- Strona Główna
- Białko
- Glutamina
Glutamina (L-glutamina) – co to, działanie, skutki uboczne
Glutamina to najbardziej obfity aminokwas w organizmie, który jest szczególnie ważny dla sportowców.
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym
Dlaczego możesz nam zaufać
Artykuły na Natu.Care są pisane na podstawie badań naukowych, danych ze stron rządowych oraz innych rzetelnych źródeł. Teksty powstają przy współpracy z lekarzami, dietetykami i innymi specjalistami do spraw zdrowia i urody. Artykuły są opiniowane przed publikacją oraz podczas znaczących aktualizacji.
Dowiedz się więcej w naszym procesie redakcyjnym
Informacja o reklamach
Treści na Natu.Care mogą zawierać linki do produktów, ze sprzedaży których możemy dostać prowizję. Tworząc treści, trzymamy się wysokich standardów redakcyjnych i dbamy o obiektywne podejście do omawianych produktów. Obecność linków afiliacyjnych nie jest dyktowana przez naszych partnerów, a sami dobieramy produkty, które recenzujemy w pełni niezależnie.
Dowiedz się więcej w naszym regulaminie
Jeśli coś jest najważniejsze to muszę to suplementować. Takie podejście nierzadko może być trafne, ale z glutaminą jest nieco inaczej. Mimo tego, że to aminokwas niezbędny (warunkowo), który najobficiej występuje w ludzkim organizmie, to nie każdy musi go suplementować. Dlaczego?
Wspólnie z dietetykiem klinincznym, Jakubem Pągowskim odpowiemy na te i inne pytania.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Co to jest glutamina i czym różni się od L-glutaminy.
- Jakie właściwości ma glutamina i gdzie ją znaleźć.
- Jak bezpiecznie suplementować i dawkować glutaminę.
- Czy są jakieś przeciwwskazania lub skutki uboczne.
Zobacz też:
- Prolina
- Glicyna
- Lizyna
- Najlepszy kolagen na rynku
- Najlepszy kolagen na paznokcie
- Najlepszy kolagen do twarzy
- Najlepszy kolagen na zmarszczki
- Najlepszy kolagen na skórę
- Najlepszy kolagen na stawy
- Najlepszy kolagen na włosy
- Najlepszy kolagen na cellulit
- Najlepszy kolagen na trądzik
- Najlepszy kolagen na rozstępy
- Najlepszy kolagen na blizny
- Najlepszy kolagen na kości
- Najlepszy kolagen do picia i kolagen do picia (efekty)
Co to jest glutamina?
Glutamina to aminokwas, który jest niezwykle ważny dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Odgrywa kluczową rolę w działaniu układu odpornościowego, pomaga w regeneracji komórek mięśniowych po intensywnych treningach, a także jest niezbędna do syntezy białek i produkcji energii .
Co więcej, glutamina to najbardziej obfity aminokwas w ciele człowieka. Chociaż jest ona tzw. aminokwasem niezbędnym, to nie zawsze musi być dostarczana z pożywieniem, ponieważ organizm potrafi ją sam syntetyzować .
Warto wiedzieć
Dorosła osoba ważąca około 70 kg ma około 70–80 g glutaminy rozmieszczonej w całym ciele. To tyle co średniej wielkości mandarynka .
W niektórych sytuacjach, takich jak ciężkie stany zapalne, poważne operacje czy też intensywne treningi wytrzymałościowe, zapotrzebowanie na glutaminę może zdecydowanie wzrosnąć, stąd często jest ona dołączana do diety jako suplement .
Glutamina a L-glutamina – czym się różnią?
Glutamina to aminokwas występujący w dwóch formach tzw. enancjomerach – L-glutaminie i D-glutaminie. Choć obie postacie są strukturalnie podobne, różnią się swoim układem przestrzennym, co wpływa na ich aktywność biologiczną.
L-glutamina jest biologicznie aktywną formą glutaminy, która naturalnie występuje w organizmie człowieka. To ona jest niezbędna do wielu funkcji biologicznych, takich jak synteza białek, regulacja poziomu cukru we krwi i wspieranie układu odpornościowego. Jest to też forma, którą zazwyczaj znajdziesz w suplementach diety .
D-glutamina jest znacznie mniej aktywna biologicznie i nie pełni tak wielu funkcji w organizmie człowieka jak L-glutamina. Dlatego jej rola w ciele jest na ogół mniej badana w porównaniu do L-glutaminy .
Jakie białko wybrać?
Natu.Care Vegan Protein, wegańskie białko roślinne, biała czekolada-malina
Wegańskie białko roślinne – aż 26 g białka w porcji. Wysokiej jakości mieszanka białek grochu, drożdży i ryżu.
- Typ białka: roślinne
- Opakowanie: 525 g
- Ilość porcji w opakowaniu: 15
- Białko w porcji: 26 g
- Niska zawartość tłuszczu i węglowodanów
- Tylko 136 kcal
- Dodatkowe składniki: markowy kompleks enzymów trawiennych DigeZyme®, liofilizowany owoc maliny.
Opis produktu
Odżywka białkowa Natu.Care Vegan Protein – białko roślinne o smaku białej czekolady z liofilizowanymi malinami.
Doskonałe źródło białka w formie suplementu w proszku. Białko wegańskie Natu.Care to mieszanka białek grochu, drożdży i ryżu. Porcja suplementu zawiera 26 gramy białka. Skład produktu został wzbogacony o opatentowany kompleks enzymów trawiennych DigeZyme®, które wpływają pozytywnie na proces trawienia.
Natu.Care Vegan Protein jest w 100% bezpieczne i przebadane, a w jego składzie znajdziesz jedynie najwyższej jakości surowce naturalne – bez dodatku cukru, glutenu, GMO, czy laktozy.
Plusy i minusy
Plusy:
- Wysoka zawartość białka w porcji (26 g)
- Doskonały smak i rozpuszczalność
- Dodatkowe enzymy poprawiające trawienie DigeZyme®
Minusy:
- Jeden wariant smakowy
Dodatkowe informacje
Suplement diety z wysoką zawartością białka, który stanowi doskonałe uzupełnienie diety dla osób na diecie wegańskiej, wegetariańskiej, bezlaktozowej. Świetnie sprawdza się również u osób aktywnych sportowo i rekreacyjnie, które szukają urozmaicenia od mlecznych odżywek białkowych lub gorzej trawią białko serwatkowe.
Skład
Składniki: białko grochowe 22,75 g, białko drożdżowe 5,25 g, białko ryżowe 3,78 g, liofilizowany owoc maliny (3%), substancja zagęszczająca: guma guar, aromaty, barwnik: czerwień buraczana, kompleks enzymów trawiennych DigeZyme® [α-amylaza (z Aspergillus oryzae), neutralna proteaza (z Bacillus subtilis), laktaza (z Apergillus oryzae), lipaza (z Rhizopus oryzae), celulaza (z Trichoderma longibrachiatum)], substancje słodzące: sukraloza, glikozydy stewiolowe ze stewii.
Wartości odżywcze w porcji 35 g:
- Wartość energetyczna: 569 kJ/ 136 kcal
- Tłuszcz: 2,33 g, w tym kwasy tłuszczowe nasycone: 0,6 g
- Węglowodany: 2,63 g, w tym cukry: 0,76 g
- Białko: 26,18 g
- Sól: 0,18 g
- Komplet multienzymatyczny DigeZyme: 50 mg
ALLDEYNN WHEYROSE
Opis produktu
Odżywka białkowa zawierająca koncentrat białka serwatkowego (WPC) z dodatkiem enzymów trawiennych. Dobrze się trawi, jest łatwym i szybkim sposobem na dostarczenie białka i może być spożywane przez osoby z nietolerancją laktozy. Sprawdzi się nie tylko jako samodzielny napój, ale i smaczny dodatek do szejków, deserów, owsianek czy omletów.
WHEYROSE zawiera pięć enzymów trawiennych, które pomagają w rozkładaniu makrocząsteczek na mniejsze elementy, dzięki czemu składniki z pożywienia oraz z odżywki jeszcze lepiej się przyswajają. Pozwala to na zminimalizowanie lub nawet na wyeliminowanie dolegliwości trawiennych. Taki dodatek w odżywkach białkowych to rzadkość.
Plusy i minusy
Plusy:
- Bez laktozy – idealna odżywka dla osób z nietolerancją.
- Zawiera dodatek DigeZyme® – pięciu enzymów trawiennych.
- Użytkownicy chwalą smak i dobrą rozpuszczalność proszku.
- Producent wykonuje badania laboratoryjne sprawdzające skład odżywki.
Minusy:
- Opakowanie zawiera tylko 16 porcji.
- Producent nie doprecyzował, jakie są aromaty w składzie.
- Maltitol zawarty w składzie zwiększa poziom glukozy we krwi i nie jest obojętny dla glikemii – zachowaj umiar.
Dodatkowe informacje
- Nie dodawaj WHEYROSE do bardzo gorących płynów (np. mleka), ponieważ zrobią się grudki. Koncentrat białka serwatkowego najlepiej mieszać w ciepłym płynie.
- Proszek zastąpi ok. 40% mąki, jeśli chcesz zrobić proteinowego omleta czy naleśniki.
- Nieodpowiedni dla wegan (zawiera białka mleka).
Opinia użytkownika
Health Labs ShapeMe
Opis produktu
ShapeMe to białko WPI90 zamknięte w saszetkach z proszkiem do rozpuszczania w wodzie. Formuła o wysokiej zawartości białka zawiera dodatek liofilizowanych owoców, m.in. truskawek, jeżyn, jagód i wiśni w zależności od wersji smakowej. Dzienna porcja preparatu to 28 g białka z izolatu białek serwatkowych WPI90 z dodatkiem ALCAR (acetylo L-karnityny), L-glutaminy i arabinogalaktanu zaliczanego do błonnika pokarmowego.
Plusy i minusy
Plusy:
- Dobra rozpuszczalność proszku
- Do wyboru aż trzy smaki
- Wygodne saszetki
Minusy:
- Wysoka cena
Dodatkowe informacje
Do produkcji białka ShapeMe zastosowano izolat białek serwatkowych (WPI, ang. Whey Protein Isolate) pozyskany z mleka pochodzącego ze zrównoważonej hodowli, od krów karmionych trawą, tzw. „grass fed”. Izolat białek serwatkowych tworzony jest pod ścisłą kontrolą łańcucha dostaw, tzw. „from farm to table” z uwzględnieniem zmniejszenia śladu węglowego.
Opinia eksperta
"Polecam je przede wszystkim ze względu na smak. Nie trawię mnóstwa odżywek białkowych, a ten smak jest dla mnie akceptowalny :) Najbardziej smakuje mi wiśnia, ale wszystkie są dobre."
ALLDEYNN VEGEROSE
Opis produktu
Odżywka białkowa z pięciu białek roślinnych wzbogacona o błonnik z akacji, siemię lniane, olej MCT oraz kompleks probiotyczno-prebiotyczny LactoWise®. To synbiotyk, który stymuluje rozwój i wzrost korzystnych bakterii w przewodzie pokarmowym i wykazuje korzystny wpływ na kondycję układu pokarmowego.
Plusy i minusy
Plusy:
- Bogaty aminogram dzięki różnorodności z 5 białek.
- Dodatek LactoWise® wspiera układ pokarmowy.
- Zawiera naturalne barwniki.
- Niska zawartość cukrów.
- Wysoka zawartość błonnika pokarmowego.
Minusy:
- Opakowanie zawiera tylko 16 porcji.
- Zawiera maltodekstrynę – osoby pilnujące cukru we krwi i indeksu glikemicznego powinny zachować ostrożność.
Dodatkowe informacje
- Wegańskie odżywki białkowe ze względu na rozpuszczalność i konsystencje to świetny dodatek do deserów, owsianek, omletów czy pancakes.
Opinia eksperta
Trec Soy Protein Isolate, białko sojowe, smak waniliowy, 750 mg
Opis produktu
Izolat protein sojowych - źródło pełnowartościowego białka z niską zawartością węglowodanów, tłuszczu oraz cholesterolu. Ten produkt to dobre rozwiązanie dla osób będących na różnych odmianach diet wegetariańskich. Zawiera wszystkie 8 aminokwasów egzogennych, dzięki czemu białko sojowe może być maksymalnie zabsorbowane.
Plusy i minusy
Plusy:
- Soja posiada bogaty aminogram
Minusy:
- Zawiera fruktozę
- Dla wielu osób soja jest alergenem
Dodatkowe informacje
Soja to roślina stanowiąca bogate źródło białka, zawierająca ponad 36 g protein w 100 g.
Opinia klienta
"Początkowo byłam sceptycznie nastawiona do tego produktu, ale po miesiącu stosowania jestem bardzo zadowolona. Smak jest w porządku nawet z wodą. Rozpuszczalność średnia,ale jak użyje się blendera to konsystencja jest idealna. Na uzupełnienie codziennej diety produkt jest świetny".
Opis produktu
100% Natural Whey Protein Isolate to suplement diety w postaci proszku, który dostarcza wysokiej jakości białka w formie izolatu protein serwatki (WPI). Zawiera bogaty profil aminokwasowy, dostarczający m.in. aminokwasy rozgałęzione BCAA. Produkt posiada 26 g białka o niskiej zawartości cukrów i tłuszczu.
Plusy i minusy
Plusy:
- Bogaty profil aminokwasowy
- Prosty, krótki skład
Minusy:
- Klienci zwracają uwagę na słaby smak i zapach produktu
- Mocno się pieni po rozpuszczeniu
Dodatkowe informacje
Izolat marki Olimp Sport Nutrition powstaje w oparciu o proces mikrofiltracji CFM - to sprawia, że proteiny nie ulegają denaturacji a Klient otrzymuje w 100% czysty produkt o pełnej strukturze i aktywności biologicznej.
Opinia eksperta
"ze wszystkich izolatów Olimpa ten smak a właściwie brak smaku jest najlepszy... poza tym dobrze się rozpuszcza".
Opis produktu
Każda porcja tego izolatu WPI stanowi doskonałe źródło białka pochodzenia zwierzęcego, a więc uznawanego za pełnowartościowe. Charakteryzuje się wysoką wartością biologiczną (BV=159), jak i odżywczą. Producent zadbał także o wartościowy dodatek w postaci witamin o dobrej przyswajalności.
Plusy i minusy
Plusy:
- Różne warianty smakowe (wanilia, truskawka, cherry yoghurt, czekolada oraz masło orzechowe)
- Zawiera dodatek witamin (C,D, E, wit z grupy B)
Minusy:
- Zawiera barwnik E150c czyli karmel amoniakalny - istnieją wątpliwości co do jego wpływu na układ odpornościowy
Dodatkowe informacje
Olimp Pure Whey Isolate 95 dostarcza pełny profil aminokwasów, w tym niezbędnych aminokwasów rozgałęzionych (BCAA), które są kluczowe dla skutecznej rekonstrukcji i regeneracji mięśni.
Opinia eksperta
"Dla mnie białko ma dobry smak, o dziwno mniej słodki niż zwykle te same lub podobne smaki od innych producentów. Skusiła mnie niska zawartość tłuszczów w produkcie. Smak jest łagodny, może mniej odczuwalny niż u innych producentów, ale o dziwo chyba wolę mniej nasycony i dużo mniej słodki produkt."
Opis produktu
Suplement diety Olimp Whey Protein Complex 100% zawiera specjalnie opracowany zestaw białkowy- ultrafiltrowany koncentrat białek serwatkowych WPC instant, oraz zaawansowany technologicznie izolat białek serwatkowych WPI-CFM w formie instant.
Plusy i minusy
Plusy:
- Dużo wersji smakowych
- Bogaty profil aminokwasowy
- Miarka w opakowaniu
- Nie pieni się
Minusy:
- Spora ilość słodzików w składzie
Dodatkowe informacje
Odpowiednie wysycenie krwi aminokwasami (białko zbudowane jest z aminokwasów), w tym BCAA, których organizm ludzki ze względu na ich egzogenny charakter nie jest w stanie sam produkować.
Opinia eksperta
"Najlepsze białko, jakie do tej pory miałam okazję testować! Po wypróbowaniu białek różnych firm postanowiłam spróbować białka z firmy Olimp, a jako amator i wielbiciel czekolady od razu wzięłam ten smak :) Intensywnie czuć czekoladę, dobrze się rozpuszcza (czy to w wodzie, mleku, czy w owsiance). Polecam"
Opis produktu
KFD Premium WPC 82 to instantyzowany i w 100% czysty koncentrat białka serwatkowego - produkt o zawartości ok. 80% białka w suchej masie. WPC 80 jest to odżywka wspierająca organizm, dostarcza ona wartości odżywcze, które ciężko jest przyswoić z jedzenia. Dzięki niej możliwe jest podtrzymanie dobowego zapotrzebowania na proteiny niezbędne do świadomego budowania sylwetki.
Plusy i minusy
Plusy:
- Bardzo dobra rozpuszczalność
- Bez aspartamu i sztucznych barwników
- Wysoka zawartość aminokwasów BCAA
Minusy:
- Dość słodki smak
Dodatkowe informacje
Produkt został opracowany przede wszystkim z myślą o osobach aktywnych fizycznie i intensywnie trenujących, w tym zawodowych sportowcach i pozwala na uzupełnienie codziennej diety w białko, które jest ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Opinia eksperta
"Smaczne białko. Dodawane do owsianki, jedna miarka (pół zalecanej porcji) - nie za słodkie i wyczuwalny smak."
Opis produktu
Głównym składnikiem tego produktu jest wysokiej jakości koncentrat białka serwatkowego (WPC), jedna porcja dostarcza organizmowi 21 g protein. Whey Protein charakteryzuje się niską zawartością tłuszczu - jedna porcja dostarcza do organizmu 0,7 g tłuszczu. To produkt, który przekazuje do organizmu aminokwasy rozgałęzione BCAA, a także niezbędne aminokwasy egzogenne EAA.
Plusy i minusy
Plusy:
- Dobra rozpuszczalność proszku
- Różne warianty smakowe
Minusy:
- Zawiera maltodekstrynę - osoby pilnujące cukru we krwi i indeksu glikemicznego powinny zachować ostrożność.
Dodatkowe informacje
Białko serwatkowe powstaje z serwatki, która stanowi składnik uboczny produkcji sera. W OstroVit 100% Whey Protein wykorzystano koncentrat białek serwatkowych z mleka, które wyróżniają się dobrą rozpuszczalnością, przyswajalnością i krótkim czasem wchłaniania, co pozytywnie oddziałuje na jakość suplementacji.
Opinia eksperta
"Smak jest super, nie chemiczny. Co do rozpuszczalności, to nie miałem najmniejszych problemów, mieszam w zwykłym, tanim, ręcznym shakerze. Nie wiem skąd opinie o tym, że są jakieś problemy z rozmieszaniem tego białka. Jak lubisz wanilię to produkt dla ciebie."
HempKing Bio Białko Konopne Organic, 250 g
Opis produktu
BIO białko konopne to 100% organicznego białka konopnego, wytwarzanego w niskich temperaturach. Konopie są źródłem błonnika pokarmowego oraz niezbędnych kwasów tłuszczowych, zawierają także proteiny i aminokwasy i witaminy. Producent zapewnia pochodzenie składników z organicznych upraw, zero glutenu, a także odznaczenie certyfikatem EU Organic, który świadczy o organiczności produktu konopnego.
Plusy i minusy
Plusy:
- Posiada certyfikat EU Organic
- Dwie dodatkowe wersje smakowe: z bio bananem oraz wersję z bio kakao
Minusy:
- Niska zawartość białka w porcji dziennej
- Opakowanie zawiera tylko 8-16 porcji
Dodatkowe informacje
Białko konopne wyróżnia się wysoką zawartością błonnika. Oznacza to, że sprawdzi się jako przekąska o każdej porze dnia lub jako dodatek do różnorodnych posiłków, które wzbogaci je o porcję błonnika.
Opinia klienta
"Sprawdza się jako dodatek do posiłków i do picia, np. z mlekiem. Polecam ze względu na wartości odżywcze"
Opis produktu
Pure Whey Protein jest instantyzowanym 87% izolatem białka serwatki pozyskanym od krów pastwiskowych karmionych wyłącznie zieloną trawą (Truly Grass Fed™) i jest wytwarzany ze słodkiej serwatki mlecznej przy wykorzystaniu technologii filtracji membranowej.
Produkt jest instantyzowany czyli przetwarzany w proszek tak aby był łatwo rozpuszczalny w wodzie - przy użyciu lecytyny słonecznikowej.
Plusy i minusy
Plusy:
- Pochodzi od krów w 95% karmionych trawą, z wolnego wybiegu (pastwiska Irlandii)
- Wolne od antybiotyków, przetwarzane na zimno, mikro-filtrowane, Non-GMO
- Bez sztucznych słodzików, aromatów, barwników czy konserwantów
Minusy:
- Wysoka cena
Dodatkowe informacje
Białko od Doctor Life jest łatwo przyswajalne - wchłania się z przewodu pokarmowego w zaledwie kilka / kilkanaście minut, posiada szeroki profil aminokwasów.
Opinia eksperta
"Najlepszy pod względem ekologiczności izolat białka serwatkowego jaki znalazłam na polskim rynku."
Glutamina – właściwości i działanie
Glutaminę – a szczególnie jej biologicznie aktywną formę L-glutaminę – uznaje się za kluczowy aminokwas dla wielu funkcji w organizmie. Wpływa on na zdrowie układu pokarmowego, wzrost i regenerację mięśni, a także prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego.
Jak dokładnie działa glutamina?
Wspiera pracę układu pokarmowego
Glutamina jest ważna dla utrzymania zdrowia układu pokarmowego. Przede wszystkim jest głównym „paliwem” dla komórek nabłonka jelitowego, co oznacza, że jest niezbędna dla ich prawidłowego funkcjonowania i regeneracji.
Dzięki temu glutamina pomaga utrzymać integralność oraz zdrowie bariery jelitowej, która jest pierwszą linią obrony przed szkodliwymi patogenami i toksynami pochodzącymi z jedzenia .
Ponadto glutamina może pomóc w leczeniu i zapobieganiu niektórym problemom związanym z układem pokarmowym. Na przykład jest często wykorzystywana jako terapia wspomagająca leczenie zespołu jelita drażliwego (IBS), który jest przewlekłym schorzeniem zapalnym. Wsparcie kuracji osób z tą chorobą jest możliwe dzięki przeciwzapalnym i regenerującym właściwościom glutaminy .
Wreszcie, na poziomie komórkowym, glutamina wpływa na procesy energetyczne i sygnalizacyjne, które są niezbędne dla utrzymania zdrowych, dobrze funkcjonujących komórek jelitowych .
Wspomaga wydajność ćwiczeń
Glutamina to jeden z aminokwasów, które organizm wykorzystuje do syntezowania białek – procesu niezbędnego do wzrostu i naprawy komórek mięśniowych.
Z jednej strony może zmniejszyć uczucie zmęczenia podczas intensywnego treningu poprzez neutralizację kwasu mlekowego, który jest produkowany w mięśniach w czasie wysiłku .
Z drugiej strony była badana w kontekście ochrony mięśni przed uszkodzeniami i przyspieszania regeneracji po treningu .
Dlatego spożywanie odpowiedniej ilości glutaminy jest szczególnie ważne dla osób uprawiających intensywne ćwiczenia fizyczne, takich jak atleci i kulturyści, którzy chcą zwiększyć wytrzymałość i masę mięśniową .
Badanie z 2015 roku przeprowadzone na 16 zdrowych uczestnikach oceniło wpływ suplementacji L-glutaminą na siłę mięśni czworogłowych ud i bóle odczuwane po treningach. Obserwacje sugerują, że codzienna suplementacja L-glutaminą może przyspieszyć regenerację siły mięśniowej. Co więcej, L-glutamina spowodowała niższe oceny bólu na 24, 48 i 72 godziny po ćwiczeniach .
Uwaga
Nie brakuje też badań, które sugerują, że glutamina nie ma wpływu na wydajność ćwiczeń czy przyrost mięśni. Jej działanie w tym kierunku w dalszym ciągu stoi pod znakiem zapytania. Dlatego konieczne jest przeprowadzenie większej liczby badań, które potwierdzą lub zaprzeczą jej skuteczności dla osób aktywnych fizycznie.
Utrzymuje równowagę azotową
Równowaga azotowa to stan, w którym ilość azotu dostarczanego do organizmu (głównie poprzez białka w diecie) jest równa ilości azotu wydalanego przez organizm (głównie poprzez mocz i pot). W idealnej sytuacji, organizm utrzymuje neutralną równowagę azotową, co oznacza, że wykorzystuje tyle azotu, ile dostarcza, bez gromadzenia nadmiaru lub doświadczania deficytu .
Glutamina pełni ważne funkcje w zachowaniu tej równowagi, ponieważ jest zasadniczym nośnikiem azotu w organizmie. Jej molekuła zawiera dwa atomy azotu – więcej niż jakikolwiek inny aminokwas. Dzięki temu glutamina może efektywnie transportować azot między różnymi tkankami, a także pomagać organizmowi w radzeniu sobie z jego nadmiarem .
Utrzymanie prawidłowej równowagi azotowej jest szczególnie ważne dla osób aktywnych fizycznie. Wpływa ona na procesy anaboliczne (budowania) i kataboliczne (rozpadu) w organizmie, które są ważne dla regeneracji i budowy mięśni.
Dlatego niewystarczające ilości glutaminy mogą prowadzić do stanu, w którym rozpad mięśni przewyższa budowę, co będzie prowadziło do utraty masy mięśniowej .
Wspiera działanie układu odpornościowego
Glutamina to źródło energii dla limfocytów i makrofagów – komórek układu odpornościowego odpowiedzialnych za walkę z patogenami. W warunkach stresu, takich jak choroby, zapotrzebowanie na glutaminę znacznie wzrasta, co pomaga komórkom układu odpornościowego działać efektywniej .
Dodatkowo glutamina pomaga w utrzymaniu integralności bariery jelitowej, co jest ważne w ochronie przed bakteriami i patogenami. Pomaga to zapobiegać systemowym infekcjom, które mogą negatywnie wpłynąć na ogólny stan zdrowia .
Produkuje glutation
Glutation, nazywany czasem „mistrzem antyoksydantów”, jest jednym z najważniejszych przeciwutleniaczy w organizmie. Działa na poziomie komórkowym, neutralizując szkodliwe wolne rodniki i inne cząsteczki powodujące stres oksydacyjny, który może prowadzić do uszkodzenia komórek i tkanek oraz przyspiesza starzenie się .
Glutation jest tripeptydem, co oznacza, że składa się z trzech aminokwasów: cysteiny, kwasu glutaminowego i glicyny. Glutamina, będąc jednym z tych aminokwasów, jest niezwykle ważna dla syntezy glutationu .
Dostarczanie organizmowi odpowiednich ilości glutaminy może pomóc w zapewnieniu prawidłowego poziomu glutationu, co jest istotne dla ochrony przed stresem oksydacyjnym – jednym z głównych czynników prowadzących do starzenia i wielu chorób. Dodatkowo glutation wspiera układ odpornościowy i przyspiesza regenerację tkanek .
Wspomaga proces gojenia się ran
Glutamina jest niezbędna do prawidłowego gojenia się ran, ponieważ odgrywa istotną rolę w proliferacji i migracji komórek. Proliferacja to proces, w którym komórki dzielą się i rozmnażają, tworząc nowe tkanki, które są niezbędne do powstania tkanki bliznowatej w miejscu rany .
Dodatkowo glutamina jest ważna dla procesów związanych z odpornością, takich jak modulacja odpowiedzi immunologicznej i regulacja stanów zapalnych, które są kluczowe podczas gojenia się ran .
Przyspiesza rekonwalescencję po operacjach
Glutamina pomaga w odbudowie i naprawie tkanek, co jest szczególnie istotne po interwencjach chirurgicznych i oparzeniach, które często wiążą się z pewnymi uszkodzeniami. L-glutamina jest również niezwykle ważna dla zdrowia jelit, ponieważ ich prawidłowe funkcjonowanie jest istotne dla optymalnego wchłaniania składników odżywczych i szybkiej rekonwalescencji .
Badanie przeprowadzone na grupie 40 pacjentów, którzy przeszli operację jamy brzusznej, sprawdziło wpływ suplementacji glutaminą na rekonwalescencję po zabiegu. Pacjenci zostali podzieleni na dwie grupy: 20 osób otrzymywało żywienie pozajelitowe z dodatkiem glutaminy, a pozostałe 20 osób ten sam rodzaj żywienia, ale bez dodatku glutaminy.
W grupie przyjmującej glutaminę stężenie glutationu, kluczowego antyoksydantu w organizmie, było większe. Dodatkowo, pacjenci otrzymujący glutaminę mieli wyższe stężenie albuminy – białka wątrobowego oznaczającego prawidłowe działanie tego organu. Co ciekawe, pacjenci przyjmujący glutaminę mieli tendencję do krótszego pobytu w szpitalu – średnio 22,3 dni, w porównaniu do średnio 24,9 dni w grupie bez suplementacj i.
W jakim pożywieniu występuje glutamina?
Większość z nas dostarcza odpowiednią ilość glutaminy z diety. Nic w tym dziwnego – aminokwas ten znaleźć można w licznych produktach spożywczych.
Gdzie występuje naturalna L-glutamina ?
- Mięso (wołowina, kurczak, wieprzowina).
- Ryby (sardynki, makrele).
- Owoce morze (kraby, homary, krewetki).
- Nabiał (sery, mleko, jogurty).
- Tofu.
- Jajka.
- Orzechy.
Suplementacja glutaminą
Suplementacja glutaminą może być skuteczna szczególnie dla osób trenujących siłowo i wytrzymałościowo. Jest ona jednym z najważniejszych aminokwasów w organizmie, biorącym udział w wielu procesach metabolicznych. Dlatego przyjmowanie dodatkowej dawki glutaminy może mieć pozytywny wpływ na zdrowie i funkcjonowanie organizmu.
Kto powinien rozważyć suplementację glutaminy?
Suplementacja glutaminy jest szczególnie korzystna dla intensywnie trenujących sportowców, osób z osłabionym układem odpornościowym czy przewlekłymi schorzeniami jelit, a także pacjentów po ciężkich operacjach .
- Aktywni sportowcy. Sportowcy nierzadko suplementują glutaminę, aby wspomóc regenerację i odbudowę mięśni po intensywnych treningach. Aminokwas ten pomaga też w utrzymaniu równowagi azotowej i zwiększa produkcję tlenku azotu, co przyczynia się do lepszego przepływu krwi do mięśni.
- Osoby z osłabionym układem odpornościowym. Glutamina jest ważna dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Niezbędna dla rozwoju limfocytów, może pomóc w stymulacji układu immunologicznego.
- Osoby z przewlekłymi schorzeniami jelit. Glutamina jest składnikiem odżywczym dla komórek nabłonka jelitowego. U osób cierpiących na przewlekłe choroby jelit, jej suplementacja może przynieść ulgę, wspierając zdrowie tych elementów.
- Pacjenci po ciężkich operacjach. Glutamina jest niezbędna do gojenia ran i regeneracji tkanek, co czyni ją szczególnie pomocną dla osób po ciężkich operacjach.
Uwaga
Jeśli cierpisz na jakiekolwiek schorzenia lub jesteś w okresie rekonwalescencji pooperacyjnej, nigdy nie przyjmuj suplementów na własną rękę. Przed rozpoczęciem stosowania jakichkolwiek preparatów, skonsultuj się z lekarzem.
Czy glutamina jest szkodliwa?
Glutamina jest naturalnie występującym aminokwasem w organizmie ludzkim i nie jest uważana za szkodliwą, pod warunkiem że jest spożywana w rekomendowanych dawkach. Zbyt duża ilość glutaminy może jednak prowadzić do niepożądanych skutków ubocznych, o czym przeczytasz poniżej .
Kiedy brać glutaminę?
Moment zażycia glutaminy zależy od celu suplementacji. Poniżej znajduje się kilka zaleceń dotyczących optymalnego czasu spożycia tego suplementu.
- Po treningu. Jeżeli głównym celem jest regeneracja mięśni i przywrócenie pełnej formy po treningu, najlepiej jest zażyć glutaminę bezpośrednio po wysiłku fizycznym.
- Przed snem. Glutamina pomaga w regeneracji organizmu podczas snu, dlatego spożycie suplementu przed pójściem spać może być korzystne.
- Między posiłkami. Jeżeli suplementacja ma na celu wsparcie systemu trawienia i odporności, glutaminę można zażywać między posiłkami.
- Przy chorobie. W czasie choroby, kiedy organizm jest szczególnie obciążony, przyjmowanie glutaminy może pomóc we wsparciu układu immunologicznego. Mimo tego zawsze konsultuj suplementację z lekarzem.
Z czym łączyć glutaminę?
Glutaminę można efektywnie łączyć z innymi suplementami, aby zwiększyć korzyści dla zdrowia i osiągów fizycznych. Włączanie jej do swojej diety z innymi substancjami zależy od osobistych celów zdrowotnych i sportowych. Jakie są najlepsze opcje?
- Z białkiem. Białko jest niezbędne dla tworzenia i regenerowania tkanki mięśniowej. Dlatego łączenie glutaminy z proteinami może przyspieszyć ten proces, ponieważ wspiera ona szybszą regenerację mięśni po treningu .
- Z BCAA. Aminokwasy o rozgałęzionych łańcuchach (BCAA) są ważne dla ochrony mięśni i zapobiegania ich rozpadowi, szczególnie podczas intensywnego treningu. Stosowanie BCAA wraz z glutaminą może przynieść lepsze wyniki, skracając czas regeneracji i minimalizując uszkodzenia mięśni .
- Z kreatyną. Kreatyna jest popularnym suplementem wspierającym zwiększenie masy mięśniowej i siły. Połączenie glutaminy i kreatyny może wpływać korzystnie na wyniki treningów, przyspieszać przyrost masy mięśniowej oraz poprawiać wydolność .
- Z witaminą D. To połączenie wspiera pracę układu odpornościowego i według badań może zmniejszać śmiertelność wśród pacjentów po urazach z niskim poziomem witaminy D .
Uwaga
Pamiętaj, że wszystkie powyższe suplementy (łącznie z glutaminą) tylko wspierają wzrost masy mięśniowej. Dlatego nie zapominaj, że całą pracę na siłowni musisz wykonać Ty.
Zobacz też:
- Jaki wybrać kolagen
- Jaki wybrać kolagen do picia
- Jaki wybrać kolagen w proszku
- Jaki wybrać kolagen w saszetkach
- Jaki wybrać kolagen w płynie
- Jaki wybrać kolagen w tabletkach
- Jaki wybrać kolagen w kapsułkach
Glutamina – dawkowanie
Glutamina jest aminokwasem, który naturalnie występuje w organizmie i znajduje się w wielu pokarmach, dlatego jej spożywanie w normalnych ilościach nie stanowi zagrożenia. Szacuje się, że typowa dieta może dostarczyć od 3 do 6 gramów glutaminy dziennie, choć ilość ta może się różnić w zależności od typów i porcji spożywanych produktów .
Z kolei jeśli chodzi o suplementację, to badano różne dawki od 5 gramów do nawet 30. Najczęściej porcje te nie powodowały żadnych skutków ubocznych. Mimo tego przed rozpoczęciem suplementacji warto poradzić się lekarza lub farmaceuty. Specjalista dostosuje dawkę do Twoich potrzeb i oczekiwanych efektów .
Badania
Badanie z 2020 roku przeprowadzone na grupie 14 zdrowych mężczyzn sprawdziło tolerancję żołądkowo-jelitową na ostrą suplementację wysokimi dawkami L-glutaminy. Uczestnicy badania zażywali napoje zawierające L-glutaminę o różnym stężeniu (niskim, średnim i wysokim) w ramach losowo przydzielonego, podwójnie zaślepionego, zbilansowanego badania z przemiennym wykorzystaniem różnych stężeń. Wyniki sugerują, że wysokie doustne dawki L-glutaminy, do 0,9 g/kg masy beztłuszczowej są generalnie dobrze tolerowane .
Przeciwwskazania do stosowania glutaminy
Glutamina jest bezpieczna dla większości osób. Mimo tego niektórzy powinni być ostrożni z jej suplementacją lub kompletnie z niej zrezygnować.
Przeciwwskazania do stosowania glutaminy :
Przeciwwskazanie |
Dlaczego jest groźne? |
Choroby wątroby lub nerek |
Niektóre badania sugerują, że osoby z chorobami wątroby lub nerek mogą mieć problemy z metabolizowaniem glutaminy. Skutkiem tego może być nadmierne obciążenie tych narządów. |
Zaburzenia neurologiczne |
Według niektórych specjalistów, zbyt wysokie dawki glutaminy mogą zwiększać produkcję kwasu glutaminowego w mózgu, co może pogarszać objawy schorzeń takich jak epilepsja czy choroba Alzheimera. |
Ciążą lub karmienie piersią |
Nie ma badań na temat stosowania glutaminy przez kobiety w ciąży lub karmiące piersią. Dlatego dla bezpieczeństwa, zaleca się unikanie suplementacji tym aminokwasem w takich okresach. Wyjątkiem są inne zalecenia lekarza. |
Zespół krótkiego jelita |
Pacjenci z zespołem krótkiego jelita narażeni są na zaburzenia wchłaniania glutaminy. Dlatego mogą suplementować glutaminę wyłącznie pod okiem specjalisty. |
Reakcje alergiczne |
Osoby, które wcześniej doświadczały reakcji alergicznych po spożyciu glutaminy, powinny unikać jej suplementacji. |
Glutamina – skutki uboczne
Przyjmowanie glutaminy może być korzystne dla zdrowia, ale jak każdy suplement, może ona również powodować pewne skutki uboczne. Jakie są najczęstsze działania niepożądane ?
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe. W czasie suplementacji glutaminą niektóre osoby mogą doświadczyć zaburzeń żołądkowo-jelitowych, takich jak nudności, wymioty lub biegunka. Objawy te zazwyczaj są łagodne i ustępują samoczynnie, ale jeśli okażą się uciążliwe, należy rozważyć zmniejszenie dawki lub zaprzestanie suplementacji.
- Alergie. Chociaż jest to rzadkie, część ludzi może być uczulona na glutaminę. Skutki uboczne mogą wtedy obejmować wysypkę, swędzenie, obrzęk, zawroty głowy oraz trudności z oddychaniem.
- Pozostałe. Niekiedy glutamina powoduje też mniej oczywiste skutki uboczne, takie jak kaszel lub chrypka, zawroty głowy, dezorientacja, przyspieszone bicie serca czy gorączka.
Wszystkie powyższe objawy powinny skłonić Cię do odstawienia suplementu. Jeśli po tym Twój stan zdrowia nie ulegnie poprawie – udaj się do lekarza.
Glutamina – opinie
Zobacz też:
- Jaki kolagen jest najmocniejszy
- Czy suplementacja kolagenu ma sens
- Niedobór kolagenu
- Nadmiar kolagenu
- Kolagen norweski
- Co to jest collagen
- Kolagen typu I
- Kolagen typu II
- Kolagen typu III
Podsumowanie
- Glutamina jest kluczowym aminokwasem dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu.
- Występuje w dwóch formach, takich jak L-glutamina (biologicznie aktywna, często znajduje się w suplementach diety) i D-glutamina (mniej aktywna biologicznie).
- Glutamina wpływa na zdrowie układu pokarmowego, regenerację mięśni i prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego.
- Najlepszymi źródłami glutaminy w diecie są mięso, ryby, owoce morza, nabiał, jajka, orzechy.
- Suplementacja glutaminą może mieć pozytywny wpływ na zdrowie i funkcjonowanie organizmu, szczególnie dla osób aktywnie trenujących.
- Glutaminę można zażywać o różnych porach, w zależności od celu suplementacji – po treningu, przed snem, między posiłkami czy w czasie choroby.
- Glutaminę można łączyć z innymi suplementami, takimi jak białko, BCAA czy kreatyna, aby zwiększyć korzyści dla zdrowia i osiągów fizycznych.
- Zalecane dawkowanie glutaminy wynosi od 5 do 30 gramów dziennie.
- Osoby z chorobami wątroby lub nerek, zaburzeniami neurologicznymi, ciężarne lub karmiące piersią oraz osoby z zespołem krótkiego jelita powinny unikać suplementacji glutaminą.
- Skutki uboczne suplementacji glutaminą mogą obejmować zaburzenia żołądkowo-jelitowe, reakcje alergiczne i inne objawy takie jak kaszel czy chrypka, zawroty głowy, dezorientacja, przyspieszone bicie serca czy gorączka.
- Opinie o suplementacji glutaminą są różne – niektóre osoby zgłaszają korzyści takie jak poprawa regeneracji mięśni, inne nie zauważają znaczącej różnicy.
FAQ
Glutation a glutamina – czym się różnią?
Glutation i glutamina to ważne składniki organizmu o różnych funkcjach. Glutation jest potężnym antyoksydantem, znanym z neutralizowania wolnych rodników i wspierania detoksykacji ciała. Składa się z aminokwasów: cysteiny, kwasu glutaminowego i glicyny.
Glutamina z kolei to najbardziej obfity aminokwas w ciele, kluczowy dla zdrowia układu jelitowego i odpornościowego. Jest też substratem do syntezy glutationu.
Czy każdy powinien suplementować glutaminę?
Nie, nie każdy powinien suplementować glutaminę. To aminokwas, który organizm jest w stanie samodzielnie wytworzyć. Korzyści z suplementacji mogą czerpać głównie osoby intensywnie trenujące, przechodzące rekonwalescencję po operacjach czy zmagające się z chorobami jelit.
Czy warto suplementować glutaminę?
Suplementacja glutaminy może przynieść korzyści, zwłaszcza dla osób aktywnie trenujących. Glutamina wspiera regenerację po intensywnym wysiłku, a także pomaga utrzymać prawidłowe funkcje układu odpornościowego i układu pokarmowego. Jednakże, osoby o zrównoważonej diecie zazwyczaj dostarczają sobie wystarczającej ilości glutaminy z pożywienia.
Jaki wzór ma glutamina?
Glutamina, ma chemiczny wzór C5H10N2O3. Związek ten składa się z pięciu atomów węgla (C), dziesięciu atomów wodoru (H), dwóch atomów azotu (N) oraz trzech atomów tlenu (O). W budowie glutaminy wyróżnia się grupę karboksylową (COOH), grupę aminową (NH2) oraz boczną grupę amidu, co wpływa na jej właściwości biochemiczne.
Czy można zakupić L-glutaminę w aptece?
Tak, można zakupić L-glutaminę w aptekach. Sklepy internetowe najczęściej jednak oferują szerszy wybór formuł, marek i dawek. Co więcej, pozwalają też na proste porównywanie cen i poszczególnych produktów, co zwiększa komfort zakupów.
Jakie są najlepsze źródła glutaminy w diecie?
Glutaminę bez trudu znajdziesz w wielu produktach spożywczych. Najlepszymi źródłami tego aminokwasu są: chude mięso (np. kurczak, indyk), ryby, nabiał (ser, jogurt), jaja, fasola, ciecierzyca, soczewica, szpinak, tofu oraz orzechy.
Czy D-glutamina wspiera pracę organizmu?
D-glutamina to jeden z izomerów glutaminy. Jego rola w organizmie jednak nie jest tak silna jak L-glutaminy. Chociaż D-glutamina nie jest toksyczna, badania sugerują, że jej suplementacja nie przynosi takich efektów dla zdrowia, jak L-glutaminy. Dlatego suplementy dostępne na rynku zazwyczaj zawierają formę L-glutaminy, uznaną za bardziej aktywną biologicznie.
Źródła
Zobacz wszystkie
Achamrah, N., Déchelotte, P., & Coëffier, M. (2017). Glutamine and the regulation of intestinal permeability: From bench to bedside. Current Opinion in Clinical Nutrition and Metabolic Care, 20(1), 86–91. https://doi.org/10.1097/MCO.0000000000000339
Antonio, J., & Street, C. (1999). Glutamine: A potentially useful supplement for athletes. Canadian Journal of Applied Physiology = Revue Canadienne De Physiologie Appliquee, 24(1), 1–14. https://doi.org/10.1139/h99-001
Arribas-López, E., Zand, N., Ojo, O., Snowden, M. J., & Kochhar, T. (2021). The Effect of Amino Acids on Wound Healing: A Systematic Review and Meta-Analysis on Arginine and Glutamine. Nutrients, 13(8), 2498. https://doi.org/10.3390/nu13082498
Breslow, R., & Cheng, Z.-L. (2009). On the origin of terrestrial homochirality for nucleosides and amino acids. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 106(23), 9144–9146. https://doi.org/10.1073/pnas.0904350106
Calder, P. C., & Yaqoob, P. (1999). Glutamine and the immune system. Amino Acids, 17(3), 227–241. https://doi.org/10.1007/BF01366922
Candow, D. G., Chilibeck, P. D., Burke, D. G., Davison, K. S., & Smith-Palmer, T. (2001). Effect of glutamine supplementation combined with resistance training in young adults. European Journal of Applied Physiology, 86(2), 142–149. https://doi.org/10.1007/s00421-001-0523-y
Chassaing, B., Kumar, M., Baker, M. T., Singh, V., & Vijay-Kumar, M. (2014). Mammalian gut immunity. Biomedical Journal, 37(5), 246–258. https://doi.org/10.4103/2319-4170.130922
Córdova-Martínez, A., Caballero-García, A., Bello, H. J., Pérez-Valdecantos, D., & Roche, E. (2021). Effect of Glutamine Supplementation on Muscular Damage Biomarkers in Professional Basketball Players. Nutrients, 13(6), 2073. https://doi.org/10.3390/nu13062073
Cruzat, V., Macedo Rogero, M., Noel Keane, K., Curi, R., & Newsholme, P. (2018). Glutamine: Metabolism and Immune Function, Supplementation and Clinical Translation. Nutrients, 10(11), 1564. https://doi.org/10.3390/nu10111564
Durani, S. (2008). Protein design with L- and D-alpha-amino acid structures as the alphabet. Accounts of Chemical Research, 41(10), 1301–1308. https://doi.org/10.1021/ar700265t
Fan, Y., Yu, J., Kang, W., & Zhang, Q. (2009). Effects of glutamine supplementation on patients undergoing abdominal surgery. Chinese Medical Sciences Journal = Chung-Kuo I Hsueh K’o Hsueh Tsa Chih, 24(1), 55–59. https://doi.org/10.1016/s1001-9294(09)60060-2
Gleeson, M. (2008). Dosing and efficacy of glutamine supplementation in human exercise and sport training. The Journal of Nutrition, 138(10), 2045S-2049S. https://doi.org/10.1093/jn/138.10.2045S
Hall, J. C., Heel, K., & McCauley, R. (1996). Glutamine. The British Journal of Surgery, 83(3), 305–312. https://doi.org/10.1002/bjs.1800830306
Holecek, M. (2013). Side effects of long-term glutamine supplementation. JPEN. Journal of Parenteral and Enteral Nutrition, 37(5), 607–616. https://doi.org/10.1177/0148607112460682
Kim, H. (2011). Glutamine as an immunonutrient. Yonsei Medical Journal, 52(6), 892–897. https://doi.org/10.3349/ymj.2011.52.6.892
Lacey, J. M., & Wilmore, D. W. (1990). Is glutamine a conditionally essential amino acid? Nutrition Reviews, 48(8), 297–309. https://doi.org/10.1111/j.1753-4887.1990.tb02967.x
Legault, Z., Bagnall, N., & Kimmerly, D. S. (2015). The Influence of Oral L-Glutamine Supplementation on Muscle Strength Recovery and Soreness Following Unilateral Knee Extension Eccentric Exercise. International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism, 25(5), 417–426. https://doi.org/10.1123/ijsnem.2014-0209
Lin, J.-J., Chung, X.-J., Yang, C.-Y., & Lau, H.-L. (2013). A meta-analysis of trials using the intention to treat principle for glutamine supplementation in critically ill patients with burn. Burns: Journal of the International Society for Burn Injuries, 39(4), 565–570. https://doi.org/10.1016/j.burns.2012.11.008
Matthews, L., Ahmed, Y., Jones, F., Thakkar, P., Wilson, K., Dennis-Griggs, D., Childs, E., & Danner, O. (2014). 1092: VITAMIN D AND GLUTAMINE REDUCE MORTALITY RATE AT A LEVEL I TRAUMA CENTER IN CRITICALLY ILL PATIENTS. Critical Care Medicine, 42(12), A1623. https://doi.org/10.1097/01.ccm.0000458589.15073.c6
Miller, A. L. (1999). Therapeutic considerations of L-glutamine: A review of the literature. Alternative Medicine Review: A Journal of Clinical Therapeutic, 4(4), 239–248.
Mittendorfer, B., Gore, D. C., Herndon, D. N., & Wolfe, R. R. (1999). Accelerated glutamine synthesis in critically ill patients cannot maintain normal intramuscular free glutamine concentration. JPEN. Journal of Parenteral and Enteral Nutrition, 23(5), 243–250; discussion 250-252. https://doi.org/10.1177/0148607199023005243
Newsholme, P., Procopio, J., Lima, M. M. R., Pithon-Curi, T. C., & Curi, R. (2003). Glutamine and glutamate—Their central role in cell metabolism and function. Cell Biochemistry and Function, 21(1), 1–9. https://doi.org/10.1002/cbf.1003
Newsholme, E. A., & Parry-Billings, M. (1990). Properties of glutamine release from muscle and its importance for the immune system. JPEN. Journal of Parenteral and Enteral Nutrition, 14(4 Suppl), 63S-67S. https://doi.org/10.1177/014860719001400406
Perna, S., Alalwan, T. A., Alaali, Z., Alnashaba, T., Gasparri, C., Infantino, V., Hammad, L., Riva, A., Petrangolini, G., Allegrini, P., & Rondanelli, M. (2019). The Role of Glutamine in the Complex Interaction between Gut Microbiota and Health: A Narrative Review. International Journal of Molecular Sciences, 20(20), 5232. https://doi.org/10.3390/ijms20205232
Phillips, G. C. (2007). Glutamine: The nonessential amino acid for performance enhancement. Current Sports Medicine Reports, 6(4), 265–268. https://doi.org/10.1007/s11932-007-0043-6
Ramezani Ahmadi, A., Rayyani, E., Bahreini, M., & Mansoori, A. (2019). The effect of glutamine supplementation on athletic performance, body composition, and immune function: A systematic review and a meta-analysis of clinical trials. Clinical Nutrition (Edinburgh, Scotland), 38(3), 1076–1091. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2018.05.001
Rao, R., & Samak, G. (2012). Role of Glutamine in Protection of Intestinal Epithelial Tight Junctions. Journal of epithelial biology & pharmacology, 5(Suppl 1-M7), 47–54. https://doi.org/10.2174/1875044301205010047
Ren, W., Li, Y., Yu, X., Luo, W., Liu, G., Shao, H., & Yin, Y. (2013). Glutamine modifies immune responses of mice infected with porcine circovirus type 2. The British Journal of Nutrition, 110(6), 1053–1060. https://doi.org/10.1017/S0007114512006101
Sacks, G. S. (2011). Effect of glutamine-supplemented parenteral nutrition on mortality in critically ill patients. Nutrition in Clinical Practice: Official Publication of the American Society for Parenteral and Enteral Nutrition, 26(1), 44–47. https://doi.org/10.1177/0884533610392923
Smith, R. J. (1990). Glutamine metabolism and its physiologic importance. JPEN. Journal of Parenteral and Enteral Nutrition, 14(4 Suppl), 40S-44S. https://doi.org/10.1177/014860719001400402
Wang, B., Wu, G., Zhou, Z., Dai, Z., Sun, Y., Ji, Y., Li, W., Wang, W., Liu, C., Han, F., & Wu, Z. (2015). Glutamine and intestinal barrier function. Amino Acids, 47(10), 2143–2154. https://doi.org/10.1007/s00726-014-1773-4
Redakcja
Poznaj zespółgru 16
Colostrum towarzyszy Twojemu dziecku od pierwszych dni życia. Pozwól, aby zadbało o nie r ównież dziś.
lis 05
Colostrum towarzyszy nam od pierwszych dni życia. Pozwól aby zadbało o Ciebie również dziś.
paź 23
Colostrum – zobacz, jakie są właściwości colostrum, kiedy należy je suplementować i jakie jest zalecane dzienne spożycie.