj bym zapalił – będzie pomocna.
Wybierz metodę
Rzucanie palenia to indywidualna kwestia, obejmująca różne strategie działania, np.:
- stopniowe ograniczanie palenia,
- nikotynową terapię zastępczą (NTZ),
- spotkania z psychologiem,
- grupę wsparcia,
- nagradzanie się za każdy wytrwany tydzień lub miesiąc (np. prezent dla samego siebie zakupiony z odkładanych pieniędzy, które byłyby wydane na papierosy),
- szukanie zajęć i hobby, by uniknąć nudy,
- praktykowanie naturalnych metod usuwania napięcia i stresu (np. trening autogenny Schultza, metoda relaksacji Jacobsona, joga, mata do akupresury).
Nikotynowa terapia zastępcza jest bardzo popularną i najlepiej poznaną metodą farmakologicznego leczenia zespołu uzależnienia od tytoniu. NTZ polega na uwalnianiu do krwiobiegu terapeutycznych dawek nikotyny, znacznie niższych niż te zawarte w papierosach, bez smoły, tlenku węgla i innych szkodliwych substancji .
Czy hipnoza pomaga przy rzucaniu palenia?
Przegląd 14 badań naukowych przeprowadzony w 2019 roku nie znalazł wiarygodnych dowodów na to, że hipnoza zapewnia długoterminowe korzyści w rzucaniu palenia. Stwierdzono, że badania, które sugerowały, że hipnoza może pomóc w rzuceniu palenia, były źle zaprojektowane i miały niewielką skalę .
Hipnoza może też wzmocnić motywację, pewność siebie i samokontrolę, aby osoba paląca nie sięgnęła po papierosa w sytuacjach stresowych, nudnych lub społecznych – dodaje ekspertka.
Wytrwaj
Rzucanie każdego nałogu to ciężki i złożony proces, podczas którego możesz mieć spadek motywacji, negatywne myśli i potknięcia.
Jeśli czujesz, że nie poradzisz sobie samodzielnie, nie wahaj się skorzystać z pomocy psychologa. W niektórych przypadkach pomóc może także leczenie farmakologiczne we współpracy z lekarzem psychiatrą – dodaje ekspert.
Wsparcie jest nieocenione i wzmacnia motywację, dlatego warto skorzystać z pomocy psychologa, bliskiej osoby, grup wsparcia wirtualnie lub na żywo. U niektórych osób sprawdzają się też motywujące aplikacje na telefon, które pomagają rzucić palenie.
Mój znajomy po wielu latach nałogu opowiadał, że podczas rzucania palenia aż go skręcało, gdy nie mógł zapalić, a palce same szukały czegoś do trzymania. Bywały dni, że pękał i zapalił, jednak z czasem widział, że częstość napadów się zmniejsza.
Nie daj się!
Na jednej grupie wsparcia na Facebooku przeczytałam poradę od jednego chłopaka, który za każdym razem, gdy miał pokusę zapalenia, wyobrażał sobie, że wtedy wielgachny, brzydki szlug szczerzy się z radości, co motywowało autora wpisu, by nie dać się temu ***. Czyli nie tylko mi spodobała się reklama z tym złośliwym papierosem.
Spróbuj zrozumieć, co cię skłoniło do zapalenia i jak możesz uniknąć takiej sytuacji w przyszłości. Przypomnij sobie powody i korzyści z rzucenia palenia. Znajdź swoją własną motywację, skupiając się na tym, co zyskasz dzięki temu wyborowi. Stwórz listę korzyści, zaczynając od tych, które pojawią się już dzisiaj. Nagradzaj się za każdy krok w kierunku rzucenia palenia – dodaje psycholog Katarzyna Rutkowska.
Biorezonans na palenie?
Biorezonans to pseudonaukowa, niekonwencjonalna metoda, niemająca silnych dowodów naukowych na deklarowane przez producentów działanie . Reklamy „biorezonansu na rzucenie palenia” brzmią kusząco, ale Twoje pieniądze… pójdą z dymem.
Gdzie szukać pomocy?
Chcesz rzucić palenie i potrzebujesz wsparcia? Skorzystaj z lokalnej pomocy, poradników lub telefonicznej porady dedykowanej palaczom.
- Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym (TPPP) 801 108 108, poniedziałek – piątek: 09:00 -21:00, sobota: 09:00-15:00.
- Lokalne Poradnie Antynikotynowe, Poradnie Rzucania Palenia w Twojej okolicy, najczęściej przy placówkach medycznych, prywatne lub NFZ.
- Serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia
- Informator o bezpłatnych badaniach dla palaczy
- Poradnik Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej o odżywianiu i aktywności fizycznej w trakcie oraz po rzuceniu palenia
Europa ma cel
Jednym z ważniejszych założeń Europejskiego Planu Walki z Rakiem jest stworzenie Tobaccofree Generation, czyli pokolenia wolnego od tytoniu. Do 2040 r. ma go używać mniej niż 5% populacji UE (obecnie ok. 25%) .
Podsumowanie
- Co roku w trzeci czwartek listopada obchodzony jest Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu.
- Papieros zawiera ok. 7000 szkodliwych dla zdrowia związków, a 70 z nich jest przyczyną zachorowań na nowotwory,
- Do związków o działaniu rakotwórczym należą m.in. nikotyna używana w środkach owadobójczych, amoniak będący składnikiem środków do czyszczenia WC i arszenik – trucizna.
- W Polsce jest około 8 milionów palaczy.
- Polki palą niewiele mniej niż Polacy (21% vs 24%).
- Najwięcej palaczy jest w grupie wiekowej 40–49 lat.
- Najczystsze płuca w Europie mają Szwedzi, Islandczycy i Finowie.
- E-papieros wcale nie jest bezpieczną alternatywną palenia klasycznych papierosów, również naraża palacza na nowotwory i inne choroby.
- Jeśli będziesz odpowiednio zmotywowany, możesz skutecznie rzucić palenie. Dopasuj metodę oraz czas, aby stopniowo, nie gwałtownie wyjść z nałogu.
FAQ
Ile lat żyje przeciętny palacz?
Nie można dokładnie określić, ile żyje przeciętny palacz, ponieważ to indywidualna kwestia zależna od ogólnego stanu zdrowia, przebytych chorób i predyspozycji. Z badań i analiz naukowych wiemy jednak, że palacze żyją krócej średnio o ok. 10 lat od osób niepalących.
Czemu po rzuceniu palenia się tyje?
Przyczyny przybierania na masie ciała po rzuceniu palenia mogą obejmować: spowolniony metabolizm po odstawieniu nikotyny, brak ruchu i aktywności fizycznej, zwiększony głód i podjadanie lub zajadanie nałogu. Nie każdy przytyje po rzuceniu palenia i można to ograniczyć poprzez wdrożenie aktywności fizycznej i odpowiedniej diety bogatej w błonnik i składniki odżywcze.
Jak uniknąć tycia przy rzucaniu palenia?
Aby uniknąć tycia przy rzucaniu palenia, należy zadbać o wdrożenie aktywności fizycznej lub zwiększenie ruchu w ciągu dnia oraz pilnowanie podaży kcal w jadłospisie. Dzięki aktywności metabolizm będzie odpowiednio pracował, a kcal będą spalane, natomiast dzięki odżywczej diecie bogatej w błonnik, witaminy i minerały nasycimy organizm, a także zapobiegniemy podjadaniu.
Warto poradzić się dietetyka, jeśli nie wiemy ile kcal spożywać i jak komponować posiłki.
Jak długo oczyszczają się płuca po rzucaniu palenia?
Czas, w jakim płuca oczyszczają się po rzuceniu palenia, zależy od m.in. „stażu palacza”, jego wieku i stanu zdrowia. Regeneracja rzęsek, które oczyszczają płuca, trwa około 9 miesięcy. Po tym czasie proces oczyszczania płuc jest sprawniejszy i zmniejsza się ryzyko wystąpienia chorób górnych dróg oddechowych.
Ile czasu zajmuje rzucenie palenia?
To, ile czasu zajmuje rzucenie palenia, jest indywidualną kwestią, zależną m.in. od typu charakteru, motywacji, stanu uzależnienia od nikotyny, stosowanej metody rzucenia palenia, korzystania ze wsparcia np. psychologa. Rzucenie palenia może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Jak długo trwa głód nikotynowy?
Około 70% palaczy decydujących się na rzucenie palenia doświadcza głodu nikotynowego i zwiększonego apetytu. Te objawy odstawienia nikotyny mogą trwać ok. 2–4 tygodnie. Stosowanie leków z nikotyną może jednak złagodzić symptomy abstynencyjne.
Kiedy jest największy kryzys przy rzucaniu palenia?
Pierwszy kryzys byli palacze odczuwają zwykle w ciągu pierwszego tygodnia od wypalenia ostatniego papierosa. Od momentu zaprzestania palenia papierosów najczęściej najtrudniejsze są pierwsze 2–4 tygodnie, ponieważ wtedy najmocniej odczuwalne są objawy głodu nikotynowego.
Co robić podczas ataku głodu nikotynowego?
Warto mieć świadomość czym jest głód nikotynowy, z czego wynika oraz pamiętać o celu, w jakim rzucasz palenie, by utrzymać motywację. Pomocne przy objawach głodu nikotynowego są:
- nikotynowa terapia zastępcza,
- aktywność fizyczna,
- znalezienie sobie zajęcia, hobby (unikanie nudy),
- rozmowy z bliskimi osobami lub psychologiem,
- ćwiczenia relaksacyjne.
Psycholog Mateusz Nesterok tłumaczy: Warto znaleźć „zamienniki” palenia papierosów, które pozwolą na ukierunkowanie i rozładowanie ewentualnego napięcia emocjonalnego, a także stresu. Może być to zdrowa dieta, ćwiczenia fizyczne czy ciekawe hobby.
Ważne jest, aby wybrać kilka zamienników, a nie tylko jeden, co mogłoby skończyć się przejściem z jednego uzależnienia na inne. Pomocne jest również stosowanie mindfulness, jogi czy treningu autogennego Schultza. Te bowiem zredukują potrzebę sięgnięcia po papierosa.
Czy palenia papierosów wpływa na potencję?
Tak, palenie papierosów negatywnie wpływa na potencję i erekcję, ponieważ nikotyna nadmiernie stymuluje centralny układ nerwowy i zwiększa ciśnienie krwi, co może zaburzać przepływ krwi do penisa i uniemożliwić osiągnięcie i utrzymanie erekcji.
Jak działa cytyzyna?
Cytyzyna to naturalna substancja z grupy alkaloidów stosowana w preparatach wspomagających leczenie nikotynizmu. Cytyzyna łączy się z tymi samymi receptorami, co nikotyna, wypierając jej wpływ na receptory i blokując dalsze stymulowanie nikotyny do zwiększania ich ilości.
Pobudza organizm podobnie jak nikotyna i łagodzi objawy odstawienia papierosów, ale nie wyzwala tak samo wysokiego poziomu dopaminy – „hormonu nagrody” – sprzyjającego uzależnieniu. Rzucanie palenia jest również możliwe z użyciem innych leków zawierających np. bupropion i wareniklinę.
Źródła
Zobacz wszystkie
18 listopada Światowym Dniem Rzucania Palenia. A w Polsce wciąż palimy za dużo | Warszawski Uniwersytet Medyczny. (b.d.). Pobrano 2 listopad 2023, z https://www.wum.edu.pl/node/16593
Age-standardized estimates of current tobacco use, tobacco smoking and cigarette smoking (Tobacco control: Monitor). (b.d.). Pobrano 2 listopad 2023, z https://www.who.int/data/gho/data/indicators/indicator-details/GHO/gho-tobacco-control-monitor-current-tobaccouse-tobaccosmoking-cigarrettesmoking-agestd-tobagestdcurr
Archives, L. A. T. (2005, lipiec 16). Lynn Smith, 84; Newspaper Publisher Invented Smokeout Idea. Los Angeles Times. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2005-jul-16-me-passings16-story.html
Attitudes of Europeans towards tobacco and electronic cigarettes—Luty 2021—- Eurobarometer survey. (b.d.). Pobrano 2 listopad 2023, z https://europa.eu/eurobarometer/surveys/detail/2240
Barnes, J., McRobbie, H., Dong, C. Y., Walker, N., & Hartmann‐Boyce, J. (2019). Hypnotherapy for smoking cessation. The Cochrane Database of Systematic Reviews, 2019(6), CD001008. https://doi.org/10.1002/14651858.CD001008.pub3
Bierne palenie | Ministerstwo Zdrowia. (b.d.). Pobrano 2 listopad 2023, z http://archiwum.mz.gov.pl/zdrowie-i-profilaktyka/uzaleznienia/tyton/bierne-palenie/
CDC. (2023, październik 11). Current Cigarette Smoking Among Adults in the United States. Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/tobacco/data_statistics/fact_sheets/adult_data/cig_smoking/index.htm
Chattopadhyay, S., Malayil, L., Kaukab, S., Merenstein, Z., & Sapkota, A. R. (2023). The predisposition of smokers to COVID-19 infection: A mini-review of global perspectives. Heliyon, 9(7), e17783. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e17783
Medicine, C. for V. (2022). Be Smoke-free and Help Your Pets Live Longer, Healthier Lives. FDA. https://www.fda.gov/animal-veterinary/animal-health-literacy/be-smoke-free-and-help-your-pets-live-longer-healthier-lives
Onor, I. O., Stirling, D. L., Williams, S. R., Bediako, D., Borghol, A., Harris, M. B., Darensburg, T. B., Clay, S. D., Okpechi, S. C., & Sarpong, D. F. (2017). Clinical Effects of Cigarette Smoking: Epidemiologic Impact and Review of Pharmacotherapy Options. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(10), 1147. https://doi.org/10.3390/ijerph14101147
Poland: Pack of cigarettes price compared to countries worldwide 2021. (b.d.). Statista. Pobrano 2 listopad 2023, z https://www.statista.com/statistics/1270816/poland-pack-of-cigarettes-price-compared-to-countries-worldwide/
Sherman, C. B. (1991). Health effects of cigarette smoking. Clinics in Chest Medicine, 12(4), 643–658.
Smoking Rates by Country 2023. (b.d.). Pobrano 2 listopad 2023, z https://worldpopulationreview.com/country-rankings/smoking-rates-by-country
Statistics | Eurostat. (b.d.). Pobrano 25 październik 2023, z https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/hlth_ehis_sk1c/default/table?lang=en
Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania—Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Chodzieży—Portal Gov.pl. (b.d.). Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Chodzieży. Pobrano 2 listopad 2023, z https://www.gov.pl/web/psse-chodziez/sytuacja-zdrowotna-ludnosci-polski-i-jej-uwarunkowania
Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu—17 listopada 2022 r. - Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Świdnicy—Portal Gov.pl. (b.d.). Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Świdnicy. Pobrano Pobrano 2 listopad 2023, z https://www.gov.pl/web/psse-swidnica/swiatowy-dzien-rzucania-palenia-tytoniu---17-listopada-2022-r
Światowy Dzień Rzucania Palenia—Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Sulęcinie—Portal Gov.pl. (b.d.). Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Sulęcinie. Pobrano Pobrano 2 listopad 2023, z https://www.gov.pl/web/psse-sulecin/swiatowy-dzien-rzucania-palenia4
Taylor, A. E., Fluharty, M. E., Bjørngaard, J. H., Gabrielsen, M. E., Skorpen, F., Marioni, R. E., Campbell, A., Engmann, J., Mirza, S. S., Loukola, A., Laatikainen, T., Partonen, T., Kaakinen, M., Ducci, F., Cavadino, A., Husemoen, L. L. N., Ahluwalia, T. S., Jacobsen, R. K., Skaaby, T., … Munafò, M. R. (2014). Investigating the possible causal association of smoking with depression and anxiety using Mendelian randomisation meta-analysis: The CARTA consortium. BMJ Open, 4(10), e006141. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2014-006141
Tobacco. (b.d.). Pobrano 2 listopad 2023, z https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/tobacco
Where in Europe do people smoke the most and the least? (2023, sierpień 15). Euronews. https://www.euronews.com/next/2023/08/14/smoking-in-europe-which-countries-are-the-most-and-least-addicted-to-tobacco-and-vaping
Redakcja
Poznaj zespółIlona Krzak uzyskała stopień magistra farmacji na Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu. Odbywała praktykę w aptece szpitalnej i przemyśle farmaceutycznym. Aktualnie pracuje w zawodzie, a także prowadzi edukacyjną stronę internetową (http://apterskimokiem.pl/) oraz profil na Instagramie: @pani_z_apteki
kwi 10
Sprawdź naszą mapę dla alergików i dowiedz się, co i gdzie pyli w Polsce.
mar 18
Światowy Dzień Wody ma na celu zwiększenie świadomości na temat braku wody pitnej w wielu regionach świata.
lut 06
Ile Polaków jest singlami i dlaczego zdecydowali się na życie w pojedynkę?