Kakao: właściwości, czy zdrowe, co zawiera, przeciwwskazania

Kakao to nie tylko smaczny napój, ale także sposób na wsparcie pracy organizmu.

Ludwik Jelonek - TekstTekstLudwik Jelonek
Ludwik Jelonek - Tekst
TekstLudwik Jelonek
Redaktor Natu.Care

Ludwik Jelonek jest autorem ponad 2500 tekstów opublikowanych na wiodących portalach. Jego treści trafiły do takich serwisów jak Ostrovit czy Kobieta Onet. W Natu.Care Ludwik edukuje ludzi w najważniejszej dziedzinie życia – zdrowiu.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Aleksandra Cudna-Bartnicka - RecenzjaRecenzjaAleksandra Cudna-Bartnicka
Zweryfikowane przez eksperta
Aleksandra Cudna-Bartnicka - Recenzja
RecenzjaAleksandra Cudna-Bartnicka
Dietetyczka kliniczna

Dietetyczka kliniczna, której głównym obszarem zainteresowań jest żywienie w chorobach i zaburzeniach czynnościowych układu pokarmowego.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Bartłomiej Turczyński - RedakcjaRedakcjaBartłomiej Turczyński
Bartłomiej Turczyński - Redakcja
RedakcjaBartłomiej Turczyński
Redaktor naczelny

Bartłomiej Turczyński jest redaktorem naczelnym Natu.Care. Odpowiada za jakość treści tworzonych m.in. w serwisie Natu.Care i dba o to, żeby wszystkie artykuły były oparte na rzetelnych badaniach naukowych i konsultowane ze specjalistami z branży.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Nina Wawryszuk - Fact-checkingFact-checkingNina Wawryszuk
Nina Wawryszuk - Fact-checking
Fact-checkingNina Wawryszuk
Redaktorka Natu.Care

Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, jako trenerka personalna pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

Kakao: właściwości, czy zdrowe, co zawiera, przeciwwskazania
23 kwietnia, 2024
Recenzja
Redakcja
Fact-checking

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

23 min
Dlaczego możesz nam zaufać

Dlaczego możesz nam zaufać

Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.


Dowiedz się więcej w naszym procesie redakcyjnym

Informacja o reklamach

Informacja o reklamach

Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.


Dowiedz się więcej w naszym regulaminie

Media o nas:

Setki lat temu nazywane było płynnym złotem, może ograniczać starzenie organizmu, a w czasie II Wojny Światowej było jednym z podstawowych składników żywnościowej racji żołnierskiej. 

Nie, to nie żadne magiczne zioło czy napar. To kakao. Dokładnie to samo, które pijesz codziennie na śniadanie.

No dobra, może nie to samo. Do wielu dzisiejszych produktów dodawane jest sporo cukru i zbędnych wypełniaczy, które nie wspierają pracy Twojego organizmu. Ale wspólnie z dietetyczką kliniczną, Aleksandrą Cudną, pokażę Ci jak wybrać kakao, które pozytywnie wpłynie na Twoje zdrowie.

Z tego artykułu dowiesz się:

  • Czym jest kakao, jaki ma skład i gdzie rośnie.
  • Jakie ma właściwości i jak może wspomóc Twoje zdrowie.
  • Czy kakao jest zdrowe, ile ma kcal i od kiedy można je podawać dziecku.
  • Kto nie powinien pić kakao i czy w tej grupie są kobiety w ciąży i karmiące piersią.

Zobacz też:

Co to jest kakao?

Kakao to surowe ziarno kakaowca – rośliny pochodzącej z Ameryki Południowej – które jest podstawowym składnikiem czekolady. Ziarna kakaowe są fermentowane, suszone, prażone, a następnie mielone na bardzo drobny proszek, znany jako kakao. Kakao możesz znaleźć w produktach spożywczych, takich jak półprodukty do pieczenia, napoje (np. gorąca czekolada), czekolady, lody i wiele innych .

Jakie są rodzaje kakao?

Wyróżnia się trzy odmiany kakaowca – Criollo, Forastero, Trinitario. Każda z nich różni się zarówno finalnym aromatem, jak i charakterystyką uprawy .

Rodzaj kakao

Smak

Proces uprawy

Popularność

Forastero

Mocny i gorzki smak.

Uprawiane głównie w Afryce i Azji Południowo-Wschodniej. Mają grube, mocne struktury, które są zdolne przetrwać w trudniejszym klimacie.

Najczęściej uprawiany typ kakao.

Trinitario

Wyrafinowany smak łączący mocny aromat Forastero i delikatność Criollo.

Hybrydowy gatunek o cechach Forastero i Criollo, uprawiany w różnych regionach świata, takich jak Karaiby, Kolumbia i Wenezuela.

Spotykane częściej niż Criollo, ale rzadziej niż Forastero.

Criollo

Delikatny smak.

Uprawiane głównie w Ameryce Środkowej i Południowej. Wymagają odpowiednio ciepłego i wilgotnego klimatu.

Rzadko spotykany rodzaj kakao.

Jaki skład ma kakao?

Kakao jest pełne różnych składników odżywczych i związków bioaktywnych, które dodają mu wiele korzyści zdrowotnych. W skład kakao wchodzą m.in. błonnik, tłuszcze, składniki mineralne, antyoksydanty, a także naturalne związki chemiczne takie jak teobromina i kofeina.

Makroskładniki w kakao:

  • Błonnik. Kakao jest dobrym źródłem błonnika pokarmowego, który pomaga regulować pracę układu pokarmowego, wspomaga trawienie i może przyczynić się do utrzymania zdrowego poziomu cholesterolu .
  • Tłuszcze. Nawet 58% ziaren kakaowych stanowią tłuszcze. Jedne z ważniejszych to kwas oleinowy (ok. 14%) i stearynowy (ok. 15%), które są korzystne dla zdrowia serca .
  • Składniki mineralne. Kakao dostarcza ważnych związków takich jak magnezżelazopotas i miedź, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu .
  • AntyoksydantyKakao jest bogate w antyoksydanty, zwłaszcza flawonoidy, które mogą chronić komórki przed działaniem szkodliwego stresu oksydacyjnego .
  • Teobromina i kofeina. To naturalne związki chemiczne, które są stymulantami ośrodkowego układu nerwowego. Mogą poprawiać nastrój, koncentrację i ogólną czujność. Teobromina jest również odpowiedzialna za unikalny smak kakao .

Gdzie rośnie kakao?

Kakao rośnie w obszarach o tropikalnym klimacie na całym świecie, zwłaszcza w krajach położonych 20 stopni na północ i na południe od równika. Jego uprawa wymaga specyficznych warunków środowiskowych, w tym wysokiej wilgotności oraz ciepłych temperatur i opadów.

Najwięksi producenci kakao na świecie to:

  • Wybrzeże Kości Słoniowej – ok. 2 000 000 ton rocznie
  • Ghana – ok. 900 000 ton rocznie
  • Indonezja – ok. 650 000 ton rocznie
  • Nigeria – ok. 330 000 ton rocznie
  • Kamerun – ok. 300 000 ton rocznie

Kakao alkalizowane a niealkalizowane – czym się różnią?

Kakao alkalizowane, znane też jako „kakao holenderskie”, poddawane jest procesowi alkalizacji, czyli jest traktowane zasadowymi substancjami, co zwiększa jego pH, poprawia smak, kolor i zdolność rozpuszczania się w płynach. Kakao niealkalizowane to surowe, niesfermentowane ziarna kakao, które są mniej aksamitne w smaku i zazwyczaj mają wyższą zawartość przeciwutleniaczy.

Jakie właściwości zdrowotne ma kakao?

Kakao to nie tylko smaczny napój czy dodatek do potraw, ale też solidne wsparcie dla Twojego organizmu (oczywiście tylko, jeśli wybierzesz dobry produkt, ale o tym poniżej). Bogactwo składników mineralnych, tłuszczy i błonnika sprawia, że kakao wpływa na różne elementy organizmu. Jak działa?

Ogranicza zniszczenia antyoksydacyjne

Kakao jest bogate w polifenole, które przynoszą wiele korzyści dla zdrowia. Polifenole są antyoksydantami, które możesz znaleźć w wielu naturalnych źródłach, a ich obecność w kakao pomaga poprawić zdrowie serca, funkcje mózgu, równowagę poziomu cukru we krwi, a także wspiera zdrowie skóry.

  • Poprawa zdrowia serca. Polifenole pomagają obniżyć ciśnienie tętnicze, poprawiają elastyczność naczyń krwionośnych i mogą zapobiegać zakrzepom poprzez hamowanie skupiania się płytek krwi .
  • Wsparcie dla funkcji mózgu. Powyższe działanie sprawia, że kakao może polepszyć przepływ krwi do mózgu, a także działać neuroprotekcyjnie, co oznacza, że chroni komórki nerwowe przed uszkodzeniami. Badanie przeprowadzone na 34 starszych osobach wykazało, że kakao może zwiększyć przepływ krwi do mózgu o 8% po tygodniu i 10% po dwóch tygodniach regularnego przyjmowania .
  • Regulacja poziomu cukru we krwi. Polifenole w kakao wykazują potencjał w zakresie zmniejszania insulinooporności, co może pomagać w stabilizacji stężenia cukru we krwi .
  • Potencjalne działanie przeciwzapalne. Polifenole znane są z przeciwdziałania stanom zapalnym w organizmie, co może wspierać walkę z różnymi schorzeniami przewlekłymi .
  • Wsparcie zdrowia skóry. Dzięki polifenolom zawartym w kakao, skóra może być chroniona przed uszkodzeniami powodowanymi przez promieniowanie UV, co przeciwdziała przedwczesnemu starzeniu .

Zmniejsza ryzyko ataku serca

Istnieją badania, które sugerują, że kakao, a dokładniej związki w nim zawarte, takie jak flawonoidy, mogą przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka ataku serca.

Flawonoidy są silnymi przeciwutleniaczami, które ograniczają stan zapalny, poprawiają metabolizm lipidów i pomagają w normalizacji ciśnienia krwi. Wszystko to może przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka ataku serca .

Metaanaliza dziewięciu badań, w której łącznie wzięło udział ponad 150 000 osób wykazała, że większe spożycie czekolady wiąże się z mniejszym ryzykiem chorób serca, udaru, a nawet śmierci. Dowiedziono też, że ciemna czekolada przynosi lepsze efekty niż mleczna.

Może wspierać osoby z depresją

Kakao może wspierać osoby cierpiące na depresję ze względu na składniki bioaktywne, takie jak polifenole, flawonoidy, teobromina i niewielkie ilości kofeiny (dlatego nie warto pić go później niż na 6 godzin przed snem).

Flawonoidy w kakao mogą promować zdrowie mózgu poprzez ochronę komórek nerwowych przed uszkodzeniem i poprawiać funkcje mózgowe, takie jak pamięć i nastrój. Jeden z mechanizmów, przez które flawonoidy mogą korzystnie na nas działać, to zwiększanie przepływu krwi i dostarczanie tlenu do mózgu.

Z kolei teobromina i kofeina są stymulantami, które mogą poprawiać nastrój i zwiększać poziom energii. Obecność tych stymulantów może pomóc złagodzić niektóre objawy depresji, takie jak uczucie zmęczenia i brak zainteresowania codziennymi sprawami czy hobby .

Wreszcie, kakao zawiera fenyloetyloaminę, związek chemiczny, który jest naturalnie produkowany przez mózg i uważany za „związek miłości”. Fenyloetyloamina stymuluje mózg do wytwarzania endorfin, które są naturalnymi związkami chemicznymi poprawiającymi nastrój.

Badanie przeprowadzone na ponad 13 000 osób sugeruje, że jedzenie gorzkiej czekolady (zawierającej więcej niż 45% kakao) może być powiązane z mniejszym ryzykiem depresji klinicznej .

Poprawia funkcje poznawcze

Flawonoidy, których w dużej ilości dostarcza Ci kakao, mogą pozytywnie wpływać na funkcje poznawcze. Badania sugerują, że mogą oddziaływać na pracę mózgu poprzez poprawę perfuzji, czyli dopływu krwi do mózgu, co wspiera funkcje poznawcze.

Kakao jest też źródłem magnezu. To ważny składnik mineralny, który wspomaga zdrowie mózgu, w tym funkcje poznawcze, dzięki wsparciu przewodnictwa nerwowego.

Warto też wspomnieć o teobrominie, która ma unikalne właściwości pobudzające. Teobromina, podobnie jak kofeina, może zwiększać skupienie i poprawiać nastrój .

Uwaga

Mimo że kakao ma wiele potencjalnych korzyści dla zdrowia, nie jest to żadne magiczne rozwiązanie na wzmocnienie zdolności poznawczych. Włączanie kakao do diety należy połączyć z innymi zdrowymi nawykami żywieniowymi, regularną aktywnością fizyczną, odpowiednią higieną snu i dobrym radzeniem sobie ze stresem.

Wzmacnia układ odpornościowy

Kakao stanowi naturalne źródło wielu substancji bioaktywnych, które mogą wpływać korzystnie na Twój układ odpornościowy. Część z nich to już wspomniane polifenole, które są potężnymi przeciwutleniaczami. 

Pomagają one zwalczać wolne rodniki w organizmie – cząsteczki, które mogą wywoływać stany zapalne i prowadzić do uszkodzenia komórek. Działanie przeciwutleniające polifenoli zawartych w kakao przyczynia się do ochrony układu odpornościowego, wspierając naturalną obronę organizmu .

Kakao dostarczy Ci również składników mineralnych, takich jak cynkżelazo czy miedź. Pierwiastki te są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania komórek immunologicznych, w tym limfocytów (B i T). Składniki mineralne wpływają na zdolność komórek immunologicznych do komunikacji i odpowiedniej reakcji na zagrożenia .

Wspiera zdrowie jelit

Kakao jest bogate w błonnik, który jest ważnym składnikiem diety wspierającej zdrowy układ trawienny. Pomaga on regulować działanie jelit i wspiera regularność wypróżnień.

Poza tym błonnik zawarty w kakao ma również działanie prebiotyczne. Prebiotyki to substancje, których Twój organizm nie jest w stanie strawić, ale wykorzystuje je jako „pokarm” dla dobrych bakterii w mikrobiomie jelitowym 

Zdrowy mikrobiom pełni istotną funkcję w utrzymaniu ogólnego zdrowia, wpływając nie tylko na układ trawienny, ale również na układ odpornościowy, nerwowy i wiele innych procesów w organizmie.

Badania pokazują, że polifenole – których w kakao nie brakuje – mogą modulować florę bakteryjną jelit, wspierając wzrost dobrych bakterii i hamując rozwój patogenów. Dzięki temu kakao może pomagać utrzymać równowagę bakterii w jelitach, co ma korzystny wpływ na Twoje zdrowie .

Czy kakao jest zdrowe?

Tak, kakao jest zdrowe. Zawiera przeciwutleniacze, pomaga zwalczać wolne rodniki i wpływa korzystnie na system odpornościowy. Dostarcza też składników mineralnych, takich jak magnez, żelazo i miedź, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Zawiera również błonnik, który dba o układ trawienny .

Poza tym kakao dostarcza pewnych stymulantów, takich jak teobromina i kofeina, które mogą poprawić nastrój, koncentrację i ogólną czujność.

Pamiętaj jednak, że produkty zawierające kakao, takie jak czekolada, nierzadko mają w składzie też cukier i tłuszcze, które mogą nie być korzystne dla zdrowia, szczególnie przy zbyt dużym ich spożyciu. Dlatego zawsze warto wybierać produkty z wysoką zawartością kakao i niską zawartością dodatków.

Jakie kakao jest najzdrowsze?

Najzdrowsze kakao to w pełni naturalne, kruszone ziarna, które nie zostały poddane żadnej obróbce chemicznej czy termicznej. Produkt ten nie zawiera dodatkowego cukru ani tłuszczów. W zamian jest bogaty w składniki odżywcze, które pozytywnie wpływają na Twój organizm.

Czym charakteryzuje się zdrowe, prawdziwe kakao ?

  • Bogactwo przeciwutleniaczy. Surowe kakao jest pełne przeciwutleniaczy, które mogą chronić organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.
  • Wysoka zawartość błonnika. Proszek kakaowy jest doskonałym źródłem błonnika, który jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego.
  • Brak dodatku cukru i tłuszczów. W przeciwieństwie do czekolady czy kakao do picia, surowe kakao nie zawiera dodatków cukru ani tłuszczów, co czyni go mniej kalorycznym.
  • Znaczna ilość składników mineralnych. Kakao dostarcza organizmowi istotnych związków takich jak magnez, żelazo czy miedź, które mają kluczowy wpływ na różne funkcje organizmu.

Czy kakao z mlekiem jest zdrowe?

Tak, kakao z mlekiem może być zdrowe. Ale nie każde. Jeśli chcesz o siebie zadbać, to wybieraj dobrej jakości kakao, a nie mieszanki kakaowe, które zawierają dużą ilość dodatkowego cukru. Zwróć też uwagę na wybór mleka i, jak z wszystkim, pamiętaj o umiarze. 

  • Jakość kakao. Wybierając kakao, zawsze warto zdecydować się na naturalne, niesłodzone kakao w proszku. Jest ono pełne przeciwutleniaczy i ma wszystkie, wyżej wymienione, korzyści zdrowotne.
  • Rodzaj mleka. Typ mleka, który wybierasz, również ma znaczenie. Mleko pełnotłuste dostarczy więcej kalorii, natomiast niektóre roślinne (bez dodatku cukru) mogą być mniej kaloryczne i lepsze dla osób z nietolerancją laktozy.
  • Brak dodatkowego cukru. Kluczową kwestią jest unikanie dodatkowego cukru. Kakao samo w sobie jest dość gorzkie, ale zamiast cukru możesz użyć naturalnych słodzików, takich jak ksylitol lub stewia.
  • Porcja. Pamiętaj, że wszystko z umiarem – nawet kakao z mlekiem, podawane w ogromnych ilościach, może dostarczyć zbyt dużo kilokalorii.

Jaki indeks glikemiczny ma kakao?

Surowe kakao w proszku ma bardzo niski indeks glikemiczny (IG) – około 20. Indeks glikemiczny jest miarą wpływu spożywanego pokarmu na poziom glukozy we krwi. Im niższy jest, tym łagodniejszy jest wzrost poziomu cukru we krwi po spożyciu danego produktu, co jest korzystne dla zdrowia .

Ile kcal ma kakao?

Naturalne kakao w proszku ma około 228 kilokalorii na 100 gramów. Standardowa porcja do przygotowania kubka kakao to około 1–2 łyżki, co odpowiada mniej więcej 10–20 gramom. Biorąc pod uwagę wspomnianą wartość kaloryczną, taka porcja niesłodzonego kakao dostarcza około 20–40 kilokalorii.  

Pamiętaj jednak, że cały czas mówimy o naturalnym kakao w proszku. Produkty, które dostępne są w sklepach, najczęściej zawierają dodatki np. cukier. Co więcej, już samo mleko, na bazie którego przygotujesz swoje kakao, ma dodatkowe kilokalorie.

Od którego roku życia dziecko może pić kakao?

Najbezpieczniej jest zacząć podawać dzieciom kakao dopiero od 2. roku życia. Wcześniej, np. u niemowlaków, układ pokarmowy dziecka jest wrażliwy, dlatego mogą wystąpić problemy z trawieniem niektórych składników. Ponadto, kakao zawiera niewielkie ilości kofeiny i teobrominy, co nie jest zalecane małym dzieciom.

Czy kakao powoduje zaparcia?

Kakao, a w szczególności ciemna czekolada, bogate jest w błonnik, który może wspierać utrzymaniu regularnego rytmu wypróżnień. Zatem produkt ten raczej przeciwdziała zaparciom, a nie je powoduje. No, chyba że trochę przesadzisz – nadmiar błonnika faktycznie może prowadzić do zaparć.

Pamiętaj jednak, że indywidualne reakcje organizmu mogą się różnić, dlatego jeśli dostrzegasz związek między spożywaniem kakao a problemami z trawieniem, skonsultuj to z lekarzem.

Czy kakao jest lekkostrawne?

Kakao w swojej naturalnej i niesłodzonej formie jest generalnie uważane za lekkostrawne. To dobre źródło błonnika, który wspomaga trawienie. Niemniej jednak kakao często jest sprzedawane w postaci słodzonych napojów lub deserów, które mogą zawierać składniki trudniejsze do strawienia np. tłuszcze i cukry. 

Pamiętaj również, że reakcje na kakao mogą być indywidualne – u niektórych osób nawet czyste kakao może powodować dyskomfort trawienny.

Czy kakao pobudza?

Kakao zawiera naturalny związek o nazwie teobromina, której działanie jest delikatnie pobudzające, podobne do kofeiny, choć słabsze. Samą kofeinę też znajdziesz w kakao, jednak w niedużej ilości.

Dlatego kakao cieszy się popularnością jako niewielki, naturalny „pobudzacz”. Ponadto jest ono bogate w magnez, który może pomóc w redukcji zmęczenia i znużenia.

Czy kakao ma gluten?

Czyste, naturalne kakao w proszku nie zawiera glutenu i jest bezpieczne dla osób na diecie bezglutenowej. Pamiętaj jednak, że przetworzone produkty z kakao, takie jak gotowe napoje kakaowe czy czekolada, mogą zawierać dodatki, w tym gluten. Dlatego zawsze należy dokładnie sprawdzić etykiety. 

Warto też poszukać oznaczenia przekreślonego kłosa na opakowaniu, który świadczy o tym, że produkt jest w pełni bezpieczny dla osób z celiakią i nietolerancją glutenu.

Kakao – zastosowanie

Kakao, ze względu na swoje bogactwo w składniki odżywcze i unikalny smak, ma szerokie zastosowanie – zarówno w kuchni, jak i w kosmetyce. Służy jako podstawowy składnik wielu przysmaków, jak również jest wykorzystywane w pieczeniu i gotowaniu. Jednocześnie, ze względu na dobroczynne właściwości dla skóry, jest częstym składnikiem kosmetyków.

Zastosowanie

Jak jest używane?

Kuchnia

Kakao jest kluczowym składnikiem w przepisach np. na ciasto czekoladowe, gorącą czekoladę czy tiramisu.

Kosmetyka

Za sprawą zawartości przeciwutleniaczy, kakao jest częstym składnikiem w produktach do pielęgnacji skóry, takich jak maseczki, peelingi czy balsamy.

Medycyna

Ze względu na swoje korzyści zdrowotne, kakao jest badane pod kątem zastosowań medycznych, takich jak poprawa zdrowia serca czy nastroju.

Czym jest kakao ceremonialne?

Kakao ceremonialne to specyficzny rodzaj surowego, nieprzetworzonego, odtłuszczonego kakao, które poddawane jest wyłącznie delikatnej fermentacji. Jest ono szczególnie bogate w składniki odżywcze i związki bioaktywne, takie jak teobromina.

Tradycja picia ceremonialnego kakao pochodzi od starożytnych Majów i Azteków, którzy traktowali kakao jako święty napój. Ceremonialne kakao, jak sama nazwa wskazuje, jest często przygotowywane w specjalny sposób, z dodatkiem naturalnych składników, jak np. chilli czy cynamon.

Tradycyjne meksykańskie kakao ceremonialne sprzedawane jest w blokach lub w tabliczkach. Bloki te zawierają samo kakao mielone lub wraz z dodatkami, takimi jak cukier, cynamon i czasami chilli. 

Aby przygotować napój, kawałek takiego bloku jest ścierany lub rozpuszczany bezpośrednio w gorącym mleku. Jest to bardziej tradycyjna metoda przygotowania kakao ceremonialnego niż klasyczne wykorzystanie gotowego proszku.

Jaki jest przepis na kakao ceremonialne?

Składniki

  • 2 filiżanki mleka (może być roślinne, np. migdałowe)
  • 2 łyżki surowego kakao w proszku
  • 2 łyżeczki miodu lub agawy (według uznania)
  • 1/4 łyżeczki cynamonu
  • Szczypta ostrej papryki
  • Szczypta soli

Sposób przygotowania

  1. Do małego rondla wlej mleko i dodaj wszystkie pozostałe składniki.
  2. Podgrzewaj miksturę na umiarkowanym ogniu, stale mieszając, aby kakao i miód się dobrze rozpuściły.
  3. Kiedy mieszanka jest gorąca (ale nie wrze), wyłącz ogień i ubij do spienienia. Możesz użyć ręcznej ubijaczki bądź miksera.
  4. Przelej do filiżanek i podawaj od razu.

Uwaga

Kakao ceremonialne jest tradycyjnie bardziej gęste i intensywne w smaku niż typowe napoje czekoladowe. Możesz dostosować intensywność dodając więcej lub mniej kakao oraz regulując ilość dodatków.

Zobacz też przepisy z kolagenem Natu.Care:

Jakie są przeciwwskazania do spożywania kakao?

Spożywanie kakao może nieść ze sobą wiele korzyści dla zdrowia, jednak nie każdy może – i powinien – z nich korzystać. O ile dla większości osób kakao będzie w pełni bezpieczne, to są pewne grupy ludzi, które powinny od niego stronić.

Przeciwwskazania do spożywania kakao :

  • Alergia. Uczelenie na kakao jest dość rzadko, ale kiedy wystąpi, może powodować reakcje skórne, kichanie, skurcze brzucha, a w niektórych przypadkach, nawet anafilaksję.
  • Zaburzenia snu. Kakao zawiera niewielkie ilości kofeiny, co może prowadzić do nasilenia bezsenności lub innych zaburzeń snu.
  • Refluks żołądkowo-przełykowy i wrzody żołądka. Kakao może nasilać objawy refluksu żołądkowo-przełykowego i drażnić żołądek u osób z wrzodami.
  • Zaburzenia krzepnięcia krwi. Kakao może hamować krzepnięcie krwi, co będzie stanowiło dodatkowe ryzyko dla osób z już istniejącymi problemami z krzepnięciem krwi lub dla tych, którzy przygotowują się do operacji.

Czy można pić kakao w ciąży?

Tak, możesz pić kakao w ciąży, ale z umiarem. Kakao jest naturalnym źródłem kofeiny i choć zawiera jej mniej niż kawa, to w dalszym ciągu może być niekorzystne. Podczas oczekiwania na dziecko zaleca się ograniczenie spożycia kofeiny do 200 mg dziennie, co odpowiada około 2-3 filiżankom kakao .

Zgadza się, to dużo. Ale pamiętaj, że kofeina jest również obecna w innych produktach, takich jak czekolada, niektóre napoje gazowane, a także leki przeciwbólowe i przeziębieniowe.

W dużym skrócie: możesz pić kakao w ciąży, ale z umiarem. A jeśli obawiasz się o skutki jego spożywania, skonsultuj się z lekarzem.

Kakao a karmienie piersią

Podczas karmienia piersią, zasady dotyczące spożywania kakao są podobne jak w ciąży. Kofeina zawarta w kakao przenika do mleka matki. Dlatego jeśli pijesz dużo kakao, Twój maluch może stać się niespokojny lub mieć problemy ze snem.

Dlatego podobnie jak w przypadku ciąży, zaleca się, aby ogólnie ograniczyć spożycie kofeiny do 200-300 mg na dobę dla matki karmiącej.

Jakie są najlepsze zamienniki kakao?

Jeśli nie możesz spożywać kakao, nie przejmuj się. Jest kilka dobrych zamienników dla tego produktu. Wybór konkretnego zależny jest od indywidualnych preferencji, celu zastąpienia kakao oraz ograniczeń dietetycznych. Pośród czego możesz wybierać?

Produkt

Charakterystyka

Plusy

Minusy

Karob

Ma naturalny, lekko słodki smak.

Bezglutenowy, bezkofeinowy i bogaty w błonnik.

Smakuje inaczej niż kakao, może być trudno dostępny.

Mielona kawa

Może być używana jako zamiennik kakao w przepisach na deser.

Dodaje intensywnego smaku i jest łatwo dostępna.

Zawiera kofeinę, a także wyróżnia ją inny smak niż kakao.

Zmielone orzechy

Zmielone orzechy mogą dodać kremowej tekstury do różnych deserów.

Są bogate w białko i zdrowe tłuszcze.

Charakteryzuje je wysoka kaloryczność i potencjalne narażenie na alergie.

Gorzka czekolada

Zawiera kakao, ale ma niedużo cukru.

Bogaty smak i świetna dostępność.

Ma więcej kalorii niż inne opcje, a także zawiera kofeinę i teobrominę.

Ciekawe przepisy z kakao

Kakao niejedno ma imię – zwłaszcza w przepisach. Możesz je wykorzystać na dziesiątki, setki, a pewnie i tysiące sposobów. Poniżej znajdziesz cztery ciekawe przepisy z kakao.

Kulki mocy a’la Ferrero Rocher z kolagenem

Składniki:

  • 70 g daktyli
  • 130 g orzechów laskowych
  • 1 saszetka kolagenu Cacao Bloom
  • 60 g płatków owsianych
  • 20 g mleka kokosowego z puszki
  • 10 g kakao.

Przygotowanie:

  1. Zalej daktyle gorącą wodą i pozostaw na 30 minut.
  2. Płatki owsiane i orzechy umieść w młynku do kawy lub malakserze i drobno zmiel.
  3. Dodaj odcedzone daktyle, saszetkę kolagenu Cacao Bloom, mleko kokosowe i kakao oraz zmiksuj całość w malakserze.
  4. Uformuj kulki mokrymi dłońmi i obtaczaj je w orzechach.
  5. Zjedz od razu lub odstaw do schłodzenia.

Najlepszy ogółem

Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg, kakao

Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg, kakao
5.0
  • Zawartość kolagenu: 5000 mg hydrolizatu kolagenu morskiego
  • Dodatkowe składniki aktywne: witamina C, niskocząsteczkowy kwas hialuronowy (oraz L-teanina i koenzym Q10 w kolagenie o smaku kakao lub witamina A i witamina E w kolagenie o smaku mango–marakuja)
  • Forma: saszetki z proszkiem do picia
  • Porcja: 1 saszetka dziennie
  • Wystarczy na: 30 dni
Zobacz cenę
w sklepie Natu.Care
Opis produktu

Kolagen rybi od marki Natu.Care w dawce 5000 mg, bazujący na certyfikowanych składnikach najlepszej jakości. Regularna suplementacja pozytywnie wpłynie na wygląd skóry, włosów i paznokci – zostaną odbudowane i wzmocnione od środka.

Oprócz cennego dla zdrowia i urody kolagenu oferuje także inne składniki aktywne, które pomagają zachować młody wygląd cery, błyszczące włosy i mocne paznokcie.

Preparat zawiera wystarczającą porcję substancji aktywnej, aby pozytywnie wpłynąć na stawy, układ ruchu i odporność.

Kolagen Premium Natu.Care dostępny jest w dwóch smakach – Cacao Bloom i Rise&Shine. Obie formuły oparte są na następujących składnikach aktywnych: hydrolizacie kolagenu morskiego, ekstrakcie z pąków dzikiej róży oraz kwasie hialuronowym.

Dodatkowo w Cacao Bloom znajdują się naturalna L-teanina, koenzym Q10 i odtłuszczone kakao holenderskie. Rise&Shine zawiera za to witaminę E oraz witaminę A.

Te najlepsze kolageny rybie na rynku różnią się także smakiem – Cacao Bloom jest gratką dla miłośników czekolady. Rise&Shine przypadnie do gustu tym, którzy lubią orzeźwiający smak owoców mango i marakui.

Plusy i minusy

Plusy:

  • Witamina C wspiera wytwarzanie kolagenu przez organizm, co wzmacnia jego działanie.
  • Skuteczna dawka kwasu hialuronowego, który dodatkowo wesprze nawilżenie cery i zdrowie stawów.
  • Kolagen rybi wchłania się o 50% lepiej. Dodatkowo producent podaje gatunek ryby, z którego został pozyskany (dorsz atlantycki).
  • Skład został przebadany przez niezależne i akredytowane laboratorium J.S. Hamilton.
  • Certyfikat jakości MSC (Marine Stewardship Council), który potwierdza, że pochodzenie kolagenu wspiera zrównoważone rybołówstwa.

Minusy:

  • Brak.
Dodatkowe informacje

Kolagen rybi od Natu.Care zbiera pochwały za to, że jest pyszny. Nie znajdziesz tu rybiego posmaku, który często przebija się w innych kolagenach. A do wyboru masz dwa pyszne smaki: kakao i mango–marakuja.

Składniki aktywne, takie jak koenzym Q10, kwas hialuronowy czy naturalna L-teanina, mają działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające i opóźniają procesy starzenia.

Opinia użytkownika
Super, po ok. 6 tygodniach stosowania skóra na twarzy stała się wyraźnie napięta. Wspaniały smak.

Sylwia W.klientka Natu.Care

Wegańskie ciasto czekoladowe bez pieczenia

Składniki

  • 200 g daktyli
  • 100 g migdałów
  • 3 łyżki kakao
  • Szczypta soli
  • 1 łyżeczka ekstraktu z wanilii

Przygotowanie

  1. Daktyle mocz w gorącej wodzie przez 10 minut. 
  2. Migdały i daktyle zblenduj na sypką masę.
  3. Dodaj kakao, sól i wanilię, a następnie zblenduj wszystko razem.
  4. Przygotowaną masę wyłóż na blachę wyłożoną papierem do pieczenia i wyrównaj.
  5. Włóż do lodówki na 2 godziny lub do zamrażarki na 30 minut. 
  6. Pokrój na porcje i podawaj.

Jaka jest cena kakao?

Zwykłe kakao możesz zakupić już za kilka złotych za opakowanie mające ok. 100 g. Z kolei droższe odmiany będą kosztowały kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt złotych.

Kolagenowe kakao

Składniki

  • mleko lub napój roślinny (np. sojowy) 300 g (1,2 szklanki)
  • Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg, kakao
  • cynamon 2,5 g (½ łyżeczki)
  • kardamon 1 g (szczypta)

Przygotowanie

  1. Mleko lekko podgrzej, aż będzie ciepłe, ale nie wrzące.
  2. Przelej mleko do kubka.
  3. Dodaj kolagen, cynamon i kardamon.
  4. Dokładnie wymieszaj całość – możesz to zrobić przy pomocy spieniacza do mleka.

Kakao z chili

Składniki

  • 2 filiżanki mleka
  • 2 łyżki kakao
  • 1 łyżeczka miodu
  • Szczypta chili

Przygotowanie

  1. Zagotuj mleko, dodaj kakao, miód i chili.
  2. Mieszaj, aż wszystko się rozpuści.
  3. Wlej do filiżanki i podawaj na gorąco.

Brownie z batatów

Składniki

  • 1 duży batat
  • 1/2 filiżanki mąki orzechowej (np. migdałowej)
  • 1/4 filiżanki kakao
  • 1/4 filiżanki syropu klonowego

Przygotowanie

  1. Batata upiecz w piekarniku, a po wystygnięciu zblenduj na purée.
  2. Dodaj mąkę, kakao i syrop klonowy, a następnie dobrze wymieszaj całość – masa powinna być gładka.
  3. Przełóż do blaszki wyłożonej papierem do pieczenia.
  4. Piecz przez 20-30 minut w piekarniku nagrzanym do 180°C.
  5. Po wyjęciu z piekarnika, pozostaw do ostygnięcia, a następnie pokrój na porcje i podawaj.

Zobacz też inne artykuły o roślinach:

Podsumowanie

  • Kakao to surowe ziarno kakaowca, rośliny pochodzącej z Ameryki Południowej, używane jako podstawowy składnik czekolady.
  • Wyróżnia się trzy odmiany kakaowca – Criollo, Forastero, Trinitario, które różnią się smakiem i charakterystyką uprawy.
  • Kakao jest bogate w składniki odżywcze, takie jak błonnik, tłuszcze, składniki mineralne, antyoksydanty, a także naturalne związki chemiczne – m.in. teobrominę i kofeinę.
  • Kakao rośnie w obszarach o tropikalnym klimacie, a jego największym producentem na świecie jest Wybrzeże Kości Słoniowej.
  • Właściwości zdrowotne kakao to m.in. ograniczanie zniszczeń antyoksydacyjnych, poprawa zdrowia serca, wsparcie dla funkcji mózgu, regulacja poziomu cukru we krwi, działanie przeciwzapalne oraz wsparcie zdrowia skóry.
  • Nadmierna konsumpcja produktów z kakao, takich jak czekolada, może prowadzić do zwiększenia ryzyka chorób serca z powodu często zawartego w nich cukru i tłuszczu.
  • Dla zdrowia najlepsze jest naturalne, kruszone ziarno kakao, które nie zostało poddane obróbce chemicznej czy termicznej i nie zawiera dodatkowego cukru ani tłuszczów.
  • Najbezpieczniej zacząć podawać dzieciom kakao dopiero od 2. roku życia.
  • Kakao ceremonialne to surowe, nieprzetworzone kakao, które poddawane jest delikatnej fermentacji, szczególnie bogate w składniki odżywcze.
  • Osoby z alergią na kakao, zaburzeniami snu, refluksem żołądkowo-przełykowym, wrzodami żołądka oraz zaburzeniami krzepnięcia krwi powinny unikać spożywania kakao.
  • Możesz pić kakao w ciąży i podczas karmienia piersią, ale rób to z umiarem.

FAQ

Czy kakao DecoMorreno jest zdrowe?

Kakao DecoMorreno jest zdrowe, ale tylko, gdy jest spożywane z umiarem. Na 100 gramów zawiera ono 303 kcal energii, 23,5 g białka, 13 g węglowodanów (w tym zaledwie 0,5 g cukrów), 10,5 g tłuszczu (w tym 6,4 g nasyconych) i 0,86 g soli, co nie jest złym wynikiem. Tłuszcze nasycone w nadmiarze mogą jednak negatywnie wpływać na zdrowie serca, dlatego trzeba być ostrożnym.

Czy można jeść kakao w proszku?

Bezpośrednie jedzenie kakao w proszku nie jest zalecane. W takiej formie jest ono gorzkie, co może odrażać. Co więcej, pylista konsystencja kakao w proszku może również powodować duszenie. Dlatego znacznie lepiej jest dodać kakao do smoothie lub koktajlu i spożyć je w takiej formie.

Jak zrobić kakao bez gotowania?

Aby zrobić kakao bez gotowania, przygotuj 1–2 łyżeczki kakao w proszku i szklankę mleka. Do szklanki z mlekiem dodaj kakao, dobrze wymieszaj aż do rozpuszczenia (użyj blendera dla lepszych efektów). W razie potrzeby dosłodź według uznania (np. ksylitolem, erytrytolem lub stewią). Pamiętaj, że kakao lepiej się rozpuszcza w ciepłym płynie.

Czy w Polsce można uprawiać kakao?

Nie, uprawa kakao w Polsce jest niemożliwa ze względu na nieodpowiednie warunki klimatyczne. Drzewo kakaowca do prawidłowego wzrostu i produkcji owoców potrzebuje tropikalnego klimatu z wysoką wilgotnością i temperaturą, których nie można odwzorować w polskim klimacie.

Ile łyżek kakao użyć na litr mleka?

Aby przygotować kakaowy napój z litra mleka, użyj około 2–4 łyżki kakao (zależnie od preferencji smakowych). Ilość ta zapewni odpowiednio intensywny smak. Przy tej proporcji, kakaowy napój będzie miał pełen, bogaty aromat i będzie odpowiednio gęsty.

Jak zrobić kakao w ekspresie do kawy?

Przygotowanie kakao w ekspresie do kawy jest bardzo proste. Najpierw napełnij pojemnik na mleko do połowy, a następnie dodaj do niego 2–4 łyżki kakao, w zależności od preferowanego smaku. Następnie użyj funkcji spieniania mleka w ekspresie, aby dokładnie wymieszać kakao z mlekiem. 

Jeżeli Twój ekspres ma funkcję gorącej czekolady, teraz jest odpowiedni moment, aby ją uruchomić i zaczekać na gorące kakao.

Czy kakao podnosi poziom cukru we krwi?

Tak, kakao może podwyższać poziom cukru we krwi, zwłaszcza kiedy jest spożywane w postaci słodzonych napojów lub deserów. Kakao samo w sobie nie zawiera cukru, ale często jest z nim mieszane. 

Dlatego, osoby z cukrzycą lub innymi problemami z glikemią nie powinny spożywać słodzonych produktów z kakao, a wymienić je na kakao bez dodatku cukru lub ze słodzikami (ksylitol, erytrytol). 

Czy kakao podnosi ciśnienie krwi?

Kakao zawiera teobrominę, naturalny związek podobny do kofeiny, który ma łagodne działanie pobudzające. Badania wykazały jednak, że flawonoidy zawarte w kakao mogą mieć korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy m.in. poprzez obniżanie ciśnienia krwi. Możesz zatem śmiało pić kakao, zwłaszcza jeśli masz problemy z nadciśnieniem, co dodatkowo wspomoże jego terapię.

Jak ugotować kakao?

Aby przygotować idealne kakao, podgrzej 250 ml mleka w małym garnku. Ale nie doprowadzaj go do wrzenia, kakao nie trzeba gotować, a nawet nie powinno się tego robić. W miseczce połącz 2 łyżeczki kakao i 1–2 łyżeczki cukru (według upodobań). 

Dodaj odrobinę ciepłego mleka do mieszanki kakao, a następnie wymieszaj do uzyskania gładkiej pasty. Wlej pastę do podgrzewającego się mleka i mieszaj do momentu, gdy składniki się połączą i będą odpowiednio gorące. Teraz Twoje domowe kakao jest gotowe do degustacji.

Co można zrobić z kakao na szybko?

Jednym z najszybszych i najprostszych przepisów na wykorzystanie kakao jest gorący kakaowy napój. Wystarczy wymieszać 2 łyżki kakao z 2 łyżeczkami cukru, a następnie dolać to do szklanki gorącego mleka, mieszając aż do rozpuszczenia. 

Możesz także przyrządzić szybką miskę czekoladowej owsianki, dodając do niej łyżkę kakao. 

Inną opcją jest szybka wersja brownie w kubku – wymieszaj łyżkę mąki, łyżkę kakao, łyżkę cukru, kilka kropli wanilii, łyżeczkę oleju i łyżeczkę wody, a następnie mikrofaluj przez 60 sekund i gotowe

Czy kakao może się przeterminować?

Tak, kakao w proszku – jak inne produkty spożywcze – ma datę przydatności do spożycia, która jest zawsze oznaczona na opakowaniu. Po tym terminie może zmienić się nie tylko smak, ale również właściwości zdrowotne. 

Co więcej, po upływie daty przydatności do spożycia, produkt może stać się środowiskiem do rozwoju bakterii czy pleśni. Dlatego nie zaleca się spożywać przeterminowanego kakao.

Jak zrobić kakao dla osoby chorej na cukrzycę?

Przygotowanie napoju kakaowego dla cukrzyka wymaga kilku modyfikacji. Zamiast używać cukru, możesz wykorzystać naturalne słodziki, takie jak stewia, ksylitol lub erytrytol. Do litra mleka (najlepiej beztłuszczowego lub roślinnego bez dodatku cukru jak migdałowe, lub sojowe) dodaj 2–4 łyżki nieprzetworzonego kakao w proszku i ewentualnie słodzik. 

Wszystko to dokładnie wymieszaj, po czym podgrzewaj na małym ogniu, stale mieszając, aż napój będzie odpowiednio gorący. Pamiętaj, aby kontrolować spożycie takich napojów, mimo stosowania zdrowszych składników.

Czy biała czekolada ma kakao?

Biała czekolada nie zawiera miazgi kakaowej, która jest głównym składnikiem ciemnej i mlecznej czekolady, dającym im charakterystyczny smak kakao. Jednakże jest ona produkowana z masła kakaowego – tłuszczu ekstrahowanego z ziaren kakaowych. 

Mimo że jest to produkt pochodzenia kakaowego, jego smak i właściwości różnią się od typowego kakao.

Czy kakao z wodą jest dobre?

Kakao z wodą jest mniej kremowe niż tradycyjne kakao przygotowane na mleku, ale może być dobrą alternatywą dla osób, które nie mogą lub nie chcą spożywać mleka. Woda nie dodaje dodatkowych kilokalorii, tłuszczów czy białka, co czyni napój lżejszym. Aby poprawić smak kakao na wodzie, możesz dodać niewielką ilość słodziku lub miodu.

Źródła

Zobacz wszystkie

dos Santos, E. C., Pirovani, C. P., Correa, S. C., Micheli, F., & Gramacho, K. P. (2020). The pathogen Moniliophthora perniciosa promotes differential proteomic modulation of cacao genotypes with contrasting resistance to witches´ broom disease. BMC Plant Biology20(1), 1. https://doi.org/10.1186/s12870-019-2170-7

Effects of cocoa products/dark chocolate on serum lipids: A meta-analysis | European Journal of Clinical Nutrition. (b.d.). Pobrano 6 wrzesień 2023, z https://www.nature.com/articles/ejcn201164

Ellam, S., & Williamson, G. (2013). Cocoa and human health. Annual Review of Nutrition33, 105–128. https://doi.org/10.1146/annurev-nutr-071811-150642

Hayek, N. (2013). Chocolate, gut microbiota, and human health. Frontiers in Pharmacology4, 11. https://doi.org/10.3389/fphar.2013.00011

Jackson, S. E., Smith, L., Firth, J., Grabovac, I., Soysal, P., Koyanagi, A., Hu, L., Stubbs, B., Demurtas, J., Veronese, N., Zhu, X., & Yang, L. (2019). Is there a relationship between chocolate consumption and symptoms of depression? A cross-sectional survey of 13,626 US adults. Depression and Anxiety36(10), 987–995. https://doi.org/10.1002/da.22950

Katz, D. L., Doughty, K., & Ali, A. (2011). Cocoa and Chocolate in Human Health and Disease. Antioxidants & Redox Signaling15(10), 2779–2811. https://doi.org/10.1089/ars.2010.3697

Latif, R. (2013b). Health benefits of cocoa. Current Opinion in Clinical Nutrition and Metabolic Care16(6), 669–674. https://doi.org/10.1097/MCO.0b013e328365a235

Martín, M. A., Goya, L., & de Pascual-Teresa, S. (2020). Effect of Cocoa and Cocoa Products on Cognitive Performance in Young Adults. Nutrients12(12), 3691. https://doi.org/10.3390/nu12123691

Martin, M. Á., & Ramos, S. (2021). Impact of cocoa flavanols on human health. Food and Chemical Toxicology: An International Journal Published for the British Industrial Biological Research Association151, 112121. https://doi.org/10.1016/j.fct.2021.112121

Olejek Theobroma – przegląd | Tematy ScienceDirect. (b.d.). Pobrano 4 wrzesień 2023, z https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/theobroma-oil

Rusconi, M., & Conti, A. (2010). Theobroma cacao L., the Food of the Gods: A scientific approach beyond myths and claims. Pharmacological Research61(1), 5–13. https://doi.org/10.1016/j.phrs.2009.08.008

Scholey, A. B., French, S. J., Morris, P. J., Kennedy, D. O., Milne, A. L., & Haskell, C. F. (2010). Consumption of cocoa flavanols results in acute improvements in mood and cognitive performance during sustained mental effort. Journal of Psychopharmacology (Oxford, England)24(10), 1505–1514. https://doi.org/10.1177/0269881109106923

Socci, V., Tempesta, D., Desideri, G., De Gennaro, L., & Ferrara, M. (2017). Enhancing Human Cognition with Cocoa Flavonoids. Frontiers in Nutrition4, 19. https://doi.org/10.3389/fnut.2017.00019

Sorond, F. A., Lipsitz, L. A., Hollenberg, N. K., & Fisher, N. D. (2008). Cerebral blood flow response to flavanol-rich cocoa in healthy elderly humans. Neuropsychiatric Disease and Treatment4(2), 433–440.

Strandberg, T. E., Strandberg, A. Y., Pitkälä, K., Salomaa, V. V., Tilvis, R. S., & Miettinen, T. A. (2008). Chocolate, well-being and health among elderly men. European Journal of Clinical Nutrition62(2), 247–253. https://doi.org/10.1038/sj.ejcn.1602707

Tan, T. Y. C., Lim, X. Y., Yeo, J. H. H., Lee, S. W. H., & Lai, N. M. (2021). The Health Effects of Chocolate and Cocoa: A Systematic Review. Nutrients13(9), 2909. https://doi.org/10.3390/nu13092909

Wang, X., Qi, Y., & Zheng, H. (2022). Dietary Polyphenol, Gut Microbiota, and Health Benefits. Antioxidants11(6), 1212. https://doi.org/10.3390/antiox11061212

Oceń artykuł
5.0
Głos oddany
3 opinie, ocena: 5.0
Ludwik Jelonek - Tekst

Redaktor Natu.Care

Ludwik Jelonek jest autorem ponad 2500 tekstów opublikowanych na wiodących portalach. Jego treści trafiły do takich serwisów jak Ostrovit czy Kobieta Onet. W Natu.Care Ludwik edukuje ludzi w najważniejszej dziedzinie życia – zdrowiu.

Aleksandra Cudna-Bartnicka - Recenzja

Dietetyczka kliniczna

Zweryfikowane przez eksperta

Dietetyczka kliniczna, której głównym obszarem zainteresowań jest żywienie w chorobach i zaburzeniach czynnościowych układu pokarmowego.

Bartłomiej Turczyński - Redakcja

Redaktor naczelny

Bartłomiej Turczyński jest redaktorem naczelnym Natu.Care. Odpowiada za jakość treści tworzonych m.in. w serwisie Natu.Care i dba o to, żeby wszystkie artykuły były oparte na rzetelnych badaniach naukowych i konsultowane ze specjalistami z branży.

Nina Wawryszuk - Fact-checking

Redaktorka Natu.Care

Nina Wawryszuk specjalizuje się w suplementacji sportowej, treningu siłowym i psychosomatyce. Na co dzień, oprócz pisania artykułów dla Natu.Care, jako trenerka personalna pomaga sportowcom poprawić ich wyniki poprzez trening, dietę i suplementację.

Młode, piękne kobiety z dobrą kondycją skóry.
Zadbaj o zdrowy organizm

Spróbuj wysokiej jakości suplementów Natu.Care

Zobacz produkty