Kordyceps (maczużnik): właściwości, przeciwwskazania, jak brać

Kordyceps to intrygujący grzyb. Jego długa, często intensywnie pomarańczowa łodyga mogłaby zdobić niejeden skalnik w ogródku. Niestety jedyne co zdobi kordyceps to… ciała swoich ofiar.

Pasożytniczy grzyb jest z jednej strony śmiercionośny dla niektórych gatunków owadów, a z drugiej – od setek lat służy ludziom jako środek wspierający zdrowie i samopoczucie. Zebrałam dotychczasowe wyniki badań naukowych i chętnie podzielę się z Tobą odkryciami.

Zobacz też:

• Reishi
• Lion's Mane
• Soplówka jeżowata
• Ashwagandha
• Żeń szeń-indyjski
• Berberyna
• Suplementy diety z adaptogenami

Co to jest kordyceps?

Kordyceps (łac. cordyceps) to ogólne określenie na gatunek pasożytniczych grzybów, których jest ponad 680 . Większość pochodzi z Azji, a najwięcej z nich można znaleźć na wysokogórskich terenach Nepalu i Tybetu. Najlepiej przebadane gatunki to cordyceps sinensis i cordyceps militaris. Tego grzyba spotkasz też pod nazwami kordyceps chiński lub maczużnik chiński.

Nazwa grzyba pochodzi od starożytnego greckiego słowa κορδύλη kordýlē, oznaczającego „maczugę” i łacińskiego przyrostka -ceps, który oznacza „z głową”. Skąd taki pomysł na nazwę?

Kordyceps specjalizuje się w pasożytowaniu na konkretnych gatunkach owadów. Wnika w nie, żeruje i pobiera składniki odżywcze z ich ciał. Zainfekowana ofiara jest dosłownie kontrolowana przez grzyba. Gdy ten skończy swój żer, nosiciel umiera, a na jego zwłokach wyrastają długie łodygi kordycepsa, których końce wyglądają jak maczugi.

Czy kordyceps może zarazić człowieka?

Popularność preparatów z kordycepsem rośnie. Myślisz, „Czy ludzie oszaleli? Zapraszać do organizmu pasożyta?”. Spokojnie – kordyceps nie może zarazić człowieka w sposób, w jaki atakuje owady. Dietetyczka Aleksandra Cudna tłumaczy:

Skąd pomysł na spożywanie kordycepsu?

Czy ktoś kiedyś zobaczył tego grzyba wystającego ze zwłok owada i pomyślał: o, to może mi pomóc! Być może. Nie wiemy dokładnie, jak doszło do wykorzystywania tego pasożyta do leczenia różnych dolegliwości. Ale wiemy, że służył ludziom już wiele wieków temu.

W dawnej medycynie chińskiej zbierano pozostałości zainfekowanych ciał owadów i grzybów. Suszono je i stosowano w leczeniu zmęczenia, niektórych chorób i niskiego libido .

Współcześnie dzięki pracom naukowców wiemy, że za działanie tego grzyba odpowiadają bioaktywne składniki: kordycepina, polisacharydy, ergosterol, mannitol i adenozyna .

W grzybie występuje także wiele ważnych składników odżywczych, w tym aminokwasy, witaminy z grupy B (B1 (tiamina), B2 (ryboflawina), B12), witamina K, różne rodzaje węglowodanów o znaczeniu leczniczym, białka, sterole, nukleozydy i inne pierwiastki śladowe .

Na co działa kordyceps?

Dotychczasowe badania naukowe (głównie in vitro lub z udziałem zwierząt) wykazują, że kordyceps pozytywnie działa na nastrój, obniżenie stężenia cholesterolu, redukcję zmęczenia, wsparcie odporności, zmniejszenie stanu zapalnego w organizmie oraz poprawę wyników sportowych .

Niestety mimo tego, że kordyceps jest stosowany od tysięcy lat w medycynie chińskiej, nie możemy mówić, że ten grzyb ma prozdrowotne właściwości dla człowieka. Istnieje za mało badań naukowych z udziałem ludzi w tym temacie.

Kordyceps – właściwości

Wyniki badań przeprowadzonych głównie na zwierzętach lub in vitro (badań w warunkach laboratoryjnych, na przykład w probówce) wykazały kilka obiecujących właściwości tego grzyba.

Kordyceps potencjalnie:

Zmniejsza stres i napięcie psychiczne

Niektórzy producenci preparatów z kordycepsem piszą o poprawie nastroju, a nawet przeciwdepresyjnym potencjale tego grzyba – jednak ostrożnie z tym. Lekarz tłumaczy:

Kordyceps jest stosowany w medycynie chińskiej jako żywność funkcjonalna ze względu na działanie łagodzące stres i zmęczenie . Potraktuj go jednak jako wsparcie, a nie jedyne źródło poprawy swojego samopoczucia.

Wspiera pamięć i koncentrację

Kordyceps jest popularnym dodatkiem tzw. kaw funkcjonalnych i „brain-boosterów”, które mają pobudzić umysł, poprawić pamięć oraz skupienie.

Regularne spożywanie tego grzyba może poprawiać zdolność uczenia się i pamięć . Co więcej, może łagodzić upośledzenie pamięci krótkotrwałej wywołane niedokrwieniem mózgu (np. po udarze) .

Kordyceps zawiera nukleozydy, kwas kordycepinowy i inne substancje bioaktywne, które mogą mieć potencjalne korzyści dla funkcji poznawczych .

Działa przeciwstarzeniowo

Spożywaj grzyby i zatrzymaj starzenie się – kuszą producenci suplementów. Co wykazały badania na gryzoniach?

Ten grzyb zwiększył poziom antyoksydantów, poprawił pamięć i uczenie się u starzejących się myszy. Gryzonie lepiej radziły sobie w testach w labiryncie .

W innym badaniu cordyceps militaris wydłużył życie muszek owocowych i myszy, w porównaniu do badanych zwierząt, które przyjmowały placebo .

Naukowcy tłumaczą, że zawartość przeciwutleniaczy w kordycepsie może wyjaśniać ich potencjał przeciwstarzeniowy .

Redukuje stan zapalny

W badaniach laboratoryjnych cordyceps militaris tłumił białka zwiększające stan zapalny w organizmie . To obiecujące obserwacje, dające nadzieje wielu ludziom chorym przewlekle (np. na stawy), jednak dotychczasowe badania zostały przeprowadzone na myszach.

W badaniu z 2008 roku myszom chorym na astmę podawano kordyceps. Obniżył im się stan zapalny w drogach oddechowych .

Kordyceps może mieć również przeciwzapalne zastosowanie na skórze. Jedno z badań naukowych wykazało, że grzyb (z rodzaju militaris) stosowany miejscowo u myszy zmniejsza stan zapalny skóry .

Poprawia wyniki sportowe

Badania naukowe wykazują, że kordyceps poprawia performance sportowy poprzez zwiększenie przepływu krwi, wykorzystania tlenu oraz antyoksydacyjne działanie .

Kordyceps zwiększa produkcję cząsteczki ATP, co pozytywnie wpływa na efektywność wykorzystywania tlenu przez organizm podczas aktywności fizycznej .

Uwaga – w końcu badanie na ludziach. Wpływ kordycepsu na wyniki sportowe badano u seniorów. Spokojnie – nie kazano im trenować 5 razy w tygodniu crossfitu.

W jednym z nich 30 zdrowych osób starszych przez 6 tygodni otrzymywało syntetyczny szczep kordycepsu 3 razy dziennie albo placebo. Ich jedyną aktywnością była jazda na rowerze stacjonarnym.

Pod koniec badania u uczestników, którzy przyjmowali kordyceps, pułap tlenowy wzrósł o 7%. Seniorzy przyjmujący placebo nie wykazali zmian w tym parametrze .

W podobnym badaniu 20 seniorów otrzymywało 1 gram kordycepsu lub placebo przez 12 tygodni . Badanym poprawiała się wydajność ćwiczeń i odczuli poprawę samopoczucia .

Może na Dzień Babci i Dziadka zamiast czekoladek – paczka kordycepsu? Tylko nie opowiadaj im, jak grzyb działa na owady!

Ale – badania naukowe sugerują, że kordyceps nie jest skuteczny w poprawie wydajności ćwiczeń u wytrenowanych sportowców . W jednym badaniu wyżyłowani kolarze spożywali kordyceps przez 5 tygodni, ale nie wpłynęło to na poprawę wydolności aerobowej i wyniki ćwiczeń wytrzymałościowych .

Jeśli chcesz poprawić performance podczas treningu, sprawdź ashwagahdhę lub inne adaptogeny.

Poprawia libido

W medycynie chińskiej kordyceps służył poprawie popędu seksualnego, płodności i jakości nasienia. Badania naukowe wykazały, że kordyceps (z rodzaju militaris) ma pozytywny wpływ na zwiększoną produkcję testosteronu i poprawia zdrowie seksualne u szczurów .

Szczury, którym podawano kordyceps poprawiły się funkcje seksualne – pojawienie się erekcji, czas wzwodu i wytrysk .

Zostawmy podniecone szczury na boku – wpływ kordycepsu na pożądanie sprawdzano w 1985 roku na grupie aż 155 ludzi. Tym, którym podawano grzyba, wzrosło pożądanie seksualne o 64,5%.

W 2016 roku przegląd badań wykazał, że korzyści z przyjmowania kordycepsu obejmowały zwiększone libido i pożądanie u obu płci oraz wzrost liczby plemników o 33% w ciągu 8 tygodni .

Działa przeciwnowotworowo

Na związki, które wykazują potencjalnie przeciwrakowy potencjał, należy patrzeć z ostrożnością i sprawdzać jakość badań naukowych. Niestety nie ma badań z udziałem ludzi – znów musimy polegać na gryzoniach i badaniach laboratoryjnych.

W badaniach in vitro z 2015 roku kordyceps zahamował wzrost wielu rodzajów komórek nowotworowych raka płuc, okrężnicy, skóry i wątroby . W badaniach na myszach zatrzymał rozrost raka płuc, chłoniaka i czerniaka .

W badaniu z 2009 roku przetestowano wpływ kordycepsu (z rodzaju sinensis) na myszy z leukopenią po radioterapii i leczeniu Taxolem (lekiem chemioterapeutycznym). Kordyceps odwrócił leukopenię.

Należy jednak pamiętać, że badania te przeprowadzono na zwierzętach i in vitro, więc wpływ kordycepsa na hamowanie nowotworów czy leukopenię u ludzi jest jak dotąd nieznany.

Zapobiega cukrzycy typu II

Wyniki badań na myszach chorych na cukrzycę wykazały, że kordyceps wspiera utrzymywanie prawidłowego stężenia cukru we krwi poprzez „naśladowanie” działania insuliny .

Kordyceps może w przyszłości odgrywać ważną rolę w leczeniu nefropatii cukrzycowej poprzez wpływ na szlaki sygnalizacyjne zaangażowane w stan zapalny, stres oksydacyjny i insulinooporność .

Poprawia zdrowie nerek

Przegląd 22 badań z 2014 roku obejmujący 1746 osób z przewlekłą chorobą nerek wykazał, że pacjenci przyjmujący preparaty z kordycepsem doświadczyli poprawy funkcji tych narządów .

Trzeba jednak zaznaczyć, że te wyniki nie są rozstrzygające – autorzy przeglądu stwierdzili, że wiele z tych badań było niskiej jakości.

Redukuje cholesterol

W jednym badaniu z 2011 roku chomiki i szczury były karmione wysokotłuszczową dietą. Przez 4 tygodnie podawano im również kordycepinę z kordycepsu (z rodzaju militaris). Po takiej kuracji gryzoniom obniżyło się stężenie cholesterolu całkowitego, trójglicerydów i „złego cholesteroul” LDL .

Takie same wyniki otrzymały chomiki syryjskie w innym badaniu, w którym również ich profil lipidowy uległ znacznej poprawie .

Wspiera zdrowie serca

Pod lupą badaczy znalazły się szczury z przewlekłą chorobą nerek. Przez 8 tygodni podawano im kordyceps (z rodzaju sinensis). Badanie wykazało, że grzyb znacząco zmniejszał uszkodzenia serca i wątroby u gryzoni .

Naukowcy przypisali to działanie adenozynie obecnej w kordycepsie. Adenozyna jest naturalnie występującym związkiem, który chroni serce .

Wspomaga odchudzanie

W badaniu z 2010 roku tuczono szczury i jednocześnie podawano im cordycepinę. Wnioski naukowców wskazują, że spożywanie kordycepsu może wspierać utratę wagi, a mikroflora wytwarzana przez kordycepinę może być jednym z mechanizmów redukcji otyłości .

Zobacz też:

• Berberyna na odchudzanie

Czy kordyceps działa halucynogennie?

Nie, kordyceps nie należy do grupy „grzybków halucynków”. Nie posiada substancji psychoaktywnych (np. psilocybiny), które wywołują zmiany w percepcji, nastroju i myśleniu.

W pigułce – na co pomaga kordyceps?

• Redukuje stres i napięcie psychiczne.
• Wspiera pamięć i koncentrację.
• Spowalnia procesy starzenia.
• Poprawia zdrowie nerek, serca.
• Zmniejsza stany zapalne.
• Wspomaga odchudzanie.
• Zapobiega cukrzycy.
• Pomaga poprawiać wyniki sportowe.
• Obniża zły cholesterol.

Pamiętaj, to prawdopodobne działania kordycepsu. Potrzeba więcej badań z udziałem ludzi, by potwierdzić te właściwości.

Dawkowanie

Ze względu na ograniczone badania z udziałem ludzi, nie ma jednoznacznej zgody co do dawkowania cordycepsu. W badaniach naukowych stosowano u badanych 1000–3000 mg dziennie . Taka ilość nie powodowała skutków ubocznych. Najbezpieczniej będzie, gdy zastosujesz się do zaleceń producenta na opakowaniu.

Jak długo stosować kordyceps?

Nie jest jednoznacznie wskazane, jak długo stosować kordyceps. W różnych badaniach naukowych kordyceps był podawany ludziom lub zwierzętom od 2 do 3 tygodni i nie było to powiązane ze skutkami ubocznymi. Nieznany jest wpływ długotrwałego przyjmowania kordycepsu na ludzi i nie jest jednoznacznie wskazane, jak długo można go stosować .

Jeśli po kilku tygodniach nie czujesz efektów działania kordycepsu, spróbuj innych adaptogennych roślin.

Zobacz też:

• Reishi
• Lion’s Mane
• Ashwagandha

O jakiej porze brać kordyceps?

Nie ma znaczenia, o jakiej porze weźmiesz kordyceps, ponieważ ten grzyb nie działa doraźnie. Spożyty rano lub przed treningiem nie pobudzi (nie jest stymulantem), a wzięty przed snem nie zadziała usypiająco (nie ma właściwości nasennych). Dopasuj spożywanie kordycepsu do swoich preferencji.

Niektórzy specjaliści od ziołolecznictwa wskazują, że warto spożywać kordyceps na pusty żołądek. Dzięki temu naturalne enzymy trawienne mogą go łatwiej przetworzyć i wchłonąć do organizmu.

Kiedy zobaczę efekty działania kordycepsu?

Efekty działania kordycepsu możesz poczuć nawet po tygodniu systematycznego spożywania, jednak zależy to od celu stosowania. Np. obniżenie stężenia cholesterolu we krwi nie nastąpi w ciągu kilku dni (i nie nastąpi w ogóle, jeśli nie zmienisz jadłospisu), więc badania krwi wykonaj po około 4–6 tygodniach stosowania.

Ale jeśli przed Tobą egzaminy, ważne wydarzenie czy dużo pracy, już w ciągu kilku dni możesz odczuć, że lepiej znosisz napięcie psychiczne, a koncentracja jest lepsza.

Jaki kordyceps wybrać?

Najlepiej wybierać produkty z kordycepsem, które posiadają standaryzację na zawartość polisacharydów (10–40%) i kwas kordycepinowy (najlepiej min. 7%). Dodatkowo o wysokiej jakości produkcie świadczy podanie przez producenta DER (drug extract ratio).

„Prawdziwy” kordyceps nie znajduje się w 99,9% suplementów diety, ze względu na wyjątkowo wysoką cenę. Kilogram kosztuje nawet… 20 000 dolarów, co czyni go jednym z najdroższych grzybów na świecie. Jest sprzedawany prawie wyłącznie w Azji i rzadko trafia na rynek północnoamerykański .

Nie samym kordycepsem warto się wspomagać. Zwróć uwagę na preparaty, które są mieszanką grzybów i innych roślin adaptogennych. Niektóre połączenia mogą przynieść lepsze efekty działania, niż jedna substancja czynna.

Protip

W składzie szukaj też piperyny. Zwiększa przyswajanie kordycepsu oraz innych składników aktywnych.

Dla sportowców

Solve Labs Shroom Force Sport grzyby cordyceps i adaptogeny

4.5

• Skład: ekstrakt Cordyceps sinensis, zielona herbata, ashwagandha, traganek błoniasty, różeniec górski, ekstrakt z pestek winogron
• Forma: kapsułki
• Opakowanie: 30 lub 60 kapsułek
• Porcja: 3 kapsułki dziennie przed treningiem
• Wystarczy na: 10 lub 20 dni

Zobacz cenę

w sklepie Natu.Care

Opis produktu

Shroom Force to naturalna mieszanka wspomagająca wydolność i funkcjonowanie organizmu opartą na połączeniu grzyba z gatunku cordyceps oraz ekstraktów roślinnych. Kompozycja polecana osobom aktywnym fizycznie i każdemu, kto potrzebuje podnieść poziom energii w życiu.

Plusy i minusy

Plusy

• Producent podał standaryzację trzech z sześciu składników aktywnych, więc wiesz jakiej jakości są ashwagandha, różeniec górski i zielona herbata.
• Użytkownicy chwalą łatwe do połknięcia kapsułki.

Minusy

• Brak standaryzacji najważniejszego składnika – cordycepsu.
• Niskie ilości ashwagandhy i różeńca górskiego.
• Opakowanie nie jest wydajne.

Dodatkowe informacje

Produkt nie powinien być spożywany w przypadku stosowania leków o działaniu uspokajającym, nasennym i przeciwpadaczkowym.

Produktu nie można stosować u dzieci, kobiet w ciąży i w trakcie laktacji.

Nieodpowiedni dla wegan (zawartość żelatyny).

Zamiennik kawy

Kanaste, Better Focus, napój funkcjonalny z adaptogenami

4.7

Skład: ekstrakty z cordycepsu, Lion’s Mane, chagi, ashwagandhy, różeńca górskiego; L-tyrozyna, Alpha GPC, L-teanina, pterostylben

Forma: proszek

Opakowanie: 219 g

Porcja: 7 g dziennie

Wystarczy na: 30 dni

Zobacz cenę

w sklepie Natu.Care

Opis produktu

Połączenie nootropików, grzybów i adaptogenów stworzone w trosce o Twoją koncentrację, jasność umysłu i wysoki poziom energii. To zdrowa alternatywa dla kawy bez uczucia rozdrażnienia i problemów z zasypianiem.

Plusy i minusy

Plusy

• Producent podał standaryzację wszystkich ekstraktów + DER (Drug Extract Ratio), co świadczy o wysokiej jakości surowców.
• Nie ma „grzybowego” smaku.
• Użytkownicy chwalą napój za skuteczne, pobudzające działanie, które nie powoduje po czasie zjazdu, jak w przypadku kawy.

Minusy

• Porcje dzienne poszczególnych składników mogłyby być większe. Badania naukowe wykazały skuteczność ich działania, ale w wyższych dawkach, niż są w tym produkcie.

Dodatkowe informacje

Produkt odpowiedni dla wegan.

Opinia użytkownika

Byłam „kawoszem”, ale przestawiłam się na Better Focus. Uwielbiam jego smak, szczególnie z mlekiem. Idealny na rozpoczęcie dnia w pracy, bo pobudza, ale z umiarem i poprawia koncentrację.

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania do stosowania kordycepsu to: ciąża, karmienie piersią, wiek poniżej 18. lat, choroby o podłożu autoimmunologicznym (np. reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane, toczeń), stosowanie leków przeciwzakrzepowych lub immunosupresyjnych oraz planowane operacje.

Skutki uboczne

Kordyceps może u niektórych powodować skutki uboczne takie jak :

• biegunka,
• zaparcia,
• dyskomfort w żołądku,
• nudności.

Nieprzyjemne objawy zazwyczaj ustępują po odstawieniu preparatu.

Kordyceps może wpływać na zwiększone wypłukiwanie wapnia z organizmu, więc zadbaj o jego odpowiednią podaż w diecie .

Kordyceps – opinie ekspertów

Zobacz też:

• Adaptogeny
• Reishi
• Cordyceps
• Lion’s Mane
• Ashwagandha
• Żeń-szeń indyjski
• CBD

Podsumowanie